장음표시 사용
31쪽
.idque in genere moris;quatenus est bam vesan .la, laude vel vituperio digna, eaque sic explicata, fas
Probatur Illud est obiectum scientiae moralis, ei ius principia partesd proprietatis ex professo in ea explicantur atqui actionis humanae,spectatae in gen remoris, ut libera est, principia,partes,&proprie . te exponuntur: go actio humanaspectata in genere moris,de quatenus libera, debet constitui pio, prium obiectum philosophiae motalis. Maior est extra dubium Minor verbprobatur Λctionis humanae liberae principia, partes, proprietates sunt, liberum tabuthun, de habitus illi, qui voluntateui ad honestos actus in elinatu, haec Quidem principia, partes, sunt varia 'ecies actionis nummae, ut actio elicita, perata cc. denique proprietates tu itio nitas moraliss&malitia, quibus ipsis actiones ametuntur atqui ui Ethica haec omnia actionea
.mana pertractantur: ergo ,&c.
caeterum hae postrema propositio e materiale obiectum Ethirae assignatum est. nimirtim actio humana, spectata in genere moris; nune relinquitur ut formale inquiramus, seu rationem illam secundum
quam consideratur actio humana in ira Ethica Alii dieitat esse directionem ipsam seu actio inhumanam, ut directam considerari inscientia mora, i, alii exaduerso ut dirigibilem, nosque illis hac postrema propositione su'scribimus.
Postremapra fili Acrio voluntatis per praecepta ben vivendi ad bbitrum de finem illimuin dirigibilis est, obie .ctum formale philosophiae moralis. Probatur primo, t. ex actio intellectus ad
32쪽
Logicam,ita actio voluntatis ad Ethicam:atqui actis intellectus est tantam Logicae obiectum ut dirigi
sotest ad verioris inuestigaritutem per praeceptari ,
Secundb, in eo tota versatur philosophia moralis, ut praesaepta tradat quibus actiones voluntatis ad bonum, εc finem ultimum quis 'tur:erro actione ' moliuntatis vrdirigibiles ad homini, & finem vitiinu, sint obiectum, doctrinae moralis; non ut iam directae aliis frustra traderentur pratcepta, quibu i noreistitutarem induerenti .
moneo hic tantii sermonem esse de fine artis,c ius gratia inuenta esta hacquepraemisti obstri u si nem breuiter Responde proximum finem Ethica esse cognitione' actionum humanarum moralium: remoriam verbem umdem actionum directionem ad bonuni,de finem ultimum, per praecepta bene vivendi Probatur. Proportione seruata idem debet coninstitui finis Ethicae, qui fuit in Logica constitutus: a qui proximus Logiciis finis statuitur eognitio operationum intellectus remotus ver earum directio ad veritatis inuestigationem per disserendi praecepta: φrgo Ethicae finis proximus erit 6gnitio ionum humanarum , remo- ver earum directis ad sonum , finem ultimism per praetcepta bene via
Confirmatur. Finis proximidicitur , qui=roxia
33쪽
sthinteii litur, hoc est primo, & nullo alio iliterni
dior remotus ver,qui non primd, sed alio in term - dici intenditur ratqui prim b, nullo alio intermedio intendit Moralis docti in c*gnitionem actio voluntatis, pinea ver. &. Wii thilla eo gnitione, earum actionum dite onero: ergo cognitio actioni m humanarum proximus erit finis Ethicae; remotus ver bdirecti ipsarum ad bonum &Mea ultimum, per praecept be e vivendi.
Quod si post directionem actionum vὀluntatis ad bonum, ipsa voluntas desecto feratur in bonum; id tamen fiet ex fine secundario philissophiae mora: si vultis hex fine philosopm ino alis , non au tem exprimario fine eiusdem philosisphiae moratalis: sicut quod post directionem actionum intellectus ad ben definiendum, diuidendum in argumentandust per Logicae praecepta, ipse intellectus facto definiat diuidat, argumentetur, non est exprimario fine, sed tantam ex sequii Mio, Rio
34쪽
D Namine, ct Existemia Boni Ouvisidem et a conueniens , conjgruum, erasque existentia patet primo ex illo Scripturae sacrae testimonio,Genesis Leap. iiD--- fit patet sedund ex sibi consentiente perpetuo philosophorum intentia,qui se in bono enim occupiui profitentiis. patet tertio ex innato appetitu,quo teste ristote..ie initio 1 lib. Ethic res quaelibet fertur ad bonum. Patet deniquὸ ex variis boni diuisionibus, qu ruin primatraditur in verum bonum 4 bonum 'Mens. Bonum verum illud est,quod i parte rei congruit, bene vivere, Virtutis actionibus incumbe . Bonum apparens illud est, quod quamuis a parte
rei non conueluat, existimatur tamen esse conue,
niens ut vindicta,nimia volvias, de quo siclo v
35쪽
Video bona proboque,&deteriora sequor Seeunda diuisio est in bonum per ementiam. ut ea solus Deus. bonum per part pationem sane omnM creaturae, quae omnem sum bonitat- , e perfinionem deo acceperunt. Tertia diuisio est in bonum honestum tueundum 4 utile.
