장음표시 사용
81쪽
Ex septem quadragenariis decimestres de undecime tres partus sunt eodem a nodo, veluti ex dimidio anno septimestres. Atque eiusdem libri tractationem finiens, in ultimis vel bis ita loquitur. Nam, si mulier post medium mensem concipiet, partus in undecimum in seni dum scilicet absolutus sit, ae perfectus circuitus necessitata quadam,& naturae lege deferretur. Haec Hippocrates
i finium unde Urem reprobat evidentur.'ΡLvτARcuus in vita Alcibiadis inquit haec verba, quibus aperte adira dum detestari partum videtur undecimestrem. Haec cum multorum sermonibus deferrentur ad Agidem, tradunt homine non tam accusatorum criminibus qui suspicionem de Alcibiade faciebant,qua tempore esse adductum, ut violatam uxoris pudicitiam crederet. Nam antea Rex ingenti terrae motu perculsus relictam urbe coniuge decem continuos ab- fuerat menses,post hoc tempus natum Leontichidem,suum filium este negauit. Ex quo aiunt illum, velut a regio sanguine alienum successione regni a pos eri ribus fuisse exclusum. Hippocrates libro de carnibus non recipit alium antiquiorem partum deci-io mestri, cum ait:
Nouem mensium,& decem dierum partus fit de vivit,de habet ad hebdom
At libro de natura pueri longe clarius. uberius itaque ait) alimentum puer quaerens calcitrando pelliculas disrumpit, dc a vinculo exobitus stimul foras prodit: atque haec, ut longissime in dece inmensibus fiunt. Ac rursus eodem libro multo apertius partum ad undecimum prorogari messem non posse testatissimum facit. Verba illius hoc modo habent. Quin etsi alimentum a matre prius puero defecerit, etiam sic partus matri pri- . o us aduenit, dc ante decimum mensem puer prodit .caeterum,quae longius, quam decem mensium tempus, uterum gestare sibi vita sunt: nam liociam saepe audiuit illae ipsae hoc modo,quem dicturus sum, deceptae sunt. Quum uteri spiritum
acceperint in seipsos a ventre flatum exhibente, eleuamur, & intumescunt contingit. n.hoc videntur sane tibi tunc mulieres conceptile. Pi terea si menses non procedentes congregati fuerint in utero, de diutius manserint, semper profluunt in uteros, aliquando una cum flatu a ventre: aliquando etiam incalescentes: de sane tunc quoque habere in uterum mulieres sibi videntur nimirum mensibus non prodeuntibus,& uteris eleuatis. Deinde aliquando menses sua sponte erumpunt, aut aliis suprauenientibus a corpore in uteros, dc priores pro
o trudentibus, de status egi editur, de multis iam statim post mensum purgatione uteri hiant, de ad pudendum vertuntur, Sc tunc vitis pei millae ad se genituram
concipiunt eadem die, aut omnino in paucis. Existimant autem expertae carum rerum, ac rationum, etiam illo tempore sese habuisse in utero , quando menses
non prodibant ipsis, Muteri erant eleuati, e tumentes. quod aut cin non diutiusquam decem mentibus contingat uterum gestare, ego demonstrabo. Porro, quaesit ciuscemodi necessitas, declarat sequenti orationis fine. Alimentum, dc augmentum quod a matre descendit non amplius suilaciens est puero, ubi decem menses praeterierint,&puer auctus fuerit. Trabit enim, quod dulcissimum est in sanguine, simulque etiam lacte modice fruitur, cum 1ο aute haec ipsis rariora & pauciora sint,& puer plenus ac maturus existat, copiosius alimentum desiderans, calcitrans,&pelliculas rumpens initium partus matri inducit, de hoc perpetiuntur magis mulieres primi parae, deficit enim pueris alimentum,ut ad decimum usque mensem sufficere non possit. Alia etiam ad hoc proposita dicit, quae non refero , quia summa rationis
Hippocraticae consistit in alimenti defectu. Haec explicant magnam adesis
82쪽
contradictionem inter authorem libri de septimestri, & octimestri partu, Mai
thorem libri de carnibus, A de natura pueri;quq contradictio adcomagna est, ut non possit dari locus concordiae, nisi decipior. Vlpianus I. C. non vult adhaereditatem admittendum natum post decimum mensem ab obitu patris: cuius legis supra meminimus in tractatione de partu
septimestri, Ninfra etiam, quod pertinet ad propositum, quaedam dicemus plurimum utilia.
