장음표시 사용
61쪽
Vuessalium, qui proximis annis admirabile illud opus de re anatosica eos Astripsit, ubi passim aliorum omnium , tum vero unius Galeni errores pat facit. An propterea Ioannem Fernelium, post Hippocratem, Galenum, &Avicennam, omnium medicorum me iudice) facile principem, arguemus; quod aliquando non solum contra alios medicos, sed etiam contra Galenum scribat Quis non maximas habebit gratias Argenterio, qui contra Galenum de morbis, tymptomatis, horum causis, signis, de de medici ossicio distriis,ia
me disputat 3 Alios quidem in medium asserre possem, sed hi sussiciant pro
multis. Haec, quae a me hactentis dicta sunt, eo pertinent, ut doceam non cile temerarium alios retalere, sed munus ingeniosi hominis, ac eius, qui de propria arte bene mereri desiderat. Itaque nego alios refello, &haec praeter ali rum opinionem edissero, non alia quidem causa id facio ; nisi quod cum in Falicuius magistri verbis minime iurauerim; ac propterea absurdum esse dux rim citra rationem striptoribus adhibere aliquam fidem; antiquiorum, S r centioriun exemplo libere veritatem ipsam patefacere constituerim . Et qualibertate alios arguo, eadem sane perlabenter patiar, ab alijs omnibus reprehendi, quinimmo maximam sum gratiam habiturus; si ab alijs faetiis aliquando doctior, palinodiam recantabo. non enim aliud est laboris,&consili)hu iuste mei institutum , quam veritatem docere, & alijs prodesse. Quamo
rem medicos omnes etiam, atque etiam obsecro , obtestorii, ut haec aequi,
honiq; consilentes; tractationem hanc meam , si veritatem edocuerit, labem ter approbent: sin miniis, ut libere arguant: id quod sum, ut dixi, in maximam gratiam habiturus. At verb illis, qui dicunt, odiosum esse, ea imm Glare velle, quae multis seculis confirmata sunt; id equidem ego verissimum esse dico , atque profiteor in omni aetate contigisse . Galenus enim dum contra Methodicos Romae disputaret, ac scriberet; adeo magnum contra se ipsum
concitauit odium, ut prosecto illinc distedere fuerit coactius; & nisi quidam impedimento fuisset, a quodam Asclepiadeo, alioq; sophista; ut is testatur, occidebatur. Nostris verb temporibus quid Patauij Uuessalio, atque Momiano contigerit; dum scilicet unusquisque methodo ipsa, pro more maiorum, libere veritatem patefacere conabatur; certius est, quam quod in praesenti rum explicari debeat. Hi tamen stribere minime des iterunt, sed omni siproto periculo, nihil aliud curarunt, quam proprijs laboribus publicae utilitati
considere. Postremum autem , quod inquiunt, non decere homines nouos IIveterum opiniones retalere: id equidem non solum caret omni probabilitate, sed etiam, ut libere dicam, ridiculum est. Non enim Galenus, dum Romae medicinam faceret & contra Thessalum, atque alios celebratissimos medicos striberet, nouus homo filii Cuius famae, atque existimationis credimus Ariasotelem extitisse, dum contra antiquiores dissereret Equidem admodum exumae fuisse puto. nam vix coepit post annos quadringentos, aut etiam serta sis, ut aliis placet, .sexcentos, in pretio aliquo haberi: dum tamen interim diuinus Plato plurimum visebat. Hoc unum possim dubio procul assirma re , rarum quidem esse, & iere inauditum, ut dum scriptores vivunt; magnam authoritatem conlequantur : id enim ut plurimum post mortem consequa via detur . Caeteriun quis hanc tractauonem non maxime dissicilem iudicabit,
62쪽
nta mihi negocium institutum sit contra clarissimos medicos , quorum ii licium, atque ingenium, tum alij fere omnes; tum ego praesertim obseruare bleo , & admirari. Difficultatem auget, quod Galenus adeo varius; sbiq; conraria, ac siis principise repugnantia dicere videtur a quod fortasse quibusdam mposii bile videbitur eius scntentias componere , Ss a contradictionis nonine vindicare. Porro quod ad ipsim ordinem pertinet, talem in hac re latione obseruabimus. Quia explicari veritas nequit, nisi primum aliorum piniones explicentur, atque in his ostendatur veritatem ipsam minime comineri, idcirco in prima tractationis nostrae sectione docebimus quid alii set iant , & sigillatim omnes opiniones reprobabimus. In altera vem parte, quid ro veritate sentiendum sit, enarrabimus a nostramq; opinionem Galeni primipiis maxime conformem existere, demonstrabimus. Sed quoniam hoc cradicasse non susscit, nisi onines dubitationes perloluamus, quae his dictis a idunt: propterea in postrema operis sectione , omnes difficultates persoluentis: atque ita quidem nihil amplius reliquum erit, quod facere dubitati iem valeat. sed haec sitis praelati, ad rem ipsam accedamus.
