장음표시 사용
12쪽
ra est: hui'caeli sol,intellectus Luna voluntas,huius solis radius, Logica . huius Lunae spledor, Ethica est. Illo Logicae radio elarescens intellectus omnium scientiarum promicintes fulgetras solari luce splendidiores solet eiaculari h ic vero riticae splendpre voluntas collustrata, in immeniis rerum omnium pelago, in quo saepius secura littora phareae rupes mentiuntur , curium suum sine lapsus re naufragi periculo ad portum dirigit Losicae luce conspersus, intellectus , ubique videt, ubiquo latentε rerum veritatem inuestigat intuetur voluntas Morali Philosophia veluti refulgente pharo ducti, virtu Milonitu vitaris G smmy, x0s 'mi
13쪽
tur assequitur scyllasis symplegades sine offen
sione praetergreditur hoc est, vitiolum omnium seopulos,ua feliciter pertransit, ut non modo in eos
noninipeos sed ne iosos quidem offendisse vide
tur: aetandem quod tu prennini est)ad aeternae seli eitatis portum his tam felicibus auspiciis perducitur. Sol radius prim concessus,st, ut ex eo in Lu- astra omnia,totumqbe universum summa lucis copia dimanaret Intellectui coelestis animae solito gicam tanquam radium lucidissimum supremus ille lucis primigeniae parens Deus optimo. liberalissime largitus est,ut ex illo radio, luna, voluntas,idesicet
humanaducem suam abunde mutuaretur. An non igitur optime cousultum fuit, Vtaealectica, quavriue radio clarissimo intellectum matutinis horis ornomus espertinis adiun geremus Ethicam,ctiusclaritate voluntas illustrata, non amplius in vitior .vmbris ambulare, aut Ixioni similis umbram solam Io..co pulcherrimae,ae formosissimae Iunonis amplexa retur,sed recti ad virtutis templum ab omni perie lo immunis tutoque progrederetur'Nunc opu Dr-diamur,bene vivendi magistram,morum scientiam, non tam mente 4ntelligentia, quam vita Ac morit bus exprimamus,eamque tota, quae de ea sutura est, tractationem in duas partes distribuamus, quarum prior sit debono, fide, de beatitudine, ad quam omistiis hominum tendit, dirigiturque operatio Posterior de mediis illis quibus ad ipsam beatitudinem cilior via: sternatur sed prius prolusione quad circamoralem ipsam Philosophiam opus est.
14쪽
praeimbum primum de nomini doctrina Asrulis. HAEc quam nostris manibus terimus disciplina, non secus ac Logica duplicis generis nomin' sortita est alia propria & sinplicia extius natura petita, ut cum Ymoreo consuetudine tu oralis, re
Ethica nuncupatur rati Periphrastica ex diuersis eius muneribus desumpta , cum Itae magistra, moriam regula animi med ina voluntatis pharus.
Minfinitis pro pessiis nominibus insignitur, quae facili inuenies apud Cic.3. Tuscul.& alios.
MEthica existentia. CAPUT RIMUM AnEihi ivere exi diu deriin litare P Artem assic mantem in primis sua auctoritate stabiliune illi omnes Philosophi . quorum vix numerus ullus esse potest, quid de Ethica praeclarissimos libros conscripserunt; ipsique varia honoris
Testatui rursus illa generalis totius philosophiae diuisio plurimum apud Platonicos,& Stoicos celebrata in Naturai qm moralem.& Logicam, ut est apud Plui. i. de Placitis philosophorum, capa D . August. 3. de Civit. Dei, eap. s. de alios. Demum id manifeste commonstrat rMi illa ex utilitates necessitate Ethicae desumpta ob quam
15쪽
εsfieitur, ut de illa homini debuerit natura provide re. Quam quidem rationem v exactitis expendamus agitanda haec quaestio erit, quonam pacto Ethiex di xur utilis de necessaria homini in benὸ vivendum. Vtiatem intelligatur facilitis,ex Logie , repetenda sunt necessirio quae Varijs eius aςc rtionibus tradidimus , in iraeludiis . quam hendo de demonstratione. Notandum rursus Elbieam possie considerati biserim: Primo in statu pesecto quatenu. Logica ipraesipponit ac ita certas obtinet suu concisiones , ut de illarum veritate nulla ratione dubitari possit. Seeundes, in statu imperfecto in eo modo quo potest absque Logicae admusiculo obtineri.
