장음표시 사용
91쪽
quassationibus ac ruinis uillarum oppidorumque, assiduis Roma nuntiis fatigaretur,deinde iugis 5c torrida siccitas fuit, ut spem gignendis teres seretibus abnegarit. His deni temporibus cum Fidenates hostes, maximo. rum auxiliorum manu stipante, terribiles Romanis arcibus imminerent. Aemilius tertius dictator magnam mali molem, ipsis Fidenis uix captis depulit & sanauit. Tanta in ipsis erat malorum animorum contentis,ut uesdomesticas clades, superfusa serinsecus bella obliterarent, uel post damnahellorum inducias relaxatas, diuersae pestes, coelow terra excandescen tes,incessabili lasestatione corrumperent Quo etiam tempore Sicilia quae ab initio patria Cyclopum,& post eos nutrix tyrrannorum fuit: quorum primi carnibus hominum,medii cruciatibus, postremi mortibus pascebantur multa incommoda a suis atm ab externis perpessa est. Ibi enim incen dia bellorum recidiva exordium sumunt, sed pene Graecorum uircs con sumptas,exustasty peximunt.
De discordia Siciliensu d est, inter Catinenses 8c siracusanos, quia auxilia petentes 1 Lacedaemoniis atm Atheniesibus,non solum hac occisos ne Sicilia,sed dc tota Graecia grauissimis bellis attrita est. Cap. XI.
lGitur dum discordia regni Sicilienses laborant Catinenses contra Sirasculanos,quos graues infesto R; patiebantur,ab Atheniesibus auxilia poposcerunt. Athenienses autem instructam classem in Siciliam miserunt. Hi uero qui missi fuerant, caesis hostibus prospera initia sumpserum. Hine maiores copias robustiorem exercitum ducibus Micea, 8c Iam cho cum tantis uiribus Siciliam repetunt,ut & hi suffragia sua timerent qui impetrauerant. Athenieses duas ilico pedestres pugnas iecudis successibus. faciunt:consectos in urbe hostes,& obiecita elasse circumdatos, terra marisque concludunt. At Siracusanistaetis sessis rebus, auxilium a Lacedaeo moniis petunt,a quibus mox mittitur Gilippus, eum copiis prssidiorum. Qui mox ut uenit Siciliam, duobus praeliis uictus nec territus ab Athenis ensibus, tertio congressu Iamachum occidit, hostes in fugam uertit: socios obsidione liberauit. Gilippus nanque Miceam ac Dentosthenem in Sicilia uicit. Igitur Athenienses biennio apud Siciliam non sine Lacedaemonios rum damno conflictati sunt. Alcibiades enim dux, ab Atheniensibus sinuens Lacedaemoniam se contulit, impulitque Spartanos, ut Atheniensibus nouo bello insisterent, cum quibus totam Gucia aduersus Athenienses excitauit. Darius etiam rex Persarum pate auiti memor odii, aduersus
hane urbem Partissas em praefectum Lydiae copias sumptus belli di
rexit. Mirum dictu, Atheniensium tantas ea fuisse tempestate opes: ut cum aduersus eos hoc est aduersus unam urbem, Asiae at* Graeciae totiusque Orientis uiribus incursum sit:pugnando saepe nec unu cededo consumpit
magis uiderentur suisse a uicti. Si quis enim plenius diseordiam Athenien sium,& bella grauia qus sunt perpessi scire uoluerit, actus Alcibiadis 3c exilis,libriim Orosi aduersus Paganos secundum legat. Ueruntamen se piens
92쪽
sapientissimi omniu Athenienses etiam suis malis satis docti,concordia minimas res crescere,discordia maximas labefacitari,cuetaq; uel bona uel etiaam mala, quae foris geruntur,internis esse radicata 8c emissa principiis domi abstersere odia,SI seris bella presserunt, reliquerunt posteris suis, demina sui exemplum,de reparatione sui consilium:si tamen ob infirmissima humanae mentis mutabilitatem,quod assii stis rebus consillitur, in prosperis seruaretur. Sed adeo hoc idem placitum,inter ipsa pene placiti uerba corruptu est,ut uix intercedente biennio, Socrates ille clarissimus philosephorum adaehus malis apud eos,sibi uitam ueneno extorserit.