R CENTIORI M MEDICORVMI OPINIO.
Oe igitur loco tradituri , quid vere indicet misitonem ianguianis , aliorum opiniones primum afferemus. Quatuor itaq; sunt opiniones circa propositum negocium : quidam enim indicari missionem sanguinis a magnitudine morbi, virium robore, & a late consstcnti , nullo amplius adhibito discrimine, dixerunt riac ratione modo scopi iam propositi sint praesentes in singulis morbis v ue sectionem consulunt. Ali; vero non in omnibus uniuersaliter magnis aLectibus , sed in his duntaxat , qui a calidis humoribus concitantur, hoc g aerosium praesidium admittunt: Indicarique a tribus illis scopis, non tamenndiscriminatim, sed hae distinctione habita , quod inquam calidorum ii norum vitio ingens sit morbus: porr6 quia calici duo sunt, bilis, & sanguis sn horum redundantia, aut etiam vitio, aut mala qualitate venae sectionemidmittunt. Rursus autem alii a sola plenitudine indicationem hanc desii rucque praesente semper, absente vero nunquam mittendum est san uinem fixerunt. Postremo aliqui putantes falsas esse opiniones propositas, arbitramur sanguinis vitium venae sectionem insinuare. Haec quidem summa est opia aionum omnium, quas recentiores medici circa propositam disputationem inuexerunt. Sed praestat has ipsas cumulatius, & clarius singularum rationibus ictibitis, explicare . Itaque quoniam sanguinis misito generosum , & m anum est praesidium; adhiberi non debet , nis magnus ni erit morbus; nanisnue ut extremis morbis extrema praesidia optima sunt, quemadmodum ceris et Hippocrates : sic equidem magnis magna , & paruis parua conuemunt: sed quia vires imbecillae non fenint magna praesidia ; cum ab eiuscemodi r mediis humani corporis facultates labefactentur , in hoc exercendo opus est
vires validas cite; at vero hoc minime lassicit, quoniam aliquando vires Vu
63쪽
lidae fiunt , morbuso; magnus, haud tamen necessaria est missio sanguinis: Πhoc autem eum it , eum innata quaedam euacuatio in subiecto corpore comtinetur , ut in puerili aetate contingit: qui propter substantiae mollitiem, atque fluxibilitatem non patiuntur missionem sanguinis; propterea alter scopus adhibendus est, nempe aetas consistens. Quamobrem hi tres soli, & praecipui scopi obseruandi sunt, quibus praesentibus, aut duobus , aut horum altero, nunquam nobis indicatio de mittendo sanguine suggeritur; nullumq; at plius adhiberi discrimen oportet, modo conueniant hi tres scopi; quin si tim sanguinem mittamus. Caeterum multa sunt , a Clarissimis medicis co scripta, quae propostam opinionem contanant.. Atque in primis Maximus Hippocrates opinionem tuetur his verbis libro quarto de ratione vietus in mortis acutis. In acutis morbis sanguinem mittes, si vehemens morbus via Fdeatur, florueritque aegrotanti aetas, & virium adfuerit robur l. Galenus v Q, quamuis eum librum non esse Hippocratis dicat, sed vel Pelopis, vel alte rius discipuli diuini illius hominis; eam tamen sententiam admittit : afueHippocrate dignam iudicat, admiraturque cur ea n inter aphoristicas se
tentias non reposierit: eamq; non solum eodem commentario optime exponit , approbatq; : sed etiam in methodo medendi libro potissimum quarto confirmat his verbis. Quando s valens morbus si cum virium robore , nemo est, qui sanguinem non mittat, qui utique in artis operibus sit exercit
tus J & paulo insta inquit. Ex quo patet non hoc csse , quod mittendum sanguinem indicat , sed magnitudinem morbi cum virium robore, exceptis tamen a sermone pueris J idem eonfirmauit libro de ratione curandi permiς Gsionem sanguinis dum ait. Recte ergo admonemur in iis, quae exempli gratia in libro de ratione victius acutorum proponuntur , sanguinem mittere si morbus sit mamus, & aeger iuuenili sit aetate , roburq; adsit J & capite decismo tertio eiusciem tractati is inquit. Morbi itaque. ma nitudo cum virium robore primi erant mittendi imminis scopi: ille quidem, quae iacienda sint indicans: hic tanqtiam illud haud prohibens a id quod contra indicare
