Paridis Crassi ... De cerimoniis cardinalium, et episcoporum in eorum dis cesibus libri duo. Singulis etiam ecclesiarum canonicis valde necessarij

71쪽

LIBER PRIMVy. Η s 3Iquanto rarius aut nuquam c choro discedant eum teS,ac redeunteS. Haec lex quo ad sessioncs, dc surre/ctioncs, non capit mansio natiosmcc alios minores

uia aliquo corum surgente, nulli de choro, siue

e assistentia regularitor assurgunt ei laquam mansiona tomisi ossicium facienti seipsos tamcn inuice salutare possunt.Siquis autem Pr latus,aut nobilis vel aliquis alius in dignitate Ecclcsiastica, vel secu/lari constitutus, intra rcm diuinam superuenerit; no prius faciat reuercntiam Cardinati,aut aliquem salu ict in choro:quam a sua orationc facta surrexciriciqua facta, ipse faciat reuerentiam Cardinali, ecsimiliter salutet canonicos, ac etiam Magistratum praesentem a quo vicissim, & mutuo resalutabitur tunc, dc non prius.Similiter si eo tempore supcruc/niat Magistratus:prius quid cindebctorare; aut mmedio choti quod melius est aut in sedilibus proco paratis Et intcrim nulli siue cletici siue lasci ma qgistratui assumant, aut reucrentia faciant: nisi oratione pcnitus finita; quod et intelligendum est de Cardinale aduersus Legatum, Vcl e conuerso et pro ut indisfercnter seruatur in cappella Papali: dc si secus fict,indeccnter,dc incongruc fict. Postremo, de illud non postponatur,' Cardinalis, dc Praelati', de omncs quicunq; sunt missς praesenres, maxime de clero, ut canonici, dc mansionarii, ac sacerdotcs, Neappellani cottis induti; postquam cst eicuatum

sacramcntum, Tunta genuflexione,laici autem:

dc minores clerici in genuflexioe esse possunt Asm

72쪽

DE CERI. CARD. ET EPISC. ad Per omnia, ante Pax Dominio c. nisi missa esset pro de funetis, quia Cardinalis,dc omnes manent genuflexi usq; ad praedictiam Per omnia. e. ut supra celebrante Episcopo Cardinali dixi.

DE OSCULATIONIBUS IN MANU CARD.

in in rebus ipsi dandis, accipiendis p ab eodem. p. m. OLEBANT olim manu deosculari qui adorabant, ut inquit D. Hicronymus in Rumnum:Nam,&Hebrii, dc ipsi Romani deosculationem huiusmodi proveneratione usurpabant: Gentiles quo religione esse in dextra testantur. Hinc religiosius agentes nos Christiani pontificias manus ut pote sacras, ac Chrismate delibutas osculamur:ex quo scire ope repritium est, tria esse osculationis scnera, vici cibcet Basium, quod interpudicoria affectus:Suauiu, quod intcr venereas libidines: Oscutu quod inter ossicia,ossiciosos .santer honcst os, siue honoratos actus praebetur. Porro osculorum aliud est, quod pacis vocatur:& hoc inter mistarum solemnia in facie:aliud reuerentit quod plerum lin Episcoporia,ec Regum dextra:aliud fidei, quod praebetur in re

illa, quam praedictis osse imus, vel abcssidem retiopimus.Ital quotiens aliquid damus Cardinali ceolebranti, aut Legato maxime rei diuinae praesenti:

aut aliq uid ab ipso similiter accipimus; semper, &xouens primo re ipsam,quasi pro veneratione quadam

73쪽

LIBER PRIMVs. 32. dam,& fidei; deinde manum cius dextram, quasi pro rcligione oscularu ur, quod bene obseritetur: maxime in ministerio altaris, ut in porrectione thuribuli, coclearis, calicis, dc patenae, dc baculi pastoralis, ta annulorum, ac chyrothecarum, dc similiv. Observent ergo tam Diaconus; quam canonicus

assisl ens daturi thuribulum Cardinali ut ipsi,vel alter corum sua manu dextra teneat summitatem castenulae,ec sinis ra thuribulu: osculatamq; a se sumsimitatem catcnviae, offerat Cardinati: thuribulum, ec manum similiter os olando e quod etiam faciet dum illud recipiet.In missis autum, offch pro defunctis nihil osculamur.

