장음표시 사용
111쪽
Afrorum animis incredibilis' fractis, Sc suorum in immensum auctis, urbes castellaq; expugnat: pMas ingentes agit, hostium multa milia trucis dat.Castra deinde ad quinium lapidem a Carthagine stetuit:ut damna rem opulentissimarum uastationem agroiu, dc incendia uillarum, de muris ipsius urbis specularentur. Adissest praesentibus malis tristior fama. Nam& apud Siciliam deletus cum imperatore Afrorum exercitus, nuntiatur. Quem reuera incautu ac pene otiosum Andro Agathoclis frater oppresserat. Hoc per totam Africam rumore disperso, non tributariae tantum urshes ab his uerum etiam socii reges deficiebant. Inter quos rex quoque Cys renarum Asellas paetus est cum Agathocle communionem belli, dum res gnum Africae ardenter assectat: sed postquam in unum exercitus 5c castra iunxerunt, per Agathoclem bandimentis & insidiis circumuentus occisus est. Carthaginentes contractis undique copiis in bellum exarsere et quibus Agathocles habens secum Asellae copias, congreditur,eosque magno utrisque exercitus sanguine,& graui praelio superat. Hoc certaminis discrimine tanta desperatio illata est Poenis, ut nisi in exercitu Agathoclis orta seditiosuisset, transfugiturus ad eum Halmicar dux Poenorum cum exercitu silerit. Ob quam noxam in medio foro,iussu Carthaginensium patibulo sus, xus,crudele spectaculum suis prebuit. Deinde cum post mortem Agath clis Carthaginenses Siciliam instructa classe uastarent a Pyrrho rege Epiri ab Italia accersito terrestri naualique certamine saepe superati,nouisume ad Romana bella conuersi sunt.
Qualiter Ptholomaeus Alexadri successor,Η-γsolymam do 'lo ceperit,multosin Iudaeorum secum captiuos in Aegyptum deduxerit. Cap. XXVIL
Post Alexandrum Ptholomaeus Lagi filius Alexandriae regnat,in
praemisimus annis XL. Nan hic etiam Hierosolymam expugnauit, fraudibus & dolis ciuitatem die sabbatorum ingressus sub spocte sacris ch, nequaquam Iudaeis resistentibus,quoniani nihil hostis Ie exis mauerunt: Zc ideo ociosi 8c insu*ecti segnes erant. Quicum sine labore ciuitatem adprehendisset, crudeliter eis dominabatur. Testis est os rationis meae Ouidius Sabaiarcides, qui successerum A L E X A N. D Ri facta conscribens, superstitionem Iudaeorum, pro qua libertatem amisissent exprobrauit, eum haec diceret: Est gens,quae Iudaea dicitur, c
uitatem munitam 8c magnam Hierosolymam detinens, quae contra Ptholomeum regem arma sumere tentauit, & propter superfluam superstitiosnem, saeuisumum dominum pertulit habere. Sabaiardides quidem haec degmte Iudeorum conscripsit. I THOLOM AE U S uero multos casPtiuos a montanis Iudaeae,uel a uicinis locis Hierosolymorunt,id est a Saamaria uel Agarizin trahens, ad Aegyptum commigrauit: sed cum cognouisset eos quos ab Hierosolymis abstraxerat firmos iurisiurandi, So dci cultores existere,cum Alexander ad eos legationem mitteret,iarcspondissent. i. Dario
112쪽
Dario uiuente contra eis arma nequaq sumere. Vnde post Darii expugnationem multos ad castella deputauit,& partes cum Maccdonibus Alexandriae ciues statuit fidemque ab ipsis recepit ut nepotibus suis societatem cusnodirent: cum & alii non pauci l udaei sponte ad Aegyptum peruenissent, opulentia locorum, Ptholomaeique munificentia inuitati. Quorum nepos es seditiones contra Saramitas, dum suae gentis patriam oblationem seravare festinarent, excitabant. Nam Hierosolymitae defendebant, dicentes, suum templum sanctum existere,& immolationes illuc transmitti oporteare. Sychimitae uero, ad Garizin montem destinari iubebant. Princeps uωxo sacerdotum n Hierosolymis Ionias, loaddi filius erat: cuius filius eo mortuo, Simon successor extitit.
