장음표시 사용
571쪽
Eon sequitur, adeoque causa deficit, nus est ex lege civili. At is, cui lege ipsum quidem dominium non resisti civili jus quaesitum est, naturali quo-vitur, at actio personalis, i. e. eo, que ratione id, quod ei debetur, eon. dictio , datur , per quam dos da. dicere a me potest,. quia locupletiorta repetitur: quia is, qui dotem fierem alterius jactura. accepit, non secuto matrimonio sine DLXXII. V. Aditio b aereditatis. eausa eam penes se habet , adem Liberi enim continuando familiam pa-que locupletior fieret cum alteriug tris, i. e. adeundo ejus haereditatem, jactura . obligantur ad praestandum id , quos n. 3. Eadem quoque ratio obtinet, deiunctus debuit ' quia in omnia ejus quoties sine causa res mea, vel jus jura succedunt.
meum, penes alium est: si proinde Postquam successiones etiam in linea quis pignus dedit, & postea debitum colla terati lege fuere introductae , &solvit, non restituto pignore, condi- extranei quoque, introducto testamenci pignus poteit 3 . torum usu, haeredes scribi potuerunt,n. q. Condictio triticaria non est cognati, & extranei, adita haeredi t separata condictionis speetes , sed qua- te, tenentur factum defuncti praesta. litas praecedentium condictionum re, adeoque obligantur ex quasi conis
quando, nimirum, non condicimus tractu. i
pecuniam numeratam, sed res alias, ε. DLXXIII. VI. Familiae eresse-- quae aestimationem patiuntur; unde daejudietum. Cohaeres enim, admini-
ea nihil aliud est , quam condictio strando rem haereditariam, simul M. ἰneerti, adeoque idem jus ibi obti- rit negotium sui cohaeredis; unde bulenet v ia competit actio directa contra administra- n. s. Condietio furtim itidem ex torem , ut rationes reddat, & reliqua iure naturali oritur . Etsi enim is, praestet: adminiseratori autem actio daaeui res ablata est, jure dominii rem tur eontraria, ad repetendum impenu indieare possit, consultius tamen est fas .. &c..
abstrahere a dominio, utpote quod DLXXIV. VII. Communi disia probare deberet in actione personali age. dundo judicium. Condominus enim,
re contra eum, qui rem mihi abstulit, administrando rem communem', gerit adeoque locupletior factus est ex re alterius negotium. Unde huic actio diis mea. Naturali enim ratione ex eo- recta competit eontra gestarem, quidem negotio plures actiones dari pos- ex re communi locupletior factus est: sunt i . Atque haec ratio est, cur alteri actio contraria, si impensas condictio haee non infamet m , quia in rem communem, seeit , quia con- furti non fit mentio. dominus locupletior factus est eum n. d. Condictis ex lege supponit, no- jactura alterius P . ' iva lege obligationem introductam , ea. DLXXV.)VIII. Auio finium reque jus aliis quaesitum essed:Zc hacte- gundorum , quatenus personat is est inam
572쪽
es 6 Dissertatis Proaem. XII. Lib. V. Cap. VII. Sin. I.
quatenus dominium vindieatur . est illae deductiones , quae obtinent conis realis in . i. e. quatenus fructus. impen- tra dominum rem tuam vindicantem ris, &c. petuntur, est ex quasi contra. si enim impensae necessariae in rem nissa , nisi dolo fines conius, & fructus eiae sunt, possessor eas deducit. inde percepti sint, tunc enim ex deIL p. Ex eadem ratione sequitur, quodcto oritur p . is, qui expromisso rem petit, praete. q. DL xx VI. IX. Denique in ge- rea quoque petere possit usuras ex morinere huc pertinent omnes illae causa. ra : non vi consensus , sed ex illarum figurae, ubi quis Iocupletior si aequitate , quod debitor . utendo recum aiseriar iactura . Qui casus eum promissa, locupletior fiat eum alteri-
infiniti sint, in numerato haberi non us jactura. g t.