Qualiter Artarxerxes contra fratrem suum, scilicet Cyrum dimicauerit 3c vicerit: δc de terraemotu Siciliae,atque aestu graui Aethnae: de peste etiam quae Atheniensibus contigit laboribusq; Romanorum. Cap. XII.
ARN es,qui Sc Mennon cognominatus est Darii 8c Parisiis
tidis filius, annis XL. a restauratione uero templi anni erant C.
V. Ipse est qui ab Hebraeis Assuerus dicitur, sub quo liber Heaster c5sectus est Iisde diebus bellum ciuile uix parricidio termis natum est apud Persas. Mortuo em rege Dario,cum Artarxerxes 8c Cyσrus filii cius de regno ambigerent: tandem magnis apparatibus, magnitUProuinciam ac populotu ruinis, ut * certatum est. In hoc cossic tu cum ediuerse concurrentes sibi ambos fratres mutuo casus obiectauisset, prior
Artarxerxes uaeneratus a statre,equi uelocitate morti exemptus euasit. rus autem mox a cohorte regia oppressus,finem certamini dedit. Artarxerxes ergo,& praeda stat ae expeditionis 8c exercitu potitus: potestate res mi fratricidio firmauit. His deinde temporibus grauissimo terraemotu coracussa Sicilia insuper exaestuantibus Athnae montis ignibus, fauillisque ca lidis, cum detrimento plurimo agrorum,uillarumque uastata est. Tunc etiam Athlante ciuitas Locris adhaerens terrae cogrua, repcntino maris irris A Apetu abscissa, atque in insulam di luta est. Atheniensium quoque miserar hiles reliquias pestis inuasit, diuque populata est. Nam eo tempore Roσ hua 'mam repentinis sepe hostium eruptionibus comminuti: praeterea in hybernis bella sortiri,hyemare sici pellibus. Postremo famem ac filus in conspectu hostium perpeti coacti sunt, urbem nouissime sine ullo digno Romas nae uirtutis testimonio cuniculis Sc clandestina obreptione ceperunt. Hanc Dulem magis quam nobilem uictoriam primo dictatoris Camilli induamia peregerunt de Viensibus.Dehinc irruptio Gallorum 8c incendium urbis insequitur. Cui cladi audeat quisquam, si potest, aliquos motus huius temporis comparare: quamuis non aeque pendat, praeteriti mali fabulam praesentis iniuriae.
De Gallis, qui Romam incenderunt, vastaverunt ae nouissime vendides
Gitur Galli Senones duce Brenno, exercitu copiose 8c robusto nimis, cum urbem Elusim, quae nunc Tuscia dicitur, obsiderent, legatos Ro/manorum,qua tunc componendae inter eos pacis gratia uenerant,in acie H aduero
93쪽
aduersum se uiderunt pugnantes. Qua indignatione permoti Elusini ompidi obsidione dimissa, iotis uiribus Romam continiadunt. Hos ita irruciis res Fabius cum exercitu conset excepit: nec tamen obstitit, imo potius ho.
siilis ille impetus, quasi aridam legetem succidit,strauit & transiit. I esta. tur hanc Fabii cladem fluvius Hallia, sicut Cremara Fabiorum. No enim
facile aliquis similem ruinam Romanae militiae recensuerit,etiam si Roma insuper inccilla non emi. Patentem Galli urbem penetrant,trucidant rium res simulacrorum modo in stiis sedilibus senatores,eosque incendia domos rum crematos,lapsu culminum suorum sepeliui. Universem reliquam i uentutem, quam constat uix mille hominum tunc fuisse in arce Capitolini montis,latcntem obsidione concludunt. ibique infelices teliquias fame,peaste desperatione,Brmidine terunt, subigunt,uendunt. Nam mille libris auari discessionis precium paciscuntur: non quod apud Gallos Roma parui nominis fuerit, sed quod illam sic iam ante detriuerint, ut amplius tunc uaslere non posmet. Exeuntibus Gallis, remanserat in illo quondam urbis amabitu,HBrmium ruinarum obscoena congeries,& undique per impedimenta errantiumM inter sua ignotorum omenta uocis imago respondens, tres pido suspendebat auditus. Horror quaticbat animos,silentia ipsa terrebat. Siquidem materia pavoris est, raritas in spatiosis. Hioc illis mutare sedes. aliud incolere oppidum, altero etiam censeri nomine, cogitatum placitum atque tentatum est Quibus diebus socrates& plato claruiunt. Cap. XIT.
