장음표시 사용
31쪽
ic D nt. I. est. a. ipsi eontra Atheos ossicacissime philosophantur. Et huiusmodi argumenta longe validiora sunt quam quaedam alia , quibus cxistentiam Dei demona rare conati sunt , qu, sibi sapientiores visi sunt, quam D.Thomas, Asgustinus, & alij huiusmodi.
Atomistae reeentiores in huiusmodi erroribus non vorsantur: nec enim suas atomoacasu componi seu congregari existimant. Earum autem motui Mentem aliquam praesidere alij aiunt, alij, atomos ab atomis trahi, ue atomos ad atomos serii existimata ea fere ratione qua Magnes attrahit serrum , & qua quaelibet virtus sympatica similia sinulibus coniungit. Potissimum autem sundamentum
opinionis huiusmodi , sensibilia omnia ex. tomis componentis j est , qEia nihil ex nil ἰο. Nihil autem ev nihilo sci , si sola ato
morum dispositio immutetur: nam ea dc .Latomi uno modo dispositae unum G alio mordo, aliud corpus consti tuent: ipsa autem dispositio, etiamsi de nouo si, dc ex vibilo non propterea ex nihilo est ullum corp p, sensibile, ut est mauifestum .
Hanc autem Atomistarum sententiam, ut
melius intelligas, placet breuit et ob oculo ponere. Non omnes uno modo de ijs philosophantur: has enim alij asturunt esse omnes eiusdem rationis; substantias autem seu corpora, quae ea ipsis conflantur differre inter se per diuerstatem figurae ordivis, S s,
tus earundum atomorum. Hoc modo ex vinginti quatuor litteris orationes, Epigi imata, Tragaediar,& Comediae Lut Ruisus exi fiadem omnino litteris duiersimode inter saaidinaris fiunt voces diuersae. Puta ex litte-
32쪽
De princip. intri .eorp. natur. . I ris uno modo ordinatis fit haec vox . amor;
ει ex ijsdein , sed alio modo dispositis sit: Roma, & ex ijsdem': Mora, &c. Ques apud
Humanistas dicuntur anagrammata pura: ira aiunt ex ijsdem omnino corpusculis diuersimode ordinatis corpora fiunt,inter se omni no diuersa. Haec sententia non ponit diuersitatem inter clementa huius , & illius cor poris naturalis. Alij non ijsdem, sed diuersis atomis diuersa componii iit: diuersitateni autem atomorum constituunt in diuersitate
figurae: in hae sententia una substantia dis.sert ab alia, non sicut haec vox: Roma ab haealia: Mora . sed sicut haec: Roma , ab haealia: Deus. Constant enim hae duae diuersis characteribus , non vero ijsdem diuersimoda
AI ij praeter differentiam in figura, & or
dine. aliam disserentiam obseruarunt,quam dicunt insitu : itavi eaedem atomi eiusdem figurae, & ordinis, diuersimode siluatae, cor potum diuersitatem ossiciant . Exemplum habes item inclitteris Alphileti, si enim litteram p hoc vel illo modo in uertas videbis te diuersas litteras emcere, per solam d uersitatem situs eiusdem omnino characlaris. Idem habes in littera n, quam ita in uerterupotes, ut facias M, & in alijs huiusmodi. Per huiusmodi atomorum congregatione,ia earundem disgregationen i cxylicat etiam recentiores gςnerationςm a & corruptionem substantiarum sensibilium . Has autem atomos plerique nihil aliud esse existimant, quam minutissimas elementorum particulas, ex quibus sensibilia omnia coagmentantur.