possunt. 7. Si quis specificatione , jure aedi-
q. DLXXVII. Atque ex hoe sun. ficii, &c. novam speciem acquirit, sa-damento ad quasi contractus referri de- cto hoc suo species alii perit I adeo.
bent I. omnes ae lanes' contraria. a. que faciens cum jactura alterius lo-
Eadem ratione nititur obligatio, quae cupletior fite unde oblisatio personae ex eo oritur, quod aliquid in rem no- oritur ad jus suum cuique tribuen-μam υersum es. Nam, in cujus rem dum. β 264. o' 276. aliquid versum est, locupletior fieret 8. Si quis fructus percipit ex re ali alterius iactura . na, hi non vindieari postant a domi 3. Actio, quae de riactione datur, no, quia nec pars rei sunt , nec do est quasi ex contractu si scilicet mino rei unquam fructus propri L me ea promissa non est i nam si promi ssa re. At quia possessor nullum jus per est, actio datur ex pacto, & quidem cipiendi fructus ex re illa habet , i jure Roniano ex stipulatu, vel, si conis tenetur ex regula naturili s quae pro trat u bonae fidei promissa sit, actio hibet nequis eum alterius damno lo- ex ipso contractu i. Venditor enim , cupletetur lucrum illud restituere qui rem alienam mihi tradit, ea evi. ei, cui deest. β. 267. Jcta, causa est ut res mihi auferatur.' s. Atque huc quoque pertinent omispretium igitur, quod ei solvi , sine nes casus quos recenset Grotius V ,eausa penes eum est , & locupletior qui eos male ex iure aliquo in re
fieret ex re mea. deducit, quod ex re non extante do.
4. Huc quoque pertinet ratio his mino competere, putat ε .Rbodiae de iactu I per laetum enim , qui Non vero Io. ad quasi contractus fit levandae navis causa, servantur res referri potest actio iudicati nam ea ex xeliquae e adeoque domini earum rerum vero consensu , sed taci in , Oritar. locupletiores hunt eum reliquorum Quia partes adeundo iudicem, in eum jactura, quod damnum proinde resar- eompromittere videntur. Hinc iudicio Lisse pro rata tenentur. contrahi dicitur. S. Hoc principio quoque nituntur Neque II. in ea interrogatoriae ex
573쪽
quasi e tractu descendunt. Eis enimis, qui in judicio de jure suo intera S E C T I o II.
rogatus est, uec teneatur , quas ex conistractiι obligatus . ' non tamen inde De Obligatione Persmae , quae quas sequitur, eam obligationem descende- ex delicto oriων.
re quasi ex contrari 1 sed sensus 'illo. rum verborum est, quod cum ab al- ρ. DLXXVIII. DIXIΜUS , Iuretero respondeatur ea intentione, ut de naturae eandem rationem obligationis veritate judex certior fieret , partes esse in quasi delictis, quae in delictis vere contrahant, adeoque ex suo con- veris vid. h. sI 8.) Ex utrisque enim sensu obligentur . Voluit enim praetor ideo obligatur is, qui delinquit, quia ad iringere eum, qui eonisnitur ex sua jus alterius laesit . Adeoque ex culpa in Iudicio responsone , tit vel eonfiten- quoque oritur obligatio . do, vel mentiendo se oneret x r ea igi- Sane , Deus nosis intellectum, &tur intentione alter coram judice in- voluntatem dedit , ut praecepta ejus terrogat, alter respondet . Neque hic cognoscere, & actiones nostras juxta agitur de casu, ubi quis ex facto liis eorum normam moderari possimus . cito locupletior fit cum alterius j, Quoties igitur homo facultates illas ctura. rationis circa jura aliena non rite ad-Neque Iet. actio de reeeptis. Haec hibet, vel negligit , adeoque aliquid enim itidem oritur ex vero consensu, contra jus alterius admittit , quod vi sed tacito. Sane, is, qui publice re. illarum facultatum praevideri potuit , cipere solet res, eo ipso promittit se. CULPA est. Hinc culpa a Iuris Concuritatem adeoque prosessio haec sultis lRomanis definitur , cum quis publice facta infert pactum tacitum providere debuit, potuiν , jus ait cum eo qui res suas illius custodiae rius inde laedi posse AE . tradit. Iure civili nulla actio exinde Si proinde jus meum alterius eulpa dabatur ' formula enim in talem actim laeditur , adeoque facto ejus illicitenem non erat concepta: at Praetor ex aliquid mihi abest, is causa est da aequitate actiones dedit de receptis sat- ni, & injuriae, quam naturali jure r que eadem ratio est in omnibus actim parare, id est jus suum cuique tribue.
