장음표시 사용
121쪽
nos captiuum detinebant, inter caeteros legatos praecipue mittendum puta. uerunt,quem non impetrata pace,ab italia reuersum ,rescctis palpebris illi. . palum in machina, tu ulando necauerunt. lntcrea Lutatius cum classe tres, eentarum nauium in Siciliam trasuectus,dum apud Drepanum ciuitatem. pugnam conseruisset: transsixo sci more acerrime,cum iam obrueretur, Cptiis est. Porro autem Poenicum CCCC.nauibus,magia in copiis ad Sisciliam duce Hannone concurrunt: ncc tamen Lutatius segnior, o cosilia morum mira celeritate prevenit. Postsi proxime sibi uirorum classinapud Aegades insulas, per totam nocti interiectis propemodum anc
ris constiterunt: orta luce,prior Lutatius signum bello dedit.Crudescente pugna uictus Hanno,nauem auertit,& dux segς primus suiualiquata cum eo pars exercitus sui Aphricam petissi alij confugere L ilhcum. LXIII. Punicae naues capis simi CXXV.demeris, XXXlI milia hominum capta, caesa Xllll.milia suere. Romanorum autem Xll naues demeris sunt. Lu Alias, latius d inde ad Ericinam ciuitatem, quam Poeni tenebat,uciait:ibi mulli. M. tos Carthaginensium conserta pugna interfecit. Tunc Carthaginenses prae
cipiti festinatione ad Lutatium coguI , ac deinde Romam mittunt,orant pacem. Quam conditionibus ante propositis,ilico consequuntur. Conditiones autem erant,ut Sicilia, Sardiniaque decederent, proque impensis belliscis puri argenti tria milia talentorum Euboicorum, aequis pensionibus per annos uiginti penderent. Huius pacis conditio habita est,post annum terti um& uicesimum: ex quo bellum Punicum primum suerat inchoatum. ,
Quo tempore ignis Sc inundatio aquarum insolita pene urbem deIeuerunt. Cap. III.
V O eii in tempore diuersae ignium,aquarumque clades pes
ne cosumpserunt urbem. Nam Tyberis insolitis auehis imbribus& ultra opinionem, uel diuturnitate uel magnitudine resdundans: omnia Romae aedificia in plano posita deleuit Ignis etiam incertum unde surrexerit: plurimas ciuitatis partes peruagatus, ii minum domorumque miserabilem stragem fecit. Dehinc cum omnia in circuitu seri depopularetur, aedem Vestae corripuit: ignem illum, qui se remus putabatur, temporarius ignis oppressit. Quibus diebus argenteus numus primum in urbe est figuratus. Antiochus uero, qui & Soter, post Beleucum in Syria & Asia regnabat: quoniam Seseucus Demetrio capto,
in Sicilia destructo regno Asiae , ex utroque regno, id est, Asiae 3c Syriae,
unum secerat imperium. - Regnante Ptholomso Euergeteaesus librum Sapientiae coposuit, Iosephus
autem Iudae regis gratiam intantum promeruit, ut dux no solum ludeae' &Samariae,sed etiam Syriae 8c Phoenicis constitueretur. Cap. IllL '
THOLOM AE U S Euergetes annis uiginti sex. A reaedifica
s tione uero templi, anni erant transacti ducenti sexagintaquatuor,
sici quo Iesus filius Sirach Sapientiae libra coposuit. Principatu uero sacerdotη, defuncto Eleazaro patruus cius Manasses suscepit.
