장음표시 사용
11쪽
Si videbitur Reverendissimo Patri Sacri Palatii Apostolici
Magistro . Dominicus 'or danus Archie iscopus Neomedi. Hevigerens .
REverendissimo Patri Sacri Palatii δε postolici Magistro satisfactu
rus legi uti studiose, sic etiam libenter dissertationem de Idris humane mentis a R. P. Andrea Spagnio conscriptam o In ea autem nihil me testor deprehendisse, quod Christianae Ortodoxaeque Religionis decretis, rectaeque morum institutioni minus esse consenum videretur , imo cum non parum utilitati, sit allatura vel ideas humanae mentis examinantibus , vel modum , quo in nobis fiunt investigantibus , dignam esse censeo , ut quam Primmum in lucem prodeat. Dabam Romae ex Nonasterio S. Mariae Novae die prima N vembris din. ITTI.
D. Angelus Mancini olivetanus Sacra Theologia Lector . OBsequens mandatis Rmi P. Magistri S. P.A. diligens examen instatui novi operis R. P. Andreae Spagnii S. I. de Ideis humana mentis, in quo cum omnia mihi utpote docte stabtiliter& erudite pertractata placuerint, illud maxime pergratum accidit , quod accuratis demonstrationibus expugnatam invenerim non1oluin opinionem de Materia cognostente , sed eam etiam, quae incertum nobis vellet, an possit cognoscere . Quare cum ex hae parte egregium opus Religioni & bonis moribus faveat, & ex integro Philosephis utile & jucundum futurum sit , typis dignum
Romae apud SS. Vincentium & Anastasium in Trivio die I. Novembris an. 177 I. Thomas Gali ini S. Theologi a Lector emeritus atque Visitator Romana Provincia Clericorum Reg. Minorum .
I M PRIMA TU R, Fr. Thomas Augustinus Ricchinius Ordinis Praedicatorum Sacri Palatii Apostolici Magister . IDEAis
12쪽
SECTIO I. De definitionibus. ibid.ΑRae. I. De idea definitione quam sequor . ibid.ART. II. De aliquibus aliorum definitionibus iisa. 4
ART. I. De prima mentis operatione , plici approboysione , cognitione , is notione . . ibid.ART. II. De conceptu , perceptione , ct conscientia . . IaΑRT. III.De appreceptione, verbo mentis, intellectionσ, er
SE Tio III. De divisione idearum secundum natinam. I 8 ART. I. De communi divisione idearum secundum ipsarum naturam. ibid.ARu II. De disi ne idearum seundum naturam,propria malebra
SECTIO v. De divisione idearum secundum objecta gaRET. I. De ideis plicibus o compositis . a, ART. II. De ideis particularibus o universalibus: realibus θ υ- . tionalibus: absolutis ct relativis: primae ct secunda intentiouis. 36 SEcTIO UI. De divisione idearum secundum ipsarum perfectiones, ct oppositas imperfectiones. 39ART. I. De idea clara ct disincta , obscura θ eonfusa. 4oART. II. De idea completa , adaequata , ct comprehensiva, ct oppositis imperfectionibus. 4z
Propositiones eirea naturam idearum . 4sPROPOSITIO I. Idea nos sunt modificationci anima, ex quibus multae . . O etiam
13쪽
ct etiam qua inter se opposita sunt, possuηt eiam rem re inesse eidem anima eo modo , qui est pro nostrum caprum. 4sART. I. De adversantibus propo Pioni. ibid.ART. II. Argumenta pro singulis propositionis partibus. s4 ART. III. Argumenta contra opinionem, qua idem dicit esse modi
ART. IV. Objectiones ex ratione pro ideis materia modis. 62ΑRT. U. Objectiones ex authoritate . 68 PROPOsITIO II. Idea nqstra non distinguuntur a nosris perceptionibus. 73ART. I. De adversantibus propositioni. ibid.ART. II. Argumenta generalia pro propositiora. 8 ART. III. Argumenta contra Malebranchivm , prout docet eo ora a nobis cognosci in Heis Dei . SI ART. IV. Argumenta contra Malebranebium, prout dicit omnia nos videre in Deo . OC. ART. V. Objectiones pro disinctione idearum a pereeptionibus. IO ART. VI. Obiectiones pro perceptione objector. quorumvissem Deo. IosART. VII.Objectiones ex S. Augusino pro perceptione objectorum in
Propositiones et ea originem idearum. a 3PRoposiTio Ι. Mulla idea si neque in sensibus, neque a sensibus, ne- ab ullis rebus sensibilibus romquam a causa scienti, vel in
uriali: sed quois sit e tenter ab ipsa anima : er no dubitari qui-ῶm jure potes , materiam generaliter sumptam nullas ideas pese i ferre. ibid.RRT. I. De iis , qui in seu in seri ideas dixerunt . ibid.ΑRT. II. De iis, qui a sensibus feri ideas dixerunt. II sART. III. De iis, qui a rebus sensibilibusfert ideas dixerunt . II 8 ART. IV. De iis, qui dubitant an id a feri possent a malerio . Ia 4 ART. V. De iis, qui dubitationi circa pesbilitatem cognoscendi materia suffragantur. ' I 28 ART. VI. Argumenta contra illos , qui dicunt ideas feri in sens
