장음표시 사용
551쪽
Te , vel , in corpus data , adeoque publicae, eo ipse me excludit, fidem in aliis damnis actio legis Aquiliae que meam inter homines sit in tollit, cesset, praetor hic quoque succurrit. suspectam tamen reddit : ius igitur mi- Atque hinc si quis tervum meum se l. hi quaesitum aufert , eoque injuriam lieitat ad aliquid faciendum, vel co- mihi facit, quam proinde jure naturae gitandum improbe, actionem dedit de reparare, id est jus suum cuique tria
Iemo corrupto . Cum enim servus buere tenetur b . hic corrumpatur, & deterior reddatur n. 3. Magis haec ratio obtinet in alterius nequitia, etiam naturali jure injuriis realibus d ubi praeterea jus quod eorrumpens tenetur; quia tanti mi- nobis solis in corpus nostrum compe. noris factus est servus d indeque cor- tit , violatur ; quae injuria reparari ruptor omnem aestimationem praesta. omnino debet. re tenetur, omneque, quod domini n. 4. Injuriam inserunt qui doli ea. interest is . paces sunt φ : non ergo insantes, fuish. DXXVII. IV. INIURIA est deis riosi, summe ebrii , &c. A . Inferri auis lictum privatum, quo aliquid fit in tem etiam potest per tertium ' &tunc
alterius contumeliam I . mandans, & mandatarnas, habenturn . . I. Ea fit I. re, quando ma- pro una persona φ .nu, Vel vi corporis insertur: 2. ver- n. 4. Patientur injuriam omnes f,
his, si ore, vel scriptura: 3. factis , etiam insantes , servi, ac furiosi si rsi gestis , aliisque sgnis expressa nec non mediate, per personas alias . si di . Ita patri fit injuria per liberos in po- n. 2. Causa obligationis, quando ex testate constitutos I domino per ser. ἰηjuria oritur, est ex jure naturae e nam vum, si in contumeliam domini in . inter jura cuique hominum quaesua juria fiat ' marito per uxorem I spon- merito resertur nonor, fama. & inte- so per sponsam ς haeredi per defun. gritas tum vitae , tum morum is , Ob ctum ε has enim qualitates bene de nobis exi- n. s. Quando injuria vera sit, I a. stimant viri boni: ex hac opinione te explicatur a Doctoribus juris ei. capax quis redditur dignitatum reipuis vilis i . blicae; ideo ad consortium membro. n. s. Effectus est I. intuitu eius, quirum illius ei vitatis admittitur: immo injuriam passus es, ut vindicare illam omnis fides hominis ex integritate vi. injuriam possit: tum bello publico, sitae, & morum dependet. inter summas potestates res agitur, Si quis proinde famam meam lapil- exemplo Davidis ti: tum bello privato, Iat, revera honorem laedit, integrita. si judicis copia non est ; adeo ut etiam tem vitae, &morum ineulpat, a virorum ei, cui imminet periculum accipiendae honorum consortio, & dignitatibus rei- alapae, aut mali similis, ius si id ar. Cendi
552쪽
eendi cum caede inimici h tum judicio, par actiones; de quibus vide Doctores juris civilis ι .
At perperam , ut ex adnotationibus xdditis Grotici Patet .
Intu tu injuriantis effectus est, ut ille teneatur ad reparationem injuriae, patiendo tantundem, in eo enim vera aestimatio injuriae consistit m . n. 8. Exstinguitur acti se injuria
rum, I. morte alterutrius, ante litem contestatam n ' Σ. actoris remisissione, etiam tacita o : non vero 3.
lapsu temporis c secus, ac jure Romano, ubi intra annum praescribitur, nisi lis eontestata suerit ρ : nec A. retorsione s aliud statutum est jure Romano p ) I nam hoc ea su duae diversae sunt injuriae.
De Delictis extraordinariis . . DXXVIII. DELICTA extraoris dinaria sunt, ubi is, qui laesus est, agit ad poenam extraordinariam , arbitrio judicis infligendam νUnde disserunt r. a delit is publicis, ubi publica seeuritas laeditur, unde plerumque cuique e populo actio datur )& in quibus certa poena lege statuta est : in σxtraord;nariis autem solus lae. sus agit, & pinna ex arbitrio judicis
infligitur : a. a delictis privitis, ubi Iarissus agit ad damni, & luris suis , reparationem ς in extraordinariis petit imsus, ut is, qui deliquit, extra ordi.
