Paridis Crassi ... De cerimoniis cardinalium, et episcoporum in eorum dis cesibus libri duo. Singulis etiam ecclesiarum canonicis valde necessarij

81쪽

minatione, quot supra dixi.Quod si magis Cardinali placuerit,ipsum abacum ampliorcm praeparare ro maiori ornatu,poterit; dum tamen duo latumumsna desuper ardeant: dc nulla crux, vel imago neq; vllae sanetae reliquiae supcrponantur ibidem.

DE PULPITO, SEU LEGILI PRO EPISTObs,Euangels,a s pcantandis,ubi , , quando poni lac quotiens nudari,, cooperiri: Item de capitulis, , orationibus vesperalitas,ubi cantari debent. p.XXX.

o N est pulpit siue legitis locandi cura le

uis:cum ec in cius usu, ornatuq ac positioncsuus cerimonialis canon habeatur. Si

quidem pulpito ipso,idest legiti, quo liber Euangeliorum, re Prophetiarum , ac lectionum supcrpounitur, nostro tempore, nequaquam pro orationi bus, nec epistolis, neq; capitulis ullis utimur: sed solum,& dumtaxat pro Euangelijs, cum disciplina infra diccnda,cantandis:& solum in misi a per Cardianalem solemnissime celebranda: maxime si qui ex dignioribus canonici, ut Archidiaconus,vel Archipresbiter, qui sunt in Ecclesia praelati,Euangelium cantabunt,quo casu Subdiaconus amplexum pubpitum aduersa facie tenebit. In missis vcro, non per Cardinale, sed coram eo celebrandis, pulpito non utimur pro Euangelio, sed Subdiaconus loco pulpies,etiam si laetit canonicus; dummodo iunior, vel minor Diacono,ministrans libru sustinebit: Immo pro

82쪽

DA CERI. CARD. ET EPISC. pro passionibus in Dominica palmarum, & alijs te nebrosis diebus cantandis pulpito n6 utimur: sed tunc loco pulpiti,tribus utimur cappellanis, qui P vices libi um uistinent.Item,&pro lectionibus ma/tutinalibus quocunq; tempore, ac prophe ijs in sabbato sancto recitandis, ec pro betacdictione ce/rei pascalis, eodem sabbato nenda, pulpito utius mun& nunquam amplius.Positio aulcm siue locastio huius pulpiti pro solis Euangeliis crit omnino extra pres niterium, Sin vestibulo. i. non intra ante murale, quod ibi presbiterium a uestibulo diuidit, sed ante cornu Euanget',ita ut Diaconus cantas sit eum bracchio dextro uersus ipsum cornu Euam gelii, &versa facie ad Aquilonem, unde panditur omne malum Si tamen Legatus,vcl Episcopus Cardinalis aut Metropolitanus proprius si uc Rcx, vel aliquis maximus vir, essct manens in sede ampla ordinaria pro Legato aut Episcopo ad cornu Euangeli j parata, aut alibi in quocunt loco: que ita disposita esse ut ipse Diaconus cantaturus Euangeliuvertere cogerctvr dc dirceto faciem tuam ad ipsum manentem in sede ampla: tunc omnino Diaconus auertat faciem suam ab illo: ta ne sit ad illum facie ad faciem conuersus, locci se remotius, vel propius altari,aut si aliter fieri pro loci dispositione no pos sit, uertat potius facie suam,& se totu ad altare, dia Euangclium cantat. Pro undecim ucro prophe ijs sabbati sancti,& lectionibus matutinalibus totius anni, ac lamentationibus trium tenc braium sensc ctae

83쪽

. . t LIBER PRIM v x in a i 3 ctae ebdomadae ncquaquam in alio loco collo coitur pulpitum, quam in medio vcstibuli ante cruocem, quae est in mcdio super altari posita : non an te cornu cpistolae, sicut est consuetudo Ecclesiae inostrae, neq; intra duo capita chori apud canonsicos, ctiam si canonici cantarent prophetias, aut lectiones praedictas. Pro bc tacdictione autem diu

tot cerei Pascalis ipsum pulpitum legitimc ponet

itur similitcr, cxtra prcsbitcrium, dc 1n vhstibulo: .scd ante cornu epistolae, ita ut Diaconus cantans sit versa facic ad cornu Euangelii, extra quod ipse corcus locandus cst,& non alibim cc allicr. Caeterum