nibus: quae dantur contra eos, qui ρο- re tenetur.
blice profitentur peritiam . ) Non eris n. I. Hinc jam constat, jure natu-go haec actio est ex quasi contractu e . rae homines teneri ad eulpam levis Sane, recipiens hic non fit locupletior mam, i. e. adhibere debere circa jura cum alterius jactura. aliorum talem diligentiam , quam diligentissimi patresfamilias adhibere s
574쪽
plurimis negotiis , jure Romano qumque , admittitur .. Nimirum , I .. qu ties quis ultro suscipit negotium alienum φ : ut in mandato , negotiorum
gestione, sequestro d ' item si quis
artem , peritiam, aut securitatem publice profitetur: a. si solius accipientis est utilitas , is pariter omnem , etiam exactissimam diligentiam , praestare tenetur , ut in commodato e .
g. Damnum, quod in re alterius da. tur, etiam levissima culpa , reparari debet f . n. 3. Iure Romano rigor ille naturalis temperatus , & imbecillitati humanae accommodatus est . Hinc iure eo regulariter CULPA saltem LEVIS praestatur , i. e. legislatores tantum exigunt in rebus alienis dii geniariam mediam, qualem bonus' pateris. milias praestare solet g .. Quod adeo verum est , ut culpa simpliciter posita, regulariter intelligatur Imis ε . n. q. Ab hac regula ICti Romani excipiunt I. omnes illos casus, quos modo recensuimus, & in quibus favor imbecillitatis humanae merito cessat ι . a. mando de poena agitur u : haec. enim non nisi ex lata culpa debetur.
unde id , quod per rusticitatem l .
simplieitatem m , vel imperitiam n , admittitur . excusare solent leges , memores imbecillitatis humanae o . L co L. ar. C. Mand. M L. s. g. a. Com. mod. e) L s. g. a. Commod. f) LM. ff. ad leg. Aquil. ce Lib. s. f. a.
tam autem culpam leges punire solent; quia etsi in ea non sit propositum laedendi , est tamen propositum aliquid faciendi, vel non saciendi, unde laesio quidem non necessario oritur, sed oriri potest; quod exemplis ρ probat Parens q . Atque hinc Iata culpa proid Io babetur: eaque regula a JCtis Romanis statuitur r . 3 Excipiunt leges Romanae casus quosdam speciales 3Υ. Not. In his negotiis jure Romano exceptis Vox culpae, simpliciter posita, non levem denotat, sed eam , quae ex natura negotii definita est e .
