Hermeneutica biblica generalis usibus academicis ab Altmanno Arigler, theologiae doctore ..

271쪽

Praesumtio sit, metorem. Ipsum. si ei datum suIs

quam originalis linguae indolem secuturum suisse. . Quae ad characteristica quidem pertinent, sed ita tamen in aliam linguam transferri nequeunt, ut salva persisteret indoIes linguae versionis. veluti se cum certis quihusdam dicendi idiomatis, quaq

lia cuivis linguae Peculiaria essφ solent, ea cum

aliis formulis, sed quae proxime accedunt ad Peregrinas, permutanda erunt. Quod metuunt, n hos modo versio operosi nimis aut plane servilis laboris speciem nanciscatur, id sane quidem in eo, comitigere poterit, qui non utriusque linguae profunde gnarus fuerit; minime vero in eo , qui utriusque pariter peritus est. Is tantum aberit Lut verbum e verbo reddat, ut Potiu4 eam Versio nem efficiat, quae praeter linguam ab originali textu nulla re discrepat, cujus lectio proin no

magis impedita decurrit, ac lectio originalis tex.

tus, quae res in Summa Versionis virtute no immerito censetur '). .

'ὶ Non penitus praetermittetida esse videtur quaestio . utrum poematum hebrateorum versio metro adstringenda sit, neo ne, quae in varias partes ab erudi tis agitatur. Ut breviter dicam, quod sentio , illi mihi errare videntur, qui promiseue euius demum

eunque metri usum eoneedunt; etenim quum hebraica poemata metro eareant, nescio quo Padi. -

272쪽

Si iam ad hanc normam exrguntur Versiones quae prostant; antiquiores, si sorte a Symmachiversione et Peschito, et paco mea τοις δ in quihusdam libris discesseris, fere ;n nullum censum

venire possunt. Eae enim literae plerumque adhaeren', verbum e Verbo reddunt sere nulla prorsus perspicuitatis habita ratione, inopiae linguae originalis paene nulli bi succurrunt, vocabulis polysemis easdem semper voceS Substituunt, et haud raro etymologiam plane prae u3u Sectantur. E recent;oribus

V. F. versio theo disca ab Augustio et de Wette adornata, et Schottii latina, germanica vero versio

plius illusio subsistat, legi orientalis, non Oeciden talis poetae elucubrationem , si versio in hexametris et pontametris in dedat Non ignora quidem praecep Ium , quod John Denham. Anglus, Aeneidos in. terpres egregie his verbis expressit is non solum lino guam in linquam , sed poesin in poes in transferen indam esse. Sed quaero anne poetae esse cesset, quod mEtro non est adstrietum Τ Si id ita se haberet, de hebrat ea poesi ob defeetum certi metri ne quidemdmplius sermo esse posset. E eontra autem eitivam ederem eorum sententiae . qui motrum, quod dicunt, iambi eum adhibendum esse statuunt, eo quod istud ad poetieam prosam quam pronime accedat , .l proin sogitationem, poesin legi, non Prosam, . huc citius menti admoveat, quam Poeti a Pros'.

273쪽

N. F. Friderici Pretia caeteris omnibus 'palmam

praeripere videntur; etiamsi neque illae iam sum- main persectionem assecutae sint, et Schottii versio haud raro a Nunoelio seliciter correcta, et ad majorem concinnitatem adducta esse videatur. Caeterae enim fere omnes non modo phraseologiae biblicae exiguam vel prorsus nullam rationem habent, ornatiore sermone aut magi S Saltem, quam antiquitatis ratio patitur, ad morem nostrae aetatis composito utentes, sed et Orationem directam plerumque in indirectam conVertunt, tropos negligunt, hacque liberali agendi ratione haud raro dictorum vim, ni plane sensum adficiunt; id, quod de Castalionis, Reichhardi, Thalemanni Fili- densi et Stolgii versionibus Milius in Elementis

Hemneneutica: N. Τ. S. 122. Pag. 20 o. oqq. G.)δ. o. pluribus exemplis demonstravit; et certe etiam de Dathii versions valet. Se iter complicatiores Pauli periodos in simpliciores solvendo haud raro cs. e. g. Hebr. I, I is 4.) nexum membrorum Iogicum immutavit. Michaelis versiones et Bolistenti impeditiores decurrunt, quam ut de praecipua ' laude contendant. Hetzelius plane triviali nonnunquam, Veluti est. 15, 23. et ordinarie la

tiori phraseologia utitur, quam quae simplicitati stili biblici congruit, eaque re simul lan quidissi

mam reddit orationem. Fratres van Ese denique incusantur non eundem continuo SerVaSSe charac-

274쪽

terem. Atque his veIuti exemplis eo bibentius acquiescimus, ac Propositae observationes iacile sufficiant tum ad normam generalem ilIu trandam, tum ad creteras versiones, quae adhuc PraeSto Sunt, veluti Braunii, mulschelIii etc. dijudicandas, et uberiorem censuram angustiae nostri operis haud

fiatiantur. . ν

Di cultas versionis condendae. Si ex hisce adpareat, nulIam hucusque Prae-ato esse' VerSionem, quae Omnibus numeris abso-