Dx XIX. Ad delicta extraordinaria reseruntur I. Omnes species, quae in titulo de extraordinariis erim uibus
proponuntur ι : ut f a J sollicitatio alienarum nuptiarum , : b J siquis alienae sponsae nuptias appetit a ;f e J injuria, quae fit, fimum e Greptum in aliquem sundendo d Is ad injuriam publicam quis aquas conspurcaverit ν I f e J dolosa pueri, vel puellae, de stupro interpella
tio I f f J abortus procuratio Σ οῦ f g J annonae vexatio σ y s h J se
petismus, qui est species disti dationis, uae fit per positionem lapidum b .
directoriatus d . DXXX. II. Crimen de sepulabro violato e : quando corpora sepulta , vel etiam ossa, dolo malo extrahun
tur, contrectantur , Vel monumenta deformantur.
DXXXI. III. Crimen concussionis. quando quis pecuniam , vel aliam rem, ab alio, terrore injecto, extor. que t f . DXXXII. IV. Crim en abjeatur: quando grex e pascuis, vel aliud pecus ex armentis, vel jumentis , subtrahitur e . DXXXIII. V. Crimen praevariis
553쪽
eationis : quando quis , prodita causa causa , contrectantur m
sua , adversarium juvat , colludendo cum reo ut ablolvatur , &c. Obtinet quoque hoc crimen in advocato , leuProcuratore, qui mani seisat tacenda quel deserto cliente, adversario operam Praestat, &e. bDXXXIV. Crimen receptat ouis ruando quis facinorosis , eos absconisendi caula, in suo . vel alieno, dolo malo, refugium praestat i . q. D xxx V. VII. Ad extraordinaria quoque crimina reseruntur furta balnearia : quando vestimenta , vel
aliud quid, in publicis balneis surripitur k .
6. DXXXXI. VIΠ. Crimen es fraditonis , & expilationis : quando quis aedes , horreum , &e. furandi causa , & carceres fugiendi causa, effringit ; vel quando quis homines , vestimenta, aliasque res, auferendo expilat i . DXXXVII. IX. Expilata haereo ditatis crimen est , quando res haereditariae vacuae , dolo malo , lucri DXXXVIII. X. Stellionatur crimen est, quoties impostores subdole, alterius fraudandi causa , aliquid machinantur, & speciale delicti nomen deficit φ . Exempla sequentia LAU-
quis sciens , prudensque , rem alteri oppignoratam , per calliditatem , diversis contractibus , alteri oppignoraverit q : fcJ si quis aes pro auro Opis pignoraverit ν : DdJ si quis ignoranti
creditori rem alienam tamquam suam
oppignoraverit ε': f e J si quis pecuniam non numeratam exigat ; aut si creditor pecuniam semel acceptam it
rum exigat ε : f s J si quis merces co ruptas distrahat : fgJ si quis divitem
se simulet, ut eo gravius aes alienum conflet v : si quis rem seudalem ut liberam alienet, &c. πDenique & XI. inter crimina exintraordinaria quoque reseruntur collegia
illicita j : & XII. si quis terminos tantum causa positos propulerit. CAPUT VI.
ρὶ L. 3. I. a. Stellion. s ιε. g. quae in malo adctionis consistunt :sequuntur poenae , seu malum passio
554쪽
s 38 Dissertatio Prooem. XII. Lib. V. Cap. V.
nis, quod propter malum actionis in- poenam pati in debeat , naturalis figi solet. Grotius naturam , & ori- est .ginem poenarum minus intellectam . f. DXLIII. Sed & 3. saepius con multis errationibus causam dedisse , tingit, damnum datum non esse , a Nait interest igitur, originem poenarum ex ratione naturali dei nonstra.