122쪽
CHRONICORUM TOMVs L LIB. V. FOL LVIT Cuius post uitae Biacm, Onias succe filius existcns Simonis cognomine visit. Qui Simoia,frater Eleazari, sicut praediximus,erat. Qui Onias pars
Ius mcnte,& pecuniis auai us existens,Pro populo regibus ue stigat, qd patres eius ex propriis dabant cxpcnsis, id est, uiginti talenta pccuniarum non reddens: ad iram regem Ptholomarum commouit. Qui per lcgatum Oniam culpans non reddentem tributa: interminabatur ad iugcra terram Iudaeorum metiri,& milites illuc ad habitandum,mittere uelle, si non ilico eius consueta redderentur tributa. Quae res Iudaeis maximum incussit pastiorem,quamuis Oniam auaritiae desitum,minime ficisteret. Sed dum liseeius sororis filius Iosephus cognouisset ultro se legatum ad Ptholomaeum Populi necessitate obtulit, uir sagacissimus, & inter suos nobiles. Qui a Pud Piliolomaeum tantam promeruit ob plurima familiaritalcm obscoquia,ut non solum populum suum ab imminenti liberaret periculo, icd estiam dux Iudaeae atque humilis Syriae, seu finitimarum regionum consitu tueretur: Is nanque uiginti 5c duobus annis Syriae tributa k l moenicis alisque Samariae dispensavit. Qui populum ludaeorum a paupertate Sc debis litate ad clarissimas rerum causas usque perduxit. Desuneto autem Iose- o, populum contigit l udaeorum seditionc pati,propter filios eius. Nam
maiores Matu, liuore excitati, inuidiae aduersus Hircanum, ultimum Ioseis
phi filiorum propter sagacitatem aio animi agilitatem, seu gratiam quam apud Ptholomaeum regem adeptus fuerat: bellum gerentibus dissensit ab
uauicem multitudo. Plures quidem maioribus auxilium ferebant cum prino cipe sacerdotum Simone,qui cognatus eorum S amnis erat. Hic erum Sismon principatum sacerdoti j defuncto eius patre Onia susceperat. Igitur HIR C A N V S descendens ab Hierosolyma trans Iordanem, ubi tursiim aedificauit sortissimam ex lapide albo construens eam, & totam us uead terram sculpsit, animalibus diuersis, Sc reliquis mirabilibus aedificiis locum muniuit, quem Tyrum nuncupauit. Eodem tempore Parthi a iugo Macedonu recedunt, Romani per anni unius spacium pacifice sine bello degerunt: quod eis non contigerat per annoNspacium quadringentorum quinquaginta, id est, a temporeNumae regis. Hinc sequutur ingentia& grauia bella,quae inter Romanos 3c Gallos atq; Histrosassyriosi gesta sunt. Cap. V.
PARTHI uero eo tempore ab imperio Macedonum recellerunt, quibus regnauit primus ARSACES, unde dc Arsacides dissiti. Macedoniae uero D E M E T RIV S, post Antigonum regnasuit. Apud Romanos uero,post primum Punicum bellum, Romani per anni spacium, sine bellicis conflictatiorinus quieuerunt: porteo Iani clausae sunt: post annos scilicet quadringentos quinquaginta, id est, a Numa succestare Romuli sub quo pacifice degerant, usio ad praedictum temPus. Hinc sequenti anno Romanorum legati, ab illyricis intersecti sunt, post cum ipsis atrocissimum bellum gestum est in quo multis oppidis po Duli u deletis reliqui se Fuluio dc Posthumio cosulibus dediderunt. Hinc
123쪽
Senatus magna sortitudine consternatus,d se 'iohe Cisalpinae Galliseum
etiam ex ulteriori Gallia, ingens aduentare exercitus nuntiaretur . maxime
Gestatorum,quod nomen non poetis, sed mercennariorum Gallorum est Ita permoti consules totius Italiae ad prssidium imperii contraxere uires. Quo facto,in utriusquc consulis exercitu oetingenta milia armatorum sis isse reseruntur, sicut Fabius historicus, qui eidem bello interruit, scripsit, ex quibus Romanorum & Campanorum fuerunt peditum trecenta qua draginta odio milia ducenti: equitum uero uiginti sex milia sexcenti, dccaetera multitudo sociorum fuit. Commisse praelio apud Arretium , AtDHu' , tilius consul occisus est odiingentio stoginta milia Romanorum. Nec salsi Pii' tem tanta , quanta eos terreredebuit, caesa sui parte, sugerunt. Nam triag xx milia eorum tunc interfecta historici tradunt. Quod ideo ignominiosius turpius cp est,tam paucis amis is,tanta agmina diffugisse:quia sein alijs ctor is, non uiribus animorum praeualuisse, sed bellorum experientia pro uentibus prodiderunt. Quis enim crediderit in exercitu Romanom num rum istum fuisse saltem, non dico fugisse et Post haec secundum cum Gabiis praelium gestuni est:in quo plane quadraginta milia Gallorum trucidastasunt. Sequenti anno Manlius Torquatus, & Fulvius Flaccus confustes:primi trans Padum Romanas duxere legiones. Pugnatum est ibicum Insubribus Gallis,qubeunt intefle sta sunt uiginti tria milia, quinque milia capta sunt. Eo deinde anno qui huic proximus fuit: dira miseram urbem terruere prodigia. Misera utique quae hinc seemitu hostium, inde nequistia daemonum terrebatur. Namque in Piceno, flumen sanguine effluxit. 8c apud Tuscos coelum ardere uisum est, 8c Arimini nocte multam luscem claram cssulsisse, ac tres Iunas distantibus coeli regionibus exortasapa Paruisse. Tune quoque magno terraemotu Caria θέ Rodus insulae adeo concussae sunt, ut labentibus uulgo tectis ingens quoque ille colossus ruraret. Eodem anno Flaminius consul contemptis auspiciis, quibus pugnare prohibebatur,aduersum Gallos conflixit 8c uicit. In quo bello nouem mi