Iuta esset, nihilque prorsus in se desiderari pateretur , id nullo modo mirum esse debet. Est enim condendae versionis labor summae difficultatis, summi artificii , cui suscipiendo perficiendoque nemo est idoneus, nisi qui sagacissimo ingenio, subtilissimoque pulchri atque decori sensu praeditus , omnisque generis eruditionis adparatu instructus , in claSSicorum Praecipue interpreta- . ione versatissimus est, et copiosissima pollet exi-rniaque utriusque linguae peritia. Secus enim haud adeo felici ei esse continget, ut in abditissimos animi loquentis recessus Penetret, .ejuSque et cogitandi sentiendi loquendulue veIuti habitum

induat, neu Praesto erunt Voces vel formulae, quae omnem dictorum Vim exaequent, orationemque tum satis expeditam, tum Prorsus eoneinnam red-

275쪽

dant, sine qua re tamen Versio semper a persectione magis , minusve aberit; ad cujus summum gradum neque pertinget unius viri, ne dicam aetalis conatu, sed plurium demum junctis viribus ac meritis enitetur, quod ut post tot et tam praeclara versionum specimina nostro aevo adhuc contingat, grandis spes est fore.

. ' Paraphratis. Obscuritatem, quam per VerSionem, et eo majorem quidem, quo magis ea ad praescriptam a nobis normam composita est, relinqui nou negamus, maximam partem tollit Paraphrasis, quae est uberior , continuae tamen Orcitionis terminis adstricta ,ensus elocutio ad perspicuam ejus cognitionem adjuvari min. Ea nimirum praecipue Obscurum membrorum nexum in clarissima luce collocare nititur, stipplendo notiones medias a loquen)e suppressas, seu implicite tantum indicatas. aliaque ex locis parallelis inserendo, quae ad finitiorem sensus cognitionem conferre Pos Sunt; et non solum phraseologiam biblicam prorsus insuper habet, sed neque Veretur ipsam orationis formam immutare, et v. g. complicatiores Ρauli periodos in simpliciores convertere, quotieSeun -

que perspicuitatis fini aliter consuli nequit. A stmodum tamen in hac re eum servabit, ut dicendi

276쪽

formam nulli hi sine necessitate migret, quia etiam

si a paraphrasi non aeque uti a VerSione postulatur , ut auctorem ipsum quasi loquentem nobis sistat, non tamen penitus insuper haberi potest, quum secus haud alterius orationis paraphrasis circumlocutiost quam no Vae Potius orationis species legenti objiceretur. Praeterea etiam a nimia prolixitate , aut verbositate cavebit, qua admissa utpote iacile contingeret, ut contextus magis Ol,- fuscaretur , quam ilIuStriaretur, dictorumque vis ipsa debilitaretur. Ut magis adhuc sibi caveat,

De cogitatus ipsos immutet, eosve aut latiores aut angustioreS , quam loquens concepit, describat, vix monendum esse videtur. Sed vel propterea , quia hanc suspicionem nunquam penitus effugiet, consultissimum esse videtur, ut ea nunquam Sola, sed junctim cum Versione Propondtur , Uti praeclare egit Brentanojus, cui inter paraphrastas

rescite primus locus concedendus est, Bd quemque ni par sit ei, proxime accedit Erasmus. Semlerus enim ob durius et hoc ipso obscurum dicendi genus, quod ubique sequitur, haud eis palmam

praeripit. Hessius nescio, an non commentatoribus magis quam Paraphrastis accensendus sit 'neque Cromerus, qui PSalmos circumScripsit, pure paraphras eos fine, qui situs est in perspicuitate adjuv9nda , continebatur. De caeteris , qui sive singulos, sive plures simul libros paraphrasi illustrarunt, vide Bellium l. e. P. 159. Sqq.

277쪽

. . De Scholiis.

Perspicuitati utut maximum partem, non tδ-

men Penitus con Sulitur paraphrasi. Obscuritas enim, quae circa logicum membrorum nexum Ver-SatUr, Non Uraica e St, quae lucem requirat. Quum Bulem continuae orationi, cujus limitilius paraphra sis est adstricta, ea, quae Praeterea scitu nece8Saria sunt, ad Iucem obtinendam, haud inseri que ant , annotationibus erit Succurrendum, quarum vero alia atque alia ratio esse debebit, pro eo ac vel tanta modo perspicuitas desideratur, ut

lectio interpretandi libri sine impedimetito pro-

cedat, adeoque sensus plane cogno Scatur, Vel tanta, ut quoque propositi sensus veritas intelligatur. Priori fini paucioribus et succinctis scho liis satisfiet, quae circa obscur ora vocabula et formulas illustrandas versari, Praec;pue res ἰpsas antiqua S, puta ritus, mores, geographica, historica, verbo, archaeologica cuncta, Sine quorum notitia allusiones et imagines non intelligerentur, dilucidare atque eas difficultates expedire opor-

tebit, quae .absque explicatione relictae sinistram et perversam doctrinae alicujus vel rei descriptae acceptionem efficerent. Alteri autem fini. non nisi pluribus et fusioribus annotationibus , seri

uno Verbo, non nisi commentario satisfieri poterit.