Bonum hohestumesta lud, quod per se deerana.
turam rationalem,ut virtus. Iueundum quod adfert delectationem, ut desica iaetior cibus, vel potiis.
Vtile demum quod Anducit ad si tute
dum,ut diuitiae ad honores consequςndos.
Quarta diuisio est in illud bonum, quod propter se expetit vllud quod alterius gratia expetitur Q. illud quod partito pro u se, partim propter aliud
Primum ha et rationem finis, ut Deus , felicitas, in quibus mens nostra aeuiescit. Secundum habet rationem medii, ut equus ad iter
Tertium deniqne finis&medii rationem vendi cat , ut victoria, quae est finis respecta certaminis ac militaris strenuitatis i medium ver respectui cis,quam per victoriam consequimur. Quinta diuisio est in bonum animi, bonum corporis, o bonum extrinsecus adueniens. Ammi bona non antlim uitelliguntur ea quae spectant ad intellectum, ut scientia, sapientia, c. sed etiam e quae ad voluntatem pertinent, ut virtu i morales. Bona corporis sunt ea,quae assiciunt corpus,utet burac valetudo. Bon; tandem extrinseca dicuntur, quae aliudne
36쪽
obii mimi:vt bona gratia, honor, diuitiae etiam, & Postremo diuiditur bonum in bonum transcena iis, seuentisim'rale, seu moris;& naturale. Bonun, transcendens est illu quod cuilibet enti eonuenit,eo ipso quod est ens,&reciprcusatur cumente, ita ut omReens sit bonum inimne bonum honum morale est illud,quod sequitur dirumenrectae rationis quae est regula morum, et actus habitusque virtutum.
Menique bonum naturale dicitur quod cuilibe rei competit, iuxta naturae suae eotiditi em , t critor igni,frigus aquae isc. Ex quo in inlligis bonam illud naturue,in suo am-hit etia' morale, puta virtutem, quatenus est conueniens natur tigio i, comercse idere '
SECTIO TERTIA. CErtum est boni essentiam non esse absolutam,
sed. atiuam hoc est,nullam rem bonam dici, vel maIani nisi respectu alterius in non in se absolute, alias eadem rς non posset simul dici bona, ops , sicut calor in dicitur bonus igni,4 malus
Controuersia tantum est an illa boni essentia sit in appetibilitate, seu in eo quod appetatur Pan vero in conuementia: congruitais, seu in eo quo Lalce-ui conueniat. congruat. Pro hac dirim elida con '
37쪽
Prima rapinis Bonitatis essentia non consistit in appetibilitate.
Phobat oppetibilitasest tantam boni proprie, ias ipsam bonitatem praesupponens ideo enim res appetitur, quia bona est ergo in appetibili te a consistit essentia bonitatis. Dices, quare igitur Aristoteles initio r. lib. Eth.M-
finiuit bonum per appetibilitatem , quod omnia ap'
Respondeo quia hoc loco non accurati, seu per Gentiam bonum definiuit, sed tantam .ecidentari descripsit per proprietatem, scilicet appetibilitatem,eodem modo ac si homo definiretur, vel potius discribereti r nimii disciplinarum cum .. Secunda propossis.