DE Vs V MITRAE PRETIOSAE AUT SIM

plicis,, quia illam cum bireto poni ac deponit. p. V.

N Pont ficali ordina io sub capstulo demitra cxplicantur tempora, di dies, quibbus mitra prctiosa utendum sit: ubi adudendum,*in magnis solemitatibus, refelliuit tibus mitra pretiosa utitur Cardinalis Episcopus celebraturus sempe tam in missa, ec in hora tertias rum cantanda, quam in vespcris: in quibus autem

ossiciis, quando, dc quotiens deposita pretiosa, recipiat simplice supra dixi in capitulo de officio cap pellani mitram ministrantis. Quotiescunq; autem mitra pretiosa utitur, toticns cum illa dat benedi ctionem; dc nunquam in missis, aut 'esperis ierialiu

74쪽

DE CERI. CARD. ET EPIS C. bus,aut pro defunctis mitra pretiosa uti debet : nesque in benedumonibus candelarum; cinerum, de palmarummel intra aduentum iussion Donmuca tertia ciusdem, qua cantatur in Introitu misso Gaudete:nelin quadragesima : nisi in quarta Dominica eiusdem, qua cantatur in introitu misis Lelare: quia dictis temporibus nunquam prςciosa utitur: nisi missae,aut vesperae cantarentur de aliquo festo solemni.Officium vero Diaconi in suo loco, ut copiose dixi, est ponere, re deponere mitra im, ae biretum inmissa nisi quando est oc patur, in cadem,Vt quando post incensatum a celebrante altare, ipse capit thuribulum de manu eius' quia tunc non potest

ponere mitram, sed illo casu pro Diacono supplet Subd aconus,aut Assistens Cappellanus, vel Cerio moniariuS:In vesperis vero ille cx duobus, qui est a dextris: ponit bire tum,& mitram: qui vero cst a sinistris deponit mitram solam: siue sint apud altare, siue apud faldistorium,aut alibi: sed dum unus ex ipsis ponit mitram, aloer vittas pendentcs, siue inqtulas aptat .

DE NUMERO LUMINARIUM CREDE

loesue abaci, Ahara, O totius tribunae celebrante Cars

δnali Episcopo. Cap. XXVI. ON ideo super altari, vel ante sacramentia aut sanctas imagincs lumen apponimus candelarum, ut aerem illuminemus, aut Vi

75쪽

LIBER PRIMUS.

ut elatius prospiciamus: sed ut spiHtu illustremur. ac secundum beatum Hieronymum in Vigilantia ut signum laetitiae illuminatiq; spiritus demonstrcumus atq; in eo loco,ubi lac incamus lucem este diuinae ueritatis ostendamus. Conuemcnter igitur cr patres nostros institu tum csst,ut super altari,ccsebrante Episcopo, maxime Cardinati,si commode Iona possunt septem luminaria ςqualia, tamquam epicin planetales siclis apponantunsi nauic na sex omnino, dc non plures quam septem: ncc paucio res quam sex.Similiter duo latum super abaco,qusantcferentur,quando Euangelium cantabitur, prout suo loco dicitur. Circa tribunam possent poni plura funalia ad libitum:sed communiter non nisi septem ponuntur.Adeleuationcm sacramenti ad minus quattuor funalia, aut ad summa octo, quae

absq; manubrijs, siue pedibus ligneis, quantuma cun auratis per cappellanos superpelliciis indu/tos tenebuntur; maxime quando celebrat Cardinalis,& omnis haec cera albasi seu ut placuerit auro, vel coloribus variegata.In serialibus vero,& pro defunctis, cera sit communis simplex.Hoc autem quς so non contemnatur velut leucrudimetum, quod in notabile esse,ac rationabile expresse docet Innocentius Papa tertius in suis sacrificijs: videlicet lin Pontificalibus officijs', dc missis, nullum lumen adsit oleatiui vinci lampas ardens ex olco quouis adhibeatur,ut illuminet, sed cera tantum.