De praeliis,qus Tarentini cotra Romanos, una cum Pyrrho Epirotarum rege, qui primus elephantes in Italiam secum duxit, gesserunt, & a Roma nis victi arm edomiti,& de portentis diuersimodis, quae eo tepore cong
iis tibiis nam causis bellum ingens exortum est,inter RomanQs atq; TRrentinos. Ultima hμ necessitas adegit Romanos,proletarios qVoq; in ari ma cogere,hoc est eos,qui in urbe semper sufficiende prolis causa uacabat, miliciae ascribere:quippe cum frustra de prole cura est,nisi rebus praesenti, bus co latur.lta irruit in uniuersos Tarentinoiu fincs cum Aemilio consule Romanus exercitus, ni serro uastat omnia, plurima expugnat OPPida ,iniuriam insolenter acceptam crudeliter uindicat. Continuo Tarenus nos plurimis finitimorum praesidi js sessos, maxime Pyrrhus auxit: qui etiam in se ob magnitudinem uirium consiliorumque summam belli nomen me transduxit. Tarentum uero Lacedaemoniorum opus fuit, Calabriae quondam & Apuliae totis Lucanis caput,diuitiis,magnitudine,muris portu ipse situ mirabile igitur Pyrrhus semigraecam ex Laced Oi si conditoribus ciuitatem uindicaturus uenit cum totis uiribus Epiri,Thessaliae, Macedoniae: incognitis in id tempus elephantis,mari, terra, uiris,e quis,armis, addito insuper ferarum terrore. Quarum magnitudine ac demis itate et iiovo odore simul ae stridore.Leuino consule, in prima pugnaxonsternati Romanorum equi: cum incognitas sibi beluas, amplius quam iterant horrendas suspicarentur, fugam stragemque late dederunt. Hoc bel .lum in Apulia, deinde in Asculo melius climicatum est, Curio Fabriciosque consulibus. Iam quippe terror beluarum exoleverat: Sc Gaius diuo mitius quartae legionis hastatus, unius promuscide abscisa, mori possebe lyas ostenderat. Itaque in ipsa pila congesta sunt,& in turres vibratae se
era, tot hostium agmina, ardentibus ruinis operuerunt, nec alius cladis
sinis suit, quam nox dirimeret, postremusque fugientium, rex ipse a satel litibus
113쪽
litibus humero saucius in armis suis ruit. Lucaniae pugnae ducibus hisdem quibus superitis,sed bello & pace, ris & domi omnem in partem Romana uirtus tum se approbauit. Cum Pyrrhus ille terribilis postremae pugnae uictoriam intellecta Romanorum uirtute, saeto loedere quis uinceret, in amicitia recipi uoluit,sed abnegauit senatus. Nec alia magis quam Tarentina uictoria ostendit,populi Romani sertitudinem: senatus sapientiam,dus cum magnitudinem: nec alius pulchrior in uin , aut speciosior trium. phus intrauit. Ante hunc diem nihil praeter pecora Vulscorum, greges Sashinorum,carpenta Gallorum:srael a Samnitum arma uiderunt. Tum austem si captiuos,Molossi,Thessales Macedones,Brutius, pulus, Lucas nuS:si pompam,aurum,purpura,signa, tabulae,Tarentiusq; delicior . Sed nihil libentius populus Romanus aspexit, quam illas quas timuerat eum turribus suis beluas:quae non sine sensu captiuitatis, summissis ceruicibusui stores equos sequebantur. Pyrrhus igitur quarto demum anno, quo uonerat, ab Italia ui 'us refugiuqui apud Argos Achaiae urbem florentissis mam Spartani regni auiditate seductus, iistu saxi in praelio occubuit. Titarentini Pyrrhi morte comperta it in noua aduersus Romanos arma sellicitant.Carthaginensium auxilia poscunt per legatos, atque accipiunt. nserto praelio, uicerunt Romani. Vbi iam tunc Carthaginenses, quamuis nondum hostes adiudicari, uinci tamen a Romanis se posse senserunt. Qugres occasiones tribuit bellorum