q. DLXXIX. Ad obligationes quasi ex delicto descendentes JCti Romani
Primo reserunt, si jure per ignorantiam male judicat. Hic enim male judicando neque corpore , neque corpusila
dit: at quia culpa ejus damnum eo ipso datur , quod male judicaverit , ad ejus reparationem naturali quoque ratione obligatur ti . Eadem quoque ratio est si magistratus tutores in idoneos constituit Vr, vel mensor falsum modum dixerit ;quia, profitetur peritiam x . DLXXX. Secundo , si ex coena. tulo meo aliquid ab aliis, v. g. servis,
vel hospitibus meis nam si ipse eL
fundo , verum delictum est , quia corpore meo in corpus damnum datur )effunditur , vel dejicitur in locum ,
575쪽
De Obligatione Persorne . e sy
suo vulgo iter fit , indeque damnum omnium eorum factum praestant, quos datur, hoc casu conveniri non possum recepisse censentur e . obligatio igia actione ex Iege Aquilia, quia nec cor- tur haec non demum ex jure civilipore damnum dedi, nec in corpus. At est, uti Grotius putat s , sed ex ipso quia aliqualis mea culpa est , quod jure naturae, & quasi ex delicto: eul. homines illos elegi, ex hae mala ele. pa enim male eligentis damnum hiectione itidem naturali ratione teneor ad reparationem damni ν . Atque in eum finem ICti Romani dant actio.
nem in fictum, quasi ex delicto , id
est ob culpam e . f. DLXXXI. Idem sterstis obtinet, si iidem in eoena io meo aliquid ponunt , vel suspendunt i, unde damnum datur. ICti Romani hic non tantum actionem in factum dant ex quasi delicto , contra inhabitatorem coenacuisti a , sed & poenam quoque Io. au.
q. DLXXXII. suarto , quasi deli. ctum quoque est si familia Publicani
damnum dedit illicita exactione ' tune enim Publicanus ob malam electionem tenetur ι .
DLXXXIII. Quinto , si animal meum pastu alii damnum dedit, idque servorum meorum culpa factum est , tςneor actione de pastu φ , adeoque quasi ex delicto; quia diligentiores eligere debuissem servos. DLXXXIII. Sexto , actio in
factum quoque quasi ex delicto est ,
quae datur contra cauponra , nautas ,& stabularios , ob ianum ab eis sactum, qui ibi habitandi , vel operarum gratia degunt : idque pmpter malam electionem 4 . Atque hine
canem, Verrem, Vel aliud animal no. xium in tali loco habeat, quo vulgo iter fit , damnum datum ob culpam naturali ratione resarciri debet , . Ha e obligatio non est ex vero delicto, quia neque corpore, neque in corpus damnum datur sed ex quas delicto, quia culpa concurrit et unde etiam dam num jure Romano nis ex lege Aquilia , sed ex AEdilitio edicto vindie
actiones noxales, & speciatim actionem,s quadrupes pauperiem fecisse dicatur, vel f servus meus suo malefeio damnum dedit, ex jure naturali deducunt: at obligationes hae oriuntur ex mero jure civili. Quod solide demonstravit L. B. de SERENDOR F in dissertatione eruis ditissima, cui titulus est: Dominum ex facto animalis praeter culpam non obligari. Nam x. intuitu ejus, qui damnum pa- ititur, merus casus est, adeoque ei s li nocet. Sane, domino animalis nihil
imputari potest, quia res licita est quadrupedes habere. Hinc pauperies definitur, damnum sine injuria datum i ;&3Cti Romani notanter eulpae mentionem hic non af ei, ajunt, uti in damno in. juria
576쪽
iuria dato M . Accedit . a. quod nec jure Romano quadrupedis dominus t neatur ad damni restitutionem s uti teneretur si iure naturali ex facto quadrupedis obligaretur ) , sed saltem ad noxae deditionem . Adeoque 3. sola noxa est in obligatione 3 dominus autem non obligatur niti quatenus noxam possidet . Cujus rei ra. tio haec esse videtur , quod magis faveant leges ei, qui damnum patitur, quam ei, qui animal tale tenet: hule enim aliquid imputari posse videtur , alteri nihil. Eadem autem ratio est si servus meus suo maleficio damnum dedit :nam servum habere res licita est , adeoque nihil est quod imputari possit domino u . Quod ergo servus talis
dedi debeat. id est ex dispostione ju.