Vovi diebus Archelaus, Aminias, Pausanias, Aroeus,item
Aminias sibi inuicem succedentes, regnabant apud Macedo nes. in Sicilia uero Dionysius tyrannidem exercet. Socrates etiam apud Athenienses tunc claruit, magister Platonis. Socrastes ergo primus uniuersam philosophiam, ad corrigendos componcndos que mores flexisse memoratur: cum ante illum omnes magis Physi is, id est, naturalibus rebus pers rutandis opiram maximam impenderunt, mnemque bonum fieri non posse, nisi bene uiuendo,docuit. Nolebat itaque immundos terrenis cupiditatibus animos extendere in diuina 8c conari, quandoquidem ab eis causas rerum uidebat inquiri, quas primas at* summas, non nisi in iunius ac summi dei uoluntate esse credebat. Unde non eas Putabat, nisi munda mente posse comprehendi et ideo purgandi: bonis moribus uitae censebat instandum, ut deprimentibus libidinibus exoneratus
animus, naturali uigore in aeterna se attolleret, naturamque incorporei 3c incommutabilis luminis ubi cauta omnium se starum naturarum stabili rer uiuunt, intelligentiae puritate conspiceret. Imperitorum tamen inuidia excitatis Atheniensibus, calumniosa criminatione damnatus,morte multastus est. Sed eum postea illa ipsa, quae publice damnauerat, Atheniensium ciuitas publice luxit. In duos cius accusatores usqueadeo populi indigna'
94쪽
CHRONICORUM TOMVs I. LIB. In I. XLII. tio conuersa est, ut unus eorum oppressus ut multitudinis interiret, exilio autem uoluntario atque perpetuo, poenam similem alter euaderet. Tam Praeclara Vitur uitae,mortisque fama S O C R A T ES reliquit plurimos suae philolophiae sectatores. Quorum certatim studium fuit, in quaestios num moralium disceptatione uersari: ubi agitur de summo bono, sine quo fieri homo beatus no potest. Igitur Plato inter omnes SOCRATIS discipulos gloria dc fama eminentior fuit: nec immerito, cum determinasset finem boni esse secundum uirtutem uiuere, & es soli euenire posse, qui nostitiam unius dei habeat 8c imitationem: nec esse aliam ob causam beastum. Qui P LATO cum apud suos honesto natus esset loco Athenis, ingenioque mirabili longe suos condiscipulos antriret, Socratica non constentus disciplina, longe,lateque peregrinatus est: quaqua uersum alicuius nobilitate scientiae percipienda: eum fama rapiebat . itaque S in Aegypto didicit, quaecunque magna illic habebantur atque docebantur, 3c inde in eas partes Italiae ueniens, ubi P Υ T H A G O R AE fama celebraba, tur, 3c quicquid Italicae fuit philosophiae iacillime comprchendit: Sc quia magistrum Socratem singulariter diligebat, eum loquentem faciens sere in omnibus sermonibus sitis, etiam illa quae uel ab aliis didicerat, uel ipse quanta potuerat intelligentia uiderat, cum illius Iepore, Sc moralibus dis sputationibus temperauit. Itaque cum studium sapientiae in a stione 3c constemplatione uersetur. unde una pars eius activa , altera contemplativa disci potest et quarum a stiua ad agendam uitam, id est, ad mores instruendos Pertinet, contemplativa autem ad conspiciendas naturae causas,&synces rissimam ueritatem, SOCRATES in activa excelluisse membraturi DYTHAGORAS uero magis contemplativae, quibus potuit, i iatelligentiae uiribus institisse. Proinde Plato utrunque iungendo, philo sos iam perfecisse laudatur, quam in trox partes distribuit, unam moralem, quae maxime in actione uersatur et alteram naturalem ,'quae contemplatios tu deputata est: tertiam rationalem, quae uerum disterminat a salso. Quae sicet utrique, id est, actioni & contemplationi sit nec stiria: maximὸ tonam contemplatio perspeistioncm uendicat ueritatis. Ideo haec tripartitio non est contraria illi distinctioni, qua intelligitur omne studium sapientiuio actione 5c contemplatione consistere: 8c Allienienses vigintiquatuor li
to quoque & Xenophon, nec non 8c alii Socratici insignis hiltatur Eu, goras cum x aret Cypri, in surorem uersus est. Facto etiam terr motu magno Elica dc Bura, Peloponensium urbes absorptae sunt. Tunc etiam .suit Carthaginensium bellum illud famosissimum.
