장음표시 사용
241쪽
sas student. Quo minus jam vero caeteros, sorte Propterea, quia similes declarationes de iis non extant, alio animo praedito S fuisse Statua nuS, ne, alia commemoremuS, jain satis prohibet consensus, qui in doctrina eos inter, et Ρetrum ac Puu Ium etc. per omnes Partes intercedit.
Quae cum ita sint; cum uecommodatio ne quidem concipi queat , nisi loquens melioris sentenistiae sibi conscius fuerit, Patet, omnem Sententiam, quam nostri ita tractarunt, ac quivis Suam sententiam 'ractare solet, iPSis tanquam Propriam adscribendam, et proin philosophicam i erpretationem ,. qtiae sententiam aliquam absque omni indicio loquenti adtribuit, non meliori loco habenis dom esse, ac 'veterem dogmaticam, quae neglectusere contextus ratione Sensum Verborum s. scrip turae saepenumero eum esse Statuebat, qui systemati ecclesiae congruebat. . Itaque libri N. F. non minus, ac V. Fι, immo ac quicunque alius liber, historice interpretandi erunt atque si unquam major, ne dicam omnimoda inter interpretes consensio ctique concordia speranda sit, ea illius unice ope , et nulla alia ratione efficietur. Ne vero quis metuat, a nobis propterea, quia spostolorum ἐ- immo Jesu quoque ipsius dicta ad .
242쪽
culturam , seu sentiendi cogitandique . ration coaevorum exigenda eSSe praecipimus, eis Miribui sententias judaicas, sicque revelationis auctoritatem in pericuIum adduci ; ObServamus adhuc, pri- mo, non omnes Iudaeorum Sententias inter tenues esse reserendas, Sed muXimam partem fuisse ve- .ras, egregias, et Sive rationis dictamine sive roia . velationis authoritate nitentes ; dein si sicubi tesnues susceptae fuerint Sententiae, revelationis auciatoritatem stilis salvam Subsistere, dummodo non desint meliorum notionum indicia, quae autem sub hac hypothesi deesse nequeunt; denique per phi-Iosophicam interpretationem eam non tintum nona. magis sartam tectamque iri, Sed potius, proutiliqud quemquam essugere pote6t, funditus evertu
ubi quis e sua, ubi ex aliorum sententia loqtii oen.
quum per praegressam tractationem minime negemus, apostolos Sententiis judLicis, etiam tenuioribus usos esse, sed id modo', eos non eo .
usque progreSSOS esse, ut sententiam aliquam, de qua ipsis tamen minime pρrsuasum fuerit, tanquam Suam tractarent, absque ullo proposito indicio, unde melior ipsorum mens PateSCeret; omMnis ' cardo rei nunc in eo Vertitur, ut sciatur ubi quis e sua, ubi Veno ex aliorum sententia
243쪽
dixisse censendus sit; quia secus non fieri non posset, quin interpres periculum incurreret, ut sententiam aliquam attribuat apostolis, quam ipsi tamen non professi Sunt, Vel vicissim. Pettet vero id ex sequentibus rationibus , quas quidem plerasque jam in praecedentibus sparsim adtulimus; juverit tamen hic collectas exhibere et novis qui-
busdam augere: Itaque a) si loquens in demonstrando versatur; Do Si materiam aliquam ex pro- sesso tractat i. e. Per omneS partes deducit, argumentis confirmat, ab Objectionibus vindicat, et contrarias sententias resutat; c) si Sponte sua,. nulla externa occasione Provocatus, non tamen ex accidenti de certa sententia mentionem iacit;
peaecipue C si id saepius agit, et quidem coram diversi generis hominibus , quin unquam eam variet, aut quemcunque nullim praebeat, qui meliorem sibi notionem inesse indicet; porro ob si
sententia, quam tractat, ab analogia fidei non modo non abludit, sed ei potius adprime contar-
mis est; denique D si sententia ipsa nova, aut
novis saltem additamentis exornata, vel in novam
saltem formam redacta est; procul dubio loquense sua sententia dixisse censendus, et ejusmodi sententia ei ipsi adscribenda est. Si enim tum non, quando unquam e sua sententia dixisse censeatur 3 praecipue obtinente ratione ultima ,
244쪽
uia tum accommodationi ne quidem, et omnium minime accommodationi stricte tali, locus erat. E contra autem, si quis modo ex incidenti , velut aliud agens sententiae alicujus mentionem injicit; si in resutando versatur, aut κατ' ανΘρωπον
putat; si eae praemissae alibi extant. quibuscum certa Sententia non subsistit; si variat dictu pro diversa auditorum vel Iectorum cogitandi sentiendique ratione; si similitudine utitur orationis illustrandae causa , aut imagine ab opinione erronea petita, aut terminis vel formulis, quibus
Isae vel tenues adcre Verunt notiones, quin tamen eae necessario iis adhaereant, aut specinias
esse per adjecta probari queat, aut plane confirmentur, et quae Sunt similia; loquens saltem non debuit e sua sententia dixisse , sed pecul ariter demonstrandum foret, sententitim ejusmodi ei ad tribuendam esse; ita ut propter ea nihil timendum sit revelationis authoritati, si in ejusmodi locis apostoli tenues Iudaeorum Sententias SecutISint, quia tum non ut suas tractasse dici possunt.
