Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

191쪽

moxbi absque xemediis) solutio, neque immunitas residua explicationem admittunt. - Quomodo conciperetur exanthemati S abituS, quem toties observare licet, morbo nondum Soluto, Causa proinde superStite 2 - Cur remedia, quae vermes pasSim necant, febres exanthematicas trun- Care, atque reproductionem contagii impedire nequeunt 2- Ultima tandem ratio, quae OmnCm

verosimilitudinis umbram tollit, est mero fictilia illorum animalculorum Suppositio, quae nec lynceis fautorum ipsorum Oculis, quantumvis vividae imaginationis vi animatis, nec microSCOpiorum adminiculo distingui potuerant; Sunt ergo entia imaginaria, somnii et phantasiae producta. Quapropter absurdum foret existentiam Entium Corinporeorum Supponere Velle, quae SenSUS DOStrOS

fugiant; simili enim jure etiam omnes reliquae potentiae invisibiles ad animalcula non visibilia xeduci poSSent. 323. Quod in nonnullis fomitibus contagiosis,

Uti v. g. in viro scabiei, manifesta adpareant animalcula Acarus exulcerans); ex eo nondum li-Cet, eorum praesentiam ad omnia reliqua extendere Contagia. An quid detexeris in nonnullis, quod in pluribus detegoro nequiveris, id bono animo, Sapientique consilio de tota rerum Universitate adfirmabis 2 Caetorum ipsum scabiciaearum, quemadmodum plures alias vermiculO

192쪽

xum specieS, qualeS in pure, Sanie, SpermutepoSSim naSCuntur, potius esseCtum altioris nisus sormativi, dissimilationis atque generationiS aequivocae, quam mali Caia Sam proximam declararesas CSt. 324. Corruente igitur hypothesi de contagio vivo, et Stante nihilo minuS Contagiorum natura organica in alteram necessario verti cogimur Sententiam, quae fomitem contagiosum principium animale fecundans declarat, totumque infectionis actum Cum generatione ComΡBrat. Hancce theoriam, quam praeeunte Bachio i), Reimarus, Autenrieth, Brandis, Goeden, Haries, Rie Ser, aliique recentiorum sunt amplexi, nobi S quoque plurimum arridere fatemur, quatenuS plurima Sane adduci possunt argumenta, quibus evincitur contagiorum produCtionem et reproductionem iisdem subjacere legibus iisdemque determinari conditionibus, quibus prOceSSum generationiS Subjectum eSSe novimUS. En potiores Stabilitae theSeos rationes:

325. I. Morbi contagiosi entium organicorum instar producuntur, et quidem duplici modo ue 3 et per opigenesin, Vel per generationem Secundariam ; ge- norati semel in infinitum fere regenerarati Γ. Quemadmodum organismi tantum imperfectiores Per generationem acquiVocam nasci Solent, perseC-tioreS Contra Semper e generatione Secundaria pullulant 3 ita etiam contagia imperfecta saepissime

193쪽

sponte nasci videmus, perfecta vero saltem in plagis temperatis) plerumque nonniSi e generatione Se undaria SCaturiunt. - Notari tamen do-bet, primum productum generationis originariae non esse semitem, Sed morbum ContagiOSum, cujus ope ipse fomes efficaX Separatur. 326. II. Ad quamvis geneSin Secundariam requiritur Conflictus inter duos organiSmOS Syn OnJmos quoad genus) vivos, quorum unUS, ΡΟSitivus, principium prolificum generat et Separat mas) ; et alter, negativus, genituram re ipitot sibi adsimilat femina). - Primum momentUmsistit organismus infectus, qui semen morbidum, contagium videlicet separat; alterum praebet organismus inficiendus, qui Semen ContagioSum recipit. Ex hocce conflictu duali nascitur produC- tum novum, genitoribus prorSus Simile, organi S-muS nimirum contagiosus. - Medium Vero, quod utriusque mutuam actionem determinat, eSt Contagium ipsum, geniturae virilis ad modum vehiculo materiali, et prin ipio activo dynamico conflatum. 327. III. Generatio Se undaria, tamquam productum processus vitalis, nonnisi inter organismos vivos locum habere poteSt; - Contagiorum Productio eandem sequitur legem. Ideo vita CPS Sanin te somites contagiosi neque generantur, ne quo ultro generant; cadavera nec inficiunt, nec insciuntur, licet aliorum Corporum mortuorum inStar Contaminari , ac passivi conductoreS QSSe POSSint. 528. IV. Quemadmodum productum genera-

194쪽

tionis secundariae semper organismis generantibus simile est; ita quoque contagia nunquam alius generis progignunt morbum, quam cujuS SObo- Iem Sistunt, ergo Semper Synonymum. 329. V. Quo major organismorum homonymia, eo facilior per eorum unionem evadit prOPagatio 3 quapropter morbi e contagiis persectis ultra Speciem humanam non propagantur, nisi fors artificiali insitione, atque peculiari circumStantiarum Concursu. USa Semicontagia inter mammiferas tantum serpunt bestias, animalibus frigidi sanguinis et plantis, naturae nimis heteronymae, prorSus innocua, nisi actionem pure Chemicam vehiculi excipiamus. 530. VI. Non omnis copula evadit secunda, etsi spermatis efficacia in dubium vocari nequeat 3 nunc enim femina impraegnatur , nunc polluitur tantum 3 - Pariter non quivis OrganiSmus Contagio contaminatus inficitur. 331. VII. Semen prolificum nonnisi vita ad requisitum perfectionis culmen elata generatur et SeCernitur 3 - ita quoque febres contagiosae in Stadio Bomos et criscos, ubi summa incitationis auctae et nisus plastici energia viget, insectionis periculo eminent.

