Anekdoton ex Petronij Arbitri Satirico, fragmentum. Praefixo iudicio de styli ratione ipsius. ..

11쪽

Ethnicorum meterum Libri, qui res lasciuas seu obscoenas tra-δtant , narrant aut docent: propter sermonis elegantiam ct proprietatem , Viris ad legendum uenon Pueris ad interpretandum , permittuntur. Concit. Trident.

ad Regulam v I i. Indicis libb.

12쪽

ph. sp At Io EDITIONI PATAVINAE anni 1664. praefixa.

LECTORI.

MA R i H V s Statilem Traguriensis, vir diligens, ct eruditin, cum olim postabsolutum iuri se dentia studium Patauio reuersus in patriam , Ufendisset in Bibliotheca Nicolai Cinita

amici omnibus o i is coniuncti=bi, antiquum volumen, in eoque una cum carminibus Horatθ vulgaris exempli, Satyricon Petron' Arbitri s in quo prater ea , qua de opere huius audioris circumferuntur , plurima notasset noua, neque in impre

legi solita, deliberare apudse coepit descriptopubliaca litteratorum delectationi non inuidendo , cum prater antiquitatem codicis, ad pretium inuenti

conferre plurimum videretur, quod liber Hectori quondam Oppico possessus putabatur, huius Nicolai abavo , viro longe docti mo, magnaque inter suos autitoritatis,infama,Muemque tradunt literis ct optimarum artium gloria proximum floruisse Oriolano Oppico consobrino suoscriptori eleganiis historia De bello Asiatico, quod Veneti cum I homete Secundo Turcarum Principe gessere Petri A1ocenici dulJu; cuius quidem scriptoris honorifica mentio extat apud Palladium fuscum iis opusculo De Aiu Ora Illyrici, ct apud M. Antonium Sabellicum De antiqua lingua reparatione. cumqua idcirco satis causa habere se craderet, Me,

13쪽

inuenerat contemnendum putaret , cum H

ctioribus quibusque suum consilium, primo in patria , deinde enetiis, ac Patavii communicauit; sed inprimis cum Ioanne Rhodio profundae eruditionis, solidi iudici' viro. Et quia res visa omnibus est magni in primis momenti, propter singulare auctoris de puritate , ct elegantia linguae Latina

meritum , cuius germanum hunc partum ut crederet , multis , atqu indubiis argumentis adducebatur : destinauit commodiori meditationi curam

mulgandi scripti notisque ,. castigationiblu it strandi i sed quoniam suum propositum aliis occupationiblu distentus exequi differebat , cruciabatque ea mora multorum doctorum hominum commotos expectatione animos enetvi ad Summum

Pontificem orator suum ei resudium, auctoritatemque commodauit: quamuis enim grauissimis urgeatur negotiis , intentaque , ct assidua mentis agitatione opus habeat, visuo amplissimo muneri, ea , quam omnes in eo admirantur prudentia, consilio , dexteritate respondeat; studia tamen optimarum artium, pulcherrimum sapienti viro molestis a curis laxamenum existimat : utque est amantissimus literarum , reique literaria promouendae maxime cupidus, egit cum Statileo vehe-. menter, visaltem exemplum eius partis libri , qua Petronius hic Traguriensis ab exemplaribus vulgatis diuersus est, Romam ad se mitteret s quod

non tarde, nec vero se obtinuit.

Itaque tanti Legati beneficio doctissimi cuius c e in urbe censurae subiectus liber, opinione ut, quam e Dalmatia, Venetisque ac Patauio atrui

14쪽

rat, fac Ie retinere est visus. 'imo, quia antiquitas scriptura ducentorum amplius annorum squam isti nemo non tribuit) omni illum suspicione suppositionis liberat, quod eisculo non adhuc adeo subtilitemverent fermonis Romani lautitiae, ut huiuae

auctoris non alia re, quam elegantia commendati, famam, ac nomen tam anxie ac laboriose

