장음표시 사용
431쪽
CUS tuentur 3 prior enim rubeolis intermedium locum inter febrem scarlatinam et morbillum adjudicat ; alter similem inter utrumque eXanthEma statuit relationem, qualis inter variolas vera Set Spurias Viget. 25. Quaenam vero Sint causae ejusmodi modificationis, ct quidem haud raro eo intuitu Constantis , quod Sub epidemica disrusione suam Con- Servat sormam, - quin igitur in matricem relabatur aegritudinem , - hucdum determinari nequivit 3 licet suspicandum Sit, atmOSphaerae et BΠ- ni temporis conditionem plurimum Contribuere. An sors accidentalis copula somitis morbillosi olscarlatinosi, Cum uniUS alteriusve exSuperantia, ad hybridam hancco contribuit genesin Z724. Cura rubeolarum Cum illa adfinium exanthematum ad Unguem Collimat, praevalens enim febris comitis character omnes dirigit indicationum paginas. Diaphoretica multo majorem in hoc Ce adfectu , quam in scarlatina, utilitatem Spondere, ac omnibuS morbi temporibu S convenire, plerique testantur practici. - Supersi Stussis chroni Ca, asthma stridulum et Aphonia refractis pulveris Domeri dos thus, mercurio dulci et vaporibus emollientibus ore exceptis tutissime dissipantur.
432쪽
', TYPHUS CONTAGIOSUS EXANTHEMATICUS.
725. Morbus acutus, febrilis, contagiosus,
exanthemate proprio ac eminenti Systematis ner
vosi passione stipatus typhi contagiosi nomine nobis insignitur, quod a pie defuncto patre
ct moderatore, in hocce morbi genero versatissimo introductum, plurimiS POStea melioris notae medicis arrisit. - Competit ei typhi compellatio, quatenus Stupor Capitis, et temulentia, Graecorum τυφος , fumus, caligo) adeo constans Praebet symptoma, ut aegritudinem a Primo Ex-
433쪽
cimina, quibus Simile capitis gravamen adSociatur, Contagiosum dicere oportuit; tali enim epitheto non solum moduS originiS ; Verum etiam processus ille morbosus Sui generis, qui ESSentiam Constituit, apprime indicatur. - Ut ab aliis typhi speciebus pariter contagiosis distinguatur, anthracico utpote et icterode, typhus contagio-
Seu exanthematicus dici poterit. 726. Character febris hujus, si non per totum decurSum, Saltem in principio Semper inflammatorius , topicae adfectiones ejusdem naturae in dermate et membranis mucosis, sub forma der- malitidis exarathematicae et phlegmhymenitidis, atque Origo e proprio miaSmate contagioso abunde vindicare valebunt locum, quem typho ContagioSo in nostro Systemate no sologico di- Cavimus. - Spectat omni jure ad familiam natu
habet ue distinctam vero efficit speciem ob adtributa quaedam particularia, quae inter exanthematis forma et passio typhodes principalia sunt. ANTIQUITATES. 727. Prima typhi contagiosi vestigia ad canam usque Porriguntur antiquitatem. - Pestis illa Graecis perquam calamitosa, quae ex Aethiopiae
434쪽
422 sinibus Lybiam primum, aliaque loCa pervadens, Athenas demum, earumque Suburbanum Pyraeum AdgreSSa eSt, quae ContagioSa adeo, ut nemini Parceret, adeo truculenta, ut, quoS CorrepiSSet, raperet ferme OmneS, ea, inquam pestis a Thucydide graphice depicta, veluti Eridis pomum,
diversissimas Sane Concitavit Conjecturas. