장음표시 사용
81쪽
ELEGANTIARUM LIB. i. 79mine, ternin futurLut Video te aceusaturum esse me erramen Accusatum iri me abs te video, decipitur pro eo quod est, video te uel accusatum ire me, vel Accusatiarum esse me, uel abs te accusandum esse me.
I Dei autor, Crin eodem,quod supra dixi,opustulo, ita
ait Hoc interest inter Amando,C Amaturqu)d Amando est in ipso amore, Amatu uero pro amatione, uel pro amore: id est, pro ipsa re accipitur Et hoc manifesta ipsa etiam interpretatio Graeca. Sed an haec differetia uerasit, Cr hoc ex Graeco argumentum quantum momenti habeat, Pristianus niderit Mea autem fentelia tu exsuperioribM, quae dixi ingeradio, tum exsiquentibus apparebit Saulo post subiungit: Accipitur Tenatum pro ad uisatione, quo modo Venatu pro uenatione :sicut Miserabile usu pro visione: a Nec uisufacilis,nec dictu effabilis ulli, priuisioαne,Crdictione. Multis igitur modis,scuter in alijs Dis exim in locis,nominasunt haec accipieda magis,qua uerbi. In hoc egoa prisciano libere disetis,uel rutione,qua postea dica,uelautoritate, eripsi imii Mar. Fab.que omnib' Lib. I.cap. 8.sne controuersia ingenij antepono:qui ait, Dictu factus aliud se quae Dicto Dyds,qua Priscia appellat Dictioisne,etfamoe,quae ali insignificado figura sunt,qua Visione,σvenatione. Praeterea omni vocat verba participii a
ἐia, sicut a multis Gerudia dicuntur nota participialia. Et quod ad ratione pertinet supina haec per uerbu potius a Graecis traferi tur,qua per nome qu)d si nominaforet casus ablativi, certe alij casus non deessent. At nemo unquam Auditu habet,Hie dictustacfactus ediatἰm Dictu, Crfectu Propter quod necesse est aliud esse iram Dicto,etfacto siue Dictisne,σfactione d est, sita qua nomZAt Uisu, Auditu
82쪽
LAURENTII VALLAE Auditu, cognitu,inquies,Cromnes casus habet embi auatiuisunt. Haec parum prudentis, i certi parum perspiciacis est ratio De qua antiquam dicam , libet cumgure,ubgvi imperitu gramaticae professorum, qui uniuersum sani
orbemstulto errore peruertui sic per loquetes, Eo ea a Venio lictu,Pergo avdιtu, Reuertor auditu. Qui erarer unde profectM,C quo exfonte imperitiae emanauerit, nesciosum q; opere hallucinationem publicam admiror, quod tum diua nemine animaduersus est. Nunc sedamno quae disterentia est inter V qa,Cr Auditu nomina, i inter visu,Cr Auditu uerba. Quandosunt nomina, igniscatsem sus corporis, coniunguntur cum adiectivis regunt casus, reguntur etiam a uerbo, C participio subseruiente quoq; praepositione: ut careo toto uisu oculorum, antea privatus auditu auriti, nonihil etiam ex odoratu Haec omnia absunt a supinosiquidesupinu non rem,no substatium no quesita. tem,sed actioneseu potiis pastonem uerbi gnificat. Non iungitur cum adiecti mon regi casum, non regitur nec a verbo,nec a punicipio, cd a nomine tantum, eodemq;adiectivo,nunquam interueniente praepositione ut Miserabilis
visu:id est,quum uidetur:na autem miserabilis sensu uidenis di. Facilis uisu id est, ut uideatur, uel facilis ad uidendum,no autem quod habeat usumfacilem Effabilis dictu:id est, ut dicatur non autem ut dicat. Cptimufactu id est,ut fiat, non diate uisuciat.Difficilefactu,quia difficile ad facienda
est. Incredibile memoratu,qu memoraturino mereo ratione.T Onu auditu,quod es audiri digii non ut sensu audi di potiatura inposibile credituit credatur,non ut credat. Accipest piscis rarus inuenis,ut inueniatur scilicetino ut inueniat. Res iucunda cognitu, ut uidelicet cognoscatur:
83쪽
ELEGANTIARUM : LIB. I. grvitur, C siqua sunt alia At Homo superbus dicto, er diactis,non distu Saeuusfacto, CTfactis, non factu id est,quudicit,non quum dicitur suum facit,non qua fit. Res uerdoua facta,e dictu,id est,quum sit,aut dicitur,n5 quiaμα