quae inde oriatur obligatio , si damnum in bonis datum est , sive dolo , sive culpa , late supra examinavi
DXLI. Cum vero I. praeter restiis
tutionem damni, malitia quoque ejus, qui jus alterius laedit, coerceri debeat, Iaesus hujus quoque injuriae reparationem exigere naturali ratione potest . Sane, in delictis non sufficit , resti. tuisse damnum. Si enim praeter damni reparationem nihil metuendum esset de. linquentibus , nemo hominum tutus amplius seret: vel enim clam crimen perpetraturi essent facinoros , & tunc Iucrabuntur ex suo dolo ; vel si palam delictum committunt , Iiberarentur damni restitutione : utroque autem modo ad delinquendum invitaren. tur, in allicerentur
Atque hine JCti Romani in plurimis delictis, praeter restitutionem damni , poenas privatas constituerunt, inpensationem injuriae illis , quibus damnum datum est . illatae : quo pertinent poenae in simplum, duplum, triplum , & quadruplum . . h. DXLII. 2. Si damnum in bonis datum restitui non possit , alio modo reparari damnum debet . Unde regula , quod is , qui non habet in aere , luere in corpore , id est tamen jus alterius laedi; ut in injuria verbali, raptu, &c. Hoc casu laeso jus competit persequendi injuriam illatam,
DXLIV. Praeterea omnibus his casibus 4. injuria quoque fit magistra. tui, quia leges ejus violantur , auctoritasque ejus spernitur : atque hanc injuriam itidem persequi magistratus potest . poenam infligendo. DXLV. Denique s. etsi nemini damnum datum sit , immo licet privatis injuria illata non sit , si tamen prohibente lege aliquid committitur , hoc quoque delictum reparari debet ;quia superioris jus violatur , adeoque ei injuria fit. DXLVI. Merito igitur quaeritur,
quanam ratione omnibus his casibus reparari injuria illata debeat . Resp. per poenam, i. e. patiendo tantundem mali, quantum laedens secit. DXLVII. Poena vox praeca est, a , vel ex dialecto dorica, poena, ultio, a πει ἀω , punio , unde ποινὰ apud Graecos est pretium , quod homicidae propinquis, & affinibus moris tui tribuebant, ne homicidii reum aris guerent: ut ex Hesebio musaeus ad Harpocrationem docet p. 258. Et Pausaniae in Laeoni eis πεινη est αμαρπημαρος ἐώς-it , peceati ultio , vel juxta descriptionem Iuris Consulti bb noxae indicta. Non ergo poena est a paenitenaeo ,
quasi seram ad sit poenitentiam inge-
555쪽
rat , uti Varro putat e , noque a pem dendo, quod delinquens pendere poenas dicatur u ς neque a verbo
uexo, amigo' aut quia delinquens abflixit, aut quia afflictione dignus est d . β. DXLVIII. Poena a Jc tis Romanis definitur noxae vindicta , vel delictorum eorrectio . . A Phi losophis autem, tum passionis propter malum actionis f . DXLIX. Duo ergo ad poenam
requiruntur: I. ut delinquens malum aliquod patiatur.' a. ut id malum patiatur ob malum actionis. PRIΜΟ igitur requiritur , ut reus marum aliquod patiatur, i. e. ut ipse vel in corpore suo, vel tuo aere, Vel
juris alieujus amissione, luat delictum; quia alias non ipse punitur, qui deliquit, sed alius , qui poenam de suo solvit, & qui non deliquit s .
Hoc fundamento nititur tota ratio poenarum in jure Romano. Nam I. vera poena est, quae debetur ex delicto,
sive publico, sive privato. sive extra ordinario . ; quia poena ex his deliciis debita, vel personam rei assicit, vel ex rei patrimonio debetur. 2. Porropaeis Mae nomine venit duplum, triplum, &quadruplum, quod reus defunctus jure Romano ultra limplum actori debuit i quia de suo debet. Simplum ipsum aliquando paena est, veὶ in t
tum, vel pro parte. In totum poena est ,
quando jure civili ratione damni dati
actio non datur; sed jure praetorio, inpaenam doli, simplum restitui jubetur . Hoc casus lum mera poena est k etsi
revera rei persecutionem contineat in. tuitu actoris ι in ' adeo ut nec contra
haeredes detur m squod merito jure naturali repugnare, Parens is ait in . Sed 3c tunc simplum poena est, quando reus damnum alteri dedit, nee inde locupletior factus eli; etsi enim intuitu actoris sit rei persecutio, erit ramen poena intuitu laedentis , quia de suo debet . . Pro parte poena est, quando simplum in poenam extendiis
Econtrario , non est parna, z. quo ties reus restituit rem alienam, quam
ex delicto suo tenet; vel luerum , quod ex re aliena percepit e o nihil enim de suo solvit. Nec 2. simplum pgna est in actionibus mixtis g .' nec 3. rei persecutio, quae ultra tanam simplo inest e o nec . ii post mortem malun
aliquod infligitur. D L. ALTERUM requis tum
est , ut quis poenam patiatur ob malum ad sonis.' id est ut a Ii quυ fecerit , quo jus alterius viol ur , sive dolo, sive eulpa.
