Commentarius in quatuor libros Hippocratis de victu in morbis acutis / Paulo Juliario ... interprete

61쪽

pharmacificultatem obtinetve de ac pulsetis actenus.n cibus:uirtutem roborat,quoniam auim incidendi humectandi uim habet,ea me expui deben a iursa pharmaci rationem consequitur,ser vitem morbo oris rati Soraria plus cibus est at o me pharmacum, ueruptisana amborum Siculiarem obtines,relanguendibus upraebet,sed ut cibus uirtutis cui Iodiae,mpharmacum morhi solutionisgratia ossertur:quum itaq; ptisanam non exsorbendo ad morbi iudicium us s uirtus sussicere potest cxime mulsams satis sum:o mel quidem pharmati id tum facultatem obtinensimul iam uero etiam cibi,pauci, ara inbecillis: i citius Cin eptima iturum iudicium he

abis quemadmodum circa quartam aut quilam urimos

ros dapii ansfirbitiones icere posse inueniesus

uero ad eptimam extendatur prorsus paucos, quicunm ualidas uires,habitumq; crsoris durum cum dissiculia, te evapora Anec non humores crassos, aut uiscos habuerint,at I adbscambiens nos at haud qua calidus sit, nam Finihil a corpore nostro evaporaret, cibi necessitas non diret sed quia aliquid evaporat,citam huic exhalationi proportione fesrondentem exhibere neresse en:quibus ergo parua euaporatiosummam inediam consulendum Ioetes magi sit ab initio ualidisserim uires e umbeia Iesserent quemad modum insinibus se habent, quamuis a

corporepauca fieret expiratio nihilominus uirtus cito existingueretur, at ob eam causam paulo prius eum qui quaeragrnu annorum non: eptuagintasuerat comemoram

tauod si quum cibus nuper sumptus est, qui

adna pridem ingcstus fuerat,nundum desce D iii

62쪽

L DE E Rdit,si uires ualet,etasTuiget clystere mitte, dum,si uero uirtus imbecillis fuerit, Nisi spote deiectio sequatur, suppositorio utendum. imi Hoc is lac rusrus auxili, indicati omis corporis assectu 'inplurias uirtutem contemplatus est, non quia unisu uxili usum indicet ' quia opponitur: re nonnunqetiam prohibet,no.n.proptereas uirtute ualeat eger,clypere indiget sed eius indilium a uentris asse itu summitur uirtus autem quum ualida est, euacuationem permitatis si imbecillis fuerit,prohibet,eiui rursus consuetudi ni mentem adhibe,nam interdumsolam uirtutem in huius inodi comemora quemadmodum in procripto sermone, suades statem addidit:Virtutis. n. intentio maxime propria est:ad eius uero ignotionem stati cognitio confert, in pueris quidem uirtu cito laborabo eorum corporum facilimam evaporationem, in uigentibus autem magna ex rarte extabuerum perinde ac in pueris corporis substantia mollis humidas coresistens,dissoluend uirtutis reusast, hau ecus quo pin regionibui, animis temporibusphabet:nam eorum quae calida sunt,euacuationis copia uiri tutem dissoluunt,merito ita Hippocrates huiusmodi determinationum doctrinam interdum inisti uirtute Dit,interdum etiam qui diam aliorum addit, cum his celera

commemorans.

Ceterum exhibendae sorbitionis tempus in inbrio maxime,ac per totum morbi decursum hoc obseruandum, quum pedes frigidi siue, rint sorbitionis exhibitione copescere opor:

te edi potu maxime abstinendum, quinue

63쪽

stram, sto calidi, ad pedes descenderit,tunc Aredum, tempus p uniuersis in morbis maxime posse existimandum, haud minus in acutis in his presertim qui cum febre sunt, B ex his

periculum imminet. Quemadmodum dicebam unam trimenti intentionem esse, uirtutis custodiam,at ima morbi assee tam perpendere necesse esse, ali siccui ipsi sismporis oblationis nuptiost, quum morbus non prohibennam quantum ad pri

ream uirtutis intentionem attinet, interdum in initio etiam

accessionum, cibi necessitas ei, ut in bene ualentibus , quam primum in naturalibus uacuationibus, prope quispiam laborat, restauratione indiget:Qucniam autem in accessionum initiis augumentis sublatus cibus maxime ledere pota ipsi: ob id eius exhibitionem disserimus, quasi iam corpus indiget, quod nam igitur maxime oportunum cibi tempubin his qui in aduersa ualetudine sunt sane in quo se toae risu intriculus partes aperte moderate disposite sunt, essautem pessimum in quo istaec pes me disposite sunt, quaredo ergo pessimes habent,inaccessonum init,s, quod uero maxime moderate, in decrementis,max e iaci opor, itinum cibi tempus in morborum decrementis ex fit, nam morborum initiumst quum uniuersus calcr ex toto rerpore ad cor peritusis progreditur: augumentum autem quupaulatim ad Norporis extrema extensus est: At uigor qui equaliter per uniuersum mrpus evasus est e decine,imentum opposito modo, quam principiumst, quum Nili,dita expirat, medias I corporis partes reliqui quod mira uerbo declarauit, ad hunc modum dicensi quum calidras ad pede descenderit,pedes.' exrali diffrigidesse . iiii