CV M igitur res ipsa plena distensionis videatur, ne muneri meo desin, de
cla ars oportebit,utta sit ex cotrariis opinionibus vector. Putaueri in i laquc partum undecimest in recipiendum. atque ne id gratis pronunciasse videar, duplex adhibere volo in hac inquisitione instrumentum, rationem scilicet, atq; cxperientiam: quibus abditam veritatem inueniri posse certissimum est, mox autem clarissimorum audiorum sententiis confirmabo. sed in primis examinare mihi placet rat onem auctor: s libro de natura pii ri ut noscamus quanti in menti sit. Partus undecimestris admittendus non est, quia latus in utero nutri' ii, ri non potest sanguine suauissimo, nisi spatio decem mentium exactorum : desiciente alimento calcitrans, ruptisque membranis, & inuolucris, viam sibi parat ad exitum. haec ratio non est necessaria pro tempore determinato licet absolute sit necestatia: etenim duae sunt cause partus naturalis; una est quod in us ronon habeat accommodatum alimentum: alia, quod grandior factus non possit contineri amplius ob angustiam loci in cauitate uteri. prior caussa non accidit determinato tempore, nempe septimo duntaxat mense, aut nono, aut decimo: sed quemadmodum quidam scelus nutriri in utero non pollunt ultra diem centesimum, & octuagesi in una secundum, se quidam ad nonum perueniunt, x quidam habent nutrimentum in decimo cur non poterit prorogari par- tiis usque ad undecimum si eus arca sit mulier, vi erus est uetus ferre ei uicemodi pondus, quam rationem imaginabimur, ob quam exaei:s dc picnis decem mc-sibus nutriri valeat,statim vero desciat illi alimentu in ultimo die meos decimi, ita ut extendi non possit partum usque ad medietatem, si ita e. g. contingat, V decimi mensis si ergo ex i81. die prorogatur adducentesimum sexagesimum quintum: ita etiam a decimo usque ad undecimum prorogati poterit. atque hic ego notari velim hanc cauilam nilnus esse necessariam uteri angustiam sanis mulieribus. Alimentum enim semper suppeditatur infanti expurissimo sanguine, dum illa bona sanitate fruitur: quod nobis opus naturae ostendit post editum in lucem puerum, cum ex eodem sanguine paret illi nutrimentum in mamillis spatio duorum, ac etiam aliquando annorum trium. in morbosis mulieribus id ultrδ concederem: nam cum iis ipsis desit pro vita nutrimentum, multo magis infanti deesse oportet. Exemplum autem de ovo, quo ubi utitur Hippocrates non persuadet. Quia inclusus pullus, aliud non habens alimentum, quam quod in ovo est sub putamine , necellarium estrupto putamine aliud extra quaerere. Haud ita habet in utero: quia per umbilicum sena per assivit sanguis ipsum nutriturus ex naturae artificio, acetiam ex attractione ipsius foetus, ergo alimenti defectus minus necessaria caussa est, quam angustia uteri. haec enim omnino cogit puerum exitum parare sibi,cuin in eo amplius cotineri nequeat domicilio. Exemplum in sit perioribus ex Hippocrate dedimus, spi- socatum tritici, amygdalarum,malotum punicorum,&alborum in angi ista rupe natoriam, Hanc maxime cogere angustiam utero gerentes prope partus horam constitutas facile demonstrant, in quibus adeo magna in omnibus vasis ad verum pertinentibus apparet distentio,vt unusquisque facile iudicet amplius in eo contineri foetum non poste. Estque hoc adeo notum experientia, ut nihil
83쪽
notius meo iudicio possit inueniri. Des igitur mulierem sinam aderit in hac nu trimentum,ad longius tempus: sit postea magnae capacitatis uterus, qualis esse consueuit in mulieribus, quae multos peperere filios: in mense decimo exacto
non deficiet alimentum, nec omnino repleta erit cauitas uteri atque haec procul dubio ratio est, quae cogit admittere undecimestrem partu. Huius demonstrationis sium ma sic instituatur. ille partus secudum naturam prorogari potest, cui non deest accommodatum alimentum de capacitas uteri nondu in omnino plena est. Atqui exacto decimo mense, adest alimentum accommodatum se tui,&capacitas uteri nondum omnino plena esse potest. Ergo mense decimo Io exacto partus prorogari secundum naturam potest. Huic praetercaaddo experientiam: nam siderogares denim ijs,quq ad partum pertinent,mulieribus non debemus, cum illae pallim profiteantur undecim mensibus portasse uterum, de obstetrices in hoc opere exercitatae idem fateantur merito hunc recipei e debemus. Accedit ijs ratio sumpta a procreatione ad motum, & a motu ad partum, de qua superiori libro multa diximus, quae prorsus cervicosissimum etiam con uincere pollet hominem. Sit enim formatio foetus absoluta die quinquagesimo: mouebitur fletus die centesimo: nascetur trecentesimo: at hoc spatio menses complectitur undecim, ut unusquisque noscere potest facta putatione mensum Graecanicorum, nempe constantium, vis pedixi,ex diebus 29.& horis n.
x: Quod de procreatione diximus facta die so . id quidem ipsum ab Hippocrate
scriptum fuisse libro de alimento eius dictio, quam superiori libro citauimus, manifestum facit. Postremo apud me plurimum valet authoritas Artastotelis, plurimum aut horis libri de septimestri partu ac inter alios ipsius etiam Avicen- , qui non hunc modo partum, sed annuum, oc mensiuini etiam quatuord cim concedit.