assuere voluerint lucubrationiblo suis eruditi viri: Deinde , quod lacunae pleraeque , ct hiatus , quibus laborant vulgati codices , egregie per haec scripta explentur, se complanantur, , sicubi in ipsis lacunis verba aliqua pauca, nec integra fententia extant, hoc supplemento suis locis aptata , suo sensui restituta leguntur ; idemque accidit de narratione casus infelicis illius vitreorum vasorum artificis , quam a Ioanne Sarisberiensi accepimus Petronianam ese e cuiusmodi etiam est eodem auctore porcus Trimalcionis aliis animalibus , atque escis grauidus, qui in hoc fra mento lepiὰissime describitur. Accedit res omnium grauissima , stilus non abhorrens a Petronii charactere: Verum quia hoc ipsum nequaquam perpetuum est , nec paucae dictiones occumrunt insolentes Romanis auribus , ac se nentiae etiam quaedam non usquequaque Petroniani saporis , non nemo est qui dubitat , ne id accidat scriptura vitio non ex omni parte germana: aliis librariorum culpa esse videtur , qui exscribendo alia ex aliis exemplaria erroro erroribus accumularint, notasque fortasse in margine librorum inuentin auctoris verbis immiscuerint. Nobis

rem 1n medio ponere consilium est , ct iudicio

15쪽

egenisum iis, ram resinquerer itaque fram

mentum usum Statilii eius inuentoris mana diligenter a suo veteri exemplari descriptum ,

nudum , cst quale ab eodem impetratum accepimus, correctis dumtaxat nonnustu grauioribus

orthographiae mendis, publici iuris facere decrevimus ; quo materia praebeatur decoris ingeniis , ct huiusmodi lingua Latina munditiarum in telligentibus, in hoc se puluere exercendi, scri ploremque omnium lepidissimum hac etiam Diparte a temporis iniuriis vindicanssi. Accipe igitur, humanissime Lector, hunc nostrum, qualijscunque est, laborem , conatum promouιndi

pro virili parte Latinas literas boni consule soperisque elegantissimi integritati, quantum licuit , consultum esse pro tuo erga bonas arte μι-dio gratulare.

Venet. &c. Nobilibus Sapientibus Viris MichaEli Mauroceno de suo mandato Potestati, & Simeo iii Contareno Capitaneo Paduae, fidelibus dilectis salutem, & dilectionis affectum. Significamus vobis hodie in Consilio nostro Rogatorum captam fuisse partem tenoris inflascripti: Videlicet, Che per effetto digratia saconcesso Priviisvio a Paulo Framborti Libraro, e Stampar ora di Padona, ehe altri, che lui per dieci anni non possa inparilnuous Fragmento desis opere di Petronio Arbitro, vitrauato a Trais o flampato tenere, δ vendere in pena desta ριν ita di tuiti glusemplari , e .i D. so o. come consilua-

noli Refrmatori det Studio di Pariua nelie risese letta. douendo massime soccombere a molli diθendu nota flamparillo nesso Libro. Dat. in nostro Duc. Pal. die I. Dec. India. 2. I663.

16쪽

PETRONI 1

ARBITRI

SATYRICO

FRAGMENTUM.

E N E R AT iam tertius dies, id est expectatio liber c cc nae. Sed tot vulneribus confossis, fuga magis placebat, quam quies. Itaque , cum moesti deliberaremus, quonam genere praesentem euitaremus procellam , Vnus seruus Agamemnonis interpellauit tre

pidantes : de , Quid vos, inquit, nescitis hodie apud quem fiat Trimalcio lautis. simus homo, horologium in triclinio, oc

17쪽

, P E T R O N II A R B I T R Ibuccinatorem habet subornatum , ut subinde sciat, quantum de vita perdiderit. Amicum ergo, diligenter obliti omnium malorum,& Gytona libentissime seruiale officium tuentem usque hoc, iubemu in balneo sequi. Nos interim vestiti e rare coepimus, imo locari magis,& cir

culis ludentem accedere; cum subito videmus senem caluum tunica vestitum russea, inter pueros capillatos ludentein pila. Nec tam pueri nos, quamquam erat

operae precturi , ad spectaculum duxerant, quam ipse pater familiae, qui soleatus pila prasina exercebatur ; nec amplius eam repetebat, quae terram contigerat,