atque certaminum inter Amricanos aisque Romanos. Quae bella diu protraeia, ac nimium saeuissima utri que experti sunt populi, quamuis demum Romani, cum nimis sudore in flores existerent. Post Tarentinam uero cladem, Picentes uicti Sem. pronio consule, Sallentini uero Picentibus additi uicti sunt. Postremi lib&rtim in fidem Volsci opulentissimi Hetruscorum hacnecessitate peruenerunt, implorantes opem a Romanis, aduersus seruos quondam suos: qui libertatem a dominis data, contra ipsos se erexerant, translataque in se Republica dominabantur. Sed hi quoque ex consultu senatus, duce Fas hio Gurgite poenas deserunt debitas. Sic demum subiecta, atque a Romanis domita est Italia. Licet enim dum seris gererentur hare, quae praemissamus, intus diuturnis morbis, ac uarijs cladibus populus affligebatur Romanus: prodigiis etiam eo tempore diuersis terrebantur. Nam 8c sanguis tune e terra scaturiens emanauit, & de sentibus cruor fluxit. De coelo utoro lae in modum pluuiae cecidit: terra etiam tremuit, cum Romani aduriissus Picentes in acie, quantum iactus est teli constitissent. Quo etiam in tempore,censis Romae agitato . inuenta sunt civium Romanorum ducet ta septuaginta milia. Legati Alexandrinorum a Ptholomaeo primum Romam mitti, amicitiam impetrauerunt. Ariminus etiam Sc Beneuentus multates, a Romanis conditae sunt. Appius Claudius Caecus Rinnae clarus
habetur,qui aquam claudiam induxit in urbem,& uiam Appia strauit. S, rapis ingressus est Alexandriam .Sostratus Enianis serum cita in Alexandria
114쪽
CHRONICORUM TOMUS L LIB. V. I. LIT.dria construxit. Sescucus Antiochiam, Laodiciam,Seleuciam, Apamiam, Edis iam Berct m,8c Pelam urbes condidiuquam Antiochiam, duodecismo anno regni sui extruxit. Igitur postquam Alexandria condita est, quae caput est regni Aegyptiorum, Alexander Magnus Macedo,annis quin regnauit,ex quo monarchiam orbis obtinuit. Anni uero praecedentes septe, quibus regnauerat, antequam Persarum solueret potentiam, non compus tantur in ordine. Hic uero ubi Persarum regni finem ostendimus,ltaliam Romanoru seruitio subiectam,finem prae lenti statui imponere libro. Qui continet in se a reaedificatione templi,usque ad interitum Alexadri Minni,
nicorum Tomi prioris, Liber V.
crus narrationis, qualiter Ptholomaeus Philadelphus Eleazarum sum nium sacerdotem Iudaeorum honorauit muneribus 8c templum.Captis uos etiam Iudaeorum vItra centum milia reIaxauit. LXX. quoq; ex senioribus sapientissimis ad se venire fecit,&diuinas Ieaes interpretari iust
delphus annis XXX UIII. A reaedificatione uero tespli anni erant transaeti CCXXVI. Pontifex uero Ius deorum Eleazarus erat,qui pro tali principatus honorem suscepit causa . Defunctio principe sacerdotum Onia filius eius Simon succestar extitit:qui Iustus est appellatus propter pietate quam in DEUM,&ωυorem quem erga regem habuisse uidebatur.Quo mortuo 8c filium infanstulum relinquente nomine Oniam, frater eius Eleazarus principatu sacerodotii accepit. Quem Ptholomaeus liberaliter muneribus honorauit: quod huicisnodi causa contigit:Demetrius Falerius,super bibliothecam conssiitutus regis, dum studeret omnia per uniuersam terram inueta uolumina congrcgare Sc acquirere,si quid audisset dignum industria uel uoluntate res gis,quem erga collectionem codicum munificenter accendi cognouerat :ina terrogatus a Ptholomaeo, quot milia codicum haberet, cum uiginti milia iam respondisset, sed pauco post tempore usque quinquaginta milia posse peruenire,& nuntiarum sibi diceret,millia apud Iudaeos legum eorum esse conscripta, studio & bibliothea regali digna: Nihil, inquit, prohibet tua xum pecuniarum sumptu eas interpretari, ut in bibliotheca tua illorum quoq; leges contineantur.Igitur rex optima Demetrii sententia delectatus,