ΕThie in statu perfecto considerata, prout Logicam praesupponit, non est homini ad benEbeat ue videmium suilliciter, de absolutὶ necensaria Probatur: anteinuentionε vel potius reparationem Logicae, que fuit tempore Aristotelis,mulat benὶ ordinatam vitam duxerunt; ut Socrate quem ait Cis decinio Moralem philosophiam vocasse, septem Gramae sapientes quinon modo bene ordi
natam duxerunt vitam , sed multa praeclara, , tilia'
ad vitam componendam dogmata posteritati reliquerunt argo status perfectus moralis philoso- thiae, qui meam praesupponit, non est homini Aben vivendum necessarius. Secundapropositio.
FThio saltem in statu ii iperfecto considerata ac vis Logica considerari potest, est homini
16쪽
m ben vivendum simpliciter necesseria. Probatur primb: Ad bene vivendum notitia praea, eeptionum de bona vita instituenda est homini simpliciter necessarias: Atqui talis notitia non habetur sine Ethica saltem in statu imperfecto conlide rata Ergo Ethica in statu imperfecto spectat ita
homini ad bene vivendum simplicuer necessaria. 'SecundM Vbi occurrunt errores, habitus ille est simpliciter necessarius, qui solus eos corrigit atqui saepius occurrunt errores circaniores. vitium pro virtute colitur, quis iudicat in voluptate corporis sitam esse felicitatem agenda esse indiscriminatim
omni vi agitur nece ius est simpliciter ham
tus ille quo hi errores corritu ui , iamiruta philo 'sophia moralis, saltem in statu imperfecto conside- at quae,quid sit 'itium,quid virtus, statuat in ovo sit supremum bonum hominis, doceat quae uatagenda, velo. agenda praescribit: lilioue e coniis pendio dicam , regulas praebeat , quibus hominu genus bonam, beatamque in terris vita degere pomi. . . Adde quod communiter Moralis Philosophii dieitur animi medicina Hinc licet argumentari m dicina curandis corporis morbis, de restituenda sanitati habetur simpliciter necessaria ergo&animi medicina moralis philosophia erit quoque homini
simpliciter necessaria, ut ei innumeris morbis laboranti, libidine, auaritia,ambitione. caeterisque motiobus, ac perturbationibus medeatur,4 eam restituat firmitatem , quae neque voluptatum illecebris, ne que vili abiecta paupertate, neque honoris contentione, aut aliqua alia pertubatione conueni. subefactari possit, . . .
17쪽
in dogmaticam, praeceitiuam. - , Ogna ticam vocant illam, quae generalem de in otibus do strinam continet, virtutis definitionein, aliuisiones , aliasque conclusione, generales , ut quod virtus in mediocritate consistat, quod sit situs, alia stanimi, alia corporis, S c.
. Praeceptiuam ver,illam appellant , quae praesupposita dogmatica ori statuit praecepta quibus ad
Dene vivetidum erudiamur, ut quod virtus si eo et
ienda hoporandi sint parmiet fortiter tropatria dominandum, dic. Secunda diuisio,eaque trita vulgatis , est in mo-nasticam oeconomicam, politicam.
. Prima in dirigendis priuati hominis, ad priua lumbonum assionibus tota occupatur. secunda uitrasendo modo administrativi familia versatur. Postrema Aenique regendae ciuitatis , resputatrio lum ex suo linere tradit. Cuius quidem diuisionisi ita primum existis stotele colligitur , qui de tribus illis philosophiae ratis partib*s sermonem instituit, librosque conscripti de monastica decem ad Nicomachum. de oeconomica duos,octo denique de politica Eandem diuisionem retinent Alcinous lib. de do-' vina Platonis Philo Iudaeus lib. de prouid. D. Thomas in ipso pii lib.Ethicorum vestibulo, inuam urimi alii. Accedit ratio. Quocuplex est philosophia moralis, quot uplex modus, quo a nes hominis ad banum
18쪽
dirigi possunt atqui triplex est ille modus, seu triplicitecachiones hominis pomunt ad bonum dirigi a primbad priuatum seoprium, scilicet, ut homo iit bene in seipso constitutus secund ad bonum
familiae, quomodo ministrari debeat. Tertibbonum reip. seu quom vipsi prodesse possiUςro triplex dabitur scientia moralis Monastica, quae ad
priuatas actiones refertur Oeconomica,quae regem dae familiae curam suscipit, Politica mique, quη Rem p. administrat.