est,aut dicit Scipio clarus administratione belloru dicitur administratu belloru, quando est ablutiuws,id est, admiani tiratione cato dignus admini utione Reipo admianistratu, eodem modo. At Ressub dignas administrutu. uerbum esse id est, ut admini etur, nisi addendo genitiouum fuctu nomen, administratu Catonis. Quare in illo Vergiliano quod Priscianus affert, Nee usu facilis, nee dι tu astabilis uti quandoquidem Aeneid lib. I. abest genitivus,non est nomen ut ille uult pro uisione, dictione sed uerbum pro eo,quod est ad videndum uel discendum. Nec ignoro a multis legi Asubilis,non Effabilis, quod putatursumptum ex illo uersu Accidi in Philoctete. Rem nes tueri contra meq; a furiqueas. Quodsi ita .cr. lib. est,nomen esse confitebimur,sed tamen nequaquam supinu. - μ nestiferi serui de eultu agrorum,nomen es id est de eullane. cvItura agroru Locus autem saxosus non est diagnus cultu nempe ut colatur, uel dignus coli. Homo dignis armatu,puer dignus doctu, Liber dignus lectu id est, qui ametur doceatur egatur. Ideoque quu ex omnibus uerbis
pastuis liceat uti talibus upinis,raro tame eisdem uocibuου titimur loco nominum Q nis enim dicat, Tu es priuatus muta meo, Exclusus a doctu meo, Doctus sine lectu meos profecto nemo. Ex quo apparet, quum in usu uulgati limo sint pro uerbasMalle liber est digitus lectu, no posse inter nomina numerrari. Eu tamen quae ambigvu usum habet verimbi, Cr nominis animaduertendu est utra in parte decipi deis heunt ut, Tu es dignus gubernatus proglibernatione,nois
84쪽
LAURENTII VALLAE men erit si pro eo quod est,ut guber eris, ne dignus gubernasi,uerbu sed nomini accommodare solemus, ut etia deis bemus genitiuuiuerbo nec debemus,nec solemus Denique ex duobus supinis alteriactivo uerbo dare pollis, alterura pagi uo: utramutumsit ab amo, A matu,ab amor.
De Participio praeteriti temporis significante actionem:
&de Praesenti passionem GA P. xxx
PArticipia quaedam in voce pastud actione: quaeda iuactiva pasione figitificant Circuli1pectus conjideruatus, Disertus, cautus Tutus, Ignotus, Argutus,Falsus, Cotistentus, Tacitus, Profusas, Fluxus, Scitus,er quo nonnulli utuntur, Discretus. circunspectus est,no cui circti icitur,
quem solamus appellare conflucuu sed qui circunspiciit,
in omnem partem more Iani pellat: hoc est, prudes, Crgo consideratM,Incosideratusque, qui agenda confideis rut,autsecus:no qui confideratur,aut non cofideratur. Diis sertus, qui probe disserit, non qui disseritur. Cautus qui scit sibi cauere,nocui cauetur. Nonunqlia tame res cui cassetur diu pro cecinna cicero mo res mulieri esset cauritior. Tutus portus,tuta urbs,qu id tueatur alios,lio quod ubiuidis defetid tur. Tamesaepe pulsive in homili ibin ut, Tutin suin ab hostibus,quod murtitus, πfine periculosum Ignota Declam A. tusetiu saepe active,ut Offitiliaiι': Neqvis tame erret ignotis, non es filis mei nouerca ed mater. Ignotus dixit pro igitorus,Gr pro h pile,e alieno,rio pro ignorato. Arguae tus,qui est acuta quadam, accuratu solertia, quasi acute arguens,C vestigaηs: non alite ab altero acute intellectus,r, Andi act. σιέligatM. Falsus,qRisu itru Tereiuius: Celisei ullua.scen.r me uerba potuisse proloquis Alit vllum causui ii repta fatii. a tem,falsam,iniqlia AliqVado etiam pasive ut idem, Fulsus
.esu, est deceptus es, ait Papiatus charino. Et Suilustius:
85쪽
Neinres me fusum bubuit Contentus, qui continet,quod animo sitisfacit,non qui cotinetur. Tacitus homo,tacitIrranus:qui tacetino qui tacetur.Vergilius tume posuit a iuὸ:Qssis te magne cato, tacitum, aut te cosse relinquat Aeneid. s. Profusus, o Fluxus active apud Sallustium: Alieni appe In Catil.