64쪽

nam Ii, ex altera pari ad alteram transmutationem declarat:Fieri autem contingit,ut pedes calesiant,manente etiam in me bi caliditare,quod in uigore euenit.

verum quum certis inditiis quos in luperioribus scripsimus exquisite speculaueris in pri,

missucco maxime utendum deinceps ueroptisana. Quum interdum oloboc,interdum ptisanaegros in viis et regendos esse, dixerit:hoc in loco, quando solo cremo e re et quando ptisana viedum determinat an breuis anima I determinatio est, quum. n. certis insitis quas diis dii mentem adhibendo gusndam grum ptisaua uti posse

inueneris, cremore initium renni tuens paulatim ad ipsam ad hunc modum pertransibis dino autem paulatim, primo qui templo ipso cremore utendo, deinceps huius amplius exhibens pisans uero ex hum, postea utrius sequam portiouem, deinceps pisans amplius, enis solam ipsam,sciens ad orporis enutritionem,s cultatis si robur ptisanam exuberare, ad ficilem uero con noritionem praea Pirationem scremorem:quando igitur corporis assectu uirtutissi robur in melius procedere aspicium quos pii. Ians oblatiorem auge.

65쪽

CLAvDII CALENI PERGAMENI in libram lippocratis deuictui morbis acutis

Comentariassecundus Paulo Iuliario medim Veronensi interpraete.

Lateris dolorosave ab initio siue posterius ob, ortus suetit,haud ab re est omentis primo utendo disoluere tentare.

Quod tepenumer dixi,etiam hoc in or ad memoriam reuocare melius est:expositionem in obscuris dictionibus seri, expositores tamen in comentariis tantum hor,minime agunt,uerum in uoluminibus quorum exuositiones sciunt dicenda quos astruunt: ob hanc itas consuetudinem etiaego quibus non a ncilior, dicere; or:magna I ex parte sententiam meam dessinire,in his quae expostione indi/gennin huiusmodi tamen comentariis eorum qu uerita iem obtinere mihi uidentur,demonstrationes non scribo:

de his.n unicuis propria Scripsimus sed eorum quae alteris in libris demonstrauimus,sola vim commemoro:ue lati nunc in dolore clam de doloris itas generatione ictum a me est tum in eo uolumine quod de elementis se, dum Hippocratem eddidi,tum infimptomatum caussi, in sensu prsditis corporibus dolorem euenire, quum

ad id quod praeternaturam existi subitam mutationem, sumunt duplicem praeterea mutationem esse, interdum quandosubito uiolente I in qualitu ali rantur, noni nil et 'ii'bo,in actiuii quidem qualitatibus alterantur,m elare , ex ccam humetitam soluitur autem cuntinuas m quum uehementer inciduntur,uri comprimuntur: Ha/u ecui ergo lateris dolor, i laterialibus asse tribu de grumi.

66쪽

cis, Glidi s praeter naturam copia partes intemperiein' flat, et repleritione inflamata corpora tendit ad do, Iori sitas curationem,uel mitigatione, primum remediis consulit finem experiri 'isc. n. ad dis lationem raram cutims cere cunsueuerunt,phlegmonis ei sanguinem alte,nuare necnon per halitu digereres ergola egeris, quicDam sanguinis euacuabitur assectas loca minus tensa , reliquo mitius molail abnntum Caeterumst phlegmoniis nauis non minuetur, uel a caliditare fatus quo i generalabitur, dolor augebitur virum ob humorum in uniuerso oora pore abundantiam sanguis non minuitur, nam ad asseri tam partem plus trahitur, quam per halitum digeratur, si quidem calefacientia uturam habent.Velut per alio tum digerendi id quod continetur, quibuscunqi in partimbus abundet haud aliter ex uicinis attrahendi quodsi perfluum est, quum igitur'menta dolorem nonsoluunt, uni

uersum corpus Uius euacuandum: In acute mem labo rannbus, uel per uentrem uel uenam seccando, emam

digna evacuatio St, quorum alterum Hippocratis assuma mendum consulu,si quidem ejus quod magis iuuat,intemtiones ederet oceli propositet sermonis caput Eorum uero quaesingilatim ab eo dicta simi, quscunq; pleris i mo, 'Vesia nonsum, his quae insequentibus dicam exponam plerii iii autem dixi:quia in audiendis antiquis di itioniblis exercimis pauca prorsus obscurasiunt sed in mentari, adhestantum intentionem haud qua dirigimus. I

