장음표시 사용
161쪽
laci circumflua sedem habent. -- Et si supradicta phaenomena revera Compareant, potius ab incitatione per ConSenSum nervorum dii adlata, quam a resorptione contagii immutati derivanda osse, patet tum ex eo, quod utriuSque axillae intumescant glandulae, licet alterutro tantum brachio insita fuerit variola ; tum quod a simplici irritatione patiaritii, vel ambustionis glandulae lymphaticae tumere Soleant, ubi certe nihil resorbetur; tum denique e longiori temporiS intervallo, quod inter infectionem et glandularum irritationem intercedit.
273. Si contagia haud mutata a vasis lymphaticis reciperentur, in maSSam humorum Cir utantium invehenda, Sanguis Omnino Optimum esse
deberet propagationis medium , quod tamen Comprobari nondum potuit. Dur Wini 13 et II u interi experimenta Cum Sanguine variolantium infructuosa reddita sunt. Tentamina feliciora a F r uno. Home cum Sanguine morbillis adsociorum inStituta, e quibus ad contagioSam ejus virtutem Concludere voluit, potius suspicari sinunt, infectionem per materiam tranSpirabilem , quaec fluenti cruori adhaesit, determinatum fuisSe, Sanguinem proinde nonnisi conductorem PaSSi-VO, Et non Verum Contagii vehiculum habendum
esse. Idem dictum sit de artificiali infectione, quam
162쪽
Prosessor Vibor g a) cum Sanguine equorum, coryga virulenta adfectorum, obtinuisse adserit. Sextus plures adhuc patebunt rationes, quae immunitatem sanguinis in febribus contagiosis a Clar. C. L. Hos fm anno Speciatim prolatam evincunt.
274. Gravioris momenti argumentum pro dinfuSione Contagiorum per sanguinem illud esse videretur, quod fetus utero recluSus quandoque de eodem participat processu Contagioso, quem
OrganiSmUS maternus patitur. OpponimuS autem, immediatam communionem inter Sanguinem maternum et fetalem non eXistere 3 - fetum Sae-Pe SaepiUS mutationum mere dynamicarum per animi pathemata, vel morbos nervosos in matriSorganiSmo evolutarum perniciem experiri, quibuSin CaSibus Certe nemo sanae mentis Sanguini Cul-Pam adtribuere somniabit 3 - morborum haereditariorum genesin ab aliis legibus vitae animalis,
quam a communicatione humorum derivandam eS- Se 1 3 - tandem - nullis adhuc Comprobatum Se observationibus, processum contagiosum fetus cum illo matris contemporalem fuisse ; imo Casus, a medico Lyon in medium prolatus 23, aperte confirmat, variolas in fetu comparuiSSO, Postquam matur jam viginti diebus ante eodem Bdfecta crat morbo. Infectio fetus majori proba-
bilitate explicari posset o generali metamorphobi
163쪽
ΕΤ ΕXΑΝΤΙΙΕΜΑΤΛ ACUTA. morbosa , quam totuS OrganiSmuS maternus subit, et cujuS praeSertim Systema dermaticum, illudque membranurum mUCOSarum particeps sit, itaque uteri velamento muCOSo non excepto. Postquam morbus fastigium adtigit, per modo adlatas Superficies semes contagiosus separari incipit, qui e mucipara emananS uteri pagina reclusum ibis etiam absque negotio inficere poterit, dummodo iste dispositione neceSSaria non CBTERt.
275. Quibus tandem inunctiones superficiei
cutaneae oleos ae ideo infectionem arcere videntur, quod oscula vasorum inhalantium obliterando, contagii resorptionem impediant, Suam Sententiam eousque defendere non poterunt, donec non probaverint , adeo eSSentialem Oeconomiae animalis functionem per pauca momenta tantum absque
vitae discrimine Suspendi poSSe. 276. Si perpendimus nervos primam experiri stimulorum impressionem , atque PraecisuOS , Ne dicam unicos, esse efficientiarum dynamicarum
tralia Systematis Sensitivi propagant, sed etiam inlatum diradiant, propriam sibi essormando atmO-
Sphaeram; - Si demum mente perVolvimuS CON-tagiorum volatilium agendi modum neque mechanicum, neque Stricte Chemi Cum eSSU, quateram snoo sormam et Cohaesionem, nec miSCelam materiae organicae, quam immediate pertingunt, visi-
164쪽
hili ratione alterare solent ue invito sermo animo ad opinionem ducimur: diffusionem actionis contagiorum Super organi Smum per nervos fieri. 277. Id confirmare adhuc juvant: celerrimus quorundam Contagiorum essectus, quem interdum momento citius insectionem excipere videmus ;major contagium suscipiendi facilitas sub concursu
vorum facultatem intendunt, uti est sensilitas major, Cutis tenera, aetas junior, debilitas directa ejusque Causae occaSionales, praedominium hydrogenis in contagiorum vehiculis, quod elementum cum nervis familiare est, ac imponderabilibus
res febrium contagiosarum prodromi, et comites 3 praevalens passio incitationis vitalis prae illa processus vegetativi ; mors haud raro pure dynamica, quae infectos sideratorum more interimit ; tandem actio contagiorum cum illa imponderabilium summe analoga.