tens, ut profusim,quasi profusior. Na diuitiarum,CT formae gloria fluxa, Cristagilis habetur scitus quisciens est, erargutus ride Scitae Platonis interrogationes dicuntur,astu ,er vastae,ac cum magna arte copositae. Ut apud Terent.
quos :Scitum hercle hominEO homines prorsus ex stultis 'E h 'insanosfacit Nisi accipere uelimGp ιve: ut apud eudem . Ani .ael. 3. Scitus puer natos est Pampbsto,qualiscite, Crido te natas ste in a. Discretus,qui qualitates personarum,ta rerum mometa discernit,non qui discernitur, complacitus aute ab activa umece sicut Fluxus uenit rubetque significationem neca liuam plane, nec pagiuam, scut luxus,G Inveteratus quod eripsum ab actiua uoce descendit, inueterasto neutralis enim verbi, Cructiui una uox est, sicut pastui, Cr deponentis, atque communis)cui simile est iuratius a iuro. Iuratos enim 'iudices dicimus,qfii iurarut CT Excretos haedos apud Vergilium ab excresco. Et Exolatus ab exolasco, uod dum est substantiau, gnificatscortum masculu, C praecipuὸ iam io, sol ibit adultum: dum est adiectiuu, significut adultu sed raro repe a matribus ritur ut apud Plautu,Reliqui domi exoletum uirgin . Adul haedos- tulis ab adolesco. Defectus quoque qui deficit. Vt Martialis Dulcia defectu modulattir carmina lingua ; .hr, cantator cratim funeris ipse ui Lib. i3.epigr-Cuintilia. Defectas laboresenectus,magna pars mortis in 77-hil mihi reliquit nisi diligentiam.Ethuec quidem significiationis activae in uoce pusilla: pauciora sunt in activa passio . Euidis negotiu dicitur,quod uidetur apertἡ,et intelligi
86쪽
a LAURENTII VALLA Eturinon quod uidet, Crintelligit. Indulgentior faeie apuIDζςJ-m 3 inlintil. pro pulcra non quae alijs indulgeat,sed usu lino P 'δm Q gub hiadema, ali loco : Fili indulgenti fime vidi te, nec tu mi in sente uidi. Unde Statius: id Α Αhςψ' pul)hfio biud ulli trille, discrimen rura Uultus,C egregiae tanta indulgentiaformae. Praeterea Ilonorifcetifimos agnificenti umos, Muni is centi limos Iudos quum dicimus,uidemur pallionem signifieare in articipio praesentis temporis ab honorifices enim, nugnificens, munificens,veniunt, bificens profaciens di citur: uel certe a magnificus, munificus, bonorificus quae a faciocomponuntur,quod est activum, Crtamen ita accipit tur,quas honorifice,munifice,magnificefacti non auteDiscientes. Sed causa est quod haec ipsa a facio composilia tam adliue quam postuesignificat. Siquidem uocamus Homine magnificum,C Opus magnificu: illum quide magnanimiis ter facientem,hoc uero magnanimiter factum.
Participium praesentis temporis pro praete
Solent autores non unqua propraeteriti participio sub stituere illud praesentis:nec solum Latini,qui caret participio praeteriti activi sed Graeci quos qui non caretae c.