De Obligatione Personae , qua proprio quodam jure ex variis ea artim μguris defendit Lege nimirum , σIure honoraris.
obligationes, quae proprio quodam j re ex variis causarum figuris oriuntur, & quidem praecipue ex quasi contractu, S. quasi delicto . Diximus a tem , extra has obligationes , infinitas alias iure Romano existere , quae eXIege, & jure bonorario oriuntur. DLXXXVII. Nam Prima apud Romanos plurima suere negotia , ubi obligatio quidem naturalis subfuit , at non civilis , pdeoque unde actio m ) Lib. t. f. 4. ff his, qui effud.
non dabatur, quo pertinent pacta uuada . Quando igitur leges ex tali P. cto , propter singularem aequitatem ,
actionem dant , s exempla tari supra, ast. seq. haec obligatio civilis nec ex contractu , nec ex quasi contractu oritur, sed ex variis causa. rum figuris. Secundo, multa suere negotia , in quibus certa actionis formula non exsuis bat, adeoque ubi omnis cessabat obli.
gatio s ita enim ex dolo incidente ante Aquilium Praetorem actio doli non dabatur j . Quando i*itur leges,
vel Praetores . actionem Inde dant . obligatio haec oriri dicitur ex variis causarum figuris. Tenio, huc quoque pertinent as ex omnes , quae saltem sunt adjectis
Equidem jure naturali certum est , neminem ex contractu tertii obligari . Pater igitur non tenetur eri cori. tractu filii, etsi de peculio , vel ejus jussu contraxerit e Praepouens , & maingi r navis , naturali ratione non possunt conveniri ex contractu insti. toris , vel exercitoris ; nam nec cum
pora, nec cum praeponente . nec cum
magiIra navis contractum est : deficit ergo duorum in idem placitum ,& consensus. At negari nequit , ratrem , cone dendo peculium, vel iubendo ; praest nentem, & musrum navis, commi tendo alii administrationem , consenatire, ut filii, institores. & exercitores intra fines peculii, praepositionis , &c. contrahere possint. Atque ideo merito Cti Romani constituerunt, ut ex hoe contractu , intra eosdem fines , ipse patera d. Lib. a. s. his , qui effud. g. 4.
577쪽
pater, er praeponentes, teneantur' quia possessionem, dabatur: Praetor demum alias facto suo, utut licito, locupletio. actiones extraordinarias, id est interdi res fierent cum alterius jactura , vel saltem caula essent damni, quod conistrahentibus ex facto filii, vel instit rum, &c. contingit. Hae igitur obligationes oriuntur ex edicto Praetoris , & descendunt ex variis eausarum figuris.
Quarto, cum quotidie nova oceuris Tant negotia , Legislatores Romani , pro varia utilitate novas leges Ratuerunt , indeque actiones dederunt , quae
vel proprium nomen habebant , ut actiones noxales , de pollieitatione, quod quisque juris in se fatuit, cautiones , inprimis de damno infecto , actiones circa res religiosas, me. vel proprium nomen non habebant , uti condictis. nes ex Iam , oe actiones in D. ctum p quo nomine plerumque Ueniebant a Aiones praetoriae ) . Utraeque actiones pertinent ad varias causarum figura . DLXXXVIII. Atque ad hanc quoque classem pertinent INTERDI,
CTA: nam ex praecedentibus repetenis
dum est , Μodestinum docuisse , nos etiam obligari ex his , quae edicto pedipetuo , vel a magifratu fert pragi un. rur, vel fieri probibentur. At interdicta nihil aliud sunt , quam actiones extraordinariae, quibus Praetor vel jubendo , vel vetando , interdicebat e , sed tantum de possumne. Iure enim Romano ex nudi possessionis facto nulla oriebatur actio ' adeoisque detentori rei alienae , amissa pos-lessiones, nullum remedium sive adiis piscendi, sive recuperandi, sive retinendi