278. Contagiorum actionem cum illa imponderabilium adprime collima-r e , Sequentes demonstrant rationes: 1) Principium activum semitis contagiosi nequaquam in ejus vehiculo materiali, sed in es icientia dynamica sui generis, invisibili et imponderabili est quaerendum, quod viribus expansivis, centrifugis, ergo gravitationi contrariis et naturae materiali Oppositis quaquavorsum diffunditur. 2) Minimus ato-
165쪽
ΕΤ EXANTHEMATA ACUTA.mus contagii, pondere sere nullus, scintillae id modum in infinitum multiplicatur, ac plura millia hominum inficero valet, quod quidem augmentum, ab omni materiali indole et chemicis mutationibus alienum, solis imponderabilibus proprium eSt. 3) Cuncta, quae expanSioni favent, uti calor, eleC- tricitas negativa, tenebrae, atmosphaera humida
et phlogisticis principiis feta potentiam Contagio-
ruin intendunt, eorumque disrusionem promo-Vent 3- quae Vero Contra tionem cient, uti frigus, Oxygenium, et electricitas positiva, contagiosos somites destruunt, vel saltem eorundem vires infirmant. - 4) Febres contagioSae tempore exacerbationis , sive incitatae expansionis et emanationis organiCO-dynamicae maximum osserunt infectionis periculum. - 5 De mlasmatis contagiosi existentia non convincimur, nisi per essectus, quos in organiSmo ponit, et per concitatam vim sensitivam organi olfactus. - 6) Radiantem denique contagiorum actionem adhuc confirmare juvant
ganis periphericis suboriri videmus. Centralia organa, uti cerebrum, Cor, pulmonES TariSSime Solum eminentioris cujusdam adfectionis indicia onserunt, atque, dato etiam hocce Casu, nunquam in viscerum meditullio, sed in ambitu eorum, in amiculis utpote membranaceis, meningibuS, Pericardio , vel pleura reactionis morbosae signa adparent.
2 9. Comparando potiora atria OrganiSmi, qui-
166쪽
bus contagia suscipiuntur, atque essectu S, quos in diversis organis ponunt, Cum anatomica distributione et physiologica destinatione systematis nervosi, absque dissicultate ad cognitionem illius Sphaerae nervo Sae PerVenimuS, quae aCtionem Contagiorum prae aliis percipit, ulteriusque diradiat. - Ιnfectio, Sive prima fibrae vivae Versus Stimulum Contagiosum reaCtio, Vix non Semper insciis aegris Contingit; proceSSus morbosus ad sola organa VegetationiS et motus automaticos limitatur 3 ossicia cerebxi et medullae spinalis illibata Perseverant, rarioribus tantum morbi gravioris et anomali casibus exceptis 3 hinu miasmaticae reactionis diffusionem non per aliam, quam Per
Sphaeram gangliarem fieri facile intelligitur, hujus enim radii per totum cutis ambitum distribuuntur, atque gubernationem vitaB Organicae, sive plaSticae pro principe agnOSCunt SCOPO.- Alteram Sphaeram nervoSam, quae contagii naribus, vel Ore excepti actionem experitur, prae-het pax olfactorium, et Par quint Um, quae duo nervorum paria, licet a cerebro Originem Sumant, Cum nervis tamen Splanchnicis sive gangliaribus plurimum congruunt, quoad formam, Strueturam, ae intimam relationem cum functi O-nibus vitae vegetativae 280. Ad conclusionem igitur pervenimuS: contagia primam reactionem in organis peripheri-CiS Suscitare, quae nonnisi per breve tempus ad hocce substratum limitata mediantibus nerviS mox
167쪽
ID supra totum diffunditur organiSmum, hanCCe vero primam diramationem per nervos gangliares fieri, si miasma cuti adplicatur, per Olfactorios Contra et trigeminos, Si a membranis mucosis narium et saucium excipitur somes Contagiosus. Ulterior Contagiorum dissusio e nervis conducentibus, electritatiS et caloris more, quoquoversum efficitur, ita quidem, ut nullum ferme punctum in Corpore Sit, quod a contagioso principio non penetraretur.