76쪽

DE CERI. CARD. ET EPIS C.

DE HIS QUI INTRA TRIBUNAM ADMIDti possisnt, de custodia eius Card. celebrante. Cap.XXVII. '

NGusTIA Tribunae nostrae multorum praesentiam.non recipit:ideo prouid motur,ut ante aduentum Cardinalis ad illa

extranei nulli, nec alij pr ter necessarios admittantur; alias nullus ordo, sed confusio pluriuma sequetur.Itaq; aditus ille angularis in latere epistola: si militer cum suis cratibus lisiacis claudatur, sicut est in latere Euangelii, ut inde quidem vide/ri res sacra possit: turbari autem per aditum, & secuquentiam popularem non possit, α ita claudatur, ut nulla ex parte aditus ad illam,vel in eam nisi per directum ante altatis vestibulum, unicus pateat τcui etiam adhibeantur duo,vel tres custodcs de fas milia Episcopi Cardinalis cum mandato, 6c ordine praedicto, ut bene custodiant, doncc ad Ecclesiam Legatus, Cardinalis Episcopus accessciant; tunc enim corum clavigeri q uosmaetcrios vocant custodes erunt. Sed praesertim observetur, ut quando Cardinalis ipse pontificaliter est celebraturus: nu nquam clerici pueri imberbes ad aliqua ministeria, quantumcunq; minima, ac per eosdem alijs temporibus deputatos fieri solita, admittantur: necnon mulieres quaecun*,& quantaecunq; sint,sive pueblae,aut matronae, Vci etiam aniculae: quoniam de iu/re nostro cerimoniarum mulieres intra sacra tum,

Pontifice celebrante admitti nequaquam debent:

77쪽

qo , LIBER PRIMVr. t 3 nec etiam pauperculi aliqui cicemosynam poscentes,dum mysteria fiunt ingredi permittantur. Et si qui de clero, aut de populo iam prius ingressi suo tint, honeste moncantur, ut locum dent ministra/tutis.Nulli quoq; familiares eiusdem Episcopi Caradinalis aut Legati intus adhibeantur: nisi tres misiastes parati , dc cappellani nouem in cornu epini stolae: de eredentiatij tres, aut si placet quattuor apud abacum , dc unus cappellanus cerimoniaurius, ac ipse sacrista, dc duo famuli post altare milanistrantes carbones, pro thutibulo, &alia minora utensilia. Pro Legato vero praesente in latere Euans

viij cappellani aliqui, quot ei videbuntur, qui sci

debunt in gradibus altaris ante, dc propE consp etiam Legati , dc pauci admodum icutiseri stantates ad sinistram eiusdem post cappellanos. Clausefert autem duo, vcl quot placebit, superuenientiuus Legato Cardinali qelebraturo prolatis clasuis argentcis ante aditum p dictum, stabunt cuAstodientes,& silentium dum opus fucrit indicetes,& dum aliqua mandata ext insecus, siue alicui ex magistratu, siue cx canonicis intimanda deferuno tur: ipsi vocato Cerimoniatio indicant quicquid est, ct ille deferat ad eos huiusmodi mandata pia μcide, ac quiete.

DE SACRAMENΤO CORPORIS

EI Hia . Πlit ex tribuna, remouendo, dum Episcopus en il l pta di celebraturus ibidem. Cap. XXVIII. R

78쪽

pontificaliter celebraturus cst supcrab

tari maioriEcclesiareo notacn.quoniam, ruta retro,&apud ipsum altare communiter sacramentum locari solet; proptcrea semper ante initium rei diuinae,praesertim mime, vel vespcraria,

