Orationes quas Franciscus Sanbenedictus ab rhetore suo in nobiles adolescentes ad pronunciandum dispersas collegit

221쪽

Σ28 nantes in scopulos perfracta redit. Neq2Vero putes magnam te hactenus laudem ingenij ex oratorijs exercitationibus consecutum esse. Nam illa, verboni delectum habere, non protinus se of arentibus gaudere, quaerere optima, ma, Timeq. sonantia, versare omni modo numerOS, Vt non, quo quodque verbum se profert, locum occupet; sed omniae apte Coh reant,ut ex callida illa iunctura existat oratio scitissimis chinsulis erotuum data, totam ductilis, quae per aurium traduces, instar digiti per chrystallinas , onychinas . mensas non impacto ungue Perlabitur; utpote quam nulba rimosis obicibus fractura remoret ux,& VIuuersa I ulliana rosaria deflorare , innHeturiare quens rem prodigialiter

Vnoq. fenestralis hortuli adspectu floreas latitaia patentium praetorum opta

222쪽

riis ungue seraci carptas ; sed panda fau

ce demessas, & fasceatim furca in humerosi ideportatas praebere conspiciendas, puellaris cirede inhi, est industria, non minus quam capillum. comere, ungeres distriminare, calamistrare, & alieni capitis, exuuijs per summam impietatem detumulatisi nuditatem proprij conuestrea Nec aliud tandem est or tionum, ac poematum purpureum pannum, qui splendeat, unum , alterum , ac tertium hinc inde defrustare, hi iv H. um Leus ara Dianae Et prope antis aqua per amoenos ambitus agri, Aut flumen Rhenum, aut pluuius de scri bitur

quam undiq. collatis plumis splendide

instar corniculae vestiri, ut, si . l a

223쪽

iὸ sienim eIoquenti v . adeo, magnumquidsit, ut nulla illi possit par oratis in ueniri: Moon illa, quam adolescent discit di profitemini,antequi alecti .

mentem. cumulaueritis. Illa enim v raesunt latifundia, unde omnis dicendi seges; amplissimae ossicinae, unde copiosa supellex; thesauri, unde magni illi, Suere regii sumptus suppeditantunarm mentariam , Vnde non fulgentia tantum; arma , &solis oculis bellum inserentia; sed λrtia, S pugnantia depromuntur, argumenta nimiru rem praesentem con- ficientia, quae aduersarium terreant, sa- vigent, iugulenti no quibus auditori permaolles verborum cunas inmnus ivtep t, aures iurastis deliniantur vocibWs , p saeuuas Huruce in alaicae. Sol

224쪽

ergo eloquentia, quae copiose loquens sapientia sit, cuius flumina, e philosophiae sontibus corriuentur, quae in admirationem ingenij rapiat, sola laudem apud sapientes consequitur, sola meretur :'ut vi fortasse apud rude vulgus ieiunae linguae sulphurea crepitacula punctum ferant. ut non immerith Diogenes oratorem illum in cauponam inuitauerit hominum quisquilijs reseletam, nem' pe in dignum tali actore proscentum . Et dubitabis , num vere dixerim philosophiam Vnam ingeniosae iuuentutis theatrum esse, & ex illa dumtaxat ingenij Iaudem comparari Θ Parum est, quod audisti,vere oratorem esse non posse,qui dialectica, Sphilosophia no sit instruct', cui rei fide faciant omnium Oratoru --ces, S, quod maius est, exempla; quod

maximum , momenta rationum e quae omnia, quia nec ignorare potes , nec diffiteri, ego non in gero. Addo nec Iuris. O 6 consultum

225쪽

consultum. addo, nec reipublicae molle ratorem. Bbsit ad ho ille,& moxiquam, inquit, multis, & vere magnis thoo uno ictu iuris lauream deiecisti dei verticos fasces, sceptra de manibus excussistit siqPhilosophum agis ὸ an Oratorem infla tem buccas veris iuxta, ac falsis , modo ad rem suam facientibus Philosophus cuius est pauca pro causa loqui 3 nor patronum et cui in qu stu sunt verba, eo maiore,quo plura. Fia itaq- inquit, per lge: S si quidem persuades me iurisconisiuitum , di publicarum rerum admini stratorem, qua par est dignitate , esio

non posse, nisi philosophiam addiscam,

me ipsum Mineruat spondeo, & ia nunc in tuam me trado disciplinam . Ego vero spe non dubiae victoriae iam lamo

suscipio, inquam,facturum id, ad quo nprouocaS .immo nisi idem reus, ac iudex suasionis suturus esses, hac super re non