Duo autem requiruntur , ut aftio
mala sit. a J ut ius alterius Odatur,f b J ut illud laedatur dolo, vel
n. I. Ex priori requisito sequitur,n minem puniri posse I. Ob actus non.
556쪽
s o Dissertatio Prooem. XII. Lib. V Cap. n.
dum inchoatos, a. ob pravas cogitationes , 3. ob neglectos actus persectionis. An 4. ob haeresin 8 Res p. Si legibus loci certus cultus statutus est, omnes, qui cultum illud profiteri nolunt, exilio mulctari , etiam ratione
naturali, Possunt. Atque hae sola es. na, sub primis Imperatoribus Christianis , Arianis , aliisque haereticis, diis
Etabatur. Si vero contra leses civitatis alium cultum propalare student, gravioribus poenis coerceri, dc si motus inde oriun. tur, Vel metuuntur, capite plecti posisunt. Atque ex hac ratione tractu tem poris auctae sunt penae a Romanis Imperatoribus.
Temporibus Constantini, Constanistii, Si Constantis, haereti ei muneribus subjiciebantur , . Sub Gratiano , Uaalentiniano, de Theodosio, arbitrarie, exilio nimirum , mulcta peeuniaria ,3ce. puniebantur . Hae poenae auctae fuere sub Honorio, & Arcadio υ ;qui primi poenam capitis statuerunt in Manichaeos, & Donatistas η : quam differentiam inter Manichaeos , dc reliquos haereticos , quoque observarunt Theodosius II.& Ualentinianus III. I, dc post eos Iustinianus et . Ualentinia.
nus, 3c Marcianus extenderunt rinam
capitis in Appollinaristas , de Eutychia nos, si publice suam Laeresin docerent AE . Denique Iustinianus me nam mortis in omnes haereti eos constituit ,
tui actus quosdam religionis publice
t. Si haereti eis semel fides pu.bliea data est , eis nulla ratione jus hoc quaesitum auferri , nedum poena
An s. ob mendacium puniri suis potest Negatur, si jus alterius inde laesum non est . Viae supr. 6. S 1 I. n. 2. Ex posteriori requisito sequiis tur , eum , qui ea su delinquit, vel delicti rapax non est , puniri non
posse. Quaeritur, an ob eulpam naturali
jure rina infligi possit c ' Nos affirmamus, I. quia eulpa factum illicitum est ; is enim , qui culpa sua jus alterius laedit, potuit , de debuit id providerer injuria igitur est , quae
reparari debet . Atque hinc χ. ex eadem ratione is, qui culpa damnum dat, id resarcire tenetur. Vid. s 26.
Haec sententia 3. confirmatur exemis
plo legis Mosaicae, quae agnatis deo functi saeuitatem concedit rinas suomendi ab homicida, qui NB. in pe turbatione animi, oe in furore irae, defunctum percussit . Sed & 4. illos , qui ad asylum profugerunt , perpetu exilio mulctavit Deus. Iure Romanos. is , qui culpa sua causam ineendio dedit, si damnum reparare nequit, sustigatione punitur . . Si damnum culpa in corpus datur, quod reparari nequit, is , qui damnum dedit, punitur pro qualitate damni, & cia1. pae ' ς quae pgna aliquando ad moriatem extenditur, uti si quis poculum amatorium absque dolo alicut propinat, unde perit f . Praeterea ob levem quoque, immo aliquando ob levissimam culpam , -na statuitur. Quoties enim culpa mea
Leg. 6. de extraord. cosn. L. 1 T. Reg.
557쪽
res alterius perit, casum praestare te- tis, vel si non prohibent, eum prohibeoneor; quae vera poena est. re possunt ,& debent: hinc ante omnia DLL rina igitur supponit ma- laesi percontari solent Principem , cujustam actionem. Hi ne regula naturae est, subditi injuriam fecere, an subditi consi-nem nem ob alterius delictum puniri lio publico injuriam dederint, an ausu
posse. privato : f b J si civitas, vel Prin-
n. I. Non ergo I. puniri possunt ceps , injuriam factam defendunt subditi ex deIicto e iratis, set Prineia uti si vel punire reos , vel dedere
pis ι ; quia subditi nihil mali perege. noluit ι .
runt, adeoque nihil mali vicissim pa- Idque verum quoque est in subdi. ti possunt. tis momentaneis, i. e. in advenis m : Excipe, si delictum eorum proprio nam di hos vel punire , vel dedereum eoncurrit: uti faJ sitsubditi con- debet civitas; quod si recusat , ipsa sensum praebuerunt, & v. g. commu- injuriam facit, adeoque ex suo delictoni consilio injuria approbata suerit ; obligatur, adeo ut nec asyli praetextu tune enim ex suo consensu tenenis eludi justa vindicta possit is . tur ι - si injuriam factam defendunt, n. 3: Nee 3. liberi puniri possunt ob uti si Principi contra eum . qui inju- delictum tarentum , nedum agnati P ,riae reparationem urget, assistunt, sive quia nihil mali egere, adeoque&Mropera, sive opibus ε ς qua ratione ni- male delicti cessat, & materiale. Nequetitur jus eapiendi res, & adimendi vi- enim poena intuitu liberorum dici potam, ac libertatem, subditorum ho- test, quod non succedant in bona pastilium. tris, qui laesae majestatis reus est: id Neque obseat , populum mnas de- enim non est ex desectu juris, sed disse pro erimine Davidis Resp. N. quia defunctus moriens bona non reinna non fuit intuitu popuI., qui nihil liquit, utpote quae eo vivente fisco mali egit; Deus tanquam arbiter vi- jam suere addicta q . Sed dc pro ritae, & bonorum , qui de utrisque na haberi non potest , quod filii per- pro lubitu disponere potest in jure suo petua infamia notentur, & a dignit usus, pestem immisit populo: at ri- tibus civitatis perpetuo excludantur ;na suit intuitu Daυidis, qui tot ma- quia civitas de iuribus suae civitatis iis, quorum ipse causa erat, mire an pro lubitu disponere , atque ab illis
ficiebatur . excludere potest eos , quorum paren- n. a. Nec 2. puniri potest civitas, vel tes male de republica meriti sunt. Ae-
Princeps , ob deIieyum subditorum, Iceia cedit, quod jura quaedam sint, quaeli- sat enim mala actior nisi civitatis. vel heri non habent nisi per patrem, qu Principis proprium delictum eoncurrat. lia sunt jura civitatis: haec ergo jura Quod fit sal si causa sunt injuriae: uti eum patri adimuntur, necessario adtins mandant, vel eon filium dant subdi. muntur liberis ν . Et si ei vitas jura ci
558쪽
s et Dissertatio Prooem. XII. Lib. V. cap. VI.
vitatis, urgente utilitate publica, au. ut bona ei auferri, & a iuribus eiis serre subditis potest, mirum non est vitatis excludi possit - . Vid. si pro tuenda civitate etiam liberis eo- 497. inrum, qui munimenta publicae secu- n. 6. Nee s. haeres ex delicto desumtitatis infringunt, jura quaedam adi- cti tenetur; quia meritum, & dememunt. quae a civitatis arbitrio de penis ritum, personalissimum aliquid est. dent. Adeoque hactenus poena non quod nunquam ad haeredes transit , est, sed calamitas. sed cum persona interit. Secus side-Quod vero liberi, & agnati, qui- Ductus poenam ex patrimonio debuit ebuldam locorum statutis, mortem suis nam tunc onus hoc cum patrimonio hire teneantur, id juri naturae contra. transit ad haeredes υ . Atque haec rarium arbitramur; quia vita subdito- iio est, cur post litem contestatam rum non est jus civitatis, nec ab ejus poena pecuniaria etiam ad haeredes arbitrio dependet. transeat ae . Neque obsat, Deum minari poenas ob delicta parentum, ad tertiam, &quartam usque sene rationem : nam poena haec est intuitu parentum, qui male
egerunt, & qui hoc ipso mali aliquid
patiuntur , dum liberis eorum, quorum talus adeo cordi est parentibus, nulla se Iicitatis spes relinquitur L At in liberis poena non est 4 , sed calamitas, dum privantur jure aliquo , quod totum a divina dispositione dependet. Deus erisgo vel vitam, vel bona liberis ad i. mendo, suo jure utitur, nee liberis injuriam facit. n. q. Nec q. parentes ob delictum liberorum poenae iubjici possunt: n iii proprium patris delictum concurrat ruti si ea usa est delicti, vel mandando , vel consiliu in dando , vel non impediendo, dum impedire potuit, &debuit ν . n. s. Nec s. sdejussor pro reo empirii puniri potest, quia nemo est dominus membrorum suorum, adeoque disponeret de jure alieno. Effectum tamen haec fidejussio hactenus habet,
q. D LII. Poenae jure naturali divi.