in quibus sessio ipsius Prauati super faldistorio po/tificali,aealtaris incensatio interuenirc debet, sacramentum corpo is Dia nostri IEs v Christi de triis buna amo ucatur,&in alio loco a tribu na remoto cdu tamen rcucrentissim ponatur; quia alioquin regulatis actio rci diuinae alterabitur. Si quidcm ita censatio non rite illo praesente fieri potest Nam ce lebrans cum mitra rite incensati non poteri obiblius reuerentiain.Insuper Episcopum celebrantem inhoneste,&irreucrenter infaldistorio, ut supra locato sedere oportere vcrsis ad sacramentum rcmὼν bus,cum Episcopus illo praesente semper ob illius reuerentiam stare dcbcrctfacie ad facicm conueru sum sacramentum etiam inccnsandu sequcretur, ut Episcopus antequaaltare, crucem,ac oblata incesarcvipsemet cclebras iret ad illud incensandum, di sinc mitra inter cun νdum emt,quae lcgibus cerimoniarum repugnant. Igitur ipsum sacramcntum omnino, praesertim in celebratione pontificalis missae, dc vesperarum , re moueti debet. Caetcrum licetEcclcsi Bonon. mos sit,ut ipsum sacramentum in missis Dominicalibus,

ta similibus per Diaconum Euangelij stantem sem

sus:&quia ipsum sesset, necessario se

79쪽

LIBER PRIMUS. 33 per incensetur. Tamcn rcligiosius meo iudicio fiet ret,si per celebrantem, ecquidem genu flexum, maxime in principio missae incensaretur. quod si per Diaconum: saltem pcripsum genuflexum incenscitur,dc non nisi cum triplici ductu thuribuli. Quae omnia quamquam pusilla videantur: suum tamen habent mysterium .

DE POSITIONE CREDENTIAE SIVE AB A

cber ornatu eius,ac utensibbus des per locandis. Cap. IX. RE DENT IA, quam aliter Abacum vocat,

nunquam pro Vesperis, sed pro missa pa/ratur,Tribunς congrua, ad sinistramina: num Episcopi sedentis in lal distorio: dc hoc regula/Hic ac communiter fit, si loci dispositio patitur:

autem,ut potest dummodo propc celebrantem. Verumtamen puto in Ecclesia Bonon. cclebrante

Cardinali congrue collocari posse pos faldistortu, ita ut ipse abacus conuersus ad populi conspectu, sit post terga sedentis in ipso faldistotio. Et ei it cos munitcr pro Cardinali logus palmis decet, vel duodecim: altus usq; ad stomachum , vel quinta, vel sc seruientiu cum sua eleganti mappa alba simplici, dc non sacra coopertus, circum quat Vsq; ad tex ra,appositis duobus, aut pluribus gradibus super illo, ut placu crit:cicuatus, ac solidis tripodibus, de

pedibus firmatus,nc ruatout vasa magna, dc pretio sa aure atq; argentea, tam ad ornamcntum, dc dein

80쪽

DE CERI. CARD. ET EPIs C. corem spectabilia, quam etiam pro rei diuinae nescessitate utensilia,commode supcrponantur. Sed

nihil omnino paramelorum missa vina ibi locabi

tur: pter gremiale: calciameta sacra,& mitras duas: ec birctum unum rotundum no autem Gallico more, quadratum in baculum pastoralc; vasa duo aquaslia, siue bacilia, quae fontes appellatur, pro manuucelebrantis lotione mappulas in .calicem cum pasten a. hostiariam cum hos hs. bursam cum corporalibus: N pallam cum purificatorio .ampullas pro vino,&aqua. thuribulum cum nauicula, &in ea co/cleare cum incenso,alijseu vaporibus,odoriferis, de aromatibus, ut placebit: dumodo fumus plus oleat de inccnso. Itcin unum vclum procappellano demstra aliud velum pro Subdiacono pro patcna.di cena argenteam. librum pontificalem pro psalmas

legendis dum capiuntur paramenta. phialam una cum vino recenti pro sacrificio.aliam cum aqua ro/sacea, di bene odoranti pro lotione manuum,ut su

pra.In angulis duobus abaci sint duo,vcl plura ma/gna bacilia,&d cniq; omnis gcncris vasa vacua adornatum illius posita. Ite in ciusdem angulis, duo candelabra cum cereis ardetibus cotinue ad similitudinc millorum qui ponuntur super altari. apud illum sit vas unum cum 'carbonibus vivis, &cum mollitulis aptis ad ipsos carbones thuribulo com mode imponendos:sint etiam aliquae candelae paruc,si Cardinalis illis inter lesendum indigebit pro illustrando aere. Item funalia pro sacramenti illu/