Si igitur petas ab Atoni istis quid sit generariis da
33쪽
dc nouo Canem l respondent nihil aliud esse, quam innumeram multitu vinem atomorum tali dispositione,& ordine inter se congregari : si petas quid sit destrui seu eorrumpi illum eundem nihil aliud esse, quam congrcgationem illam dissolui, & atomos
ire in dispersionem gentium .Qma vero ex mutationibus, quas ob oeulos habemus, aliae ex Philosophis vocantur generationes alis alterationes, & magnu ii
ter utra'. discrimen est; generatione abiali
ratione discern ut per hoc, quod ad prima norabilis atomorum disi olutio, vel variatio ad secundam leuis , immo & leuissima requiratur : puta longe alia variatio sit, quando ex ligno si ignis, quod dicitur generatiosaeqvando lignum ipsum ex frigido si calidum , aut ex humido siccum , quod dicitur alteratio. Porro huiusmodi corpuscula Christian4 At omisia non ponunt aeterna, sed creata in principio , quando Deus ereavit
Coelum , & terram. i Quamuis autem diuer' statem atommum non in sola figura conlii. tuant, diuersis tamen diuersas sigraras attribuunt , per quas earumdem motus, & actiuitas facilius explicetur: puta particulis torreis cubicam , igneis piramidalem , seu cuspidatam, aqueis rotundam, aerei S conicam. Mutationes igitur, quas dicimus a identales, ita concedunt, ut tamen acciden mria realia, si non omites, saltem plerique ex ipsis, omnino negent. Ita incalescere subiectum aliquod , nihil aliud aiunt elle, quam ad illud plures particulares igneas accurrere , illiq. adhaereseere 3 instigidari vero est,il
34쪽
vel terrea, vel ab ipso auolare κor QVia Atomistae in hoc praecipue ii acum'.
bunt, ut accidentia plane excludant, oportet illa cum Peripateticis sustinere. Et primo quidem motum, impulsum, dispositionem loo lem atomorum, quae omnia ab atomis distinguuntur, negare nullo modo possunt; ipsi enim per motus locales corpusculorum rerum generationes explicant i adeoq. non sum: adeo fatui, ut negent quidquam omnino de nouo poni in rerum
Praeterea dari aee identia intentionalia,eognitiones , volitiones, & alios huiusmodi actus distinctos tum a principio, a quo cliciuntur, tum a subiecto, in quo recipiuntur- ita unusqui'. experitur, ut non possit, me insipienter in dubium reuocari . Propterea controuersia reducitur ad accidentia, ut vocant, realia, seu physica, qualia sunt lux, color, calor, sapor, & alia huiusmodi quae ab A tomistis explicantur per atomos trans mi Bas ad organa illorum sensuum, quae circa huiusmodi exercentur: v. g. sentire calorem nihil aliud est, quam organum tactus 'titillari per corpuscula ignea: sentire frigus est titillari per opposita: puta per terrea, velaquea: videre colorem est organum visustitillata per eorpuscula immissa ab illis corporibus, quin colorata dicunt dr. Fit autem
35쪽
zo Di put. 1. .eu est. 2. talis titillatio per tensioneni, aut compressionem , rarefactionem , aut spissationem si-brarum, neruorum, aut aliorum huiusnodi concurrentium ad illos actus, quos vitales,& sensitivos vocamus. Cnm igitur ea omnia nant tum per corpuscula immissa ab obie- ct is, tum per motus locales organorum, consti talentium potentiam sensitivam : aiunt
Atoni istae, pro commentiti js habendae sune qualitates, & accidentia, quibus scatet te taphy sica Peripatetica. Dixi: Tum per motus Io AEles, Urc. quia tensiones illae, & compresesiones aliaeq. Unsuum assectiones habentur formaliter per motum localem: tendi enimsbram A, v. g. nihil est aliud, quam parteo Abrae A ab alijs partibus eiusdem magis remoueri, comprimi est motus oppositus , ut