lia Gallorum caesa, septem Sc decem milia capta sunt. Post haec Claudius consul Gestatoiu triginta milia deleuiti ubi etiam ipse i iidomarum regem, in prima aciem progressus occidit:& inter multa J nsiibrium, quae ad dedi tionem coegerat oppida, Mediolanum quoque urbem florentissimam ce pit. Deinde Histrinoui hostes excitati sunt: quos Cornelius Minutiusque consules multo quidem Romanorum sanguine subegerunt. Quibus dicibus 4. E N NI V S poeta claruit: qui Romam transatus habitauit in monte Aventino, parco admodum semptu, Sc unius ancillae ministerio contems, Zeno stoicus moritur, Antigonus uero successor Demetrij Macedonum rex, Atheniensibus libertatem reddidit.
PthoIomaeo Philopatre regnante, Iudaeorum sexaginta milia ab Antiocho sunt interseetaycea ab inpassi sunt,quae in tertio continentur Μacchabaeo n libro. Cap. VI.
124쪽
uero templi, anni ducenti nonaginta erant. Sub hoc item principe uicti Iudis, & sexaginta pallia corum caesa. Ab Anuogo rege Syriae. Sc ea,quae in tertio Macchabaeorum libro scripta sunt, eucinicie re seruntur. Igitur Iudaeos eo in tempore,ab Antiocho Magno A siam rem te, multa contigit tolerasse mala: dum terra eorum diuersis calamitatibus subiaceret, in illis, qui humilcm Syriam habitare indebantur. Nam cum Antiochus pugnasset contra Eupatore Piliolomaeum eius filium Piliolomaeum cognomine Epiphanem, laborare contigit Iudaeos Antiocho uincoate eadem pasi,ut pares existerent:naui turbatae dc tempestatibus fluctu anu: dum inter felicitatem & calamitatem Antiochi fuissent communiter constituti. Cumque uicissct Piliolomsum Antiochus, Iudaeam capiens crudeliter eam amisit. Pontifex uero Iudaeorum Onias erat existens filius Sismonis, ad quem rex Sparianorum, id est, Lacedaemoniorum, Arius nomine legationem direxit,& epistolas,in quibus cotinebatura uda os 5 Lacedaemones ex uno extitisse genere, & familiaritatem eum Abraham se oaliter habuisse: iustum ergo esse,ut fratres existerent, Sc per legatos quae necessaria adiudicarent, terent:coriamque propria reputarent communia. Rex uero Macedonum Philippus erat.
in Quibus diebus intistissimus Romano* hostis Hannibat euineopioso exercitu deΗispania prose Bison Italiam venit.In qua dece& tres annos continuo perseverans , quam grauia & quanta cum Romanis gesserit bella, Romanosque attriuerit,usque ad ultimam pene desperationei Et qualiter ab Italia reuocatus in Aphricam,& in ea victus sit a Scipione, cum ante victor frequentissime extitisset. Et dum a domestico Romani premere Q : tur hoste, quem in patria ferre nequibant, cum quibus externis populis
IGIT V R Romani itisistissimum atque intolerabilem hostcm Hano
nibalem eo tempore perpessi sunt. Quod eo modo contigit, Carthagis vcnses nanque grauiter serebant,quod dudum domini gentium, insula rumque tributa darent,qus prius accipere solebanti Vrebat nobilem populum ablatum mare,insulae raptae. Hinc ultionem puer Hanibal ad aram Narauerat patris sui Hamilcaris. igitur in causam belli Sagunius Hi aniae nobilis,& opulentaciuitas amica Romani populi electa est . Quam Han rubal causas nouorum motuum quaerens, primum besto petit, deinde ob sidione cinxit: fame excruciauit, octauo demum mcnse deleuit. Legatos etiam quos Romani propter sociam ciuitatem direxerant: a suo iniurio sissime conspectiu absterruit. Inde P IRlN E V Μ montem transgressus, inter serocissimas Gallorum gentes, ferro uiam aperuit, Sc nono de inum die a PIRlN E O ad Alpes peruenit. Vbi dum montanos Gai ros repellere eum ab ascensu obnitentes besto stiperat, atque inulas rus Pea igni. serioque rescindit, ibi triduo commoratus , quinio demum die, cum maximo labore ad Plana peruenit. Fuisse tunc exercitum eius
125쪽
Bus in emtum milibus pcditum, & uiginti milibus equitum,definiues. i. pio consili Hannibali primus occurrit . coirimisssoque proelio apus ichnum ipse Scipio grauiter uulneratus, per Scipionem stium admodum pltextatum qui post Aphricanus cognominatus est,) ab ipsa morte Poenosium dux libentius euasit. Caesus est ibi ors pene Romanus exercitus. Pusnnatum deinde eodest consule fumen Trebiam iterum Romam p.