iuniorum medicorum suidam appellant J Magnus ille Oribasus libro priamo sinops os inquit. si morbus magnus expectetur ; sanguis omnino mittendus erit, etiam si plenitudinis signa non adsint, habita tamen ratione aetatis , anni temporis , & virium J & infia eodem capite. An statuendum omnino est, ut in omnibus magnis morbis necesse sit venae lectionem consestim Hadhiberi 3 J Hic notare oportet ea verba in omnibus magnis morbis J qua doquidem Ex his apparet nullum amplius adhibendum esse discrimen , in do sint praesentes illi tres scopi. Confirmatur praeterea ex ratione curandi , quam Galenus adhibet in omnibus subribus putridis, in quibus necessariam esse missionem sanguinis docuit; at vero putridae sebres fiunt, tam g calidis,
quam a frigidis humoribus: non est igitur opus adhibere discrimen an morbus magnus a calidis; an autem, contra a frigidri humoribus originem ducati Galeni verba in hunc modum habent. Saluberrimum autem, ut praedixiamus, est in fibribus venam incidere non continuis modo, verum etiam ali, omnibus, qaas putrescens humor concitat: ubi ptaesertiin nec aetas , nec vires Prohibeatu, lauara namque quae corpus nostr u regit natura . ex crata lue e ,
64쪽
A quo veluti a cina premitur , haud aegre quod reliquum est vincet ; itaque proprij muneris haud oblita , de concoquet ; quod concoqui in habile, & e
eernet; quod potast excerni. J Amplius in crudorum humorum copia Gai nus consuluit missionem sanguinis: Quid igitur fiet ubi humores fuerint calidi, qualis est Dira bilis, &sanguis p in his nanque nullam habere diificultaton
uidetur, quod sanguinis missio semper conueniat. Quamobrem male ab Avicenna di etiam esse concludunt, in venarum sectisne cauendum, ne aegrotantes ad biliosorum humorum esseruescentiam ; aut ad crudorum copiam deducamus. Quod autem ubi crudorum humorum adfuerit copia, hoc r
medium adhibendum sit, docet Galenus libro undeclino methodi medem di; quo loco explicans rationem curandi lethargum , sic inquit. Cum ergos humor qui in capite redundat frigidus est: insensibilitas immobilitasq; hominem arripit: cum vero calidus est perpetuus potius motus una cum rationis
noxa . Accidit enim veluti demonstratum in libris de his est , ex frigore sognitia; ex calore immodicus motus: ex humoris vero vitio dementia : it
que incidenda est in talibus assectibus vena statim ab initio. J& in labro de ratione curandi per missionem sanguinis rein euidentius exposuit, dum ait. Vbi ergo multa euacuatione est opus, verum vires sunt imbecilliores , in his eu
mationem partiri expedit, uti nimirum & me fecisse vidistis in th, in quiabus inerat crudorum humorum copia : nam pauculo sanguine detracto protinus mellicratum exhibeo probe coctiam cum incidentium medicamini quopiam veluti isem, origano, & interim etiam nepita, aut certe cum meti
Clicrato orimes, aut ori iri, & sic ruinis sanguinem diminuo, vel ipso e dem nonnunquam dies interdum die postero: in quo ruinis exibito propositorum medicaminum quopiam, iterum de sanguine quid aufero , ac nitatis tertio die similiter bis . J Deinde extant alia Galeni verba, quibus idem vid tur efficacissime persuaderi; nam docens rationem curandi starem ephem ram ex obstructione ortam a crassis humoribus sic habet. Quippe nisi vitiosus siccus penitus transpiret, necesse est putrefiat. Ergo ut transpirer maiore auxilio iam est opus: at siquidem vel puer, vel senex sit , Ωnguinem dere here non Iicet : inter has aetates ubi aegro robur non deest secanda vena est, etiam si plenitudinis signa non adsint: primat enim vitiosi succi maiori parate emissa ad detergendas obstructiones accedere , cum ahoqiun metus sit , si obstructionibus liberandis, priusquam liberaueris , studeas , ne ipsas magis impingas. J Ex his quidem verbis maximum argumentum colligitur sectamnem venae prestantissimum auxilium esse pro obstructionibus liberandis a quacunque Causa originem duxerint: tres enim sunt cauta , ut idem auctor ex ponit. Vna humoris multitudo: secunda eiusdem crassities ; postrema tena estas , & lenior. In hac diaria febre antequam ad detergendas obstriictiones tua plenitudinem accedat; sanguinem mittendum csie primum consuluit: e :o necessarium est obstructioncma crassis , aut viscidis humoribus originemraxisIe. Asterri etiam potest in huiusce opinionis confirmationem, quod G mus, dum prosequitur rationem curandi per misitonem seuguinis libro huietaetationi dicato, docet; Epilensiam, Apoplexiam, Vertiginem; recte cur
Persectionem venae; at ierb hi auectus sunt, omnium iudicio, a frigiditate geniti.