ART. VII. Argumenta contra illos , qui dicunt ideas feri a sensi
14쪽
xi ART.UIII. Argumenta contra illos, qui idem Heunt feri a rebu sensibilibusta Is IART. IX. Argumenta contra illos , qui dubitant, an idea feri possint a materia . Is 3
ART. X. Argumenta Cartesii , ct Euseri contra possibilitatem vis cognoscenia in materia ofenduntur inesscacia . IssART. XI. Objectiones pro possbilitate vir cognoscendi in materia I s 8PROPosITIO II. M ita idea non habentW nsnaviis immediate ante sui exisentiam quibusliam determinatis immutationibus in organissensoriis, isque usique ad cerebrum propreatis, quin tamen nre rimus modum, quo habitis bis impressonibus habeautur ita . 164
ART. I. Argumenta pro prima propositionis parte. ibid.ΑRT. II. Argumenta pro secunda propositionis parte . 16sART. III. Objectiones contra scundam partem . I73ART.IU. Argumenta pro tertia propositionis parte . I 77PROPosITIO III. Multa idea , qua adsui exotinuam requirunt praevias immediate impressiones factas in sensibus, requirunt etiam
quamdam in iis formandis consuetudinem . ' . I 8sΑRT. I. Argumentum a visione objectorum in naturali situ . I 8sART. II. Argumentum ex visone objecti unius etsi per ambos oculos vis. 18 ATT. III. Alia pro propositione argumenta . IOIPRososIPIO IU. Idea interυalli objectum inter Θ oculum, qua habetur pravia ejusdem impressione facta in oculo, si repraesentat intervallum , quale es in re , vel parum ab illo abludens, quam di- eam ideam disin Iam disantia , ea determinatur a tribus dumtaxat caussis. Altera es, certa Drma , in quam oculus ad nutum annma ce componit, altera , certa impressiones, q*α asirgulis objecti partibus varia iura in oculo : tertia taniam a quadam consuristusne, qua ea idra potius , quam alia sub talibus circum lautiis excitatur. Sin autem idea illa non repraesentat diuis te inserva tum , quam dicam Hram confusam distantia, hac habetur per alias etiam causas, qua cum praedictis concurrunt, cujus di sunt m Jor vel minor luminis latensio : interpositio plurium Wi pauciorum vel nullorum objectorum inter oculum θ objectum, de cujus disauria es idea confusa : magnitudo imagivis in oculo octa: ct major tandem vel minor remotio objectorum a limitibus, qxi conveniunt a id a
15쪽
. idea disantiarum disincta, quando agitur de asimatione Mantia
illorum inter se. iART. I. Argumenta pro prima propositionis parte. Is TART. II. Argumenta pro secunda propositionis parte . aO ART. III. Corollaria ad secundiam partem propositionis spectantia. ao PROPost Tio V. Idea magnitudinis objecti, quae habetur per oculum directe illi oppositum, Mi ivira limites, quibus disantia disincte apprehenditur, doterminatur ab ipsa distantia, o magnitudine im ginis tu oculo facta , quatenus anima magnitudinem imaginis mul-ιiplicat per ipsius distantiam ab objecto , Me auget in ratione diasantia : atque hoc modo hae id semper es eadem, utcumque u riata distantia . Extra limites autem diuantia dUincta , O quando objectum oblique proponitur oculo , determinattar ab im gine, a disantia confusa , adeoque ab omnibus ea si ideam Esantia confusam determinantibus, de quibus supra dictum es , ct a quadam parriculari consuetudine admodum υaria pro diversis objectis , quorum alia sunt aliis magis familiaria . 2O7ART. I, Argumenta pro propositione . a O8ART. II. Corollaria . a I PROPOsITIO VI. Multa idea, ct illa in particulari, quam babemusis Deo, non requirunt, ut immediate ante fui exsentiam adsit ulla Llerminata immutatio in organis sensoriis, nec ut sint volui immgo objectis bilis. . ΣΣΣART. l. De adversantibus propositioni . ibid.ART. II. Argumenta pro propositione . a 2 PROPOSITIO VII. Idea qua non requirunt, ut immediate ante sui exi- senIiam adst ulla immutatio in organis sensoriis, requiruut tam π, ut aliqua saltem aliquando praecesserit: e ut brevius dicitur, idea quae non sunt immediato per sensws, fuat per sensus mediate, crin his numeranda es etiam idea, quam habemus de Deo . a 28 ART. I. Argumenta pro omnibus genstraliter ideis, do quibus es
propositio . . , 2 29e ART. II. Argumenta pro ideis entis, subjecti, modi, universaliam, O exsentia. Σ32 AB T. III. Argumenta pro ideis mentis , ct quarumdam cogitationum ,
durationis, temporis, extensionis infinita, aliorumque . a 3sART. IV. Argumenta pro idea Dei . . - Σ39ART. v.