citu pine Blus euasit. In eo tanicis to etiam Hannibal sauciatus est. Qua postea cum in Hetruriam misse uere transiret,in summo Appeianirio levis pestate correptus, hiduo continuo immobiliter cum exercitu nivibus coim elusus 5 onustus obriguit. Ubi mastruis hominum numerus,iumeta complurima, elephanti autem pene omnes frigoris acerbitate serierunt. At uesro alter tunc Scipio, seater consulis Scipionis, in Hispania plurima bella
. bessit. Magonem quo Poenom duc bello escat 5c cepi Diris tunc etituri Romani prodigiis territi sunt. Nam 5c selsi orbis minui uisus est, de
apud Arpos parmae in coelo uisae,AI quom pugnasse cum luna apud Caspcmenas, interdiu duas lunasonas,in Sardinia languine duo ista sudasse apud Falices coelum scindi uelut magno hiaui uisum, apud Antium metentibus cruentas spuas in corbe decidive. Igitur Hannibal sciens Flaminium consulem selum in castris esse,quo celerius imparatum obrueret,primo uere progressariarripuit propiorem, sed palustrem uiam, Sc tum serie Saranus Iate faundans,pendulos 5c distatutos capos reliquerati De quibus dictum est:& quae rigat squora Sarnus. In qs cum exercitu progressus Hannibal,nebulis maxime ae de palude exhalabant,prospecitum auferetibus m 'am partem socioru iumentorum perdidi Ipse autem uni elephanti ηui selus ruperfuerat spei sedens,uia disticultatem itineris euasit. Sed ocussum quo iamdudum fger erat uiolentia frigoris, iugiliam, ac laboris,amist. Ubi uero proximus castris Flaminii consulis sitit, uastatione circumi centium locoru Flaminium in bellum excitauit Haec pugna ad Transimcnnum lacum saeta est tibi exercitus Romanus inselicissimearte circumuens tus Hannibalis,sunditus trucidatus est. Ipsequo consul occisus est, uigii, hi quin milia Romanoru in eo proelio caesa,sex milia capta reseruturi De exercitu Hannibalis duo milia ceciderunc Famosem hoc apud Transmennum lacum certamen seu, tanta clade Romana maxime cum ita intentus Alias, pugnantium' extiterit,ut grauissimum terraemotum, qui tunc serie tam uePugan hemens faetus est, ut urbes diruisse, montes transtulisse, discidisse rupes, iiii ani 8c flumina retrorsem coegisse reseratur, pugnantes omnino non sense mus. ritit. Hinc consules Lucius Aemilius, Terentius Varro contia Hanni
halem missi sunt. Sol impatientia VARRONIS consulis infelicisci.
' ' me apud Cannas Apulis uicum,omnes pene Romans Oci uires perierunti Nammea pugna quadraginta quatuor milia Romanoru inter sta sunt.