65쪽
peniti. Quin etiam in veli entisitimis doloribus; qui fieri solent tam a talia Edis, quam a frigidis excrementis , non solum voluit sanguinem esse mittendum, sed hoc remedium usque ad animi deliquium administrandum esseco suluit : quo etiam loco in ardentisiimis febribus quas flaua bilis putrescens concitat, idem auxilium exercendum, precipit. Postremis autem in omniabus materialibus morbis modo magni fuerint, alijs duobus scopis praesentibus tradunt necessariam esse missionem languinis hac ratione : qnod ea sit uniue clis euacuatio , qua succi omnes aequaliter educunnir : quicunque igitur is humor fuerit, qui peccauerit a is commode secta vena educi poterit. Porro non solum ubi morbi praesentes fuerint, sed etiam ubi expectentur mittere sanguinem expedit. itaque magnitudo morbi, & praesens & futura obseruari debet , quemadmodum Galenus passim admonuit. Ex his igitur colligunt in Pomnibus magnis morbis, siue a plenitudine fiterint geniti, siue a malis si cis mici καχχ μουν vocant; atque siue hi fuerint calidi, siue frigidi; uitti te aetate annucntibus missionem sanguinis saluberrimam esse. Alij veris quibus , haec opinio non satisfacit, indicationem de sanguine mittendo ab histribus suggeri docuerunt ι non tamen, ut illi tradunt, nullo amplius adhibito discrimine , a quibus inquam , humoribus Pirerentur; sed hoc esse praecipuΘobseruandum in sanguine detrahendo , ut anteaquam ad scopos accedamus a prius humonim peccantium condicionem examussim cognoscamus; & ex horum varietate pendere auxiliorum varietatem : si enim corpus plenitudine quam graeci πλε θορον vocant, laborauerit, mittendus utique sanguis est; v
tum si citra plenitudinem vitios succi abundauerint a & qualitate peccaue- Grint nam in qualitate vitium Galenus vocat quemadmodum πλε θομεν humorum in quantitate errorem )mistra adhiberi missionem sanguinis; sed necessariam esse purgationem : Hincq; tradunt deductiun esse commune illud apud omnes medicos axioma a quod passim Galenus assere, humores
qualitate peccantes, purgandos: quantitate autem, euacuandos. Non minores
autem fautores habet proposita opinio ; quam superior; nec Galeni sententi, destituta videtur, quibus confirmatur ; ostendatq; ex illius principius , atque sandamentis desumptam. Primum vero illud maxime persuadet, quod G lenus postquam praecepit euacuandum esse usque ad animi deliquium , adhibendam esse distinctionem docuit, an mittere sanguinem : an autem purgare
oporteat. sed quam ob causam Galenus distinctionem adhibet si propositi iLII Ii tres scopi sufficiunt nullo amplius adhibito discrimine λ Deinde vero idem autor libello huic tractationi dicato statim in principio antequam doceat se
pos circa missionem sanguinis obseruandos, prius admonuit contemplandum esse, an asstctiones curari soleant per missionem sanguinis, nec ne: prius naimque videndum est, an morbus curari debeat per euacuationem; deinde autem, quia euacuationum disserentiae multae siliat, peipendendum quali euacuatione indigeat morbus: at post quam constauerit eam postulare, quae fit secta vena, scopi considerandi veniunt: haec igitur methodii, est Galent. Et continnatur, quia hidrops magnus est morbus, atque ut plurimum insanabilis; hanc tamen nemo nunquam ausis est sanare per mi Cionem languinis; ut Galenus testatur libro quarto de racione vi a in morbis acutis : Vires tamen ualidae sunt , vluta
66쪽
t puta quae strent ualidissima medicamenta : haec sane, & alia quam pluri-1a, de quibus nos infra, dum priorem opinionem impugnabimus , mentionem iciemus, in confirmationem opinionis huius adduci possitnt: Verum quia stas de hac opinione diximus ; reliquum est, ut ad alteram opinioncm acccd ius. Tertia opinio suit quorundam medicorum, qui olim in cymna R iano medicinam secerunt, ac publice professi sunt : cuius talassiem haec sui ia est, quod sanguinis missio non indicatur, nisi a plenitudine, succa sit, quod vasa Graeci το vocant, sue quo ad facultates, & uires lium