Regnante Artaracerae, qui 3c Ochus dicebatur Iohannes summus sacerdos Iudae,3t lesum fratrem suum in templo interfecit. Pro quo scelere ma rapalli simiIudaeigrauia. ,4 4 o. i Cap. M.
95쪽
ficatione uero templi, annus centesimus quadragesimusquintus erat. Macedolaum uero reges, At cander,Ptolomsus, Perdica,
Philippus sibi inuicem per interualla succedentes breuia. Iudaeorum uero sacerdos Ioharines silius ludae, qui Datrem suum Iesum sacerdo, tiuiri ambigetem n templo interfecit. Propter quod facinus Uagosus dux regis Artarxerxis, qui Iesum dilucbat, in templum ingressus uiolauit, &Populum Iudaeoru propter hanc causam in seruitutem redegit, nec hostias offerri quotidianas prius in templo permisit,quam pro uno OP anno uessit at exigeret, drachmas scilicet quinquaginta. Hac usus occasione annis septem,pro nece t esu sacerdotis populum afflixit dicens :quod nuna prius nec apud Graecos, nec apud Barbaros, ita crudeliter uel scelerate iactu sit. Vnde nec deus hoc impune dimisit.
Qualiter Ariarxerxes Graecis pacem indixerit,& Aegyptu euersam suo lum xerit imperio. Cap. XVI
ARi rxerxes ergo post transaltum in Aegypto maximum, dii
turnum. bellum,plurimos Iudaeorum in transi nigrationem eqxit,at in Hircania ad Caspium mare habitarc praecepit. lntcrea Artarxerxes rex Persarum, uniuersis Graeciae populis per leg tos, ut ab armis decederent 8c paci acquiescerent, imperauit: non quia mi sericorditer sessis consideret,sed ne se in Aegypto bellis occupato,aliqua in regnum suum tentaretur irruptio. Cuncti igitur Graeci optatis Itina qui te domesticoque otio resoluti sunt. Qui utique tam constanter contemnere Poterant, quam sortiter saepe uicerunt maximas Persarum copias, si non ipso tantum adnuntiatae pacis sono, per cord cunctiorum aegra belli ta
. isset intentio . Quanta enim bella sibimet grauia ac intolerabilia inuiscem gesserint , altemisque caedibus atque miserins se affecerint -Lacedaesmon 3 cum Atheniensibus, Arcades cum Lacedaemonus, quomodo Cosnon Athenienses dyx Persici exercitus, quomodo Spartanos afflixerit, Bisum Agesila pide claudo, ingenio acerrimo duce Lacedaemoniorum pG gnauerit,ac demum uic t testis est ipsa quietis pax, tam linentissime a 'rtibus uiris suscepta, 8c illud indicium, quod uix cum Lacedaemoniis c tum inuen0-ienes. Sed qui haec plenius scire uoluerit, in libro tertio Holdisssquira paganos inueniet. Artarxerxes autem,qui & Ochus Sydoncin
subuertit. & Aegyptum suo coniunxit imperio, Necthanaiph in Aetitio rimpi ' o quo Aegyptiorum regnum est destructum.
i. io bus si bus pestilentia ingens Romam crudeliter vastaverisiterraq; in urbedehiscens,Curtium virum equestrem absor huerit v i uum. Tunc etiam i Galli contra Rominos conspirantes,ter deuieti sunt. Cap. XVII.