'uomodost facisndumauiseritatibus Hinocratis contrari siad.ntiabus. librum defextimesbiparius spe a Polybo
NVnc superest, ut interpretemur aut boritates, quae contrarium persuadebant, facto principio ab Hippocrate. Itaque sciendum hunc primum extitisse authorem admittendi partum septimestrem, didicisseque vitalem esse ab obstetricibus ut ipse inquit libro de carnibus his verbis: C terum inexpertus quispiam mirari queat, quod septimcstris puer nast tur: ego quidem igitur hoc ipsum vidi Sc si equenter. Parum postea docet modum, quo possit quispiam dehoc partu seri cer
Si quis autem hoc deprehendere vult facile est obstetrices adire, quaep
rientibus adsunt,3 ex ipsis percontari. Quibus verbis dicit, no adsuisse ante sua tempora experientiam, quod viueret septimo mense natus diceat mihi transferre, quae dicit ad partum deci mestrem. Hune scilicet ultimum esse mensem gestationis in utero, ex ijs scilicet, quae ipse nouit Mobstetricum relatione obseruauit. At certe quidem impossibile fuit. homine quamuis exquisiti iudici j, omnes adiisse totius Gii ciae obst trices, a quibus fieri potuisset certior partum ad undecimum etiam usque mei seni prorogari nonnunquam posse. Etenim sunt partus ubique sequent stimii nec omnia, unus obseruare potest idcirco inqui Poeta: Suodn seu tu foret u nouit os gin. ' Quodque latet niuenem certe non latebit hominem in senectute constitutum, in hunc modum artes fiunt per additamentum. Quae res pol illimum nunc demonstrabiti irin hac de qtia agimus partus materia. Novit Hippocra tes partum dari septimetirem, at non exacte nouit: ut qui putauerit irasci sex
mensibus septem exactis & plenis solaribus putatione facta dieriam triginta pro quolibct meoic: sic dierum esse aio. asseruit. lndiguit hcc illius doctrina eme
84쪽
latione duplici. una suit in recta putatione mensium: altera, quod non semper plenis nasceretur. Vtranque statarn scribit autor libri de septimestii partu in eius libelli ingressu cum dicit.
Quod est. Enimuero septimestres diebus centum octuaginta duobus, Mquota diei parte eduntur in lucem. Quae verba indicant non oportere plenoscite menses.sed sui licere inchoatos; nam i 81.&horae 11. duos solum dies habet Solaris mensis,& horas ii. Lunaris autem habet dies quinque & horas tr. haea igitur emendatio est huius regulae, septimestres nascuntur G o. diebus. Ait ' ram emendationem de supputatione statim proponit in eodem libro, dum post i opi aedicta veiba ait.
Nam si de pi imo mense dies quindecim de quinque vero mensibus diescentum quadraginta septem cum dimidiato die complutaueris, duo siquidem menses diebus propemodum unde sex sexaginta constat, comperies ad septi nium niensem anni dico dimidium diei etiam particula quota particulae quota: accedente, amplius quam viginti dies desiderari. haec verba docent errasse in computando authorem libri de carnibus, cum solares computat. nam debciat 1 oci se Lunares diem scilicet viginti nouem,& horis duodecim pro singulo mense, ut primo huius tractationis libro manifestum fecimus. Autla origitur libri de septime fri partu emendat, quaestributitur libro de carnibus. Emendat etiamin ης, quae ad partum undecimestrem pertinent. Nam cum neget parium hunc aut hoc libri de carnibus voluit ostendere, quicunque scripsit librum de septimestri partu, eum omnino admittendum eisdem rationibus usus, quibus ille . primus partum septimes rem admittendum fore duxit. Scribuntur haec initiab. o decepti inestii partu. Mulieribus in us ii .ae ad partum pertinent, fidem abrogare non oportet. ac parum postea. Quae vero iudicio praeditae sunt, se in per dicunt de te stantur septimestres octimes ires.