legat. i vid. rubr. ff. de interdictis, leucta , ex nudo facto detentionis dedit. DLXXXIX. Merito autem quaeritur, an hae interdicta fundamentum in jure naturae babeant Τ Equidem Grotius judisia possessoria esse juris civilis,& jure gentium possidendi jus dominum sequi, ait ε . At cum haec inte die a tantum dentur inter eos , qu rum neuter dominus est , vel quorum neuter dominium allegat s contra d minum enim , de cujus titulo constat . interdicta non dari, infra demonstrabi
mus ) , sacile constat , possidendi jus
non necessario sequi dominum, qualis hie non est, vel non apparet. Negari igitur nequit, ex nuda sarieultate rei corpore infliendi, adeoque ex sola detentione rei alienae , etiam naturali ratione, ius aliquod possessori quaeri, quod remediis juris , id est interdictis, defendi potest. Quod nunc
probandum est . h. DXC. Possessio est iacultas nais turalis insistendi rei , animo sibi habendi . DXCI. Nititur igitur essentia 4& natura possessionis I. facultate natu
stati rei in endi: unde ICti possessi nem appellari , a junt, a sedibus, quasi
postis, quia rei insidemus. Is ergo deis. mum rem possidet , qui eam ita tenet, ut in ejus potestate si insistem di : quod etiam fit per fictas traditi nes V . Non ergo is possidet , qui
rem tantum videt x , etsi animum habeat eam tenendi.
β. DXCIII. Haec detentio igitur, quae consistit in sola facultate naturali rei Bbbb im
578쪽
insistendi, effecium juris aliquando ha. bet, etsi titulo juris careat; quia in summa possessionis nihil interest, an justa sit possessio , an injusta e qualiscunque enim possessor, hoc ipso , quod possessor est, plus juris habet, quam ille, qui non possidet. Adem ut praedo ab alio praedone dejectus, con. tra hunc interdicto utatur ; quia non quaeritur, an dejectus justo titulo rem teneat, sed de facto , an possessor fuerit . Atque hinc est , quod possessio facti esse dicatur AE . DXCIV. Hinc quoque apparet ratio , cur duo in solidum eandem rem possidere non possint, quia impossibile est , ut tu corpore eidem loco insistas , quem ego jam occupavi s . DXCV. Ex praemissis jam facile
apparet disserentia possessonis, o do. minii ς . Nam I. possesso eonsistit in sola iacultate naturali rei insistendi, sive iure, sive injuria; dom nium vero in facultate ria insistendi , ex justa .
i. e. dominii translativa causa . LIa a.
confistit in nudo facto , bo: in jure possidendi . Hinc g. posesso acquiri potest per solam rei insistentiam; iamianium vero non nisi accedente iusto titulo. 4. Si possesor agit actione possessoria , solam detentionem, seu sactum possessionis probare tenetur ζ si dominus rem suam vindicat, titulum quoque possessionis docere debet, S. Possessis antiquior est dominis; quia ex rerum possissione dominia orta sunt a - neque enim quis dominium
rei acquirere potest , nisi facultatem rei insistendi habeat . 6. Domin in haeredes transit ipso jureo possessio
non nisi per corporalem apprehenis
Ex his, quae dicta sunt, facile conis stat, in genere verum non esse, quod Grotius ait, jure gentium possisendi jus dominium sequi I hoc enim admitti saltem potest, ubi de dominio eon. stat: sed quando res agitur inter duos, quorum neuter dominus est, vel de quorum dominio non constat, sola causa possessionis decidi debet. Exempla allegavimus in not. ad Grol. l. 3. c. ΣΟ.