332. VIII. Contagium collima' cum genitura virili, quod ejus principium dynamicum expanSivum etiam in distans, orgo ultra vehiculi materialis confinia activum ost; agnoseit igitur atmO- Sphaeram Contagiosam, aurae seminali analogam,

195쪽

quae halitu sermo imponderabili germen suturi producti ponit.

333. IX. natio quantitatis in nullum venit cen- Sum , minimus enim atomus fomitis contagiosi ad gravissimum morbum producendum sufficit, atque mirifici augmenti capax est ;- simili ratione exiguam Spermatis mole uiam plurimis ovis fecundandis sufficere, Spallanganii experimenta abunde doCuerunt. 334. X. Prouti inter duos organismos vivos non Omnino homonymos, dummodo proxime adfines sint, generatio h*brida locum habere potest, ipsum que productum hybridum quandoque ulterius generat 3 ita etiam idem casus in morbis Contagiosis obtinet. Hancce progeniem Corioipimus, si Organismus recipiens negativus)jam ab alia contagii specie infectus est, quin tamen adhue proceSSUS morbOSuS plene eruperit ;vel si eundem morbum contagiosum jam alias subivit durclige seu lite Ιndividuen); vel demum si

contagio humana sub transitu per bruta specificam Suam indolem quodammodo mutant. Exempla contagii hybridi osserunt varicella, variola vaC-cina Spuria, rub Olct. 555. XI. Omnes conditiones externae, qUaefertilitati et generationi originariae universim sa-Vent , etiam contagiorum productionem et multiplicationem promovent ; unde in aestuOSO Coelo, ubi procesSus organicus in plantis aeque , ac in animalibus insignem energiae gradum adipiscitur,

196쪽

ct sub innumeris exsurgit formis, Contagiorum potiorum incunabula merito reponuntur. InfuSoria. mu CoreS, et Contagia Sub iisdem circumstantiis nasci videmuS.

336. XII. Spermati virili tantus inest vis formativae gradus, ut infusoria scerearias) ibidem constanter generari videamus ; idem observare licet in nonnullis fomitibus contagiosis. Ita in viro Scabiei speciem a cari, in pure variolae VaCCinae COT-puscula quaedam Sphaerica, Ceu prima organiSB-tionis rudimenta Sacco) armatus Oculus detegit, quin tamen ideo haecce epigenes eos producta Pro ipso elemento fecundante et multiplicante agnoS-

337. XIII. Unica qualitas son sibilis, CujuS Ope

efficientia dynamica contagiorum in Sen Sus Cadit, est odor particularis; unicum itaque organon Sensitivum, quod cum contagiis in relatione dynamica existit, est olfactus 3 atque hoc intuitu denuo cum graVeolento Spermate virili collimant. 358. XIV. Genitura et contagium sunt producta secretionis determinatae; prior secretionis norma-Ii S , ab normiS alterum 3 neutrum Vero in Sanguine prae exiStit, qui elementa tantum , VireSque primitivas subministrat per vitalitatem specificam organorum Secretoriorum normalem in primo CASU, morbosam in altero) in novas sermas unienda. 359. XV. Totum munus generationis ad vitam organicam pertinet; - morbi contagiosi pariter BOIBm Vitam vegetativam, processum Scilicet pla-

197쪽

respiciunt 3 quivis autem morbus reproductionisi deam multiplicationis includit. 340. XVI. Producta generationis in omnibus

vitae stadiis cum febribus contagiosis maximam Osserunt analogiam. - Momento secundationis

respondet infectio; graviditati, vel periodo

incubationis tempus delitescentiae, sive opportunitatis; fetui in lucem edito morbi in Vasio; aetatibus progredientis evolutionis stadium incrementi; aetati virili, atque facultati propagativae una evolutae stadium a C- me S; SeneCtuti decrementum; morti salus aegri ad pristinum restituta. - ProCES Sus igitur contagiosus, est proCessus evolutionis organicae regulariter progredientis, iterumque regredientis. 34l. De qualicunque Sermo Sit theoria, Praeferri semper merebitur illa, quae, minoribus Objectionibus obnoxia, ortum , phaenomena et Cardinem rei ad amussim explicat, quin Cum rct tionalibus et exploratis scientiae fundamentis et praeceptis collidat 3 - quapropter etiam praemi S-Sam miaSmatogeneseos theoriam, e principiis vitae

erutam, quae infectionem et generationem An-8techung und Zeugiang) ceu processuS OrganicOS homonymos, identicos, iisdem legibus gubernatos, fomitemque contagiosum pro specie geniturae fecundantis considerat, amplecti non displicuit,

quoia Sque Saltem argumentum adeo abStruSum meliorem statuere Vetat.