&nou mestres &decimestres, d 3ο undecimestres, Sccx his octimestres non est ei peis lites. quasi quod velit dicere: Quemadmodum tu omnium primus parium amisisti septimesticin&ab obstetricibus,& propria experientia edoctus, sic ego partum admitto undecimestrem quod obstetrices,&parientes illum recipiat: mox quia ratio ipsa persuadet, inins quae conceperunt post medium mensem, ut in ultimis verbis libride octi me siri partu scriptum fuit. Quaeri hoc loco solet, an idem sit horum librorum author: atque si idem, quomodo discordes pollini inuicem opiniones componi. sunt, qui dicunt librum de septimestri partu fuisse consscriptum ab Euriphonte aut Philistio inter quos fortassis est Cardanus: cui ego an fidem a s hibere debeam ignoro, cum nondum constet apud me, cur ita senserit. Non- onulli putam non eis librum et manum Hippocratis, sed a Polybo eius discipulo scriptum: vir anque coniecturis probant latis euidentibus. Hippocratis, ii quiunt. lictio breuis eth. simul dilucida. at licet sit breuis eo in libro, non admodum tamen dilucida,sed plerunque adeo ob cura, ut non possit sere assequi. Deinde addunt non idem hic sentire,quod libro de pucii natura. Plaetcrea X-tat Galerii. sue Plutarctu liber, cui titulus est de Historia Philosophica, in quo dum Polybi, Magni Hippocratis discipuli, opinionem de partu septimes ii r censet . eadem feto verba scribuntur, quae in principio habentur libri de partu septimestri. Postremo dicunt multos libros eius hominis sui ilicolim Ptolomaeo Philadelpho AEgupti resi sub nomine Hippocratis venditos, ut Galenus etiam so recenset. Ego in hac re haud plane habeo, quod dicam. Nam liae rationes allia quid persuadere posse videntur. tamen receptissimaeli opinio librum de octi- metiri, Se sepsin esui partu suisse ab Hippocrate scriptii: Galenus etiam videtur ijs adhibere fidem, ut qui scripserit commentarium inlibium de septime stripartu cuivi fragmentum adhuc extat. Hanc opinionem, si sequamur, opus est,
85쪽
suspicari librum de carnibus de natura pueri non esse illius legitimum sed a Polybo , ut Galenus aliquando dubitauit, conscriptaim; in quo libro Ae diuersam computandi rationem . A de Partu undecimestri omnino cottariam habet. S ne putauerim alterum horum sentiendum esse: vel quod quatuor hi libri suerint ab Hippocrate seripti: sed libros de partu septimestri, de octinaestri seni rem edidisse, de propterea in his duas illas opiniones retractast quas iunior, de nondum plane expertus alijs involuminibus scripserat. Vel librum de natura pueri & de carnibus germanos existere Hippocratis libros, de septimestri ai rem,&o timestri titulum, hosque ipsbs vel Polybum, vel alium quempiam ex odiicipulis Hippocratis scripssisse pro emendatione opinionis sui praxeptoris.
Nam quemadmodum Aristoteles multa scribit contra Platonem , sic mitum esse non debet, si Polybus contra Hippocratem scripserit, certior redditus e rum , quorum praeceptor habere exactam cognitionem non potuit. Verani autem huius viri opinionem extitisse colligent omnes, qui ab Aristotcle confirmatam nouerint, ac ab aliis qui postea de eodem argumento scripserunt. Quamobrem, siue hoc,siue illud admittamus, pro cxplorato habere opo te tum partus undecimestres omnino recipiendos, tum putationem mensitum in utero gerentibus audiendam ex diebus viginti nouem,& horis duodecim, ut priori libro docuimus. haec quod attinet ad horum librorum censurain, satis. o Caeterum Historia a Plutarcho scripta in vita Alcibiadis non cogit, ut si iudices admittere noluerint undecimestrem illum pro legitimo,debeant propterea re probari omnes:quod optime demonstrauit contra Decemuirorum sententiam Decretum Adriani Imperatoris.
Iurisonsiliora opiniori Partu undecime L porro quod attinet ad Iurisconsultos,partum undecimestrem non recipit Iustinianus in Authentica de restitutionibus,&ea quae parit. c. Σ. q. fi. sed ipsius,' opinionem nimis seueram esse , ac non recipiendam scripsit Andreas Alciatus, libro tertio paradoxotum capite septimo: de qua descripsit etiam doctissime Menoebius libro secundo de arbit .iudici centuria prima casu 69.nu. quinquagesimo. Hic obiter adnotare volo, male Alciatum arbitrari partum undecimestrem primum omnium Aristoteletii recepisse: nam, ut supra dictum a nobis fuit, longe ante Aristotelem polybus, aut Hippocrates cum admiserunt. Sed&vlpianus post decem menses mortis natum negat admitti ad legitimam haereditatem quem non in mense putauerit quispiam aberraste,ut puta qui sortassis fuerit secutus opinionem aut horis libri de carnibus,& de natura pueri:sed
sin aliud mente conceperit prudentissimus lurisconsultus inquiramus.