115쪽
FRECVLPHI EPISCOPI LEXOVIENsIs, scripsit ad principem sacerdotum gentis Iudaeae,hoc fieri demandans. Ariasteus autem amicus regis necessarius, qui propter humilitatem morum ab eo dile stus est: cum saepius ante nistis esset, petere Ptholomaeum,quatinus dimitteret captiuos Iudeos,qui sub imperio eius essent:tempus hoc petitionis prosperum arbitratus,ante loquitur primatibus custodum regis corporis, Sosibio Tarentino, 8c Andreciquorum sententia confirmatus adiit res gem dicens: Minime rex oportet uana nos spe negligenter decipi sed ueritatem intimare. Nam si legem ludaeorum non tantum transcribere ita etiam interpretari pro tua gratia studemus:habes qua ratione possit hoc fieri, tot Iudaeis in regno tuo seruientibus, quos benignitatem tuae magnificentiae decet a prssenti iugo seruitutis absolvere,ac deo qui leges eis pos uit, pro tui regni tutela mittere. Nam cum multa saepius indagassem, cognoui factorem eos omniu deum colere:quem nos Zena, id est, lovem nominamus, quod omnibus indulget Ten,id est, uiuere. Quapropter ad honorem dei, quem maxima religione placant,liberos eos patriae moribus* suis restitute. Cosgnosce tamen princeps,me nec affinem eis esse nec ab eadem genitum natione,ut pro illis hoc suggeram: sed dum omnium hominum factorem deum scire, suauiter uos benefactores amplecti ad hanc petitione perueni. Postqhoc Aristeus locutus est,& rex in eu hilari A ridenti uultu cospexit:Quanta,inquit arbitraris milia posse dimitti: Tunc Andreas respondit, cum insteresset,& dixit:Paulo plus a C. milia possitnt. Non paruam,inquit,a nos his Aristeedonationem poscis. Sosibio uero cum praesentibus dicente, di gnum esse munificentia sua,si deo qui regnum ei donauit,has gratiarum ui
ces offerret:propterea laetus iussit ut militibus merces annonae prestaretur
dc pro singulo captiuo apud eos constituto, darentur draginae CXX. De quibus etiampraecepta Proponere promisit: per qus munificentiam suam, dc Aristes petitioncm confirmaret.Praeterea uoluntas dei assuit, per quam non tantu illos qui a patre eius uel exercitu cius transsati fuissent,uerum etiaam illos qui sub regno eius erant, absolutioni donaret: vel siqui postea susPeruenissent, pro quorum redemptione plus quam CCCC. talenta sunt a rege largita. Ex captiuis uero & seruietibus amplius C. milia remisit in lusdaea. Uigentes uero corpore ac aetate numeris militaribus designauit: mulatos etiam qui fidem aulae seruare potuissent, in palatio constituit. Ergo Andream primatam custodum sui corporis,& Aristeu dile stissimos, Hier soly mam direxit, per quos primitias uotorum ad templum domini porres
xit id est,pateras aureas XX. angenteas XXX. crateras V. mensam uero
mirabiliter fabricatam gemmis preciosissimis insertam. Deo offereda hec misit uasa,insuper talciata C. pro immutationibus, & aliis rebus templo necessariis: Mandans Eleazaro principi sacerdotum, eligi uiros seniores ex omni tribu sapientia ac motibus ornatos UI. qui legem tibi afferrem dehoamP caute ac prudenter interpretando, in Graecam transferrent linguam.