126쪽
Quamquam de exercitu Hannibalis magna pars earia est,nullo tamen Punico bello Romani adeo ad extremam inremitionem adducti sunt. Periit eo tam in eo bello consul Aemilius Paulus, consulares aut praetorq uiri uiginti intersessiti sunt: senatores uel capti uel occisi sunt triginta: nobiles uiri treo cenu:pedestrium militum quadraginta miliarequitum tria milia quingentLVarro consul cum quinquaginta equitibus Venusium fugit. Noe dubium est ultimum illum diem Romani status futurum suisse, si Hannibal mox post uictoriam, ad peruadendam urbem contendisset. Hannibal in testis
monium uictoriae suae tres modios anulorum aureorum Carthagincm misit: quos ex manibus interfectorum equitum Romanorum, senatorumsque detraxerat. Usqueadeo autem ultima desperatio Reipublicae apud reo siduos Romanos suit: ut senatores de relinquenda Italia, sedibusque quaearendis, consilium ineundum putarent. Quod authore Cecilio Metello confirmatum suisset, nisi Cornelius Scipio, tribunus iunc militum, idem qui post Aphricanus, districto gladio eum deterruisset: ac potius pro pas. triar desensione in sua uerba iurare coegisset. Romani ad spcm uitae quasi ab inseris respirare ausi, dietatorem decimum I U NIU M creant. Qui desecto habitu ab annis decem & septem, immaturae inordinataeque
militiae, quatuor legiones undecunque contraxit. Tunc etiam seruos spcs
ctati roboris, ac uoluntatis ' ues si ita opus fuit, publico prccio emptos, ct yyy sub titulo libertatis, sacramento militiae adegit, Sc arma quae deerant,tem y in Plis detraxerunt, egenti aerario priuatae opcs refusae sunt. I ta mucster or, xur ψdo, ita plebs trepida, oblita studiorum incommune consuluit. IV N I. ιδις VS itaque dictator antiquum quoque Romanae miseriae facitum recos sens, per supplementa exercitus edicto,uesut asylo patela sto,homines quiscunque sceleribus, ac debitis obnoxη essent, impunitate promissa, militiae . mancipauit. Quorum numerum ad sex milia uirorum suit. Campania ueoro, uel potius omnis i talia,ad Hannibalem desperata penitus Romani sta. tus reparatione defecit.Post hoc Lucius Posthumus praetor aduersus Gallas pugnare missus, cum exercitu caesus est. Deinde Sempronio Graccho, Fabio Maximo consulibus, Claudius Marcellus ex praetore procon sul designatus, Hannibalis exercitum praelio fudit primus* post rant Respublice ruinas,spem fecit Hannibalem posse superari. Scipiones autem in Hispania Hasdrubalem Poeno imperatorem ad Italia exercitum com Parantem grauissimo bello oppresserunt. Nam XXXV. milia militum .
de exercitu cius,uel crae,uel captione minuerunt. Celtiberos milites quam Prima externa manum Romani in castris habere coeperunt, precio solicitatos ab hostium societate in sua castra duxerunt . Sepronius Gracchus Pro
consul ab hospite suo Lucano cidam in insidias inductus occisus est. Centenimus rinula ccnturio decerni sibi ultro best v aduersum Hannibalem periit, a quo cum Ulli. milibus militum,qs in aciem adduxerat cssus est. Post huc Gneus Fulvius praetor ab Hanibale uictus, amisso exercitu uix euasit.
127쪽
Eo tempore cum unum domesticum, ut diximus , bellum ferre nullo mesdo posset tria insuper trasmatina bella suisse suscepta, unum in Macedonia contra Philippum potentissimum Macedoniae regem: alterum in Hisparnia contra Hasdrubalem Hannibalis fratre tertium in Sardinia cotra Sardos,& alterum Hasdrubalem Carthaginensium duce: extra hoc quartum Hannibalis,quo in Italia premebantur , et tamen sortis in alterutrum despe ratione in meliora profecit. Nam in his omnibus desperando pugnarunt: pugnando uicerunt. Decimo anno postu Hannibal in Italia uenerat,Gneo Fuluio Publio costiae Hannibal de Campania mouit exercitum,et cum lasgeti clade Gm, per Sedecinum