sed follem plenum habebat seruus, sufficiebatque ludentibus. Notauimus , etiam res nouas: Nam duo spadones in diuersa parte circuli stabant, quorum auter matellam tenebat argenteam , alternumerabat pilas , non quidem eas , quae inter manus lusu expellente vibrabant; sedeas, quae in terram decidebant. Cumbas ergo miramur lautitias, accurrit Menelaus, Hic est, inquit, apud quem cubitum ponitis; SI quid iam principium'

coenae videtis r Et iam non loquebatur Menelaus . cum Trimalcio digitos con-

18쪽

FRAGMENTUM. screpuit; ad quod signum matellam spado ludenti subiecit. Exonerata ille vestaca, aquam poposcit ad manus a digitosque aspersos paululum , in capite pueritersit. Longum erat singula excipere Itaque intrauimus balneum , & sudore calfacti momento temporis ad frigidam eximus. Iam Trimalcio Vnguento per fusus tergebatur, non linteis ; sed palliis ex lana mollissima factis. Tres interim latraliptae in conspectu eius falernum potabant; & cum plurimum rixantes effunderent , Trimalcio .hoc suum propinasse dicebat. Hinc, inuolutus coccina gausapa, lecticae impositus est , praecedentibus phaleratis cursoribus quatuor , MChiramaxio, in quo deliciae eius vehebantur , puer vetulus , lippus , domino

Trimalcione dosormior. Cium ergo aD ferretur , ad caput eius cum minimis symphoniacis tibiis accessit; & tamquam in aurem aliquid secreto diceret, toto itianere cantauit. Sequimur nos admiratione iam saturi, & cum Agamemnone ad ianuam peruenimus, in cuius poste ii bellus erat, cum hac inscriptione fixus.

19쪽

PETRONII ARBITRIPLAGAs CENTUM. In aditu autem ipsbstabat ostiarius prasinatus, cerasino succinctus cingulo , atque in argentea pissum purgabat. Super limen autem cauea pendebat aurea , in qua pica varia intrantes salutabat. Ceterum ego dum omnia stupeo , pene resupinatus crura mea fregi. Ad sinistram enim intrantibus, non longe ab ostiarij cella, canis ingens catena vinctus in pariete erat pi- tus, superque quadrata littera scriptum CAvE C A N E M ). Et collegae mei quidem riserunt ; ego autem collecto spiri- ritu , non destiti totum parietem persequi. Erat autem venalitium titulis pictum, S: ipse Trimalcio capillatus caduceum tenebat, Minervaque ducente Romam intrabat. Hinc quemadtmodum ratiocinari didicisset, deinque dispensator

factus esset, omnia diligenter curiosus pictor, cum inscriptione reddiderat: In deficiente vero iam porticu , leuatum mento in tribunal excelsum Mercurius rapiebat. Praesto erat Fortuna, cornu abundanti copiosa, & tres Parcae aurea pensa torquentes. Notaui etiam in pomticu Gregem cursorum cum magistro se

exercentem. Praeterea grande armarium

20쪽

F RAGMENTUM. sin angulo vidi, in cuius aedicula erant Lares argentei positi, Venerisque signum

marmoreum, L positum J M pixis aurea non pusilla, in qua barbam ipsius conditam esse dicebant. Interrogare ergo triensem coepi, quas in medio picturas haberent. Iliada, Δ Odysseam,inquit, ac lenatis gladiatorium munus non licebat multatiam considerare. Nos, iam ad triclinium perueneramus , in cuius parte prima procurator rationes accipiebat: quod praecipue miratus sum, in postibus triclinij fasces erant cum securibus fixi, quorum imam partem quasi embulum nauis aeneum finiebat, in quo erat scriptum: CN. Ρο MPEIO TRIMALCIONIsE v IRO AVGusTALI CINNAMVs Dis-PENsATOR. Sub eodem titulo,& luce na bilychnis de camera pendebat, & duae tabulae in utroque poste defixae; quarum altera, si bene memini, hoc habebat inscriptum: III. ET PRIDIE KALENDAS IANvARIA s CN. Nos TER FORAS COENAT. altera Lunae cursum , stellarumque septem imagines pictas , M qui dies boni, quique incommodi essent, disia

tinguente bulla notabantur. His repleri voluptatibus, cum conaremur in tri-