8. Hactenus igitur possessori a judicia non sunt juris civilis, sed n
DXCVI. a. Possessio requirit animum possisendi. Absque animo igitur non est possessio, quia alias bruta quoque, lapides, Se dormientes possiderent f . Per animum autem hie non
intelligitur judicium perfectum , sed voluntas sibi habendi: unde diximus, pupillos quoque incipere posse , abiaque tutoris anchoritate , possidere , si ejus aetatis sunt ut intellectum ea. piant, i. e. ut assectionem tenendi habeant g ; unde de amittere quoque posisessionem absque auctoritate tutoris
possunt ε , Not. Si quis possidet animo sibi habendi , propria possessio dieitur; si
alieno nomine quis tenet , impropria ε .
DXCVII. Ratio acquisitionis rei per solam insistentiam , animo sibi
haben a L. I. I. A. P. L 3. eod. Lib. I p. m ex quib. eans. maj. Lib. II. f. a. iafin. de capi. ει pota b, Lib. 3. g. s.
de A. P. uid. ius meum controv. tit. de
579쪽
habendi eonjunctam , fundatur in ipso
Et si enim mirum videri possit, iure naturae ius aliquod ex solo facto posses. sonis acquiri, & praedonem remediis juris desendi . cum nemo ex injuria sua jus agendi sibi arrogare posse viis
deatur tuto tamen asserere ausim ,
nullam hic, positis terminis habilibus, iniquitatem subesse n. I. Facultas enim illa rei insisten. di, i. e. possessio, tunc demum jus dat
possessori , si de sola in endi facultate
quaestio est, non side jure . Adeoque quilibet possessor, etiam praedo, defenditur in possessione : r. si ab alio
illa facultas turbatur. qui nec dominus rei est, nec antiquiorem possessio. nem docet: vel 2. si ab eo turbatur , qui dominum se esse contendit, at id nondum probavit ian. 2. Primo igitur nuda possessio ius
rei insistendi dat possessori , se facultasiem tenendi ab alio violatur , qui rem
nec tenet, nec antea tenuit. Hoc casu
in facto detentionis potior est is, qui possidet: de hoc enim facto constat,& ex eo facto jus aliquod, seu facultas rei insistendi ei nascitur contra teristium , qui talem facultatem insistendi non habet, nec unquam habuit ἡ . Sane, tertius ille nullum jus in D. Elum alterius sibi arrogare potest :nihil ei abest: adeoque possessor ei facultatem insistendi rei cedere non tenetur. Neque allegare potest , posse so- rem praetinem esse: tum quia haec exceptio est de jure tertii ; tum quia ipse quoque praedo fieret, possessionem alienam arripiendo. Hinc igitur
quilibet possessor, etiam praedo, ΝΒ. PLUS IURIS habere dicitur, ac ille, . qui non possidet I etsi ergo titulum iuris non habeat, jus tamen comis parative ad turbantem habet, quia turisbans nec jus docere potest, nec factum possessionis antiquioris. n. 3. Seeundo defenditur factum possessionis, etiam contra dominum, qui possessorem turbat, quamdiu de ejus dominis nondum constat ι . Hoc casu
igitur interim, & donec jus dominii
probetur , possessor , ut ut praedo , sacto potior est: de ejus enim facultate rei insistendi constat, jus vero dominii in incerto est: adeoque factum illud liquidum , & notorium , praetextu juris nondum probati, eoque incerti , turbari non potest. n. 4. Aliud igitur obtinet, nee ponsessio illa defenditur, r. si tertius ante fuit in possessione m : tunc enim constat, tertium illum potiorem esse facto , quia facultas ejus insistendi rei antiquior est : adeoque in concursu duorum factorum id, quod tempore prius est, desenditur. Hi ne jure R mano possessor non defenditur si vi , clam, vel precario ab eo, qui nunc agit , possidet u . 2. Si dominus jussuum dominii probat: tunc enim coninstat, facultatem illam rem tenendi lege prohibitam esse, & possessorem rem alienam tenere; quam proinde et , cujus est, restituere, eoque jus suum