bus sit. S vi et on.) Pro diversa tamen ad varia organa relatione principium Contagiosum dynamicum) in nonnullis liberum adparet v. g. in quibusdam humoribus Oxcrementitiis); in aliis latet occulte, nonnisi determinatis circumstantiis extricandum 3 utroque ergo in Casu denuo Cum imponderabilium natura exacte collimans. 9. PROCESSUS ΜORBOSUS, QUEM COΝΤΑGIA IN ORGANIS PERIΡΗΕΗΙLIS CONCIΤΑΝΤ.281. Symplomata catarrhalia, et effloroscentiae in cute adeo constantes esse solent febrium Contagiosarum Satellites, ut vix unam reperiaSSpeciem, quae, etSi non per totum deeurSum, SBltem in primordio, vel in quibusdam stadiis manifesta irritationis inflammatoriae in dermate et membraniS muCOSis phaenomena non offerret. MOrbOSUS itaque proceSsus , quem contagia in organismi
vivi limine, sive in atriis recipientibu S provOCant,eSt Proce S Sus phlogos eos, o Signis sibi
168쪽
FEBRES EXANTHEMATICAE propriis haud difficulter dignoscendus, quem tamen nullatenus, uti Richtero placuit, in omni casu speciem eXerementi critici imperfecti, sive metastaseos ad cutim delatae habendum esse cen-
282. Quemadmodum specialis quarumlibet in-sammationum indoles et forma a CauSae produceritis et substrati patientis diversitate determinatur ;ita quoque phlogosis mi a Smati Co-Contagio Sa ex parte prophaseos specificae indolem specificam, ao sibi unice propriam, - CX parte Substrati organici vero formam particularem, illam quippe phlegm hymenitidis ac dormat itidis adipiscitur.
235. Varia et incomprehensibilis hactenus singulorum Contagiorum erga factores vitales et diverSaS organismi sphaeras relatio, atque eleotiva voluti adfinitas efficit, ut nunc membrana muCOS anarium, nunc illa fruminis, aSperae arteriae, authronchiorum eminenter adficiatur, unde febres Contagiosae modo Coryzam, modo anginam, bronchitidom, vel peripneumoniam Comitem habent. - Similis contagiorum ad cutem ejuSque Strata relatio varias ponit exanthematum formaS, macula S, P a Pula S, phlycti des, pii Stula S.
284. Quamquam processus phlogisticus, in iisdem Constanter evolutus Organismi Sphaeris, quae primam patiuntur contagiosi influxus actionem, arctissimum indicat et supponit nexum dormatis
169쪽
ductum specificae metamorphoseos morbosae in toto Corpore Concitatae
considerari debet. 1) Inflammatio idiopathica in
illa tantum exsurgit parte, quae Cum CauSa irritante in immediatum ponitur conflictum, ergo hoc intuitu semper topicum et arctioribus limitibus circumscriptum SiStit adfectum 3 - procesSus Phlogisticus contra in febribus contagiosis supra tOtum extenditur dermatis et tunicarum muCOSarum ambitum 3 quisnam vero medicorum contagii Susinceptionem in tota corporis peripheria fieri somnia
bit 3 - 2) Morbus idiopathicus persistere quidem
poteSt CauSa amota, nunquam tamen evanescit Causa persiStente 3- toties autem exanthematicas
eruptiones disparere videmus proceSSu miasmatico SuperStite. - 3) Inflammatio idiopathica sedem
non mutat; miaSmatica ex adverso metaSchematis mis eminenter est obnoxia. - 4) Inter actionem
contagii, momentum quippe insectionis, atque primam inflammatoriae reactionis adparitionem semper inter alare intercedit tempus 3 imo in ipso insitionis artificialis casu phlogoSis miasmatica non evolvitur, nisi post Certum intervallum, abstrahendo a transitorio puncturae irritamento 3- inflammationis idiopathicae phaenomena adplicationem
170쪽
53 FEBRES EXANTHEMATICAE 10. PROCESSUS MORBOSUS, QUEM CONTAGIA IN OR GANIS CENΤRALIBUS PRODUCUNT. 295. Fuit inter modernos praecipue Stiog-lit g, qui exanthemata Contagiosa univerSim morbos ad Solam cutem restrictos habuit, Sequenti rationb suam dilucidans opinionem: ,,FomiteS eXanthematici a primo inde exortu in cute delitescunt, ibique vigent, et tamdiu inconspicua Capiunt augmenta, donec aegritudinem propriam, seu febrem moliri valeant. Inter morbillorum, Vu-riolarum, et SCarlatinae eruptionem ex aliis partibus ad cutem nihil advehitur, sed ibidem, febris
potestate jubente, mutationes conSpicuae et i Conspicuae prodeunt, quarum germen in ipsa cute jam nidulatur , laetaque ex semet ipsis capiunt incrementa. Nihil prorsus ex illa reprimi, nihil ad alium locum transferri, nihil retineri potest 3 quapropter illae aegritudines, quae exanthematibus
repressis Supervenire Solent, Sequela nequaquam, sed potius causa sunt 1).V Valida autem Contra hancce Silegitigii sententiam argumenta EXPertissimus protulit Richterus 233 remque ultro illustrare valebunt tam praemiSSa alibi, quam secutura praecepta, quibuS exanthematum ContagiOSO-rum pathogeniam SuperStruimUS.