Inter somenta uero id optimum est, qu aqua calidam in utre,uel uestica,uel emo vase,

67쪽

thestaceo, ponimus, Quae quomodocunq; corpus nolirum calefaciunt fomenta apessat, quorum nonnulla prorsus humida sunt, quaedam sicca,aliqua ex ambobus remmifi , alia mordicantia ia mordicatione aliena,m tertia ex ambobus comista, prima ipsorum Desies, quam in textu on cripsit, mordic tione aliema,humidas est,munda ex ambubus tum sicco tum humido mordaci ac immordaci miscetur ditertia eis rosicca est,sed uel mordicans, uel mordicatione carens:p

si etiam effus dixisset qui unoquos diecto indigent,

tantum melior sermo ret, quantum quos digno semibus inlior Ii quoniam autem non dixit, neq nobis opus fuerat, qui aliorum doctrinam manis iam reddi vius, no proin Ariam percurrimus: C si erum qiua oppostum, atq; ali expostor efficimus: .nia expolitioniblissophistica quaestim seminant. P a discentibus ad artisne nullam utiliti rem perhibent, ego uero maxime utilia semper percurere ten/s 'proide hoc quoq; intorio, lippocratis oritrans easus ab eo praetermissa fluit, liniueis autemsententiam,prae opta, at comunia amo ita, insequuntur, ac dere, nouuectabor: omnia ergo si menta qua ratione doloribus sepe numero prosunt, praeterea de doloribus, qui,ns priui

oen tiuntur superaus rectum est uerum quum hac uni, uersi menus comum, ut, humida phlegmonibus, bilior oribus humidi ratibus actis diu nilim, ciet his lis a te 'M 'ipse s snguineu semper enim rem memorandumsoppstprum opposm esse remediati hac ita a intentione

imordatia menim, mordatihus humoribus comodanthr,

mordati utro, quia aliena ad uim habet, ras is, cpsiq;

68쪽

L CB Erat quo irca tu quo poeniet tari tentet,exibus dixi directis, quis humor num famam par domiretur rivi uidelicet

strite, maturali temperamento,anti rempore,regione, ars

praecedente uita, quum uero phlegmon tibi paruerit, ex his etiam quae ipsi occidum is et lore, in magnitudine res flenti ais mollitie:At ii morbum laturalem, abscessumsin pulmone mederis,ex his quae expuunturae ster suum uniuersa huiusmodi, miro,comesturalis, nsilentiscaries imas ac prasertim quando pars dolore et ta, profundo tu orisfuerit,ab his initium Oonstitue, qui ibus magis si a ceteris uuam erum sequuturum uidetur, senihil expediet,ad caetera quoq accede,non defNntae uero dolore,ad totius corporis euacuationem proficiscere Hippocrateis quidem dimento initium constituere uidetur, quod prorsus discrimine caret,Ero mordicatione alienu, humidums est, quamuis. n.nullast ueretur utilitas, nihilominus ualde,non laederet: verum quae ex aceto,uel oro, bis,uelsa ediunt,nis ammodatu Celitum consequantur, non modo nihil iuvabunt uerumetiam ipsum exacerbabutyum ualidam 'cultatem obtineant.

Sed quicpiam molle,lenitionis gratia,prius ais

teri apponendUm. Quia aquam mutre,aut uescim,aut aeneo uast,aut hesta, reo larer apponendum consuluit,ut aplicatorum, an uerissatiore cundate prorsi abs s tristitia sit, mosse quicpiam lateri adiaces apponendum consulit hoc autem molle, laena erit,uel uestis duplicam,aut quicpiam ex remris, quos circa parum Vrrim Fmenium expongia memorans nu

69쪽

calida expressam, apponere bonum est ita mentum uero ueste inuoluendum, loneiori

enim tempore sufficiet,permane me ud rini aegri spiritu defferatur rivi I

terdum ad aliquid hoc opus est.

dea praeterea uel orobi in aceto temoerato

70쪽

rit, ei temper emo,an tempore regione elvie igitur dicta,e hunc generantes ipsum

tur,uerum i ermone procedendo moderam temperame tum,mamilem et perpulibre minit,

sit, Equi piam propinetur,ut acriori ob in is tu reie uitur audinum igitur ad crastores ac res humo

Zm diu in inflamatis tres homi pharmac ny ip ror, ob id eius temperamentum,inter ambo messui Exit, heces se iiD'mentorum Decie quas ures Q initiosechim Ex siccis uero tamentis sal milia fricta in laneis faculis acomodata sunt,etenim tum leue tum iucundum initium est. Ad tertia mentorum recte, irum ab inino diu imm