B. De fontibus ex quibus cognoscenda sit, tum rerum ipsarum conditio , tum sentiendi cogutandique ratio aetatis biblicae. S. I 2 o. '
Eortim divo sa genera. Demonstrata sic satis superque necessitate
interprotationis historicae etiam in sacris utrilis-
245쪽
que Foed. paginis adhibendae, nunc jam in eo est, ut sontes recenseamuS , e quibus cognoscenda sit varia pro varietate temporis tum rerum ipsarum, tum sentiendi cogitandique rationis conditio. Ipsa etenim utriusque rei delineatio haud ab ipsa hermeneutica expectanda, sed peculiaribus disciplinis vel libellis reservanda est. Immo sontium
quoque . e quibus rerum iPSarum variti pro aeta. tis ratione conditio cognOScenda est, recensione
supersedere licebit, quum istud abunde factum est in Cl. Doctoris et Canonici Ialin Archaeologia biblica, quae insum quoque, ex fontibuS commemoratis haustam, earum defieriptionem suppedi-.tat. Quod vero sontes attinet, ex quibus cognoscenda est sentiendil cogitandique ratio aetatis biblicae,
cujus rei non par ratio ibidem habita fuit, ii manifeste triplicis generis Sunt, . seu in tres cla8Ses commode dispesci possunt, christianos nimirum, judaicos et ethnicos, Pro eo ac vel Christianorum sententiae Sunt, quae TeSPicturatur, vel Iudaeorum vel gentilium. Atque pro hoc ordine etiam de iis tractabimuS.
I. De fontibus C li r i s t i a n i s.
Ad sontos Christianos procul dubio primario pertinent ipsi N. F. libri. Quid enim Iesus, quid
246쪽
apostoli senserint, quibusque doctrinis suos disrucipulos imbutos eSSe voluerint, Unde Certius coagnoscatur , quam ex iis libris , qui ab ipsis ostiginem ducunt 8 Id adeo liquidum certumque est,
ut nulla expositione aut demonstratione uberiori egeat, Proptereaque Statui det, eat, nullam senten. tium ceu vere Christianum esse habendum, quae 'hisce Iibris non con Senticit. s. Iust,
Quuin libri N. F. non eo fine scripti sint, ut antegrum doctrinae Christianae corpus complecte rentur, sed singulis discipulorum deεideri;s atque occasionibus Originem debeont, proptereaque sa-cile caetera , imo in genere ea abe Sse paterentur, quae lectoribus Chr stianis , ad quos pertinebant, jam ex vivu Iesu vel apostolorum institui one nota erant ; ad pleniorem hanc. Scitisque perspicuum Christianae sentiendi cogitandique rationis noti αtiam obtinendam, porro adjungendis erunt eorum scri pici, qui vel immedi uti opostolorum discipuli, vel ab ejusmodi instituit erunt, uti id fieri solet ut discipulorum scripta consulantur in Platonis aliorumque philosophorum principiis atque Syste male cognoscendis. Neque enim sive de vera CO gnitione sive de fide suspecti esse possunt, eael temnon ibi, ubi unanimiter consentiunt, quia hecua
247쪽
in omnia alia abirent. Sed videndum tamen est ,
ne aut spuriis, aut interpolatis Ρatrum operibus vel locis nitamur. Utrumque accidisse, et quae aut quibus patribus Scripta supposita, aut quorum opera et quibus in Iocis interpolata fuerunt, docet historia ecclesiastica. S. I 23
Uti apostolis cum Iudaeorum et Gentilium erroribus pugnandum erat, ita quoque cum iis rem habebant, qui Christianas sententias ad principia, quae antea imbiberant, deflectere conabanis tur. Praecipuae partes, quae ex hac causa notari merentur , Sunt GnoStici, et Ebionitae, quorum illi philosophiae sic dictae orientali dediti, ema tiones statuebant, de corpore humano, et de nuptiis quoque tenuiter Sentiebant, et non modo V. F. despectui habebant, sed .so quoque Iesu atque apostolis sapientiores Se praedicabant, variisque sophismatis et fabulis homines deludebant; hi vero, Iudaismo veluti immersi, V. F. libris apostolicis non modo aequiparabant, sed quibus dam saltem praeserebant ; Iesum ceu merum hominem suspiciebant, crassiorem Chilias mum sectabantur, et immodica sere ritualium veneration tenebantur. Ignoratis hisce aliisque eorum sententiis, aut Non plene atque perspicue cognitis,
248쪽
heu quoties interpretem N. F. non in obscuro veris sari oporteat 3 Unde autem nisi ex scriptis, quae de his partibus adhuc extant, certior fiat 3 Etiamsi enim in Patrum quoque Iibris pleraeque earum sententiae commemorentur, ii tamen minus audiendi sunt, tum quia in genere quilibet sui optimus est interpres, tum quia iis pro vehementiori impetu, quo in heterodoxos serebantur, facile contingebat, ut nonnihil deteriori in Iumine eorum sententiaS collocarent. Quaenam jam vero harum partium scripta supersint, iterum ex historia ecclesiastica discendum est.