cuique tribuere tenetur. Iam enim non
de sacto , sed de jure quaeritur , ubi is, qui notr possidet, potior est. n. S. His principiis positis constat, nihil inqui in ea tLesi inveniri, quod
praedo quoque remediis iuris defendatur . supponimus enim . alterum,qui possesso B b b b 2. rem c k ὶ g. 4. inst. de interd. L. i. s. fin. A. F. fio. A. P. nὶ L. 7. g. I. 4. Comia P. U) 3. 4. Inst. de in te id. m) L. I. div. I. Uti possis
580쪽
rem turbat , nee jus nec insistendi DC. Essectus possessionis alii sunt facultatem habere. In hoc concursu intuitu possessoris , alii intuitu ter igitur duarum facultatum, merito praefertur is, qui prior rem detinuit tempore enim potior est. Haec igitur prioritas potius aliquod jus tribuit, etiam jure naturali. Atque hoc est ,
quod JCti Romani a junt, posse rem hoc ipso, quod posse tar est, plus --
eis habere, quam ille, qui non possidet φ . Neuter ergo ius habet V sed orta de illo facto controversia plus juris habet possessor , quia nimirum laeso prior, eoque potior est. Atque hoe sensu possissionem plurima ex iure mutuari, iidem JCti tradunt ρ . Et si enim sola possessio nullum jus tribuat, nec
actiones ordinariae , quae tantum pro jure tuendo dantur, ex possessione dari potuerint, Praetor tamen actiones extraordinarias dedit , per quas possessor persequitur non jus . ted sa- cultatem rem corpore tenendi : hacte. nus enim possessio aliquid ex jure mutuatur, dum per remedia juris defenditur . Dx CVIII. Subvectum hujus acquisitionis sunt homines, qui animum rei insistendi habent, adeoque volum rate, & intellectu praediti sunt e non ergo bruta. Sed & furiosi, insantes, dcc. incipere non possunt possidere absque tutoris auctoritate ε . Secus igitur in infantiae majoribus, quia affectionem habent , seu intellectum capiendi . f. DxCIX. obiectum possessionis
sunt omnes res, quae colporaliter ap
prehendi possunt: frustra igitur de possessione quaeritur, si res ipsa in ρο- testatem nostram redigi nequit , uti
I. Intuitu possessoris effectus insignis est, faJ ut possessor ex hoe iacto deistentionis jus aliquod acquirat, nimiis rum, facultatem rei insistendi I de quo proinde jure pro lubitu disponere, it .ludque in alium transferre potest j : bJ uti possessor defendere factum posis
legionis possit contra omnes, qui possessionem illam turbant. Haec defensio jure Romano fiebat me INTERDI.CTA , quae sunt actiones personales extraordinariae , quibus persequimurius, quod ex secto detentionis nobis competit, & quod nobis ab eis, qui nec antiquiorem possessionem, nec jus possidendi doeent, debetur.
D. I. Desenso autem contra extra.
neos fit BELLO. Si proinde Rex aliquis, qui vi occupavit regnum . di in ejus possessione est , bello petitur ab alio rege, qui nec dejectus, nee s cius regis ejecti est, nec ejus jure.& nomine agit , neque antiquiorem possessionem allegare potest, jure sede sondit, quia qua possessor potior est temporer bellum igitur pro dessen.
dendo iacto poliessionis justum est , etsi possessor ipse praedo sit
n. 2. Contra cone ves desenditur pol.
sessio per ACTIONES POSSESSORIAS, quas ICti Romani vocant in re icta e quibus agitur vel ad adipiscem dam, vel ad retinendam, vel adrec perandam possessionem. Equidem , occasione hujus possessio. nis de causa. fructibus, aeeesonibus 'culpa , dolo quaeri potest : at laepius di.ctum est , jure naturae singula haec capi.ta propriis actionibus ex contractu, vel quasi L I. g. φ. de A. B. ν p . 3. I.