cur Vt ranus undecimenum panum inter kgitimosno
MIrum certe iudicari debet, cur Vlpianus partum undecimestrem inter se gitimos non recepetit. Nam si unius Hippocratis doctissmi viri, vilaris
consultus ait, testimonio septimo Mense natus ad haereditatem admittitur, cui etiam undecimestiis admittendus non est cuius praesertim idem author me- o minit eo ipso libro de quo G septimestri tractauit. Non enim in hac materia thotem libri de pueri natura, vel de carnibus imitatus est, quia ille non d cernit putationem, nisi pleno mense, eoque solari: at Eic Iurisconsultus hanc non recipit, cum statim dicat septimo mense natum, ut centesimo octuagesi
mo secundo die, pro legitimo haberi, quod tempus sextum mensem Lunarem omplectitur actum, septimique solum dies capit uinque. Et certe sui tinct
86쪽
bac serenda lege Paulo Iurisconsulto diligetior, qui cum cipiat septimestrem
partum ex Hippocrate, non tamen declarat, an pleno, an incipiente mense sit accipiendus: nisi fortasse dixcris ex Gi aecorum Iurisconsultorum consuetudine, ut lacobus Cui auus retulit plenum septimum intelligere, quod est dierum 1io. sed sue res hoc modo habeat siue minus, Paulus iurisconsultus in ea leget . non meminit huius te riti inuat Vlpianus longe diligentior ex Hippocratis verbis voluit agere de partu septimestri, ac simul refellere eorum errorem, qui plenos intelligebant menses. nam rio. dies sunt intra limites octam mensis: quem non vult d uinus Hippocrates fore superstitem. Cum igitur hic eodem libro de viroque ag. it partu, unum recipere,s alium reprobare non debebat. Non pos. io sum imaginari non vidisse illum,quq scribuntur ibidem ab Hippocrate de libro de octinaesti i de eiuscemodi partu: neque mihi illorum placet sentcntia qui dixerunt , ita scriptis se imitatione authoris libri de natura pueri: quandoquiocincomputat o, ut ps aedixi statim ostendit ab eo longissime distare. Putauerim it que tabuisse, hunc partum inter legitimos numerandum esse: sed tamen recipe noluiisu, ne mulieres ipsas nimis licentiosas eniceret, utque hac ipsa cautione Izraxuria in a filio, ut verbo dicam,insatiabilem ipsari in libidinem ercerei,de quare sic Ovidius: Prima tuae mentiet eniat siducia cunicto iuP.se capi: Capies, iu ntido imis ago.
B Vere prim volucres taceant, state cicada, Menaluia lepori det sua terga canis.
HAEc quoque, quam poteris credorensis, volesi Et Propertius: ' . Hic genu insidum nuptarum sic nu a putata esti . Nec Ma Euadne,nec 'ia Penelope. Ac rursus eodem libro: Obiicitur toties a te mihi nostra piari Crede mihi τοι, imperat se a matre. : Vos ubi contempti ruttiose putris, Nescitis captae mento habere modum. Tlimma per incensas citiin sed tura ista Huminaque ad ontis sint νιὰ Iura caput. Et placitum Ges p rtu ct ona littora nautu Praebeat hos Doce med asso. uampo ii vest/ηs qui suam deprehendere cursis, Et rapidissim os frangere neqMIM.
Post iit effrenatae tritiusce libidinis quae mulierum propria est, exempla in medium .iserri sexcenta sed pro omnibus una sussiciat nobis Messalina Clau- dii Caelatis uxor, Lyciscae prostitutae mulieris nomen mentita & titulum. Haec saepe lupanar sub noctem adiitiuam portentosam libidinem ad satietatem e pletura. Et quod omnium foedissime fecit cuin famosiit imis Meretricii quaestus coortis coitu certauit,& re scindissima palmam sibi quaerens,quam cum pluries reportasset tamen semel ex prouocatione 'obilissimam e prostitutis ancillam die ac nocte, quinto ac vigestino concubitu egregie superauit, de qua ita canit Satyrographus:
Intrauit caldum veteri centane lupanar EI GEam vacuam atquesuam hinc nudis papino Consuit auratis titulum mentita lycistae,
Ostenditquesum, nerose BritaAue, ventrem,
Excepit ιlande intra te alae aerapopsit, uox lenone asiam dimittente puelgas
87쪽
. LIBER SECUNDUS.. Clausit, adhuc ardens rigida tentigine vulva, Et luxata viris, nondumsatiata rece D. Legem igitur eam tulisse Vlpianum censeo magis ad terrorem mulierum, quam quod in omnibus obseruari debere voluerinAtque haec mea sententia est circa hanc legem.
OVae supra aiximus undecimestrem partum confirmant, at multo magis, quae nunc sum dicturus. Nam post undecimestre ordine sequitur annuus parius: de quo licet ambigant multi, scriptores tamen probatissimi , ac in artis operibus exercitati aliquando contigiisse memoria prodiderunt. inter quos primo loco afferre placet Thimaeum, quem Diuinus Plato maximi semper sec t. Hic Annuum partum adeo persectum esse arbitratus est, ut Omnes aianuos esse dixerit, putare tamen mulieres & septimestres & nouimestres edidisse foetus, computatione mensium facta a stippre: sione mensum: quibusdam enim non statim, licet utero gerant, supprimuntur sed fluunt vel uno, vel duobus, vel tribus etiam mensibus. Plutarchus ,sive Galenus libro de Placitis philosophorum quinto, de huiusmodi opinione hoc modo scribit: Ab Thimaeus duodecim mensibus partum gest ari credidit, nouem tamen eos interdum existimari; interdum M septem,quia non statim sempera conceptione menses supprimuntur. Citamus etiam pro confirmatione nometi testimonium, qui M.,. de Neptuno loquens qui Tironem Salmonei filiam,S Crethei uxorem ad JEnipei sturuub ollia sopitam comprelIerat, sic inquit:
dipostquam munus numentem :t amoris, . Et dedit amplexus atque oscula dulciastisit, Imprensere manu sed isto Emi amici G de hoc complexu, nam cum se voluerit annus, KL ires natospartes. Haudurita Diuum Connubis.