16쪽
Allet. v. Objectiones eistra ideam Dei factam a nobis ex infinito , quod ipsa repraesentat. a sΛRT. VI. Objectiones contra ideam Dei factam a nobis ex uniformia' rate , quam habet in omnium mento . as I. ARae. VII. Ab a Cartesii objectiones. as
PROPOSITIO . Nulla sunt iis κobis idea innata, ηe illa quidem Dei. ib. ART. I. De antiquis Φεισμαtibus propositioni. ibid. ART. II. De Cartesio luconsanter aberonta propositioni. aσ1ART. III. De aliis recentioribus adversariis propositionis. 267 ART. IV. Argumenta contra ideas innatas quoscumque 274 ART. U. Argumenta conrea prima principia innata. a 77ART. VI. Argumenta contra idaeam innatam Dei. 283 ART. VII. Objectiones generales pro ideis innatis . . a 8 sART. VIII. Objectiones particulares pro quibusdam iacis innatis. asIART. IX. Objectiones pro idea innata Dei. as
De perfectionibus ct impersectionibus idaearum prepositiones. 3O PROPOsITIO I. Vulgus plerumque, quod mentem studiis non excolit, habet de rebus ideas dumtaxat claras: ct etiam qui docti sunt, δε-lum claram ideam habent de muItis universalibus, etsi frequenti sermone usurpatis : θ de multis, qua sensibus externis , ct intimo sensu experiuntur . ibid. PROPOsITIO II. Doctissmi quique δε multis, is quibus certi sunt ve ratiocinio, vel experientia sensuum, non habent ideas claras. 3OaPRoPosITIO III. Idea objecti uniυersalis tunc disincta erit, quando includat proprietates objecti, ita illi essentiales, ut Dat quarto modo propria : confusa vero es, s vel proprietates solam accidσntales objecti includat, vel eas, qua et ut essentiales, -non tamen suntlquarto modo propria : Idea autem objecti singu laris diseincta es, quando includit eas ex proprietatibus indiυidualibus, qua satis saltem Dut ad illius individuationem cognoscendam : secus vel σcoUusa es , 3O6
17쪽
PROPOSITIO Iv. ues homiησι earent ideis adaquatis intἐma sub natia cujuscumque corporis, ct spiritur, is suamet etiam anima, ct
ART. I. Argumenta pro primo ct secunda propositionisparte . ibid.ΑRT. II. Argumenta pro tertia propossionis parte . 31σΑRT.III. Argumenta pro ultima propositionis parte. 3a PROPOSITIO V. Subsantia cognoscens aut cogitans non solum nos esidea subsantia intima anima nora , sed ad illam ne pertiner qui-dm essentialiter. 3Z7ART. I. De adversantibus perit uosi . 3a 8 ART. II. Argum nia pro propositi'ne . 3 3 IART. III. Objectiones adversariorum . 3 39
De aliquibus causis imperfectionis nostrarum idearum. 34sPOPOSITIO . Imperfectio tum nostri intellectus, tum sensuum nosrorum : debita applicationis, er sensuum , intellectus : eri a voces , quibus assuescimus, antequam philosopbemur , rnsasunt, cur ingens in nobis fis numerus idearum, -c disincta sunt, non solum de rebus superioris ordinis, nos
sumur, aeriam ἐnferioria . . ' ibid.ART. I. Argumento pro prima propositionis parte . ibid.ART. II Argumenta pro reliquis propositioπis partibus. 349
De modis perficiendF, ct aequirendi ideas dependentes a sensibus . 3 saPRoposITIO I. Modi perficiendi ideas dependentes a visu sunt oculoria , Telescopia, Micros pia, Baromerrum Torricellianum , Rzrometrum Asclepianum , ex Thermometrum . ibid. PROPOsITIO II. Alii mossi perficiendi veI aequirendi alias ideas dependentes a sensibus sunt alia artificiosa machinamenta, o frequens eorumdem exercitium. ibid.