Hane Atonii starum sententiam ut princi-rijs Catholicae fidei parum consentanea c muniter danat Catholici peripatetici .ispugnatur aute primo ex mysterio fidei. Est de fide quod in venerabili Sacrame toEucharinis destructa substantia panis, remanent species panis: ec destructa substantia vini remanent species vini ; ergo dantur accidentia reali aia Consequentia probatur, quia per species panis intelligunt omnes Catholica colorem panis, saporein,grailitatem, calorem, vel frigus,humiditatem, &siccitatem sc alia hu-auimodi. Idem die de speciebus vini. Haeo autem sunt accidentia realia de quibus Philosophus, nos cum illo. Hinc illa passi apud scriptores Catholicos consilia reperies: accidentia dc Decies : habent enim pro eodem remanere spccies, ac remanere accidentia. Hoc
36쪽
Hoc argumentum est maximi robori . Huic tam ei satisfacere conantur Atomista sic. Remanere specics panis in Eucharistia nihil aliud est, quam remanere apparentiam panis, pane realiter non remanente e idemcnim intelligunt Concilia sub nomine specierum,quod sub nomine apparentiae : cum
nihil aliud velint, nisi quod Corpus Christi
Domini sit in Sacramento vere , & realiter,
sed sub apparentia panis: in doctriua Atomistica Cli istus est in Saeramento sub apparentia panis: ergo Atomistae nihil senti ut G nihil docent, hinc mysterio aduersum. Minor probatur , quia Corpus Christi Domini
Sacramentatum determinat ad omnes illac sensationes, ad quas determinabat panis. Puta immittit ad potentiam visivam tales alia mos , ut determinet ad illam sensationem, quae dicitur perceptio coloris. Ad palatum ala a corpus eula immittit , quae determinant ad gustationem,& sic de cyteris. Dum igitur ita decipiuntur omnes sensus, circa Sacramentum Eucharistia,ut inducant , quantum
cst ex se, ad iudicium, quod sit panis 3 recte
dicitur corpus Christi Domini latere sub speciebus. Idem dic proportionaliter duspeciebus vini. Quemadmodum autem loquii tur de speciebus, sic etia loquutur de accidet; bus, si per nomen accidentis vrgeantur. Haec tamen responsio Atomistarum est insufficiens,& eorum principijs aperte inimica. Nam substantia panis apud ipsos nihil aliud est, quam praedicta corpuscula congregata 3 quae, dum ammittuntur ad sensus , sui sensatione tit ciliciunt: si igitur remanent in Lucharistia corpuscula, i in ita assiciant seu
37쪽
sum: remanent in Eucharistia ea , ex quibus constat panis: & cum panis nihil sit , praeterea corpuscula, ex quibus eonstat. remanet in Eucharistia vere , & substantialiter panis. Duo reponere possunt Atomistae, alterum salsum, alterum ineptum. Primum est si di eant in qualibet substantia praeter atomos, quibus constat, dari alias atomos, quibus Ω- uim immediate afficiat. Secundum est Christum Dominum in Eucharistia decipere omnes sensus, supplendo desectum atomorum, quae huiusmodi sensationes efficerent. Hoc secundum est omnino ineptum. Ad quid enim haec figmenta, nisi ut Atomime positutueantur prsterca salsum esset quod aiunt uni Concilia,tum Patres . remanere videlicet species , & accidentia panis: non enim iudicamus salsum, dum iudicarmis remanere in Eucharistia colorem, saporem, grauitatem panis : scd solum quando iudicamus ex illis accidetitibus in Eucharistia existere panem. Primum autem , quod scilicet praeter atomos, quibus constat panis , dentur aliae atomi quibus sentimus panem. & istae remaneant, pereuntibus alijs, in Sacramento ; est sal suin,& principijs Atomistarum repugnas;
nam omnes atoma, qtio modocunque congrega tae,consti tu uni s ubstantiam,& consequenter panis, uia noxius huiusmodi atomis, esset substantia immixta alteri substantiae , quod est ineptum. Adde, quod fingere praeter atomos componentes substantiam, alias atomos ipsam qualificantes, est rolicere nom en qua litatis , rem retinere , cum minori probabi
38쪽
In super: si ρa, quae immituntur ad sensum,
sunt corpuscula:per motum localem immittuntur ad sensum. Est autem euidens que cunque mouentur motii locali succesime moueo: rursus manifestrini est species emissisas ob obiectis non successui e , sed instanta nee ad oculum serri: igitur manifestum cst,
species,quae emittuntur ad sensum, ad obiectis, non esse corpuscula. Minor cxperientia patet, qua constat obiecta remota, simul civia