iam corpus regentes. hac uero potissimum ratione utebantur, dum hac de re
ublice disputarent. Illud, quod per se , & primo a missione sanguinis uatur: dicitur primo, & per se indicare ipsum remedium: nam, ut Gallanusi methodo medendi docuit, absilrdum est dicere s aliud curari, aliud uerosse, quod curationem indicet: sc prolecto absistatim fuerit putare, euacuarier se multitudinem sanguinis missione I & aliud esie a multitudine , quod oc generosum prisidium indicet. Deinde uero si indicatio est agendorum ii nuatio 3 aut eius quod sequitur, ut idem autor testatur, id quod agitur indiat actionem faciendam esse. porro sanguinis missio primum plenicii dinem uacuat; quamobrem sequitur plenitudinem sectionem uenae indicare . Quod ero multitudinem Iiccat hoc loco promiscue uti nomine iii eodem signi Gato, plehitudinis , ac multitudinis eua et missio saliginis , unum ex illis st, quae apud omnes euidentissima sunt. sic enim Avicenna phlebotomiam lefinit, dum dieit, esse multitudinis euacuationem: sic passim Galenus tumn Aphorismorum commentariis, tum etiam in methodo medendi hoc nobisnculcat mittendum esse sanguinem , cum fuerit corpus plenitudinis passi ribus obnoxium: contra uero purgandum, si corpus uitiosis humoribus su it refertum; &, quod dicere solet, qualitate peccauerit. Pr terea idem G enus libello de ratione citrandi per missionem sanguinis , velle se explicare,olliceriir, qui morbi eam Giacuationem desiderant , qui fit misso ianguine sitq; solos morbos , qui fiunt ab utraque plenitudine recenset. Sic Maximus Hippocrates habitum Athletarum consessim soluendos esse pocepit misso anguine. Tandem autern , ut ad ipsum Avicennam redeamus , is videm rliligenter, & clarissimς dotum negocium explicasse, dum inquit. Phleb
omia est evacuatio uniuersalis , quae multitudinem e racuat : Multitudo auem in humorum augumentum super aequalitatem ipsorum in venis, & nemo luidem est phlebotomandus, nisi unus duorum s unus eorum est aegritudini- ius praeparatus , qui cum ipsius sanguis multiplicatus suerit, cadet in ea s: alucr est cadens in eaes: uniisquisque autem eorum, aut phlebotomatur propter Panguinis multi uidinein additam , aut propter ipsius malitiam , aut pro ter utrunque. J Haec Avicenna: ex quibus inanifes , colligere est , unam lanitudinem sanguinis missioncm indicare :& citra plenitudinem nunquam occedendum ad eiusccmodi remedium. Postremo autem alios quosdam au-liui , qui ab his omnibus longe disiident . Si quidem putant a sanguinis
titio indicari missionem sanguinis : nam cum nos aliquando citra plenitimarnem ad hoc praesidium accrilamus, ut confluentem a naribus, a mariscis ,
67쪽
nem habet, quod hoc aulatium sanguinis multitudo non indicat. Nunquam Etamen mittitur citra aliquod ipsius vitium : quia dum reuellimus, aut etiam derivamus sanguis peccat: quoniam nimis profluit. & hoc dicebat Aviceimna admonenς phlebotomiam fieri , aut propter multitudinem , aut sanguinis malitiam, aut propter vimiaque. Similiter etiam in omnibus febribus putriadis saluberrimum est sanguinem mittere , ut Galenus admonuit in messi do medendi, at non omnes putrata febres fiunt a multitudine sanguinis. Pr terea pro omnibus obstructionibus liberandis conuenit venae sectio , non tamen in omnibus obstructio fit a plenitudine . at vero nunquam fit obstructio, quin aliquod adsit sanguinis vitium ; quia scilicet non euentatur. Ergo quia ,& in plenitudine, & citra plenitudinem sanguis mittimr, plenitudo non ii dicabit . quia vero nunquam citra sanguinis uitium , hoc plane illud erit, squod nobis eiust odi indicationem insinuabit; hocque presertim ex G leno confirmatur ; qui agens de sanguinis mi Lione testatur, hanc non ob aliam caulain adhiberi, quam sanguinis euacuandi gratia. oportet igitur in
sanguine causam esse, quae indicet stetionem venae . sed de aliorum opini nibus haec sufficiant.