Vo etiam tempore ingens uniuersam Romam pestilentia corripuit no ut adsolet plus minusve solito tempoν turbata temperies, soc est,aut intepestiua siccitas hyemis,aut repentinus calorueris,aut incremus humor sitatiques aurumiu diutus indigesta
96쪽
illecebra. Insuper etiam expirata de Calabris saltibus aura corrumpens,reMpentinos acutarum infirmitatum afferre transcursus,sed grauis diuturna in nullo dispar sexu,in nulla etate dissimilis,generali cunctos per biennium iugiter tabe confecit,ut etiam quos non egit in mortem, turpi macie exinanitos,assii flos dimiserit. Sequitur hanc miseram luem,miserioremque eius expiationem proximo anno satis triste prodigium. Repente siquide medio urbis terra dissiluit,vasto praerupis hiantia stibito inferna patuerunt. Mahebat diu ad speetaculu, terroremq; eunctoru patenti uoragine impudens specus,nefariam p uiui hominis sepultura d is interpretibus expetebat. Sastis secit improbis faucibus praecipitio sui. M. Curtius uir eques armatus, iniecitque crudeli terrae inopinam satietatem,cui parum esset quod eae tanta pestiletia mortuos per sepulchra susciperet, nisi etiam uiuos scissa sorberet. Hinc iterum terribilis Gallom inundatio iuxta Anienem fluuium ad quartum ab urbe lapide costait,facile sine dubio pondere multitudinis 8c alacritate uirtutis perturbatam, occupatura ciuitatem,nisi otio,& lenitudine torspuisset: ubi atrocissimam pugnam Manlius Torquatus singulariter inschoauit. T. Quintus die lator cruentissima congressione confecit. Fuga'ti ex hoc praelio plurimi. Galli instauratis iterum copi js, in bellum ruer res a Gaio Sulpitio dissitatore superati stini. Post paululum quoque Tuscorum pugna, sub C. Martio consecuta est. Vbi coniici datur, quantus hos num numerus caesus si,quando octo milia sunt capta Tuscorum. Texstio aute in iisdem diebus Galli se in prsdam per maritima loca,subiectos eampos ab Albanis montibus dissi derunt. Aduersus quos nouo militum delectu habito,conscriptisq; legionibus decem,sexaginta milia Romanorunegasis sibi Latinorum auxilijs processerunt. Confecit hanc pugnam Marcus Valerius auxiliante coruo alite,unde postea Coruinus est dictius. Occiso enim prouocatore Gallo, hostes emti,sparsimq; fugientes,grauiter trucidati sunt. Nec tamen contenti Rcmani suis eos moenibus expulisse,cum per Italiam nausea a sim latius reseret, sic persecuti sunt eos,ut post ali annos omnes eorum reliquias inHemiria ad lacum Vadi montis Dol obella consul deleret, ne quis extaret ex ea gente qui incensam a se Roma nam urbem gloriaretur.Manlias uero Torquatus cosul,qui post stragem Galloiu Latinos deuicit, filia ctuum cId contra cius imperiu hostes adgressus uicerat,mettum Tus Ianu nobilissimum equite interfecit,pro cates atq; insultantes hostes occida at,uirgis caesum securi percussit.
or De hoc luod nox longior solito facta est, εc veri lapides e coelo ruentes,terra grauiter attriuerunt. Et hoc factum est, quando Magnusi Alexander Macedo nascitur . Quibus diebus Aristoteles celebras tur insignis,&Plato moritur. Cap. XVIII
Odem etiam tempore nox usque ad plurimam diei partem tendiuisa est, & saxea de nubibus grando descendens, ueris terram la fi Hanas uerberauit.Qiubus diebus etiam A LEX A NUBR
97쪽
Maoniis uere ille gurges miseriam atq; atrocissimus turbo totius orientis est natus. Tuc Demos iliciae s orator agnoscit, Aristotelcs philosophus ore Oim cel bratur,Plato moritur,post quem Academia Seusippus tenuit.
Quod regnante AmGRomanoruet matronae in scelere venefico sunt deprehenssae. Philippus aute Macedonum rex, pater Alexadri Magni, bella plurima Peregit,ciuitates euertit,nationes innumeras perdoniuit. Cap. IX.