Praestat hic recensere,quae in huius Hometicae sententiae confirmationern o doctissitne scripta legimus apud Aulum Gellium, libr. 3. noctium Atticarum. Eius verba sic habent: id cum ego ad complures grammaticos attulissem, partim quoque disputabant,Homeri quoque sicut Romuli annum fuisse, non duodecim mensium, sed decem. Alij conuenisse Neptuno maiestatique eius dicebant, ut longiori tempore scutus ex eo grandesceret. Alij alia quaedam nugalia. Sed Phavorinus mihi ait: . . .. non consecto esse anno, sed allecto. in quare usus es hverbo non vulgaris significationis. Affecta enim sicut Marcus Cicero, de veterum elegantissimi locuti sunt ea proprie dicebantur, quae non ad finem ipsum, sed proxime lini progressa, deductave erant. hoc verbum ad hanc sentetiam in: fuit 6 Ciceronis oratione fuit, quam dixit de prouinciis consularibus. Hippocrates
autem in eo libro,quibus conceptum in utero coagulam cosormatum, & tem
pus ipsius parturition is nono, aut decimo mense definiisset: Neque tamen id semper eadem esse fini dixisset, sed alias ocius fieri alias serius: hisce ad pol tremum
verbis usus est: μι--... . Quod esti
88쪽
In hisce vero,& plura fiunt,& ex toto,& per partes, licimus etiam,& plura pluribus & pauciora paucioribus. Quibus verbis significat, quod aliquando ocius fieret: non multo tamen fieri ocius, neque quod setius multo serius. Haec Gellius.
Quae de industria afferre volui: primum quidem, ut ostenderem antiquitus fuisse quaesitum an partus admitti deberet annuus;&a Phattorino iam stabili tuin anno astecto nasci posse puerum id est iam ad finem properante: Deinde,quia tacitam qu andaria rationem ex Hippocrate inert, qua idpost contingere. ratio in his vcibis continetur,&Plura pluribus & pauciora paucioribus. I. Nam libro de alimento agens de computatione dierum a generatione admotum: Sca motu ad partum, ita scribit: Non ell,lc cst, quibus ille verbis notissimum fecit, non es le ita definitum tempus generationis quin possit anticipare&postponere, modo tamen non sit affatu digna anticipatio, dc postpositio atque ut optime interpretatur Gellius, quod aliquando ocius fit, non multo ocius sat, quod serius, non multo serius. perpulc hia extat hac de re sententia illius libro de natura pueri, ubi habet: lit famis est iam puer,& ad hoc peruenit scemella in quadraginta de dii
bus diebus. vi longi ssime primarn coagmetationem, &coarticulationem accipiat. Masculus vero, ut longissime in 3 o. diebus: ut plurimum enim hoc tempore, aut paulo breui Ore,aut paulo longi re articulatio ipsis contingit. Haec verba, si aliud non admittant formationis, seu generationis tempus,
non bene conueniunt cum ijs qu, scribit id ppocrates libro de alimeto, & cum
experientia. te minus cnim naturalis partus cilci solus die, igo. parum plus aut minus: vel 232. parum plus aut minus.atque ii a partus intermedii nulli extarent contra experientiam,& quotidianum euentum: propterea longe rectior computatio Hippocratisi: bro de alimento, quam in confirinationem annui partus asteit Gellius:&illi certe standum iudico, non ijs quae libro de natura pueri scripta sunt. At sert ibi Hippocrates quatuor formationum tempora. Primum est dies 3 s. Motus 7o. Partus aro. 3o Secundum eth s. Motus 9o. Partus 27o. Tertium so. Motus ro . Parius 3o . Quartum o. Motus 8o. Partus 1 o. Quibus postea addens est&non est limitat regulam, docens variare posse illain in eo quod magis ac minus: quς verba Gellius attulit. Sed quoi sum hete, inquies Zcecie, ut osten iam necessitatem aliquando ponendi parium annuum. sumo mihi formationem factam die quinquagesima, erit parius die trecentesima. f.ituamus ipsam formationem tardare diebus aliquot, paucis tamen, ut puta qumque, tunc erit iuxta hanc regulam in fallibilem. Formatio s s. Motus aio. Partus 33 e. At dies 3 3o .constituunt annuus pa- 46tium anno scilicet affecto Lunari,ut docuimus. Rursus postponat dies quatuor,&holis decem erit.