ut sciatur quomodo, Squando vcstiri, sicu cooperi/iri ipsum pulpitum, siue lcgilc convcniat; dico linnullo adtu,stuc officio, quatum cuncti solcmni pubpitum ornati,scu cooperiri dcbct: nisi pro solo Euagello, dc pro benedictionc cerei Pascalis: quia tune tegi debet panno aureo, aut argentco textili, seu serico eo lotis eiusdem, quo cetera sunt paramcnta ossicio, 55 diei conuenientia sed pro bcncdictione cerei Paschalis coopcriti albo colore sestiuo debet.

Nullatenus vero coopcriri, aut ornari debet pro

prophetiis, relectionibus matutinalibus, quanticunq; solemnibus: etiam si in nocte Natalis Diti nostri l s su Chriiti, aut si per canonicos aut Ecclesiae Praelatos,vcl pcr Episcopum Cardinalcm, ac ctiam si per ipsum mei Legatum catarctatur lectioncs, aut prophctiae:quod si aliquo casu placerct Cardinali, ut pro epistola cantanda habcrctur pulpitum; re

84쪽

DE CERI. CARD. ET EPIS C.

super illo liber epistolae calandae poneretur quod fieri non debcc tuc saltem placcat, ut illud nudum

sit omnino,& non coopertu aliquo tegmento, siue

pretioso,siue mediocri, siue vili. Ucrum quoniam vis habet Ecclesiae nostrae ut epistola,& orationes horarum, dic vesperarum tam per canonicos, quam mansionarios, recappellanos quoscunq; catentur

apud pulpitum in medio vestibuli choralis ordinarie, dc continue ibidem locatum: supcr hoc dico, Φlicet talis pulpiti positio legibus cerimonialibus repugnet:tamcn in praesentia Cardinalis Episcopi,

aut Lcgati, seu aliorum Cardinalium, aut Regum, ec magnorum virorum,fieri non debet: in istorum enim praesentia,aut etiam in magnis festiuitatibus

in corum absentia, saltcm,legitimus ordo scructur, ut videlicet, capitula omnia, &oration cS Omn CS, non ante medium altatis: sed sempcr,&cxprcsse ante cornu epistolae altaris cantcntuta nisi quando

Episcopus Cardinalis non paratus manens in sede sua ampla in cornu Euangclij uclici orationcs vospertinas, aut alias cantarc, quia Episcopus non pa/ratus ibi cantare, dc non alibi debct.Dcmum, ut intelligant patrcs mei canonici, qua parte chori cum mancre oportet,qui ex eis paratus sacris uestibus vesperarum ossicia facit: & limiliter ubi cantare omnes vcspcrales orationes oporten si legitime singula cxcqui,aut saltem scire volunt: sciant ' sacerdos canonicus, siue masionarius, aut alius, qui paratus

est sacris vestibus,celebrans ossicium vcsperate, do

85쪽

LIBER PRIMVs. 38bcinon Ili ea paric chori, qua semper habet prooprium, dc quotidianum stallum, vcl in qua cst pro tempore chorus cbdomadalis; sed semper, & omni tempore in dextra parto chori tan illa, quae opposita est cornua cpistolae altaris, ec non quae oppositacst cornui Euangelii, manere dcbet, Sc ibi vcspcras inchoare, mcdiarc, dc finire; maxime ibidem cantalre capitulum, dc orationcs, dc non apud pulpitum in mcdio chori, seu vestibuli, positum. Nam in prismo stallo dextrae partis ut dixi,stans, cantare debet capitulum, dc orationes cx libro, quem aliquis cap/pellanus in inlatiori stallo manens, ante ipsum lcsnere debct cleuatum: qui cappellanus sit mcdiatus a duobus aliis cappellanis, Huc cleticis; aut ab uno

tantum tantum iuxta conditionem cantantis, vel

ossicij, quod fit, ec ita fatis legitime fient. DE REGULARI POSITIONE ET, ORNAut tu altaris ac paramentis tam celebrantis,quam mini borum,bal3srequistis disponendis. Cap. XXXI. MNΕ altarc maius, Sprincipale in eccle/sia qualibet ita regulariter locati co eouit, ut qui supcrcocelcbrat,faciem suam ad Solis ortum convcrrat; quo casu cornu dextru,

hoc est, Euangelii consequenter ad Aquilonem respiciet: siuc ipsum altare paticii adhqrcns sit, ut in nostra Cathedrali ccclosia: siue sub tribu na,aut a pariete distas,ut ita ccclcsta collegiata Metti Petronij.