Rxes filius Ochi, annis quatuor apud Persas regnat. A reaedis,catione uero icmpli, annos cetum septuaginta unus crat. Iaddus
uero defuncto Iohanne patre illius principatum suscepit sacerdo lii Iudaeorum. Quibusdicbus incredibili rabie, 8c amore scelesrum Romanae matronae exarserunt. Erat utique se dus ille ac pestilens a nus, impleis iam undiq; cateruatim strages geribai .Et adhuc tame penes Cmnes de corrupto aere simplex credulitaes era cum existcnte quadam ancilla indice & couincente, primu multae matronae ut biberent,quae coxerant,umena copulsae. Deinde simul ut hausere cosumptae sunt.Tanta autemultitudo fuit matronam in his sucinoribus cosciarum ut CCCLXX. damnatae ex illis simul suisscstratur. Tune Alexaderrex Epirotam,Alexandri illius Magni auunculus traiectis in Italia copris,cum bcllum aduersus Romanos pararet. 8c circa finitimas Romae urbes firmare uires exerci us sui auxilia* uel sibi acquirere, uel hostibus subtrahere studes bellis exercereturia Samnitibus,ques Lucanar gm: i suffragabatur,maximo bello in Lilcania uictus at occisus est. Huc alii serunt fuisse Pyrrhum,qui a Tarentianis euocatus,ut auxilia eis praeberet aduersus Romanorum arma, Tareristus uero Lacedaemonioni opus Calabriae quonda 8c Apulis totius Lucaniae caput,diuitiis,magnitudine,muris,portu, ipse situ mirabilis. IgitPyrihus semi G cI ex Laced Amor iis coditoribus insitate uindicaturus, O totis uiribus Epiri Thessaliae, Maledoniae, incognitisep in id lepus eles antis, mari, terra, uiris,equis,armis iddito insuper seram terrore,quasse magnitudine deserinitate,& nouo odere simul,ac stridore,Leuino con sule,in prima pugna consternati Roman4m equi, cum incognitas sibi beluas,amplius u erant suspicarensu fugam,strageniq; late dederunt. Hoc tallum in Apulia, deinde in Astulo melius dimicatum est, Curio, Fabriuo consulibus. Iam quippe terror beluarum citae uerat, & Gaius Muniuiis quartae linionis hastatus, unius promus ide abscisa, mori posse beluas Q stenderat. Itaque in ipsos pila congesta sunt, & in turres vibratae sic S, totabostium agmina, ardentibus ruinis operuerunt: ncc alius cladi finis sui quam eos noX dirimeret, postremusque fugientium rex ipse a' satelli ibus humero saucius in armis suis ruit. Lucaniae pugna ducibus iisdem,quibus superius, sed bello 8c pace seris Sc domi omnem in parte Romana Mirius, tum se approbauit Cum Pνrrhus ille terribilis, post primae pugnae uicto mam, intellecta Romanorum uirtute, secto se dere quamuis uinceret in amicitiam recipi uoluit, sed abnegauit senatus.Necaliam magis,quam ia
98쪽
rentinam ostendit populi Romani sertitudinem, senatus sapientia, ducum magnanimitatem: nec alius pulchrior in urbe aut spcciosior triumphus instrauit. Ante hunc dicin nihil praeter pecora Volscom, greges Sabinoim,carpenta Gallom,si aeta Samnitum arma uiderunt.Tum aut si captiuos aspisceres,Molossi,Thessales,Macedo nes, Brutius, Apulus,at* Lucanus:si pompam,auru, purpuram,sima, tabulae,Tarentiusq; delicite. Sed nihil Ithentius populus Romanus alpexit,si illas,quas timuerat, cum turribus suis beluas: quae non sine sensu captiuitatis, summissis ceruicibus uictores eo quos sequebantur. Sed quoniam gentium diuersarum a stus, partim libanis do recensere disposui:nune Alexandri istius casu commonitus, de Philipopo Lacedaemoniorum rege, qui Olympiadem huius Alexandri Epirotae sororem uxorem habuit, ex qua Alexandrum Magnum genuit, paucissi
anis annis retro repetitis,magna paruis,inquantum potero,colligam sylla
bis. igitur Philippus Aminis filius, Alexadri pater, regnum Macedonum
adeptus XXU. annis tenuitiquibus hos omnes acerbitatum aceruos, cuias