Dices, sub Politica Ethic ni comprehendi ab A.
ristotele lib. i. c. r. magnorum moralium: Ergo Ethiacam non esset Politica distinctam. Respondeo ad antec Aristotelem uis usurpars nomen Politicae pro ea scientia, qme in ambicu suo comprehendit quicquid ad optimum Reip. statum aliqua ratione referri potest quoi cto etiam compla tur Monasticam,& Oeconomieam, quoniam . non parum resert ad trium Reipub statum . quod priuati ciues bolus motibus instituantur quod fie eneficio Monasticae, in familiet ex orationis praescripto segnatur quod ope oeconomicae perficitur: non verbeam stricte accepisse pro ea peculiari moralis philoiophiae partae, qu dirigendis hominis actionibus ad bonum Reip. incumbio, qQ p Meam in allata diuisioneaecepimus. Rogabis quem ordinem inter se seruent tres illi: moralis philosophiae partes. Vt hi petitioni commode atisfiat: Notandum est
duplicem hoc loe posse considerari ordinem num dignitatis& perfectionis, quo sensu illud dici cur prius, quod dignius est persectiusci Alterum imporis, quo illud dicitur prius quodtempore an-- diliHocnotato.
19쪽
Respondeo ad quaestionem propositam tempω-ris ordine praeire Monasticam , sequi Oeconomi - vim, postremam esse Politicam: At verbores,eduinitatis id totum essesnuertendunt; primum locum tenere Politicam,saeundam Oeconomiam,tertium postremum Monasticae deberi. Probatur prior pax responsionis,prius homo dein bet in se inurui quὲm arudiatur ad regendam famia ham,& pratis debet eis idoneus ad moderandam familiam, quam Reip. administrationem suscipiat.
rgo Monastica, vae respicit priuatum hominem,
temporis ordineante dit oeconomicani, quae est de homsne eomparatione moderandae familiae Ethaee rursus plior Politica, quae solam habet respectum ad miliem, quatenus Rem admittistrandae studet. Posterior vera, pars responsionis clarὲ etiam demonstratur Asia ph losophiae moralis pars alijs praeaat,euius obiectuti antistat aliarum odiectis Atqui obiectum Politieae dignitate superat obiectum Oeconomicae,in hoc Monasticae obiecto praestantiu est: ergo Politio praestat Oeconomicae dc haec Monastica'.
Minor ostenditur: Politicae obiectum est totius Reip. bonum, Oecomamiere solius familiae commodum, Monasticae demum priuata utilitas: atqui bonum totius Reip. praestatius est solius familiae, uxoris scilicet, liberorum 8 seruorum bono, hocque priuato dignius ergo obiectu Politicae praestae obiecto Oeconomicae,& hoc obiecto Monasticae. Hine est quod MMnatus homo, de rationis ductamini obtemperans, debeat proprio pecularique bono tantiliae commodum anteponere, uotius
Reipublieae 'tilitate procurare etiam cum priuate
20쪽
di totius familiae boni dispendio quod si aliter secerit, contra morum praecepta fecisse existimandus est. Habes satis congruentem de hac re digressionem Moralem in Phylica, sermone de vacuo. Caeterum circa hanc diuisionem scientiae bralis in Monasticam, Oeconomica Politicam, nonnulli quaedam de Magistratuum speciebus solent adiungere, clim enim Politica Magistratuum,'& subditorum officijs contineatur, ut illi benesimperent,
hi vel illorum statuta promptὸ , non relutente animo exequantur, spectat ad integram Politicae notitiam,nonnulla de ipsis magistratibus statuere. ' Vtigitur hoc totuni negotium clare breuiterque expediamus,dicimus triplicem esse magis latus speciem Monarchiam,cum unius imperio stat omnia: Aristocratiam, esim pauci virtute, aequitate insignes Rempublicam moderantur:Et Democratiam, cum scilicet summa potestas est penes populum. Quod si quaeras quem intres ordinem sexuent,
hic distiguendus est ordo dignitatis ab ordine naturae, Ac Perendum dignitatis ordine omnium pri
mam esse Monarchiam. deinde sequi Aristo cratiam infimam esse Democratiam: At verbnaturae ordine
contrarium esse statuendum, primb loco Democratiam occurrere deinde Arist. cratiam,omnium vero postremam esse Monarchiam. Prior pars huius conclusionis euidenter patet:
quidem estim Monarchia sit unius imperium, magis
videtur Dei gubernationem imitari, quam ηel Aristocratia vel Democratia in quibus multorum imperio omnia subiiciuntur. Rursus ver cum Aristocratia sit data rateorum,qui sapientia, ε virtute caeteris praefulgent, sine dubio Domocratiae praeferenda est, quae imperitam multitudinem multorum