86쪽

DE CERI. CARD. ET EPISCOP. Et cum dicimus cornu altaris dcxtrum csse, ubi epistola lcgitur, tu nc ratio cclcbrantis habctur, cuIus

dextra tedit ad ipsum cpistolae cornu. Sed proprie dcxtrum cornu altaris cst ubi Euangclium legitur, tamquam dignius: quod etiam patet ex dextra crucis supcr altari positae, quae ad populum ut esse de/bctJconuersa,dextram suam ad ipsum cornu Luangelii protendit: quae sint pro rcgula ccrimoniali dicta cui adstipulati videtur antiquorum usus.Cardinali celcbraturo altare quam festiuius potest, orno tur: citra tamen proelianas delitias, aut luxum sua perfluum .Primo cnim supra illud ab alto pendeat aliquod umbraculum quod baldachinum vocat pulchre compositu.Item supcr medio altaris 'omni fio unica crux insertis,uci appositis reliquijs: de ad eius latera pcr longum altaris aliquae imagines sanctorum:& si ibi erunt imagincs Sancti Petri, & San/cti Pauli, obseructur omnino, ut imago San cti Petri sit locata in dextra paric crucis,& imago S. Pauli in sinistia: pressertim in Ecclcsia nostra cathcdrali, prout fit.Item catadclabra septem ad plus: sed non pauciora quam se post crucem locata,& magis parie/ti proxima, ita ut imagines proximiores sint cclcubranti,ut cum ipse inccnsat altarc non impediatura candelabris.In medio altaris citra crucem,ponuntur omnia paramenta pontificalia pro missa, ordi nc rctrogrado, primo enim annulus, tum planeta, inde chyrotcc &dalmatica, tunicella , stola, cruX,

87쪽

LIBER PRIMVs. 39ctus,& denicii manipulus qui includitur libro cis, gelistario .Reliqua autem civ S paramenta vadclicci caligae, tutareS, mitra, baculus, S grcmialc, locans tur super abaco ut supra. Praetcrca secundum ali quos consucuerunt poni in cornu Luangelii palas mcnta Diaconi ordine supradicto .i.mam pulus dat matica, stola,alba, siue camisius, Samictus: dc etiam in cornu cpistolae subparamentis Subdiaconi, plu/uialc plicatum pro assisten. dc super co paramcnta Subdiaconi ordinata sicut pro Diacono dictum est nisi ' Subdiaconus non utitur stola:Sed couenienstius rici, si celcbrante Cardinali parameta ministro/rum nullatenus supcr altari, scd aut supcr abaco, aut retro altare super aliqua mensa ponantur, ubi ipsi parentur. Quando a uicin alius Praelatus celesbrat, possunt eorum paramenta super altar1 codem

disponi.Tres autem libri videlicci Missalis,Euangelistatis, d Epistolaris, omnes uno colore tepoti congruo cooperti sint supcr gradu alta is, sub cornu epistolae cum unico puluino eiusdem coloris. Inde

circum circa altare per terram sint tapetia strata in presbiterio, maxime omnes gradus alta is tcgcnutia, ubi ministri sacrificatuti sedere possint deceno ter, dc honesto. - DE FAL DISTORIO, ET EIUS positione. Cap. XXXII.

88쪽

DE CARI. CARD. ET EPIS C. N hoc nostro Iure passim, dc communiter

sedem Praelati cuiusuis pontificaliter cclebrantismon quidem amplam,& cimnen tem: sed prcssiorcm, ac lacris celcbrationibus dicastam, simile curruli illi, quae in antiquis numismati

bus inspu licerimonisti aut faldilioriu appellant: sed qua de causa, aut qua ethimologia sic appellet, seu quare nominis huiusmodi primogeniam sic mgurent, haud satis constannisi fortassis eam unius litore subdititit vitio adultcratam diuinare velimus: ut videlicet profaldistorio fandistorium dicamus, quod scilicet interpraetemur pro loco fandi, sicut consistorium pro loco consistcndi Ucrum ne po Vtius hoc: quam illo,aut alio modo, aut e cotra usura