18쪽
D, modo inveniendi Abi idos rerum adaequatas, e que aliis remm nicatallo assPRoposITIo I. Methodo acquiruntur, ct communicantur idea rerum adaequata. ibid.ART. I. De methias inveniendi ideas adaequatas. ibid.ART. II. De particulari methodo inveniendi ideas adequatas in rebus
ART.III. De methodo eommunicandi aliis ideas adaquaras. 366 PROPOSITro II. Idea pectames ad disciplinas etiam severiores non sunt communicanda per sermonem barbarum, neque scaIentem com ptis verbis Scriptorum diversarum linguarum, neque sperbolicum, neque figuris disinctum oratorum propriis: sed per illum, qui omnatus dici posset , quatenus non sit vulgaris . ART. I. De prima propritionisparte . ART. II. De reliquis propositionis partibus ..3 7
De quibusdam infrumentis ad perfectionem, ct acquisitionem MPa
SECTIO I. De Ocularibus, Telescopiis, ct Microscopiis . ART. I. De Ocularibus. ART. II. De Telescopiis, ac primo de Inventore . ART. III- De mel copio Galilaeano . ART. IV. De Telescopis A ronomico . ART. U. De Telescopio Terrefri . AB T. VI. De Telescopio Gregoriano , Messi toniano, ct aliis. Anae. VII. De Moroscopii inventione . ART.VlII. De Microscopio simplici . ART. IX. De Microscopiis compositis . ART. X. De novis ideis acquistis per Telescopia . AET. XI. De novis ideis acquisitis per Microscopia ..SΕcaelo II. De Bamnetris . 38o
19쪽
σvi Astr. II. De CoUrumone Barmetri Torrieelliani. 4 oΑRT.Ι II De navomenis, ct usu Barometri Torricelliani. 4 s. ART.IU. De Baromotro Asclepiano . 4s SART. U. De argumentis pro ratione veri barometri en barometrs AEsclepiano. 46 SECTIO III. De Thermometris . ' . 46 SART. I. De Thermometra Drebbeliano, ex Fabrentiniano . 47oΑRT. II. De Thermometro Florentino. . 47sART.III. De Thermometro communi , Delisse, er Amontonfii. 478ART.IV. De imperfectionibus cujusvis Hermometri . SI ART. V. De quibusdam Meti aequisitis per Tiar metrum . 4 s
20쪽
De Definitionibus & variis appellationibusae divisionibus idearum.
m idea definitione quam sequor . i
DEAΜ appello id, quod in anima hominis es , dum aliquid cognoscit, sed nihil affrmat vel negat . Aliqui solent dicere ideam esse id, quod in mente hominis est, dum aliquid cogitat. Sed non placuit includere in huiusmodi definitione has
Voces mens & cogitare, quae minus universales sunt, & minus clarae, quam sint illae animae & cognitionis. Etenim etsi fiat plexumque usus promiscuus horum nominum, anima, animus, mens,
intelleelas, & ratio a nihilominus singula habent propriam significationem, quam Authores, ubi opus est sequuntur, & est hujus. modi. Anima significat substantiam, quae potest cognoscere . Antimus , substantiam, quae potest cogitare. Hinc Iuvenalis dixit i ,
- brutis T. . . Indulsit communis e direr illis Tantum animas , nobis animum quoque . Et Macrobius sa) Animus proprie mens es, quam diviniorem anima nemo dubitavia : Mens significat eam animi facultatem , per quam cogitat de rebus etiam non sensibilibus, ut cum rerum proprieta-Α tes i) Juv. Saty. I s. v. i 4. a) Macr. in somnae,scip. lib. I.