278쪽

. a 59S. I 40. Commentarius. Commentarius etenim est solida atque erudita sensus expositio, qui proin non. acquiescitiis adserendis, quae planam atque expeditam reddunt libri lectionem , sed eam cognitionem ingem rere conatur, quae subtilissimis quoque dissiculta-

tibus atque dubiis expediendis par, ex omni parte firma, et de veritato sensus, de gradu certitudi-

nis rationi reddendae idonea est. Pro eo igitur primo ad omnem varietatem Iectionis descendet, quaecunque quidem alicujus momenti, adeoque ita comparata sit, ut Veritas sensus inde pendeat, vel inventio ejus per eam aut adjuvetur, aut impeditior reddatur; atque pro argumentorum tum externorum tum internorum majori pondere vel textus lectionem, vel variantem assertum ibit; Secundo expendet, quaecunque vel philologice vel hermeneutice dubia. aut minus saltem certa et Ii-

quida sunt; adeoque usum loquendi incertum pluribus testimoniis, si praesto sunt, demonstrabit, vel saltem etymologiae et analogiae linguae ope, quae ibi semper cόnsulendae erunt, ubi de abnormi construendi ratione illustranda agitur, ad majorem probabilitatis gradum adducere conabitur; Vagum usum ad consilium, et contextum orationis

et caetera praesidia hermeneutica exiget, et ubicunque varietus interpretationum obtinet, earum, saltem eminentiorum examine abstinere nullo Pu-

II a

279쪽

u6o terit, ne temere aliquam caeteris praetulisse videatur. s.) Ut historicae quoque interpretationis praeceptis satisfiat, tum rerum, quae tanguntur, tum . sentiendi eo gitandique rationis , ubi eae a nostris diverSae sunt, non modo simplicem descriptionem praebere, sed et ipsa veterum loca adferre debebit, ex quibus hoc vel illo modo eas comparatas fuisse intelligatur, quotiescunque .res non adeo jsmad liquidum deducta est, ut prudenter dubitavi nequeat. 4. Nostri aevi desideriis parum vel penitus non satis saeeret, ni solicite ubique excute-Tet, notaretque, utrum loquens e sua, an ex aliorum sententia dixerit; utrum mythum an historiam praebere, utrum denique eventum miraculo-εum, an vero naturalem describere voluerit. N

que Commentario biblico vitio verti posse vid tur, si saltem nutum aliquem praebuerit, utrum dicta auctoris objectivae veritati consentiant, Vel aliis verbis, si monuerit, utrum dicta loquentia historice vel phiIosophice vera sint, nec ne; item que, quae ad temporanea, quae vero ad dogmata alis Oluta reserenda sint , quia is in theologorum usum praeprimis scribi solet, quorum id scire vel maxime interest, et opportune igitur ad hoc examen aIiquando suscipiendum ab interprete praeparantur. 5. Etiamsi versio et paraphrasis non continuo adjungi soleant, nescio tamen, utrum id naturae rei consentanee fiat; sed esto etiam; ibi tamen haud abesse poterunt, ubi vel versiones

280쪽

prostantes corrigendi locus, Vel nexus membro rum logicus obscurior est , quBm ut Sine para

Phrasi plane atque perspicue intelligeretur. Quod

formam ejus adtinet, ea, quae ad illustrandum, et demonstrandum neceSSaria Sunt, partim COΠ- inuo cu vis versui, cuivis voti vel formulae subjici, sortim Praecipue, si major nonnihil interpretation tim varietas excutienda venit, in peculiares eXCui Sias, Plerumque ad finem libri adjungi solitos, reserri poterunt. Quemadmodum vero in vitiis ejus reponendum foret , si graviorem aliquam difficultatemini; i itim reli rigueret, vel Obiter tantum delibaret, ita vicissim quoque haud adprobandum foret, Si ad cluasvis lectionum minutias excutiendas descenderet ; out obvius quoque formulaS illuStraret , demonstraret; vel denique si in dogmaticum aut Polemi cum tructatum emergeret, vel aseeticis aut homiti it c s usi lius et ciendis tanquam ex professo

occi faretur. S. I 5 O. Praestantiores Commentaria recensentur.

Si jam ex his aestimantur, qui prostarit, commenti irii, ex antiquioribus praestantiores fere sunt comm Hritarii Origenis, Hieronymi, Theodori Mops vestheni, Τheodoreti, ac Theo diylacti, qui-hris il que homiliae divi Chrysostomi adjungendae sum , quum haud raro in iis textus s. scripturae r ersubtiliter expendantur. Inde ab aevo reformain