stosque malorum moles struxit. Hic primum ab Alexandro fratre obses Thebanis datus,per triennium apud Epaminodam, strennuissimum imperator , 5c summum philosephum eruditus est. Ipso aute Alexandro scelere Euridicis matris occise , quis etiam commisso adulterio,& altero prismu silio interfectorfilia* uiduata, generi nuptias,mariti morte pepigisset, compulsus a populo regnum qd paruo occisi fratris filio tuebatur sulcepit qui cum Bris concursia exumcntium undiq; hostium, domi autem deprcshensarum siem insidiam metu fatigaretur,primum bellum cum Athenae mus gessit,quibus uictis, arma ad illyrios reanstulit : multis* milibus hostium trucidatis, Larissam urbem nobilissima cepit. Inde Thessaliam non magis amore uictoriae, a ambitione habendorum equitum Thessalorum, quorum robur ut exercitui suo admisceret,invadit. Ita Thessalis ex in prosiliis praeoccupatis at in potestatem redactis,iungendo equitum peditumque sortissimas turbas & copiosas,inuictissimum fecit exercitum. Igitui uictis Atheniesbus subiectisq; Thestalis Olympiadem Auructis regis Molossorum sororem duxit uxore. Qui Aurucha cum per hoc quod iocietastem Macedonum affinitate regis pacilcebatur, imperium suu sedilatatum Putaret. per hoc deceptus amiut.priuatus* in exilio consenuit. Deinde Ulii ippus,cum Mothonam urbem oppugnaret,ictu sagitis oculum perdiditi ipsam uero urbem mox expugnauit& cepit, exin Graeciam prope totam consti as prruentam uiribus domuiti Quippe Graeciae ciuitates,dum imperare singulae cupiunt imperium omnes perdiderunt, & dum inmVtuum rium sine modo ruut omnibus perire,qd singulae amitterent,opprcssae desmum seruientes senserunt. Quam dum insanas cocertationes Philippus ueluti e specula obseruat,auxilius' semper inferioribus suggeredo, conten
tiones bellanti semites callidus doli arii ex Buet: vietos sibi pariter uietosi resin subieci5Jgit quantis ascerit tota Gucia miseriis aliosq; a quibus in
99쪽
FRECvLPHI EPIsCOPI LEXOVIENSIS pace sese tus hostiliter invadit, crudeliter diripit, omni societatis constio
entia penitus abolita,coniuges,liberosep omnium sub corona uendidit, templa* uniuersa subuertit. Post lisc in Cappadociam transi jt ibi bellum pari perfidia gessitecaptos per dolum finitimos reges interfecit, totam Cappadociam tuo imperio strididit.Inde post caedes,incendis,ac praedationes, quas gesserat in urbibus sectis, ad parricidia conuersus, statres quos cohaeredes regni uerebatur, intersecti ,supplicio ac neci dedit. Inde omnium irrabes sinetque populatus, cruenta praesentia effecit, ut etiam absens timeres eur. Igitur alios populos a sedibus suis auulses, finibus hostium oppo. nit: alios in extremis regni terminis statuit : quositam aemulatione uirium, ne possint quod posse creduntur, in supplementa exhaustarum urbium dis uidit. Ita gloriosissimum illud quondam florentis Graeciae corpus,in multas laceratasque particulas, extincta primum libertate concidit. Praeterea cum eum duo fiatres Thraciae reges, ex consensu praeoptauissent iudi cem, Philippus more ingenii sui ad iudicium tanquam ad bellum eum insstructo exercitu ingressus, inscios iuuenes uita rvinoque priuauit. Ad Scy thiam quoque eum Alexandro filio praedandi intentione pertransiit: com/missisque praelio, cum Scythar 8c numero & uirtute praestarent, Philippi fraude uincuntur. In ea pugna uiginti milia puerorum ac taminarum Scytbicae gentis capta : pecorum magna copia abducta, auri atque argenti ni hil repertum. Nam 5c ea res primo fidem inopiae Scythicae dedit. Uigin ii milia nobilium equarum sussiciendo generi in Maccdoniam missa sunt.