propioribus, visu attino. Hi ne dubitatur an soniri propagetur per species, quia videlicet non instantanee venit ad aurem. Habes in hac re semiliare experimentum. Si sis in aliqua distantia a sera, quam ferit venator,&ctiam ab ipso venatore . videbis prius sera foccisam, quam audias ictum scio peti. Imo prius videbis ignem erumpentem ab ipso clopeto, quam ictuin eSaudias. Ex quo apparet aliter ferri ad visum obiectum visus , quam ad aurem obiectum auditus. Probatur seeundo dati accidentia rea i ita ex diffusione lucis, quam videmus, quam quuimpossibile est saluari per emissionem corpusculorum. Petere enim quod a sole, vel quolibet alio corpore lucido instantianeccmittantur corpuscula lucida , totum emis phera uni replentia; magna , inquit Philosophus,hoc est, ridicula postulatio est: quant
libet enim velocitase moueantur, succesime mouentur in iis autem, quae mouentur velocissime, si ad magnam distantiam moueant ut, temper per sensum successio depraehenditur. Apparet hoc in motu Firmamenti, & SYdex ''U' ' ad morum firmamenti mouentu . Iii sole So. agitur si prae dicta corpuscula
39쪽
propagantur per motum localem, est phys-ce impossibile in huiusmodi motu non de praehendi successivitatem. Praeterea conpustula lucida sunt de natura ignis ; est autem contra naturam ignis deorsuin moueri , ni si ab extrinseco mouente moueatur. Quomodo igitur tanta celeritate per immensum spatiuna doorsum cadunt . ut non solum veloeissime sed ii istantanee inO- . Heri videantur
Denique lucem instantanee diffundi, in
candela patet , qua accensa statim medium illuminatur : Qua extincta statim obscura rur: numquam enim explicabit Atomista quo tam cito abeant infinita illa eorpuscula lucida ad extinctionem lucerna.
Sunt qui putent se aliquid boni inuenisse
dum axcogitarunt corpuscula lucida esse semper, di per omne medium diaphanum dispersa, sed no ultimo actuatara mari autem ad praesentiam luminosi. Noctu v. g. totus aer plenus est corpusculis lucidis: sed apparente sole illa actuantur, & constituunt aere lucidum. Hoc pacto probabile est colorata etiam noctu, disiundere undequaque species sui, species autem illas mouere Sensum visus dumtaxat, quando, lumine superueniente , ultimo ad id prae 1 an dumiactuantur. Haec tarnen speculatio vel nihil dicit, vel recurrit ad dotiri nam peripateticam; si enim
ad praesentiam luminosi pridicta corpuscula
actuantur , vel actuantur per em i ssion emaliorum corpusculorum,& idem die de istis
quod de illis; vel per productionem qualitatis , a luminoso diffusae per totum medium:& tunc admittitur qualitas, quam pQ ut
40쪽
De princip. intrins corp. vntur Peripatetici, solumque superadduntur corpus ula,quod non facit ad rem nec enim Peripateticus negat corpuscula, seu minimas quasdam particulas corporum undecunque dispergi : negat solum per huiusmodi corpuscida saluari mutationes tum substantiales , tum accidentales rerum naturalium.
Praeter di postionem secalam AtomoruM re- qtiiritur aliasorma in toto naturati, C Irca ea,quae articulo Superiori explanata sunt, desiderare posset Auditor aliquid ulterius. Dictum est enim At istas
explicare sensationes, puta visiones, auditiones Sc. per meIam tensone,compression , aut aliquom alium huiusmodi motum loca-Jcm partium a constituentium organum sen-fris, determinatarum ad motus huiusmodi a corpusculis , quibus feriuntur. Hoc autem non videtur reprobatum, qualmus a Schola peripatetica reprobetur. Dicendum est hoe qua dein rcprobatum iri, sed in libris definima, ubi ostendetur visionem, auditionem& alios actus vitales non saluari per praedictos motus , qui etiam in carentibus anima Minncum tamen , quae Anima carent a nec audiant, nec vadeant. Interim scopus praesentis Articuli eit ostendere , praeter atomos praedictas, rcquiri in quolibet corpore naturali aliquid aliud, quod i Peripateticis dicitur forma totius.
Probatur autem hoc primo ex differentia inter totum Baiurale , di totum artificiale,