QUID INRICAT IO, CONT A IN NICATIO,
quaeue natura sit eorum quae indicant. Caput Tertium.
G E vero quoniam in hae tractatione nostra haud raro indicationis , & contraindicationis facere mentionem oportebit, Gne ignotis nominibus utamur , priusquam propositas opini nes sigillatim resessamus; quid sit inescatio ,& contraindic tio, 'quaeue narura eorum qui indicant, docere primum ii stititimus. Haec enim tractatio non eum dumtaxat, quem diari, usum asseret, sed etiam erit, optimum maximumq; si indamentum disputationis nostrae. Tres igimr apud Galenum indicationis definitiones inuenio: duas in libello de optima secta ad Transibulum : alteram item in secundo methodi medendi. Harum definitionum reliquis praetermisiis unam selum exponemus. Ea quidem in hunc modum habet. Iivlicatio est perceptio rei iuuantis simul cum perceptione nocentis adueniens sine obseriratione , & r tiocinio . Quoties unque aiketiis preter naturam nobis innotestunt ; statim Hpercipitur illud, quod iuuat, & utile est: vi cognito actetu aliquo in frigida intemperie : statim sese nobis of re , calida admouenda esse praesidia,
quae contraria sunt citra omnem obseruationem , analogismum , aut argumentationem . Sed haec uerba cum perceptione uocentis ) quomodo ii telligi debeant non paruam dissicultatem habet . quoniam nonnulli ex recei tioribus medicis, atque ex eorum numero , qui Galeni doctrinam profite tur putant intelligere Galenum materias nocentes , & causas morbificas i in
hunc sensum. Indicatio est perceptio rei iuuantis J idest remediorum , quae pronunt pro morbis abigendis ; & rei nocentis J idest; illius materiei, quae
nocet: quia cognito uno contrariorum nullo negotio cognostitur etiam dereliquum: quod enim iuuat primo cognostendum est, & eadem ratione po-
68쪽
A stea quod nocet deprehenditur: quae itaque caddunt per indicationem comprehcnduntur, & inueniuntur; in natura rei sunt des ata. percepta enim natura eius, quod nos ad agendum mouet,& molliendum aliquid imp ait, protinus etiam una cum eo, quid agendum sit,& quid fugiendum, quas digiato ostendit. Vnde t rite se, id est indicationis ncmcn ductum csse intelligitur, rem exemplis prosequuntur, quod sebricitantibus Egida conueniat, ita indicante sebris natura ccgnoscimus : eontra calida illis obcsie icimus, quod haec contraria sit iis , quae proditae morbus indicauit. Ego vero, quainuis
hanc opinionem a Clarisimis preceptoribus meis confirmatam audiuerim , puto tamen aliter sinitendum; Galenum inquam nocentis vocabulo non imtelligere materias nocentes , ac in uniuersum ipsa, quae adhibentur auxilia,
B sed intelligendos esse aikctus praeter naturam ; id, inquam , quod nocet, &nostras actiones offendit: quam rem possumus histe rationibus persuadere: atque primum omnium, quod indicatio , sic definiente Galeno libro secum do methodi medendi, est insinuatio eius, quod agendum est: porro id quod agere oportet est id, quod iuuat; id autem quod obest minime: est enim hoc euitandum , non agendum. Et confirmatur, quia libro de optima secta ad Transibulum dicebat. Iuuantia enim per indicationem patefiunt. J& addebat . quandoquidem ipsa nocentia quid expediat, manifestant. J quibus verbis
per nocentia lanificauit, atque clarissime expressat , morbos, ac in uniue tum affectus preternaturam. kursus nihil indieat, quod sibi nocet: Omne enim quod indicat, id insinuat quod prodest. Postremo quodcunque indicat, aut C sui conseruationem, aut ablationem significat: at vero utraque actio obiri s let cum his , quae prosunt: & nunquam cum materijs nocentibus. Itaque per nocentia non possumus intelligere nocentes materias: sed, ut diximus, astactus pretematuram . nam quamuis cognito uno contrariorum cognoscatur
etiam reliquum; id quidem, quod ad ipsam indicationem pertinet ex accidemti congruit , vi perbelle recentiores medici adnotarunt. Quamobrem c