Decla. Orat in Bruto DCrnum e Sicilia decedens Rhodum uenissem. an prin ip Non enim quis discedes applicat ultum inter principium uiae,CTfinem interest. Primum discedimus, postquam uero discessimus nauigamus, uel iter facimus: postea quo tendiis mus,pervenimus Q nomodo ergo dixit Decedens e sicilia ueni Rhodum nempe te praesentis participio loco prict riti,quod deest. Quod probatur per liquod uerbu, cui non
desit huiusmodi participium: quale est Proficiscor. Neque enim dixisset, Quum E Sicilia proficisces,sed profectus. Ut
87쪽
ELEGANTI A RV m LIB. I. sideri de Offici s libro tertio : si exempli cirusa uir bonis
Alexandria profectus, magnum rumenti numerum Rhois dum advexerit. Nec tamen quis in omnibus uerbis permisissum esse,quod in discedo,uel decedo permittitur, putet ueαιutis dicu, anum amicossalutans,qui Alexandriae erant, Rhodu uenissem:diceduperat, Amicissalutatis. Num is qui recedit,iam diu recedere dicitur,quam diu tedit ire,dum sperueniat quod non idem sit in salutando.Si quis tamen hoc saepius uti uelit faciat,sed temperate.
HAbet autem participium talem, tanta, nonunquam gratiam, ut ne eo non siit Latina plane oratio ut est apud quendam persepe hoc uitium admittentem: ciretidea dimus castrisfossam,C nullumne hostes uenire possint, nos opprimere. Q naffossa, C uallum ideo iant, aut hoc praestare queant me hostes uenire positit. Sola ratio est, ac cautio de oppreisione. Itaque dicedumfuit,ne uenientes hostes,aut,ne aggre)ςi hostes, nos opprimant.
De participijs in ens,in substantivum transeuntibus C A P. III.
P aesentis temporis participia solent, quum substantia
nantur,ueutri generis uti fui, Accidens,contingens, Rutecedes,consequens, Decens,couenies, Praesens, continens apud rhetores pro irmamento rationis.Quaedat ealterius generι sunt musculini,ut Oriens Occidens, Proia
fumi pro flumine e Coues ud duo flumina conueniat.
Finmmini, cotinens pro terra,quae no est insula:u Aziciistia ad otinete parum intercapedinis est Plinius maior lib. Ca.3t.de Lesa V. Aproxima continente abest v Is M. D. passuum Aniὰbiloquens. niviis quos ut cicero Requirat,atque appetat, ad quasse applicessui generisummates.Nonniiqua tume hoc nome in
88쪽
8 LAURENTII VALLAE neutro genere reperitur sed metis in plurali consonans. pro litera non uoculi Praegnans uero undes participit nescis. Alia quos quaedam huc pertiliatiuo nostris de philosophia libris commodius explicantur.
Quod participium futuri temporis in
NE Ξμd quide transeundum est,quemadmodu urtici
pium pu)uuufuturi teporis transit in nome Amanadus,dignus amarL. coleius, dignus coli ita σaetilium Seri neca de naturalibus quaestionibus: milum aute metiones est cometarum, non praetermisurus, siquid explorati apud illos comperisset straetermissurus dixit pro eo quod est, tralis qui praetermitteret,nec lepus innuit, sed hominis qualia CRP- , late is enim uoluntate. Quintilianus in undecimo: Nesomnino huius rein init usqua poeta ipse:profecto nota- esturus de tunt sua gloria. tuo alio modo dixit, Non tacituri rus, quim per participiumo iuuiam eouersum in nome ut modo dixi, tacendum,digna taceri. Neque omnino significauit hoc usquanu poeta ipse,profecto resibi, o tacendam. Et Epu 3a .Eb is adhue Plina uiuor: uaque parte onexis tui mihi vedico:σtRG pares iner puellae nostrae eostro quinquetita millia nummim plia collaturus nisi a uerecuti dia tua sola mediocritatemum ficuli impetrari posse confideremine recusaren
De Repetundis, Repetundarum CAP. x xxv.