Suessanum agrum uia Latina prosectus ad Animum fluuium tribus miliaribus ab urbe consedit, incredibili totius ciuitatis metu. Cum senatus populus. curis trepidus, matronae quo a mentes pavore, per propugnacula currerent, Zc convehere in muros saxa, Prime pro muris pugnare gestirent. Ipse autem Hannibal cum expeditis equitibus usq; ad portam Collatina infestus accessit. Deinde omnes copias in aciem direxit. Sed 8c consules Fulvius cum proconsule non detrectaue re pugnam. At ubi exposits ut m acies constiterunt in conspeehu Romgprsmium uictoris suturae: tantus subito se imber e nubibus grandine mixstus effudit,ut turbata agmina,vix armis retentis, in sua se castra colligerent Deinde cum serenitate reddita, in campum copiae atq; aciem redissent, rursum uiolentia susa tempestas, maiore metu mortalium audatiam coercuit. territoso exercitus refugere in tetoria coegit. Tunc conuersias in regionem
Hannibal dixisse sertur: Potiundae sibi Romae modo uoluntatem non dasii modo potestatem. At uero in Hispania ambo Scipiones a fratre Hasdrubalis interfecti sunt. In Campania Capua capta est a Fuluio proconsule
Principes Campanorum ueneno morte sibi conciuerunt:senatum omnem
Capuae etiam prohibente Senatu Romano, Fulvius Sulpicius necauit. Instersectis in Hispania Scipionibus, cum omnibus incusso pauore cunctantis bus Scipio se admodum adolescens ultra obtulisset, & pecunis penuria es set aerarij Claudio Marcello Sc Valerio Levino authoribus qui tunc consules erant,aurum,argentum p signatum ad quaestores palam omnes sciratores in publicum contulerunt:ita ut nihil praeter anulos singulos,bullas sibi ac filiis,et desnde per filias uxores suas singulas tantum auri untias 5c argenti non amplius a singulas libras relinquerent.Scipio Amricanus ananis natus XXIII. imperium in Hispaniam proconsulare sortitus ultionem praecipue patris Sc patrui animo intendens,Pyrrhineu transgressus,primo impetu Carthaginem nouam cepit: ubi stipendia maxima prirsidia ualis da,copiae auri argensp magnae Poenora habebantur. Ibi etiam Magonem fratrem Hannibalis captum cum caeteris Romam misit. Levinus cosul ex Macedonia rediens, Agrigentum urbem Siciliae expugnauit, ibi Hamnonem Aphrorum ducem cepit:XL. ciuitates in deditionem accepit, XX.& UI.expugnauit. Hannibal in Italia Geum Fulvium proconsulem: XL
128쪽
CHRONI CORVM TOMVs I. LIB. V. Fol. LXI. etcrea tribunos,& XIIII milia militii interfecit. Marcellus consul cum Hanibale triduo cotinuo dimicauit. Prima die pari pugna discessum est,sequenti uietus colat,tertio uictor, VIlI milia hostiu interfecit:ipsum Hannibalem cum reliquis,fugere in castra copulit. Fabius Maximus cosul Tarerum,quae a Romanis desciuerat,item expugnauit 8c cepit,ibiq; ingentes copias Hanibalis cum ipso duce eius Carthalone deleuit, XXX. milia litam captiuork uedidit,& precia in fiscu retulit. Sequeti anno in Italia Claudius Marcellus cosul ab Hannibale cum exercitu occisus est. Scipio in Hispania Poenoru ducem Hasdrubale uicit et castris exuit. Prgterea LXXX.ciuita res,aut deditione aut bello in potestate redegit: Apiaris sub corona uenditis, sine precio dimisit Hispanos.Hanibal utrunq; consule Marcellum 5c Crispinum insidi)s circumuentos interfecit.Clatidio Nerone & Marco Libio Salinatore cosulibus: cu Hasdrubal Hanibalis seater ab Hispan is per Gallias ad I talia ueniret,iussusq; a Carthaginesibus ut fiat i cum copiis iunge/rem magna secum auxilia Hispanotu, Gallorumq; deduceret,et cum maturato aduentu descendisse iam ex Alpibus consulibus proditus suisset, ab 'exercitu Romano ignorante Hannibale praeueius,cum omni exercitu suo interfectus est. Nam L. & VIII. milia de exercitu Hasdrubalis ibi occisa sunt,capta sunt V. milia CCCC.Tria