Sed reuertenti Philippo Triballi bello obuian in quo ita Philippus in Besmore uulneratus est, ut per corpus eius equus interficeretur. Statim uero
ut conualuit, Atheniensibus bellum intulit, qui in tanto diserimine positi, Lacedaemonios quondam hostes,tunc sociosastiscunt,totiusque Graecis ciuitates, ligationibus fatigant, ut communem host , communibus uioribus petant. Itaque aliquantae urbes Atheniensibus sese coniunxere.Quasdam uero ad Philippum belli metus traxit. Praelio commisso,cum Athesinenses longo maiore munero militum p starent, assiduis tamen bellis insdurata Macedonum uirtute uincuntur. Quam pugna longe omnibus anterioribus bellis atrociorem fuisse ipse rem exitus docuit. Nam hic dies apud
uniuersam Graeciam acquisits dominationis gloriam 8c uetustissinas libertatis statum finiuiti Postea Philippus cruentissimam uictoriam in Thebas nos & Lacedaemonios exercuit.Siquidem principes ciuitatum, alios secus xi percussit, alios in exilium egit,omnibus bonis priuauit. Pulsos dudum a ciuibus in patriam restituit. Ex quibus trecentos exules iudices rectoresaque praeserit: qui ut antiquum dolorem noua potestate curarent, pressos infeliciter populos, in spem libertatis respirare non sinebant. Praeterea magno delectu militum in subsidium regiae dispositionis ex tota Graecia habito, ducenta milia peditum 5c quindecim milia equitum absque exerci tu Macedonum, & infinita gentium barbararum Per expecti ne in
100쪽
. Asiam misturus instruxit. Tres duces, hoc est, Parmenionem,Aminiam, Sc Attalum, praemittendos in Persas legit. Et dum suprascriptae copiae de Graecia congregantur, Alexandri, qui erat Olympiadae uxoris suae Κλ. te & postea a Sabinis in Lucania prostratus est,ut supra memorauimus, quem Epiri regem ob mercedem stupri in eum perpetrati,constituerat,nus plias in copulando ei filiam sitam Cleopatram Glcbrare decreuit.Qui cum Pridiequam occideretur,interrogatus fuisset,quis finis homini magis esset optandus, respondisse sertur:Eum esse optimum,qui uiro sorti post uirtuis tum suarum gloriam in pace regnanti sincconfli mone corporis,& dedecore animae, sublius 8c celer inopinato stim potuisset accidere. Quod ipsi mox obtigit. Igitur per uiginti & quinque annos, incendia ciuitatum, exci,
dia bellorum iubiectiones prouinciarum,c es hominum,OPum rapinas, Pr as pecorum,mortuorum uenditiones,captiuitatesque uiuorum,unius
regis fraus,serocia 3c dominatus agitauit. Si cerent ista ad exemplum miseriarum insinuata memoriar nostrae gesta per Philippum,etiam si Alexander ei non successisset in regnum.
I ingrauissimis praeliis inter Samnites &Romano illis diebus gestis. Quibus .i & Romani a Samnitibus victi,& sub iugum seruitutis missi iterumq; Rc mani victores per Papyrium ducem suum Samnites vicerut& iugum desposuerimi. Cap. XX.
v Omani porro cum iam bello uiginti milia Samnitum, Fabio ma - gistro equitum pugnam coserente, cecidissent:circu spectiore cusfl ra Samnites, magis instructo apparatu, ud Candinasser φ- las consederunt. Ubi cum Q Veturiu & Posthumium cosules, omne'; copias Romano M angustiis loco tu, armis clausissent, Pontius
dux eoim intantum abusus est uictoriae securitate ut Hermiatu patrem cosulendu putaret,utrum occideret clausos, an parceret subiugatis. Ut uiuos tamen dedecori reseruaret,elegit. Romanos em antea saepillime uinci 8c occiomunq autem capi, aut ad deditionem cogi potuisse, constabat. Itaq3 Sa mnites in loria potiti, uniuersum exercitum Romanum turpiter capium, nimis,etiam uestimentis nudatum, intum singulis uilioribus operimetis, obuerecunda corporum tegenda concessis, sub iugum missum, seruiuo 'subiectum,longum agere pompae ordinem,pricceperunti DC.autem equitibus Romanis, in obsidatum receptis, oneratos ignominia caeteris rebus uacuos consules remiserunt. Posteriore anno, infringunt Romani firma tam cum Samnitibus Metionem, eosque in bellum cogunt. Quod Papy rio consule insistente commissum, magnas strages utriusque populidedit, cum hinc ira recentis infamiae, inde gloria prorinis in storiae pugnantes in stimularet. Tandem Romani pertinaciter moriendo uiceruntvaec caedi pasaiter uel caedere destiterunt,nisi postquam uictis Samnitibus 8c capto duce eorum, iugum reposuerunt seruitutis. Idem deinde Papyrius Sutricum
expulso inde Samnitico praesidio, expugnauitu cepiti Hic autem Papyrisus adeo tunc apud Romanos bellicosisimus ac strenuissimus habebatur,