duntur in eapitales, & non capitales hae vero iterum in poenas , qum eor. pus ipsum a iunx, & ineas, quae eo pus non ascinui . D LIII. De e pipalibus quaeri solet, an iure naturali licitae sint. Grotius Lib. I. e. z. operose contra A nabaptistas licentiam judiciorum capitalium, tum ex iure naturae. tum ex legibux divinis, inprimis autem ex doctrina Evangelii probat . Rationes naturae paucis exponemus. DLΙv. Supponimus autem I.
Deum jura quaedam euique hominum propria esse voluisse, indeque injuriam fieri tum Deo , tum hominibus , si jura illa , voluntate Creatoris homini quaesita, ab alio homine aufer unia
Supponimus, a. injuriam illam necessario reparari debere, tum intuitu Dei, tum intuitu homi uum ; quia cum persectione ereatoris pugnat, contem tum suae legis impunitum relinquere, de creaturam voluntatem Creatoris,
559쪽
qui jus aliis concessum voluit, impu. vit: quicunque inveniet me, occidet me. . ne infringere posse. Et ipse divinus legislator Noacho de-His praemissis 3. dicimus, natura. claravit d , quod sanguis eius, qui essule esse ut is, qui mali aliquid saeit, deris sanguinem, iliaem essundi debeat tantundem mali pati teneatur ν . Hoc ubi addit rationem : ad imaginem quip- quomodo aestimandum sit , admodum pe Dei famis est homo quam imagi- variant. Sane. talio non intelligi potest nem destruit ille, qui vitam homini de retribuendo ejusdem generis malo, adimit e . Atque haec poena consensu& v. g. infligendo iterum naturali vulti omnium gentium probatur et omnes nere; quod rationibus naturae probat enim poenam mortis in homicidas avi Parens et : sed tantundem illud aesti- mittunt f .mationem recipit , vi cujus aliquid pensamus cum aliis rebus , vel factis, que sunt vel ejusdem valoris, vel ejusdem quantitatis , vel quali
Hi ne iam est quod quaedam delicta
Pecunia, quaedam poenis corporis amicti vis , quaedam privatione alicujus boni , quaedam autem nonnisi ultimo supplicio pensari possint a . f. DLV. Ad ultimam speciem reserimus A. crimen HOMICIDII. Cum enim nihil in hoc orbe, nihilque omnino corporei , cum vita , ae anima
hominis, quippe divinitatis particula, comparari possit, illius ademiae talio nulla esse potest, quae non sit in serior delicto, nisi ipsa vita, & anima; qua sola cum aestimari, ac pensari crimen illud possit, vicissim eam auferri nece L se est, eum nullum animae pretium statui possit, quam anima. Atque hae talionis lex ex ipsssacris probatur b . Unde homo de ea dispensare nequit . Quod rationibus
naturae, &ex consensu Gentium. Pa. rens demonstravit O . Hine s. Cain talionem hanc metuens, sibi ipsi hane sententiam dicta- Equidem 6. de bomisidis id comm .