Atque hic etiam dies in annuo includitur terntino. Vides igitur, si Hippocratem cum ratione ipsa sequi voluerimus ducem posse interdum admitti pa tum annuum. lg tur non immerito Lucius Papyrius praetor, vi legitur apud Plinium lib. .ca. s. secundo haerede legem agente honorum poliessionem contra eam dixisse fertur,cum matrem parium tredecim mensium tulisse diceretur, de quo sequetui capite. Volo hic ais erre historiam in nostra prout ricia notissimam. Luci etia Amici Scalini Camertis nepta apud Lautanae virginis aedem habitantis vixdum a tertiana notitia, ac plurimum extensis, conualcscens, annum 'agens trigesimum quartum .ac pictii loco temperamento,praedita quae filios antea qua . ii ii habuit, die octaua lanua j anno Domini is s . rem cum Francisco habuit marito : quo discedente, post mensem apparentibus signis in aliis gestationibus uteri ab illa obser uatis,patruo ac matri dixit sese utero serere. Nullum
89쪽
tum illa motum percepit circa uterum, nisi sexto mense, perexiguum. de quare non parum, utinassiacta ad inuabatur. Ventrcque ipsis utilies magis, magisque augescente longe maior admiratio mulierem ccpit, quod simul pedes aedena tosi fiebant, cutis storidus, & viuidus evanuerat calor e facie: Hinc illa sibi ti-
mens multoque magis mater suspicata, ne graue aliquod inuaderet malu , MOdicum vocarunt D. AEneam Crudentiatum in artis operibus exercitatissimurn, ac doctis Iimum qui omnia pro suo munere consideraris,in eam opinionem venit, ut non utero gerere illam sed malum habitum pati diceret:atque nisi manus porrigerentur adiutrices. breui laboraturam aqua inter cutem pronuntiabat. Q volebat ille & corroborare,& prouocat emenses. At illa roborantia admittebat omnia,quae vero ab utero purgationes ducebant, omnino renuebat. Duos accersiri postea iussit medicos D. Properta in Surnanensem,&Ioan. Baptistam e monte ulmi, ambos a rate, experietia, doctrina.& moribus clarissimos. Habi ta fuit inter ipsos pro more consultatio in qua conclusum fuitExcellentissimum Credentiatum de morbi natura optime iudicasse. Nihilominus tamen persuadere nunquam potuerunt illi non habere in utero. Septimo incnsu aductilento
motum percepit exiguum: at aliquanto maiorem praecedenti. Octauo motus f re nullus. Nono ventre multum tumescente semel magno motu agitari in v te
ro percepit. Toxo progressia temporis huius obediebat solum in victus ratione o medicis, at in usu pharmacoruerat inobedies. Vix enim multis precibus adduci potuit ut bis in septimana scurpulos duos masticaret reubat bari cum pastulis.in fine noni mensis rursus moueri nouit in utero cui lentius; ita ut lana admodum dixerit rem esse in tuto nec amplius an utero gereret dubitandii. Vetum trans cio mense decimo nec parturiente, signisque mali habitus crescentibus dubitare coepit. Rursus vocantur ad consultationem Medici: inter quos quartus ego intersui. Multi ultro citroque ut fieri solet habiti sunt discurius . illi cotendebant mulierem non gerere utero, sed solam pati cachexiam: ego vero di gestare uterum,&malum habere habitum dicebam. Erant autem coniectiarae apud me praecipue tres, quae in utero habere mulierem, ostendebant. Vna, quod lac ia30 manullis habebat licci paucu&aquosum altera erat motus in utero perceptus a muliere iii dicio a. Si quae alios portauit filios. Tertia, quod septimo mente Mnono quibus nasci colet homo, motus nugis conspicuus apparuerit. Rcluct hantur alij nu bi valid stime dicentes motum seria flatuosospiti tu contento in
utero ob magnam imbecillitatem viseerum, huius ctiam caussa ventrem inti ira escere. I ac in mamilla contineri ob retentos mentes: unoque tempore magis,
quam alio satum facere impetum in angi isto loco existentem.& quq rentem sibi exitum. Ac tandem iam praeteritos fuisse menses, quibus illam utero gerentem oportui siccesse puerperam. Eram illis oppositus,es instabana. Pri umquidem quod statuosus spiritus non debebat ficere negotium magis uno, quam a- lio mense: nam haec motum percepit sexto, septimo, & nono bis: at flatus continuam inferre debuisset mole stiam: secundo status dum mouetur, dolorem facit, in illa motas erat sine dolore. Tertio mulier erat maxime experta in discemnendo motum a flatu de a puero. Deinde lac generari in mamillis ob languinis cora fluxum: in cacheria id non contingere, cum sanguis admodum sit exiguus, nec aliqua adsit in corpore necesssias transmitte di sanguinem ad mamillas. Dicebam postremo ex At istotele nullum certum esse homini paticia di tempus. Tandem consuliatio fuit plena dissensionis,&controuersiarum. sed vicit pars
ea, quae contendebat mulierem non gestare uterum, ac me reluctante conclusum,dandum illi pharmacum expur ans pituitam, quam multis antea diebus 10 sese praeparasse asserebant. Ac ita fictum fuit, nam quarta Decembris exhibito pharmaco,ac optime purgante quinta doloribus maximis aduenientibus puellam peperit: quae in prima quadragenaria obiit.