Apocrypha N. F. dicuntur ea scripta, quae
ἀapostolis vel viris apostesicis suffecta sunt. Id enim permulti egerunt, uti videre est ex Fabricii Codice opocrypho N. F., ex Birchii auctario Col. apocr. exHIeuhers Untersuchungen uber die
Apocryphen des N. Τ. , aliisque, et quidem eo consilio ducti, ut vel relationibus, quas evangelicis vel apostolicis addiderunt, majorem, Vel sententiis, quibus addicti erant, maiorem favorem , aut iis . quae sibi oppositae erant, majus odium conciliarent. Ab ejusmodi libris jam abesse nequeunt, quae in rem nostram faciant; ast si de fide quaeritur, qua gaudeant, ea non Potest
249쪽
non suspecta haberi, non tam, quia fictione Diinluntur, ac quae Veritatem narrationum quidem,m; nime vero sententiarum ipsarum veritatem adficere potest, quam Propterea , quod aetas pleroxum que ex ipsis hucusque nondum satis determi nata est; unde Periculum enascitur, ne recentior sententia antiquiori aetati supponatur. Donec ergo melius in hanc rem investigatum fuerit, non nisi summa cum cautione, et Vix unquam sine aliorum fontium consensu iis utendum erit. Qui diligentiorem curam eis hucusque adhibuerunt, praeter Fobricium, et Eleuherum sunt Bretschneider in
libello jam saepius laudato p. 167 sqq. et qui in-
troductiones in libros N. F. exararunt, inter quo Seminent Schmidi ius, Hugius et Elchhornius.
Fontes iudaici stine te libri V. T. , Ad sententias iudaῖcas cognoscendas praecipue adhibendos esse libros V. F. quis dubitet 'Et quidem libri Mosaici promiscue, sine discrimine sive aetatis sive regionis in hunc finem adhiberi soterunt, quia quascunque Iudaei per decur-SHIn temporis et pro varietate regionum, in qui- . biis positi fuerunt , in sua cogitandi, sentiendi' que ratione accessiones aut mutationes admiserunt, a decretis icimen Mosaicis adeo non discesserunt,
250쪽
ut cuncta eis Oonformarent, et quaecunque contraria essent, constanter reiicerent. In reliquis vero NOVarum BCeeSSionum Cct Sa temporis ratio non
erit negligenda , et in deutero canonicis insuper patriae discrimen erit attendendum, quia etsi LXX in Palaestina lecti fuerunt, Palaestinenses tamen non omnes Aegyptiorum Sententias Susceperunt, uti vicissim admiserunt Aegypto Peregrinas
LXX. In interpretando saepius ita versati sunt, ni sensum hebrateorum verborum ad suas vel sui aevi opiniones exprimerent. Id V. g. iactum est Devt. 32, 2 ubi Verba textus, quae Sunt ,,a dextris ejus columna ignis illi erat . in praesidium e reddiderunt: αγγελοι μετ' αυ- ησαν ; ibid. V. 8. ubi pro eo, quod textus habet seconstituit deus terminos populorum juxta numerum filiorum Israel ipsi habent: constituit deus etc. juxta numerum angelorum; item Gen. 6, 2. ubi iterum filii Dei commixti sunt cum muIieribus hominum; reddiderunt: angeli Dei etc. Conser. Porro Ies. 9, 5. ubi hebraicum II ' vertunt μεγαλης αγγελος , item et quibus Or-
dinarie substituunt δαιμονια. Hinc ergo licet versionis rationem modo praeseserant , nihilominus