Ergo cum regis epistola Eleazaro suisse porreeta, nimium liberaliter de beniuola
116쪽
CHRONICORUM TOMVs l. LIB. V. Fol. m. beneuola uoluntate gauisus cst eice is senioribus uiris LXX.legem serenstes, festinanter misit eos ad rcgem: postulans ut post transcriptionem legas
eam caute cum portitoribus remitteret. igitur Alexadriam peruentum est,
Sc ut Ptholomeus prssentiam eoru,quos miserat cum LXX. senioribus, audiuit satim Andream 8c Aristrum legatos introducere iussit. Qui uenisentes, epistolas quas a principe sacerdotum deportabant obtulerunt: Sc ea quae uerbis eos disserere iusserat, edixerunt. Dumque seniores cum donis, quae regi deportanda princeps sacerdotum eis deserat, aduenissent in praessciatiam Ptholomaei cum uoluminibus,in quibus literis aureis coscripte trages continebantur:rex eos de codicibus percontatus est Cum reuelarent&ostenderent tenuitatem membranae, uel incomprehensbilem eorum coma
Paginem:rex miratus est,quod ita suissent commim:. Dumque hoc diutius secisset: Gratias ago,inquit, uobis quidem quod uenistis, maiores uero illi, qui uos destinauit: sed ante omnes deo, cuius hae leges uenerandae probans tur. Cumque clamassent seniores, & hi; qui in praesenti erant, Orantes pros spera regi diuinitus euenire: nimium delectatus, prorupit in lachrymas. Nam siepius natura hoc pro summo gaudio patitur, quod etiam dolentis bus solet accidere. Et tunc iussit codices primatibus officia designari. Viros autem oscillatus,aequum dixit esse primum ad eos facere sermonem de his, pro quibus essent uocati. Imo 8c die, quo ad eum fuissent dedueti,clarum
singulis annis per totum uitae suae tempus se celebrare promisit. Nam euenit eundem esse praesentiae illorum & ui storiae dicin quo Antigonum nasuali proelio uicerat. Epulari etiam secum eos praecepit, hospitiaque in arce denuntiauit eis omnia deputari. Nicanor autem, super susceptionem pere grinorum constitutus, Dorothcum uocans,qui de his curam habebat: ius. sit singulis necessaria praeparare. Nam ita dispositum a rege fuerat, ut alio menta, quibus singulae ciuitates utuntur, exhiberentur indulgentia consuestudini peregrinorum ad eos uenientium, & cis omnia pararentur, quales nus cibis solitis, magis delectarentur, ne forsan corrupti extraneis grauas rentur. Quod & circa istos effectum est. Domineo uero, quem pro syn ceritate uitae super hoe rex constituerat, per quem praeparauerat omnia quae ad huiusmodi conuiuia conuenirent, hoc implente: in duas partes eos discumbere praecepit. Partem quidem mediam eorum,ad dexteram sitam, reliquos autem post eius accubitum: nihil praetermittens, quod ad eorum honorificentiam pertineret. Postquam autem ita discubueruiit , ius. st Dorotheo solita ministrare, quibus omnes ludaei ad eum uenientes utes hantur. Tunc itaque sacros praecones 8c immolatores Ac alios qui uota sesciunt, recusauit: Sc unum a senioribus nomine Helisiorum sacerdotem exisse niem repetiuit facere orationem. Qui in medio stans regi bona 8c subiectis eius optauit,& plausus cum gaudio 8c clamore omnium surrexerunt, εc desidentes ad epulationem 5c delitias pariter secum epulari iussit. Praeoterea autem re quantum satis ei uisum est, coepit philosophari, Sc unums
117쪽
quenque eorum naturales percontari sermones, 5c ad contemplationem quaestionis accendcre. Caute illis ad omnia respondcntibus, quae eis obie cta essent, & cxplanantibus: gauisus, per duodecim dies hoc conuiuium construxit. Et qui uult singula cognoscere, quae in conuiuio praeparata sunt, legat uolumina Aristes, quae propter haec conscripserat, & agnos scet. Mirante uero eo non tantum rege, sed etiam Menedimo philosepho, destitit. Dicebat autem rex maxima bona sibi praesentia eorum sicit. Nam profuisse ei, quod didicisset ab illis, quemadmodum debcret. Iussit autem singulis dari talenta, ac deputauit illis,qui eos perducere ad diuer sorium deberent. Postquam uero tres exces erunt dies, congregans eos Demetrius& transiens pontem , abiit in partes Aquiloni coniuncitas, con iliumque socii in domo prope littus stante & apta secretis ad cogitationem negotios rum. Ubi eos perducens, petebat omnia, quae opus habebant ad legis insterpretationem ipsis prae sentibus, ut incessanter opus implerent. Cum que illi munificenter & laboriose cautam interpretationem facerent, usque ad horam nonam in hoc sedentes ad curam corporis uertebantur. Ita cosinuitante Dorotheo Sc opulenter conuersationis salubria praeiante, mulataque etiam ex his, quae regi parabantur, mane ad aulam uenientes,Pthos lomaeum salutabant: rursus ad eundem locum redibant, & manus in mari lauantes, Sc seipsos purificantes: ita legis interpretationi uacabant. Itaque transcripta lege, 8c opera interpretationis ad effecturn per septua.