dubitassem te primus spusione lacessere

i i . . nam

226쪽

nam nullu9 tum , nis ter hodie reum tacem DReplico itaq. neminem iuris paulo; consultiorem esse posse , neminem rempublica sapienter administrare, qui philosophicis disciplinis non sit imbutus . Ordior a postremo. Inter sapientes,.ex quorum dictis fides facienda est, ritu Platonem censendum putas P ego vero , inquit, & quidem primum, prisertim ubi de rerum publicarum guberna tioriest sermo; nam de republica, deq. legibus, S legum latione quam multa, quam se admirabilia ad nos transmisit. Bene est: hic ergo reipublicae gerendae . peritissimus, secundo de republica dialogo haec habet . Nisi mel philosophi Ciauitat ibus dominentur, mel hi, qui nunc reges,

tentri dicuntue legitime , Aficienter , phiatisophentur, in idems civ is pntia, m phia

Asophia concurrat,non erit ciuitatilus, I et is mea fert yententia, hominum generi r u es' a malorum , net. prius hae re publica quam

227쪽

aut Iumen solis asticiet. Hane sapientissimi philosophi sententiam reperi aliqua hiado laudata a magno illo Uitiaco Stro11a decimo lib. de republica totidem pene verbis, eidemque mire consentiunt quae Arist. 2.artis rhetoricae lib. cap. 2 : commemorat his verbis. Thebis quo i , qui praefuerunt Philosophi erant , ω Cistit, emat in felicitate: Athenienses etiam, quo que Solonis Igilus utebantur , beati fuerunt, Lacedemonj Licurgi legibus ms . Et sanJeum nihil sit aliud gubernare rempubliacam , quam ciues sibi subiectos'bonis moribus imbuere , nemo sanae mentis dubitare potest, quin in reipublicae moderatore philosophia sit necessaria PNanec boni rebustalijs emcimur, quam vim tutibus, nec virtutes in nobis,vel in aliis sine philosephia procreamus; sine qua

nec illarum uaturam cognoscimus, nec

qua in animi parte sedem habeant, quid

228쪽

singulae spectent , & qua ratione comparentur. Atque ut hoc, quod modo dixi, facilius assequaris: reuoca ad memoriam celeberrimam illam, ac tripartitam philosophiae diuisionem in rationalem, naturalem, S moralem, quam trium ci culorum se mutuo complectentium nexu. adumbrauit antiquitas: tum noueris

eam, quae moralis dicitur, quia de hominum moribus ex instituto disserit, totam

esse in virtutum, ac vitiorum natura deis

finienda , in sua cui q. materia, sui'. limitibus statuendis, quos ultra, citraq. nequeat consistere , docendoque quid aequum sit , quid iniquum, quid temerat, rium sit, quid abiectum,quid inter utruq. arduum, ac sorte, quid austerum, q uid voluptuosum, quid item temperatum; quis cultus Deo adhibendus, quae patriae charitas, parentibus pietas exhiabenda; quando, & quatenus principibus, ac magistratibus obediendum, ob

229쪽

temperadumq. & omnino quibiis Viriliatibus, Squa ratione singulorum et nimisint exorna di. Quia ergo nUC sectari a tutem possumus, nec vitia declinare MCognoscamuS, nec nosse sine morai phi Ioχphia, consequens est neminem cardare viiijs, & virtute praeditum esse pota; qui non sit philosophus. Iam vero ciuialis scientia, qua una tota reipublii te adaministrandae ratio continetur, eadem fere est cum morali Philosophiar utravenim virtutes easdem parere conatur Φsed illa quidem in eodem ipso philoso phantis animo;hic vero illorum ciuium, quos regendos suscepit. Nam moralist quidem Philosophi finis est se ipsum bo num reddere, ciuilis vero ciues:de quo Verius, quam de Poetis illud usurpes

pectus praeceptis format amicis Aysteritatis inuidiae' corredior, . irae. ' l '

230쪽

Quid ais Θ didicisti ne adhuc solos phia

losophos posse gubernare pro dignitate rempublicam, Si ciues bonis moribu simbuere Θ solos esse hominibusue liquospe coribus aegendis idoneos ὸ Didici, aliquit, sed ut vere dicam, quod minim επxabam . Tu enim ab ea Philosophia, qua de in hac literistica palsstra magni quotidie clamoribus disputatur nullo plorato veritatis foenore, a Dialectica inquam, S naturali Philosophia ad mota ratem, ciuilemque deflexisti, de quibus

aetate iam requieta, R in portum modestue subducta placide disserunt pruden-xioreSiciue S, quibuS voluptas omnis suo evanuit dilapsa ad aures . Nobis sane selemne est,quoties inter orandum cauissae dissidimus, vel inter ang isti is, ac salebras coacta, ieiuna, gracilis, ac strigosa essicitur oratio caute admodum, nequis gressus prie sentiscat , in latioren campu, in quo laciniosos explicet sinus