milia aut Romanoru ciuiuinter eos reperta at. reuocata sunt. Quod ui storibus costilibus solatio suit Nam et . ab exercitu eoru I.milia ceciderut, Hanibali caput fratris sui Hasdruba .lis ante castra proiectu est. Quo uiso dc simul clade Poenoru cognita,anino I. i in Italiam uenerat,refugit in Brutios . Post haec anno cotinuo inter Hannibale & Romanos quies a tumultu bellom intercessisse uisa est: qui inquietudo morboim in castris erat, et grauissima pestiletia uter exercitus agebatur. latcrea Scipio uniuersa Hispania a Pyrrheneo usq; Oceanum in Prouincia redacta,Roma uenit. Cosui cu Licinio Crasso creatus,in Aphricam trasthi, Hannone Hamilcaris filiu ducem Poenon interfecit, exercitu
eius partim caede, partim captiuitate disperdidit. Nam XI milia ineno feo praelio occidit. Sepronius cosul cum Hanibale cogressius 8c uictus,resia sit, Scipio in Aphrica aggressus hybema Poenois, at in alia Numidarum, quae utra haud procul ab Utica erat,noeste cocubia secit incedi Poeni tre pidi cum casu accidisse igne putaret, inermes ad extinguendu cocurrerunt: quare ab armatis facile oppressi sunt. In utrism XL milia hoim, ni,ferroque consumpta sunt:capta V.milia, duces ipsi miserabiliter ambusti,aegre effugeriit Hasdrubal imperator, Carthagine profugus uenit.ltaq; Sis et Hasdrubal,mox plurimu reparauere exercitu:atcp timi cum Scipione congressi sunt,ut sti* sugeriit. Silacem fugiente, Lelius 3c Masinissa cepaut: coetera multitudo Cirta stigit. Qua Masinissa oppugnata in deditionc recepit:Silace ad Scipionem uin seu catenis deduxit. sem Scipio cum ingentibus spoliis, plurimisq; captiuis perducendu Lelio tradidit. Hanibal redire
in Aphrica missiis, ut sessis Carthaginensibus subueniret, flens reliquit L liam
129쪽
liam. omnibus Italici generis militibus, qui sequi nolici inici scistis,cum ad Aphricanu littus propinquaret, iussus quida e nauticis ascentire in arbore nauis at* inde speculari qua regionem teneret, sepulchru dirutu sc prospe xime respodit. Abominatus dicitu Hannibal deflexo cursu ad Lcptim oppidum copias exposuit. Qui cotimio rcfccta multitudine Carthaginem ueni
Deinde colloquium Scipionis petiit. Ubicum se diu attoniti, admiratione mutua duo Harissimi duces suspexissent, latasto pacis negotio praeliu consertum cst. Quod diu magnis ducit artibus dispositu,magnis copia Rr molibus gestu, magnis militu uiribus consummatu, Romanis uictoria cotulit. Octoginta ibi elephanti uel capti uel occisi sunt, Carthaginesium intersecta sint XX. M. D.Hanmbal ante Ga prclium Sc in prelio expertus cum paucis,hoc est,uix IIII. equitibus inter tumultu elapsus ad Rumem consit CPostea Carthagine post Vs. et XXX.annos,si inde paruus cum patre exierat,venit:cosultanti Senatui,nulla esse residua spem,nisi petenda pacem, persuasit. Gaio Cornelio Lentulo Publio.Eh pctocosulibus Carthagine sibus pax per Scipione uoluntate senatus, populiq; concessa est. Nauta lasmen plusu quingentae in altu productio,in cospectu ciuitatis incensor sunt Scipio iam tunc cognomento Aphricanus, tritiphans urbem ingressus est. Quem Tereuus,qui postea comicus,ex nobilibus Carthaginentium capti
Dus pileatus qd insigne indultae sibi libertatis fuit) triumphantem post currum secutus est. Nevius comicus Uticae morit,pulsus Roma si stione nos talium,ac maxime Metelli Plautus Romae moritur.Qui propter annongdifficultate, ad molas manuarias pistori se Iocaucrat. V bi quoties ab opere
uacasset,scribere fabulas solitus erat,ac uendere.
Re tholomaeus Epiphanes per ducem suum,nomine Scopam,humilem Syriam Iudaeam, atq; Samariam in suam recepit ditionem: quas Antiochus nuper ab eius abstulerat potestate:Iterumq; Antiochus deuicto Scopasis easdem regiones ditioni subiecit. Cap. Vita.