ginta duos dies tiansacta, congregans DEM E TR i V S Iudaeos
omnes, ad locum in quo transatae leges suerant: praesentibus etiam inter pretibus legit cas. Cumque multitudo amplexa legcm 8c seniores eius in terpretes, DEMETRI UM eo quod magnatum rerum inuentor esse uideretur, laudasset: rogauit etiam ut praesidibus suis daretur legen da. Et petierunt omnes sacerdotes, interpretes, seniores, 3c praepositi gen esse ut bene interprctata permaneret immobilis. Cumque sententiam lau/dassent omnes, iusserunt si quid, aut superfluum, aut nimis aliquid scri/Ptum uiderent in lege, hoc respicercnt, & manifestum facientes emenda rent: hoc castigantes, ut quod semel iudicatum fuerat,bcne se habere,fenis, Piterna memoria permaneret. Gauisus ergo roe, S uidens uoluntatem
suam ad utilem rem esse perseetam, & dele status relictis legibus, dic sen sum Sc sapientiam S legis labores obstupescens, ad DEMETRIMV Μ sermones sacere coepit: quod tam mira existente lcgislatione, nesmo neque historiographus , nec poeta meminisset eius. Cui DEM DT RIU S respondit, neminem ausum fuisse harum legum tangere cono scriptionem: quod diuinae dc uenerabiles essent. Significabat uero, qualister Thcopompus uolens in historia aliquid de his conscribere, sit mente turbatus plus triginta diebus: 8c cum humilitate a deo ueniam supplica/hat, dum inde clementiam sibi is stam suspicatus esset. Nec non 8c in stamnis uidit, quod es hoc ideo accidisset, quia diuinas scrutatus esset leges,
118쪽
5c proferreos ad homines impuros uelset. Cumque conscribere quietas.set,recepisset sensum. Reserebat autem Ac de Theotecto,tragoediarunt poeta,dicens:quia cum nisus suisset in aliquo dramate horum meminisse, quae hi diuino uolumine continentur , oculis obscuratis, recognouit causam sue excitatis, 3c ita liberatus est a passione deo ueniam indirigente. Haec ergo rex pure suscipiens,petiuit interpretes kequenter ad se deludaea proficit Hoc enim ad honorem & donationem ab eo profuturum. Nunc uero i stum esse dimitii cos dicebat. Sponte autem ad eum uersientes, omnia quae aequum esset sapientia eortim impetrare . 5c prolua maiestate digne largistipromisit. Et tunc quidem remisit eos rex,donans unicuique optimas flossas,& auri talenta duo,& ealicem unius talenti, totum conuiuii thorunt. Prin pi autem sacerdotum Eleazaro destinauit per eoslectos cum argem. tris pedibus decem , 8c conuenientem eis supellectilem. 8c calicem talentos rem triginta: insuper stolas decem, sc purpuram corbnam decoram,& lineas de bysso centum. Praeterea 3c pateras,& trullam,& libatoria,&erateras aureas duas, deo uoumdas. Petiuit autem eum 8c per epistolas,
ut si quis ex his uiris uoluisset reuerti ad se eum permitteret, eo quod nimisum delectaretur cum crudius semper habere sermonem,& diuiuas fias liὸbenter talibus impartui Huiusmodi quidem regiam magi uiacuamad hostiorem εc gloriam Iudaeoru a Ptholomaeo nomine Philadelpho fierieoti t. impetrauerunt autem & a regibus Asiae honorem: quoniam cum eis eastrametati sitiat. Nam Seleucus nomine Nicano in ciuitatibus quas per Asiam aediscauerat,& in inferiore Syria 8c ipsa metropoli Antiochia Respublica sua dignos eos effectit, & aequum in limorem, cum habitatoribus
Macedonibus 8c Graecis deputauit.