Εssintia. bonitatis emisistit in eonu mientia de
congruitiae. a Probatur, nullum est bonum, quod non ideo dicatur bonum, quia est alteri conueniens ergo bonita inentialita consisti in conuenientia, reo gruitate. Antecedensostenditur. Quodcumque bonum, aut est honestum, aut iucundum , aut utile, supra dictum est sed quocilibet eorum ideo diei bonum,quia est alteri contientem rhonestum, rivis tus, quia cotiuenit homini ratione utenti iucundum, Ut voluptas quia congruit naturae animalis: 'tile denique, quia habet congruitatem cum eo, cui
dicitur utile ad finem aliquem obtinendum, ut diuistiae ad splendide,magnificeque vivendum. Ex his itaque relinquitur probatum in ipsa oon-yenientia sitam esse bonitatis in tiam, non qui
38쪽
aem adae eruas . quasi tota bonitatis egentia sit ipsa conueniuntia, sed inadaequale tantiim qui tota illa bonitatis essentia non in sola conuenientia sed in re ipsa conuenienti conueniensest, consistit. Ratio elata est bonitas debet esse aliquid reale, clim siesumma rei persectio ab omnibus quaesita:atqui con-- uenientia est tantam aenominatio quaedam exter- mi deaon aliquid inde ergo non est id, in quo sistit ratio bonitatis Minor probatur denominatio externa sex dictis in Logica est ea, que petitur ab aliquo extrinsecto: atqui conuenientia petitur vi extrinseco, nem in re, non quae conueniens est, sed eui conuenie is est Daliis una meadem res non diceretur simul eonue 'niens,& disconueniens incu reuera dicitur verbi gratia, calor dicitur conueniens igni, 4e aquae dist5. ueniens:ergo conuenientia est tantum denominatio externa, proindeque non potest esse id in quo tota posit est ratio estentialis bonit tisci sed di dum est eam in re conuenienti,&non in sola conuenientia adaequale collocati, ut plenius in metaphysica explicabitur. Ex his etiam insertur,ctim res una de eadem ponsit habere plures conuenientias , ut lux solis habet Conuenientiam,&cum sole quem perficit,4 cum aere quem illuminat, cum terra quam calefacit, eandem rem muItiplici titulo posse dicibonam camvere a conuenientia res bona dicitur , tametsi talis conuenientia non sit adaequata eius ratio, sed tantum partialis. Obiicies, si bonitas dicitur respeM alterius, nul-lnim erit bonum in se,& ita nulla erit communis illa diuisito boni, bonum in se, ionum quod steri bonum est
39쪽
Meginda est consequentia, nam bonum in se dictatur,non quo nullicovenit, stapotius quod imm diatri extimi suasteric5uenit, ut virtus animaei onati, stonum vera quod alter bomim est , alia
dicitur, quod non immediat rei conuenit, ut diui-- quae n6 immediiste homini conueniunt, sed qua
P Rima boni affectio est qubd diffundatur communicetur.hincque infert D. Thomai .p. 1.M.
r.eonuenientissimam fuisse Verbi diuinii Mirarit - mmi,ut scilicet per eam Deus, qui senunεbonisi est,
sese creaturis summe communIcaret em
Alia est magis praecipuaboniaffectio, qu*d sit p-
petibile,de qua tres quaestiones proponemus: prima aest,an soli bono conueniat asse appetibile secunda, an omni bono conueniat:tertia, quisnam sit ille ap- ritus,quo se onities surivit in bonum.
SEnsus est an quilibet appetitus feratur in bona
nec possit malum amplecti sub ratione mali. Nominales incnaan voluntatem de appMitum tamin bonum, ut bonum est, qui in malum, ut malum est erri posse.
Probabilius tamen alii defenduves ninil nisi bonum 'el inaeipsi , vel apparente posse caderes apprauum
40쪽
Fauentsancti Patres, D. Dionys de diuinis nominibus c. . asserens neminem immerent vad maluit operarii M. Greg. Niceptis assirmans neminem in vitia ruere, nisi aliqua bonitatis specie ductus Accedit ratio: Si minim appeteretur ut messi esti appeteretur tanta ut priuatio. -proinde vivon ens reale,quia quatenus estens, est etiam bonum: Atqui non est probabile priuationem , onens roale posse cadere sub appetitum ergo maum, ut malum est, non potest expeti. Secundb, sertur tantu appetitus in id, quod putat si esse conueniens:Atqui s.lum bonum est conus himis,non auteni malum ergo in solum bonum ferri potest appetitiis Confirmatur maior, quo res cohuenientior apparet,eo magis allicit appetitum, ut experientiad'ceu
eris serxu duntaxat appetitus in id quod .pparep
Confirmatur praeterea eadem mitior illo praeelaron. Bernardi estimonio lib. de gratia& libero arbitrio.I tu spanu,sed Ulari enim minisse se nertemsaturato cibus, potusque nequaquamgratas i,se graviariosi amem, est cibum non curabis tollesitim, orovidissimumsorem,acsipat em,nExhiae auctoritat euidenter colligitur feriri a tuta appetitum id , quod putat esse conuenientius, ae proinde in bonum obiicies xim . voluntas hominis est libera, Manis pr0ba Minus: ergo serri potestim ainbonuin,
ut bonum est,quim in malum,ut malum est. hue: Distinguo antecedens, ubiuntas hominis est libe-
a libui contr*4idioni . quae consistit. in 'quod ponit quodlibet botium sim propositum m-