Pemus satis est si per hanc qualemcunq; dictione

scdes designantur pontificalis celebrationibus db cata,& haec semper locari debet ad cornu altaris sidinistrum, quod os epistolae: ita,ut ipse celebransh, beat ad dextram suam altarc , cui honore defert, de se locari cu moderamine debet, ut post renes suos celebrans non utiq; altare habeat, sed nec etiam nisemis ante facicm suam, sic ut ab omni populo scudens ipse vidcatur. Commode ergo locabitur,si pe/des celebrantis sint aequalcs secundo gradui altauris, de omnino locetur ipsum sal distorium, ut ceralebrans super illo sedens,vertat faciem suam, sicut

est altaris frontispicium: non autem semper ad po/Pulum, nec semper ad corpus Ecclesiae: sed ut litupra. Nam in ecclesia nostra Cathedrali Bononien.

89쪽

LIBER PRIMUS. 6ovbi altatis frontispicium.Lpars anterior respicit ad siue ad corpus Ecclesit: tunc ibi celebras, vertit facicm ad corpus Ecclesiae, dc ad populum: sed in ecclesia Saucti Petro nij collegiata ubi altaris fronta spicium .L pars anterior non resipi cit ad populum, sed e contra, nam pars altaris po stetior versa est ad populum: similiter ipse celebras no Bontem, sed humeros ad corpus Ecclesiae .i. ad populum vertet, quod etiam in omnibus locis pauri ratione seruabitur. Insuper faldistorium ipsum coopcrtum sit de colore aliorum paramentorum, α sub pedibus suis habeat, praeter grandia tapetia, pauimcntu univcrsale tegentia, aliud, paruu,&yul/chrius tapete ad longum ante faciem domini ex/tensum, quod est priuilegium Cardinalium Episcoporum; non aut aliorum minorum praelatoru.Et si .gradus altaris trcs,au t ptu res erunt: tu nc fiat unus

luggcstus, scu tabulatum ligneum altum,sicut est gradus unus infimus altaris, vel duo ut placet: dc su/per eo sal distorium imponatur, ita ut ledes Cardi natis modicum altius emineat ob praeeminentiam. Cardinalis: non autem sic, si alius Praelatus celebraret.Demum faldistorium istud a loco nunquam in ter missam remouctur, nisi post finitam rem omne diuinam, re quia non decet Episcopum super illo nimis profunde incubare,Ιdco sessio eius cum vno, vel etiam duobus puluinaribus, ut opus,erit co OP totio suppositis cicue tur, ut altius seacata

populum, dum sedet

90쪽

c DE CERI. CARD. ET EPIS C.

DE SEDE LEGATI, ET EI Us I

passione. Cap. XXXIII. E G A T I sedes ampla locabitur m paris

sus Euangelium, habebiti duos tanustum gradus, dc non plures: nam rcgulariter soli se di papali quod solium Vocatur apponuntur grasdustrcs, quae est Papae praerogatiua:ea sedes non erit cameralis nec auro ornata, visuntsedes gcstastatori ae: sed alta cathcdra cum postergali cleuato circumquaq; tapetibus, vel pannis sericis rasis, non autem villosis, nec cX auro textili ornata: gradus quoq; tapetibus, seu pannis, Ut supra ornatos, tres puluinos, videlicet unum serico villoso coo upcrtum pro genuflexionc, dc alium simile pro ac cubitu habens : dc tertium maiorem pro sessione. Quod si casus aliquis occurra Vt aliquiSReX, Dux, vestra aximus princeps, sicu etia nosterReucrcndiss. D.Cardinalis Episcopus Bonon. non cclebranS,vclatius Cardinalis simul misse adsit: tunc similiter poterimus aliquod tabulatum, vcl suggestum altituudine duorum graduum in eadem parte erigere, caspax tot sedilium, quo tibi sessuri sunt D ni &rc mosta sede Legati ampla ponere totidem sedcssimiles camerales aequaliter altas, sedem vero Legati pa ulo altiorem .i. Arca medium palmum: praecipue si alius Cardinalis quam noster Bonon.adsit. Italasmen i sedes Legatus sit propior altari; quo casu. 2 habebit