. ii Dediue sis inter Romanos 3c Carthaginenses terra,marique praestias,& innumera multitudine revirisque partibus hominum insterseela, quae continua miserorum bella per annos vigintiqui que durauerimi. Cap. IL ,
M haec, quae praemisimus, sub Ptholomaeo In Iudaea atque Aegypto ita se haberent: Romani Appium Claudium consus
'em Mamertinis auxilia depostentibus,contra Ieronem Syracussanum regem potentissimum, Sc Poenorum copias,quas ipse rex conduxerat , miserunt. Qui tamen celeriter Syracusanos, Pisnosque susperauit, ut ipse quoque re rerum magnitudine perterritus,ante sevictum, quam congressium fuisse,prodideriti inii cum uiribus instactis pacem ros paret, multatus argenti talentis ducciatis accepit. Consules uero Hannibasiem Poenorum imperatorem,dum in Agrigento Siciliae ciuitate obsidione cinxissent, ad summam egestatem eum perductum, inopia consumpsisset: nisi Hanno nouus imperator Carthaginensium, cum equitibus mille quiri'
gentis, oc uiginta milibus peditum,& triginta elephantis,ex improuiso in
119쪽
tercessisset,expugnationem cutitatis paulisper distulisset. Sed continuo estatas capta est, Poeni maximo bello uicti Z profligati, undecim elephanti in potestatem redacti, Agrigetini sub corona omnes uenditi sunt. Hannibal senior in paucis estnit. Qui cum iterum oram I taliae maritimam instructa classe septuaginta nauium uastaret, Romani Sc ipsi lassem fabricari atque infimi praeceperunt, quod Diulus consul celeriter impleuit. dilani
inna quadraginta dies, quam arbores caesae erant, centum triginta nauisum classis deductia, in ancoris stetit. Asina Cornelius consul, fraude Ponica, dum ad Lipparam insulam perueniret, ab Harmabile captus in uin
culis necatus est. Quem mox Diulus alter consul,ut occisum audiui com
misso nauali proelio uindicauit. Nam Hannibal cum perditionem sui ex ercitus cerneret, amissa naui qua uehebatur scapha siriductus aufugit. Hanno uero, qui in loco eius subrogatus fuerat, a Scipione consule dHunc ina terseetus est. Hinc enim Calatinus consul Romanorum, dum Camarianam Siciliae urbem peteret, temere in angustias deduxit exercitum, quas Poenorum copiae iam dudum praestruxerant. Qui cum resstere uel e adere non posset alpumii Flammae uirtute liberatus est. Siciliae naias ' use hes Romanis subiectae sunt. Consules ucro dum in Aphricam bellum
transserre niterentur , cum trecentis triginta nauibus Siciliam petiarunt
Quibus Hamilcar Pomorum imperator Sc Hanno classi praesectus o currit. Conserto nauali praelio, Carthaginenses in fugam uersi, sexagin ta 8c quatuor naues perdiderunt. Victores consules, in Aphricam trans uecti sunt, primamque omnium Clupeam urbem in deditionem recepe runt. Inde C ARTH AGINE M petentes,trecenta aut eo amplisus eastella populati simi, infesta Carthagini signa circumtulerunt. Manslius consul Aphrica cum uictrici classe decedens, septem dc uiginti milia captiuorum, cum ingentibus spoliis Romam reuerit. Regulus bellum Carthaginense sortitus, iter cum exercitu saciens, haud procul a flumine B AGRADA, castra constituit. Vbi cum plurimos militum, a quandi necessitate ad flumen descendentes, serpms mirs magnitudinis dotioraret, Regulus ad expugnandam bestiam cum exercitu prosectus esti Sed nil in tergo eius proficientibus iaculis, atque omnium telorum ictust ruo, quae per horrendam squamarum cratem, quasi per obliquam scuto rum testudinem, Iabebantur . mirumque in modum ne corpus laederetur, ipso corpore pellebantur,cum instiper magnam multitudinem morsi communi, impetu proteri, halitu etiam pestifero exanimari uideret, balistas aseseri imperat,per quas murale saxum,spinae eius incestum,compagem totius corporis soluit. Bestia ergo, quae tam diu tot iaculis invulnerabis
sis obstitit ad unius saxi ictum debilis cessit, Sc mox circumuenta telis, fas rite oppressa est.Corium autem cius ROM A Μ deuectum, quod suisse centum uiginti pedum serunt, aliquandiu cunctis miraculo suit.