enito affectia pretematuram , atque illius natura peripecta statim sese nobis offert adhibendum esse remedium, quod corpori prosit , morbum repropulsare valeat. Sed quid sibi volunt ea verba, quae in definitione addidiamus. sine obseruatione, aut ratiocinio J Quoniam, ut Galenus inquit, aliud est per indicatione n inuenire; aliud vero per experientiam, & obserirationein. D qui enim per indicationem inuenit, hic quidem dogmaticus, S rationalis est; qui vero pcr experientiam inuenit; obseruator,& Empiricus dicitur . est enim hoc instrumentum Empiricorum proprium : siquidem nunquam dicent Empirici hoc, illudue indicari ab altero: sed se obseruasse aliis profuisse , ais
mabunt . Argumentationem pr terea siclusimus, quia indicatio non indiget aliqua cogitationis ope. Intercedit enim quaedam proportio ipsi indicationicum ijs, quae tum sensiti; tum intellectui mani sella sent. statim enim cogniata affectitum pretematuram substantia, & quidditate citra omne ratiocinium apparet nobis quid agendum sit; atque quod utile fuerit pro morbis propuliandis. quare dicebat Galenus) quod in apertissimis, & sine controuersia
concessis reperitur idi nimirum, &in perceptis ex indicatione contingit; cum illis mens nostra propter euidentiam citra negocium assentiatur. Quinetiam
69쪽
sint sensiti manifesta aliquando , quae per indicationem iri testunt, ut ab Ebiim ,&nigrum: quod Galenus exemplis explicans dicebat. Animalia rati ne carentia aestum, algorem , simul ue omnia nocere valentia, quo ad eius fi ri potest vitare conantur, simul videlicet eo, quod iuuat sese ofierente. J Acuditque. Paxillo enim aut aliquo alio in membrum desin , nulla cogitati ne praemiissa reuellit. J Postremo sciendum est indicationem longe ab anal rismo disserre: quia analogitatis est comparatio, & perceptio causarum ii alantium per similitudines: percipitur autein exeo iuuans, quando causa quidem delitescit , nullaque obseruatio habetur; sed assectus quam millimus ex casibus est: quia analogismo utentes transmus a senilibus ad simillia : quamuis Empirici secus; atque nos rationales eiuscemodi transitum ustupent . it que quoniam indicatio maximam habet si litudinem cum sensu, atque etiam Fcum iis, quae nostro intellectui notissima sunt, nullam requirit ratiocinati
nem ς neque praeterea obseruationem, quoniam haec non sequitur naturam rei re non continentur in affectuum essentia; de quibus medicae actiones instituti
tur: ex his prosecto patet, quid sit indicatio. Porro indicans, siue illud, quod
indicat; est a flectus corporis; quod utile, seu iuuans postulat: quodq; requiarit id, quod fieri expediat. Indicatum verδ est illud utile postulatum ac iuuans quod ab ipso indicante suggeritur. Sed animaduertere opor et, quod non una est eorum, quae indicant disserentia: quaedam enim primo , ac per se hanc vim .habent; quaedam 'veris secundo loco, haec sane proprie dicuntur coindicare,& indicationes,quae abhis capiuntur graece νενδυ - μενος latine coindicati nes recte nuncupabuntur. si int autem coindicantia, quae simul cum ipse pri- Gmo indicantibus iuuantia , atque utilia exigunt. Nos igitur in hac praesenti tractatione, qua ut praefati sumus id conabimur explicare, quod missionem famguinis indicet, de ijs perpetuo sermonem habebimus, quae proprie primo, atque per se vere indicant; quibus positis, ponatur de sanguine mittendo i
dicatio :& remotis omnis indicatio prorsus amoueatur . Verum quo ea, quae insta dicturi sumus clariora appareant obiter doceamus, quae sit natura e