i casias ta dubitari potest participii in ne sit,sive nomeen gerulidim. Verres accusatus est repetundarum: uel, de pecuniis repetundis in udico Repetu rum subintelligo. pecuritarii. Quo tromine pecuniae,e Tominia quibus diuitiae ustant,contineri dicimus. Haec accusatio proprie cadit in
olbiui quumforent magistratus,prouincialibus duint,aut dolo
89쪽
ELEGANTIARUM; LIB. II. lo eripuerat pecunias aut uasa pretiose,uestem,Jrumenatum,namgladiurnos. Mutatur autEe,inu: Repeteoru enim erat dicenda. Sed tertia coiugatio praeterea teru hoc iuris habet,nt iterum buc immutare po)ῖitsicut accusativo pluarali tertiae declinationis licet mutare eundem uocalem intidunt ut iubis nominibus,quoru genitivus pluralis exit initim,ut Seruio placet num Priscia.lib. I .plura praecepta servon illud da Sallustius limitio Catilinurij: Omneis omines,quistis' AeRei Trisse studet praestare caeteris animitibus summa ope nitide. ζ μοῦ '
cet,ne uita sinentio transeunt. Ita hoc ueparticipium, siuet' 'nomen iue gerundisi a tertia coniugatione natu, mutauit erit,uel ob hoc falle,ut differret ab illo,quod dicitur dires repetedas: ut,Sunt mi i legati ad res repetedas: quo signia ficatur,aut principi,aut populo erepta esse uel pecoru, uel hominiline locorum,aut terrarum, agrorumque corpora.
AC TENVS de Nomine, Verbίφ, oeex his duobus composito Participio nunc de aliys partibus orationis quid singulae propietatis habeant disseramus: postea de earum dii tari complexu De quo priusquam ego dicam, non puto mihi disimulandu, non defore, qui meos hos commentarios antequam legunt,sumάntve in manus putent respuendos,tanqua aut ea, quae haudquaqua uetustasstitasseet,digna memoratu, eotinetes,aut uetustate
90쪽
s LAURENTII VALLAE ipsam partim negligentia partim imperitiae condemnper quod praeterisset quae essent in primis ut egosenti diagna,quae liteτι mandarenturi. aut polim utrunq; facietes,
quod inepta quaeda minimeque memoratu digna praecipia,Cr ueteres illos perfectos une,Cr consummatos,existimem minus comode praecepisse. Ego uer, ut ali ad primu rerit pondeam no uideo cur bane, de qua loquor, materium se indignum existimasset aut c Caesar, qui de Analogia, aut Messala, qui etiam de singulis literis uolumina conscripsit: aut Varrorqui dei mologia minutifimas tractauit quaestiones aut MarcellM,Popeiusq; Iiureae Latinae indagat res aut Auluου Gellius publicus pene literarii censor qui ut magnu quidda annotasse se praeter aeterosapud cicerone existimat, Lxplicauerunt, pro explicuerunt, C esse tu horistium potestate, pro potestate quae ipse iridigna ducerem: opcre meo aut Macrobius Gelli aemulus,qui omnes librossidetur excu)fisse , ut aliquid in Latina lingui quod auriabu hominum dignum essetviro ad uirili parte oberret in mediu aut tresisti tanqua triumWiri, de quora principalia
inter eruditos quaeritur Donatia Seruius, Priscian': quia
bu ego auum tribuo,ut post eos quictis aliquid de Latinitate cripserut,balbutire videantur quoru primus es fidorus,indoctoruarrogati im qui quu nihil sciat,omnia praecipit Post huc Papias alos indoitioris,hbrardus, iugulatιo,catholicon, A mo e T caeteri indigni qui nominentur, magna mercede docete nihilscire aut stultiore reddentes discipulit quam acceperunt: Multostra isto,quu indoctos: quos numero comprehedere nodicet: tu doctos, inter quos sunt Paedianus,ta Uidiorinus quora alter adoratiories,uia
ter ud rhetoricos Marci Tullij comenturia composuit sed prior ut elateia doctrina loge antecedit.Postremo iio uim