Regulus aduersum tres imperatores, id est, H ASDR UBA LES
120쪽
CHRONICORUM TOMVs L LIB. V. Fol. LVII. duos, 8c accitum ex Sicilia Hamilcaremi, atrocissimum bellum gesssit: in quo cssa sunt Carthaginensiu decem 5c septem milia,capta autem quinyque milia, insto & decem elephanti adducti:oppida octogintaduo in dedi. tionem cessere Romanis. Carthaginenses stacli bellis,& cladibus exinanis ri,pacem a Regulo poposcerunt. Sed cum intollerabiles 8c duras conditiones pacis audissent,iutius rati sese armatos mori,quam miseros uiuere, precto non solum Hispanorum uel Gallorum auxilia,quae iam dudum pluriama habebant,sed etiam Graecorum comparanda duxerunt. Itaque Xani Pum Lacedaemonioru regem cum auxiliis accitum,duce bello prsfeceruti Xantippus inspostis Poenorum copiis atque in campum deductis, longe in melius mutato apparatu, pugnam cum Romanis conseruit. Ingens ibi ruina Romanorum uirium fuit. Nam triginta milia militum Romanos rumin illa tunc congressione prostrata sunt. Regulus ille dux uir nobilis, cum quingentis uiris captus est, & in catenas conicimis. Decimo demum anno Punici belli nobilis triumphum Carthaginensibus praebuit. Xantipspus tam audacis sa fit conscius, rerum instabilium mutationem timens: iliaco ex Africa migrauit in Graeciam. Igitur Aemilius Paulus & Fulvius nobilior consules,audita captiuitate Reguli 3c clade exercitus Roman transire in Atacam cum classe trecentarum nauium iussi, Clupeam petunt. Eo confestim Carthaginenses cum pari classe uenerunt. Nec differri potuit nMuase certamen. Centum 8c quatuor naves Carthaginensium dimersae, tri ginta cum pugnatoribus captae:praeterea triginta et quinque milia militum ex ipsis caesa sunt. Romanorum autem nouem nauibus depressis,mille centum periere milites: consulcs apud Clupeam castra posuerunt. Duo Hanonones imperatores Poenorum,eo rursiis cum magno exercitu couenerunt,
praelioque commisso nouem milia militum perdiderunt. Sed ut tunc apud Romanos, nunquam diuturna selicitas erat:nam qualescunque successus, magnis continuo malorum molibus obruebantur. Cum Romana classis ad italiam praedis onusta remearet, insando naufragio euersa est. Nam detrecentis nauibus ducentae uiginti perierunt, octoginta uix abstetis onerisbus liberatae sunt. Hinc Hasdrubal nouus Carthaginensium imperator, cum elephantis centum triginta, 8c equitum,peditumque amplius triginta milibus, Litheum uenit ex Aphrica, 8c continuo cum Metello consule aspud Panhormum pugnam conseruit. Sed Metellus uim magnam beluas
rum timens, prius eas magno usus consilio, uel in fugam ues in mortem eogit,& sic facile quamuis magnam uim hostium superauit. Viginti milia Carthaginensium in eo praelio caesa sunt. Elephanti quoque sex Sc uiginti intersecti, centum 8c quatuor capti,& per Italiam ducti maximum Italicis gentibus spectaculum praebuerunt. Hasdrubal cum paucis Lilibrum prosfugit: atque absens a Poenis capite damnatus est. Post haec sessi tot malis Carthaginenses, petendam esse pacem a Romanis decreumant. Ad quam rem Attilium Regulum ducem Romanorum, quem iam per quinque an