. Tholomsus,qui & Epiphanes,annos XXIIII. Sub q Piliolonaso
Macchabcoim martyres coronat. Sub huius tepore gesta sunt,quae
historia I l. libri Macchabsom continet. A resdi Vatione uero tepli anni sunt CCC. UlIPotisex ludeo 1 Onias,qui 3c supra. Ρtholo
insus ergo Epiphanes,de tincto patre Philopatore, magna uirtute inuitumisit cum duce note Scopa cotra humile Syria,multas R: ciuitates ce Pit. inter quas gente Iudaeotin bello uicta recepi qua nuper Antiochus sibis latici at,uicto Ptholomso Philopatore. Et no post multum, Antiochus Scopa uicit,cofluens coira eum iuxta sente Iordanis,multos de exercitu eius strauit. Postea uero Aiatiocho capiete Samaria et ciuitates Syris, ibidE quas Scopa tenuerat, si te gens Iudaeoru ad in transcias,in ciuitate Onan eius exercitu suscepit,& Elephasis abundater alimenta praebuit, AI obsidenti eos,qui ab Scopa in arce Hierosolymont relicti sunt custodes prono aio auxiliu praestiterunt. Igitur Antiochus iustu arbitratus Iud Rr erga se studia liberaliter remunerandu,scripsit magistratibus,et amicis: testimonium
130쪽
CHRONICORUM TOMus L LIB. V. Fol. LXILexhibens, Q ab eis bene tra status est. Sta 8c donationes,quas eis pro gratia retribuere cogitauit,manifeste illis innotuit,id est, ut ciuitate destruetam res scerent,& in eam habitatores cogregarent dispersos. Ad immolationes uesro ui stimant uini S oles,& libani preciu,argenteon, XX.milia. Ad simila aute tritici modios M. CCCC. LXXV. et salis modios CCC. LXXV. Praebere iussit. Ad porticus uero tepli,seu ad alia qus delapsa erat aedificia, materie ex Libano cocessit. Omne genus Iudaeoim secundu proprias leges couersari permisit. Sacerdotes 8c scribas tepli at* catores sacros a tribucissus pro suo capite dabat relaxauit. Eos uero, ex ipsa ciuitate seruitio addieli erat,eorum* genitos libertati donauit,& substatias eis reddi praecepit. Edictum aute per omne seu misit imperiit causa ornatus tepihin quo cortinebat,nemine alienigenam intra muros tepli ingrediedi habere licetia: Nee Iudaeos nisi purificatos secundu patriam lege,neq; inferri in ciuitate carnes animalia, quae Iudsis interdictae sunt, sed talitis patriae utipermissum est, quibus deo sacrificandu lex diuina cessiit. De his ita eo tepore apud Iudeos
rebus gestis:Polybius Megalopolitanus in XI. historis sus libro,ita dicit:
Ptholomaei dux Scopa ad superiora uadens loca,superauit hyemis tepore gente Iudeom. Dicit na* 8c in eode uolumine qualiter Scopa Antiochus deuinccs, Bathania et Samaria, et Abella et Cedar cepisset.Paulo postue ro tradiderunt se ei Iudaei, qui circa temptu habitabant.Postea uero ut amicitiam 8c foedus Ptholomaeus cum Antiocho composuit dedit es filiam suam Cleopatram ad nuptum,concedens ci humilem Syriam 8c Samariam, εc Iudaeam 8c Phoenicen dotis nomine.
Relati qualiter Philippus Macedonum rex aRomanis victus, Demetrium sIium suum obfidem dederit.Similiter Nauides Athenienfium dux a Romanis victus, filium suum Armenem obsidem tribuit. Cum quibus diuersae nationes sunt Romanis subiectae. Antiochus etiam rex Syriae cum omnibus suis copiis bis vi His, terra marique,veetigal soIuere coaetus. Cap. IX.
A Pud Romanos uero ijsde diebus bellum Punicum II.finitu est. Cui Macedonicu continuo successit,qd Q. Flamminius consulf sortitus,post multa 8c grauissima pulla,quibus Macedones ui
csti sunt pace Philippo regi eoru dedit. Deinde cum Lacedaemoniis pugnauit, uicto Navide duce eoim nobilissimos obsides, Demetrium Philippi filiu, & Armene Nauidis situ ante curru duxit. Romani capties, qui sub Hanibale per Grecia uenditi fuerat, uniuersi recepti,capitibus rasis ob detersam seruitute currum triumphatis secuti sunt. tepore Insubreso i atm Caenomani,cotractis in unu uiribus cu Hamilcare Poenom duce, qui in i talia remaserat,Cremona, Placetiam uastates dissicillimo bello, a Lucio Fuluio ptore superati sit Postea Flaminius procosta Philippis rege, & eu eo Thracas,Macedones,Illyrios,multasty prsterea getes,qus in auxiliu eius uenerant, ito subegiti meti Macedones castra amiserunt, UIL M. hostium eo die caesa, V.M. capta Libyus Bibit. Valerius dicit XL. M. trucidata,Cladius uero XXXII M.interfecta comemorat. Igit