198쪽

temporum, aliarumque CircumStantiarum rationeautonomam SVRm ConSerVare naturam, Bique per Seculorum Seriem immutatos regenerari 2 - Curcontagia perfectiora, in nostris Saltem terris, nonis nisi per generationem Secundariam multiplicentur, semicontagia vero infusoriorum adinStar per epi- geneSin naScantur 2 - Cur contagia non in aliis animal thus, quam in sanguine calido praeditis, generentur 2 -. Cur Specifica illa metamorphosis, quam contagia volatilia Cient, determinatum excurrat cyClum, ne ad Solam vitam vegetativam limitetur 2 - Cur exantiata febris contagiosa immunem reddat organismum eadem repetito Subeunda P - rogas. En tot aenigmata , quae nonniSi praemissis principiis Solvi, vel aliqua saltem rations illustrari poterunt. 343. Immunitas nonnullorum hominum in contagiis suscipiendis nulli alii statui melius aequiparari posset, quam Sterilitati feminarum, cujus

Causa proxima vel in absoluto organismi muliebris vitio, vel vero in mere relativa et individuali antipathia , mox perenni, mOX temporaria eSi quaerenda. Nonnullae feminae Steriles manent, qualicunque demum Connubant viro 3 aliae e contrario

steriles diu habitae brevi concipiunt, quamprimum Virum mutant 3 vel etiam ab eodem maSCulo, cujus amplexibus per annos absque fructu Succubuerunt, tandem secundantur, POStquam ni-

199쪽

ET EXANTHEΜATA ACUTA.18 mirum illam contrahere potuerant reeiprOCam rein lationem organico - dynamicam , quae ad formandum germen requiritur. - Pari ratione nonnulli homines quorumlibet contagiorum, Vel Saltem Certarum specierum insidiis per totum vitae curriCulum impunes resistunt 3 alii, postquam per men Sesincolumem in noSOcomiis Conservarunt Salutem,

inopinate Succumbunt 3 alii denuo insectionem quidem non effugiunt, hujusque communiora praeludia sat clare patefaciunt, peculiaris autem idio-Syn Crastae gratia embryonis morbosi evolutioni et maturationi adco obstant, ut, abortientis feminae instar, ab infesto hospite brevi liberentur. 344. Quamvis nullus negare ausim, immunitatis rationem, docente Sprengelio, in peculiari humorum adjungo et solidorum) mixtione

negerrimae mutanda, vel capacitate conducendi impedita latere posse, proximam tamen CBMSAmpotius in desectu relationis orgatiiCo - dynamicae inter principium contagiosum et bioticum reponere Vellem. - Quatenus omnis actioni S dynamicae ratio in antithesi et heteronymia factorum invicem colluctantium fundatur 3 eatenus etiam concipi potest, cur febris contagiosa semel exantiata dispositionem in eandem subeundam plerumque eXStiΠ-gunre , Vel saltem infirmaro soleat 3 tollitur enim Per proceSSum miasmaticum, in toto organismo concitatum, illa disrarentia et antinomia, Sine qua conflictus dynamicus locum habere nequit. COntagium ipsum, ejusdem processus mi asmatici pro-

200쪽

FEBRES EXANTHEMATICAE 38 ductum, indisserens evadit Stimulus, nullisque reactionibus provocandis par, nisi post longam

annorum Seriem, Vel Per Circumstantias nobis adhuc ignotas inducta illa indisserentia pedetentim

doleatur. Eadem ex ratione intelligitur quadante-ΠuS, Cur in corpore Semel infecto, licet continuato ejusdem contagii influxui exponatur, nulla recens insectio, sive Supersaturatio UeberSattigung), veluti species superiatationis contingere POSSit. 545. Haec tamen omnia unice de contagiiS VO-latilibus, processum morbosum uniVerSalem, Seu evolutionem in toto organismo pathologicam prO- vocantibus dicta sunto 3 miasmata fixa enim, quae in determinatis tantum partibus et SphaeriS organicis reactiones mere locales suscitant, tot alias illibatas relinquunt corporis provincias, in quibus

omnino reCentis, Sive simultaneae, Sive SUCCedaneae infectionis possibilitas admittitur. NOSOGRAPHIA GENERALIS FEBRIUM GONΤΑ-GIOSARUM.

546. Inter essentiatos Characteres febrium ContagiOSarum posuimus cyclum determinatum, nulla arte abbreviandum, propriisque stadiis distinctum, quorum Seriem modo Singillatim percurrere Oportet. Totus decursus a primo infectionis momento ad picnariam morbi resolutionem usque in Sequentia dirimitur stadia, quae cunctis febribus criticis propria Sunt: OPPORTUNITAS.54 . Nomine opportunitatis, Sive doli-