rum , quae indicant,& quid in Galeni doctrina per contraindicantia intellia gendum sit,quia nos non semel in hoc opere contraindicantium mentionem f. ciemus . Quoniam itaque indicatio a natura rei desumitur; necessarium est unumquodque indicare pro natura sua,& qualis natura suerit eius, quod i dicat, talis est indicatio, quae ab eiuscemodi natura deducitur: si enim ea sun- Hplex fuerit, simplex emanat indicatio: at vero si coinposita similiter composita indicatio desumitur: eodem etiam modo se res habet in communibus naturis; ac in particularibus S iudi uiduis : quia communium naturarum com-m nis est; particularium vero indiuidua, re singularis indicatio. neque hoc profecto mirum est, quia cum unius rei una sit natura, oportet unam indic tionem ab eo quod unum in deduci. Ergo unum unam de se continuo indiacationem promet, unumque perpetub indicabit :& qua ratione unum semper indicat, impossibile est quod ab uno primo, atque per se plura indicentur. Pr stat autem lisc, quae diximus, Galeni verbis confirmare; nam quamuis verismi sint, nullam tamen dubitationem habebunt apud eos, qui aruieti sunt omniabulus uui morumcntas corroborare: is igitur libro nono methodi medendi tamqui
70쪽
A inquit. Porro unum semper est, qui ab hac prsstatur conserentis indicatio. vesuti etiam reliquorum omnium: nam quicquid pro natura sua indicat, id unum seinperindicabit, ceu quod unam habeat naturam: atque id unum, si quod indicationem facit simplex est, ipsum quoque simpiat erit a sin illud est compositum, hoc quoque erit compositum: sene qusdam sui caelodiain indicant, quidam sui ammotionem; siue autem hanc indicent, siue illam, quod simplex est simplicem quoque indicationem habet, quod non simplex, etiam non simplicem. J H e Galenus. Verum habet hoc loco non contemnendam dubitationem, quod dictum est, a Galeno, atque ab omnibus medicis passim confirmatum; quod scilicet ab uno unum , & non plura perpetuo indicem tur : quia vires vel ipsius Galeni testimonio ad morborum curationem maxun me necessaris sunt,& illam dicuntur indicare: tamen habent vires aliam im dicationem peculiarem, nempe sui custodiam: quod ab ipso Galeno passim tamquam proprium ipsarum virium admittitur: quamobrein non semper uni imindicat unum; cum aliquando unum indicet plura. Deinde confirmatur , quia naturale corporis temperamentum sui custodiam , & conteruationem indicat, nihilominus aliam etiam de se ipso indicationem promit, cum indiacet curationem , & prssidiorum mensiaram , & quantitatem primat , ut Galenus animaduertit. Quid igitur ad ii cὸ nonne videnrur id principium subuertere quod nos tanquam axioma supra posuimus; scio equidem nodum hunc fere inextricabilem videri recentioribus quibusdam medicis; qui cum ipsam veritatem propius attingere non valerent; Galenum reprehendere a ς si sunt; quod sua non obseruans principia, propris doctrini parum sit m mor. Ego vero quod illis maxime obscurum est, sic tande breuiter explico. Nihil sane impedit, quin unum plura indicet modo inter hqc ordo statu tur, ut scilicet aliquid sit primum, &per se indicatum: aliquod vero secundo loco , at impossibile est plura eiusdem ordinis indicari: utputa fieri non potest, quod idem indicet primo & per se curationem, suique remotionem; di indicet sui custodiam : non enim idem est morbus , & sanitas: nec idem est affectus prstematuram; & naturale temperamentum, siue affectus secum dum naturam. Vires itaque primo, ac per se conseruationem indicant , ut insta dilucidius dicemus; minime vero aliud primo demonstrant: sic natur
Ie temperamentum primo sui custodiam indicat. Quid igitur prohibet, quin D hic aliud quidpiam secundo loco indicare postinis cum potissimum indic tio postrema sit institvita, quo facilius possi t prior indicatio executioni de
mandari 3 Vt temperies indicat mensuram prisidiorum, qua possint ipss viares facilius conservari. C terum quod ad vires pertinet,hoc unum sciendum est , necessarias illas esse in omni curatione , & considerari oportere , non tanquam ea, a quibus desii matur indicatio curati cum sit indicatio , quam suggerunt vires, non curatoria,sed vitalis; ut ait Galenus nono methodi medendi sed tanquam indicatio salubris: hoc itaque constanter assimandum nunquam vires indicare Curationem , nec Galenum hoc aliquando dixi iles ut nos alibi multo subtilius disputauimus. Rcuersi igitur unde nostra discesserat oratio ι concludimus ab uno , unum per se & primo perpetuo im
dicari, & non plura; Axiouia quoddam Inedicet artis esse , quod a nemine