Haec historia manifestam mihi fidem secit
90쪽
A N porro aliis deinceps mensibus, decimotertio scilicet, & decimo qua
oto contigerit aliquando nasci hominem, dubium cum apud me sit, nec ali quid habeam, quod certi ai ferre possim in medium, liberum elle volo legentis iudicium ut credat vel non credat, quae ab Aulo Gellio Plinio, de Avicenna, Petroque Apponensi scripta sunt. Horum verba afferre in studiosorum gratiam placuit sic igitur Gellius, lib. 3. noctium Atticarum ca. a G. scribit. Sed quoniam de Homerico annuo partu ac de undecimo mense diximus, i quae cognoueramus,visum est non praetereundum,quod in Plini j secundi libro septimo naturalis historiae legimus. id autem quia extra fidem videri potest, ve ba ipsius Plini j posuimus. Massarius author est, Lucium Papyrium praetore, limrede lege agente, bonorum possessionem contra cum dedisse, cum mater par tum se tredecim mensibus tulisse diceret quoniam nullum certum tempus p riendi statutum ei videretur. haec A. Gellius ex Plinio. Avicennalibro nono de animalibus rarum etiam partum affert Audivi inquiti a fide digno, mulierem quatuordecim mensibus portasse,ac aliam post sex menses partum edidisse. Quasi quod dicere voluerit quemadmodum sex exactis mensibus lunaribus statim nasci partus potest, sc non est inconueniens is arbitrari. post decimum tertium posse mulierem partum emittere. Petrus Apponensis in decima particula problematum, in i problemate, dein conciliatore disserentia. 9.do partu i . mensium ex aliorum tamen relatione mentionem facit. Et certe non videbitur omnino mirum: nam si recipiunt
Hispalenses quidam Medici, qui cubiculo inseruierunt iam, & adhuc inseruiunt Philippo Secundo Hispaniarum, dc Indiarum Regi Potentissimo, ut Fe
dinandus Mena, & Franciscus Valesius, quorum etiam supra meminimus,pa tum vitatem quinque mensium, qualem in Italia, de in aliis regionibus foecundillimis, Agypto, nunquam contigit se memoria proditum est, cur non admittemus aliquando partum mensum tredecim,& quatuordecim i Deinde, quod olim contigit in nostra prouincia,S cuius oculati fuimus testes, Bartholomaeus Eustachius Santoseuerinus absolutissimus Medicus, Petrus Antonius Saccomannus Vi mensis,Aloysius Gratiosus Corinaliensis,& ego, fidem facit eiuscemodi partus minime reprobandos. Rcs in hunc modum habuit: Do. Hieronymus Bisaccionus Patricius AElinas uxorem duxit Ferraria'. anno is ri . hanc ille post mensem compressititum decimo incipiente doloribus partus aduenientibus, & aqua plurimum fluente delusiae erunt obstetrices ac
matronae dolores illico cessarunt vcntre adhuc tumido manente, atq; ipsam gnam grauitate sentiente.Nullam remedium tentatu non suit a Medicis Ferra . . riensibus, ut socium educerent sue vinum suae mortuum.Tandem cum incas sum laborassem, de pondus utero incumberet, mouereturque ad corporis motum, anno iam praeterito , putarunt unanimi consensu mulierem pati molam: pro qua educenda remedia nihil profecerunt. sic misera annis duobus eum gestiuit uterum. Eius vir duxi rex voto coniugem ad sacram aedem D. Virginis Lauretanae, ac in patriam reuersus vocat ad consultationem medicos: quo tempore leui febre, Δ continua tenebatur cum cisdem circa uterum symptomatis. Hae litabamus omnes,alius aliam rem dicebat, imaginabaturque; ac post discursus multos in eam sententiam venimus, tumorem adesse in utero praeter naturam, vel scirrhosum, vel cedematosum, aut molam: dum ita ambigimus,ac ab omni genere medicamentorum abstinemus solo victu accommodato contenti mulieri fluor alui superuenit sc ditis sinus, erant excrementa flava, ac
vi plurimum alba, S liuida, dccopiosa, singula quaque hora decies fere egerebat. En mirum dictu nondum visum, nondum imaginatum,cum ipsis excrementis duae essivunt costae paruae.Quae indicabant nobis ob paruitatem esse costas pueri in utero existentis. Rursus sequenti die duas alias emisit, de expirauit Exent a