niter concedunt ' de aliis vero criminibus capitalia lupplicia sumi posse , plerumque negant : neque talionem ibi per effusionem sanguinis admitti posse , putant. Αt 7. bene Grotius a notat, nat rati ratione a similibus ad similia procedi posse, ut quod i α homicidas comstitutum jure naturae est , in alios quinque eximie nocentes non iniquum vioderetur ; quod Parens speciatim de adulteris pluribus naturae rationibus probavit ε . Sunt enim quaedam, quae vitae aequiparantur ut existimat ira , pudor virginalis, fides matrimonii ,
securitas publica , &c. . ; adversum quae qui faciunt, ii homicidis meli
res non videntur. Sane, 8. in aduIterio cum conjugata commisso justa talio infra supplicium eapitis statui nequit , & omnia
reliqua infra ejus aestimationem esse videntur. Nam & violatur eo conis
jugalis thori sanctimonia, quem solum natura constituit propagandi hominis,
conservandique generis humani, m dum , ac remedium : δc hoc praeterea agitur, ut perpetua, ac aeterna ins
L. I. cap. a. g. e. num. 6. seq. ba d.
560쪽
ratur familiis injuria, quae eum partu adulterino , ejuidem posteritate , omnia familiae jura usurpante, aliosque iis privante in sempiternum perennat. Accedit, quod adulterini amoris suroribus periclitetur vita conjugis innocentis . Denique hoc crimen omnium scelerum sentina est, tantique visum, ut amarae potionis miraculo, & exe. creatione , prodi potuerit latitans adultera quae sunt verba Paren. tis I e ubi porro probat, sere omnium sentium consensu poenam capitalem In tales adulteros uatutam suisse.
Negari ρ. nequit, inter Israelitas Poenas mortis obtinuisse etiam in alios facinorosos. Iuda Thamarem , quod
semicata est, comburi voluit m . In. cestum morte punitum esse, ex Levi, eiei XVIII. v. 24. 3c Lem XV. v. I l. 12. 14. I - Ι 8. apparet. De adulterio idem ex Levit. XV. v. Io. de Sodo. mia ex Levit. XX. v. I 3. Is . I s. de
violatione Sabbathi. ex Exod. XXXV. x. de filia sacerdotis fornicante, ex Levit. XXI. V. oec. constat. Sane, Io. Moses dictis sanctioni. bus eapitalibus rationes adjecit, quae apud alios populos non minus , quam apud populum hebraeum valent e ut
ex Levit. XVIII. v. et . uset e ad 2 8. probat Grotius . . Praeterea II. absurdum cogitatum est,
Hebraeo populo indultum, disciplinam,& salutem publicam. ac singulorum ,rimni re poenis capitalibus. ae se bello
tueri; caeteris autem regibus, gentibusive idem, eodem tempore. non licui Leo quae sunt verba Grotii . .
Immo contra, I 2. quis non credet,
d. L. l. c. a. j. . n. 9. so Uror. d. C. a. f. s. n. 9. ρὶ Grol. d. f. s. n. to. g Grol. L. I. c. a. g. s. n. 3. Lib. a.
eum lex Mosis de judiciis expressam ha
buerit divinae voluntatis imaginem , recte , ac pie facturas nationes , quae inde sibi exemplum peterent P . Sed de r3. apud omnes gentes in crimina quaedam pinnas capitales saniscitas esse, experientia testatur.
h. DL V.Causa indiens poenae est ipsum jus naturae q . Cum enim Deus jura quaedam hominibus propria esse. v luerit, necessario inde sequitur, alios haec jura violare non posse . 3c conistra voluntatem, legem, ae praeceptum Creatoris agere, qui talia jura, naturali ratione euique hominum qum sita . turbant.
Hoc posito, eorro ex eadem ratione naturali sequitur . turbantes injuriam illatam reparare , eoque suum cuique tribuere debere. Equidem. cum non agatur hie de
reparatione damni. in bonis. Se patrimonio dati s nam poena tunc demum est, quando ultra damni dati reparationem a reo aliquid praestari debet ι in , noxa autem, seu injuria, sive privato , sive auctoritati judicis illata , restitui in pristinum statum non possit, nulla videtur actio naturalis prodita ad injuriae hujus reparationem .
Verum, alibi demonstravimus , re parationem quoque fieri naturaliter perrantundem, utpote quod morali rati ne idem est : uti igitur damnum datum in bonis, si res ipsa restitui non potest, pensatur si reo tantundem ex ejias bonis aufertur I ita pari ratione , quia malum, quod reus fecit, in pristinum statum restitui non potest, ei tantum dem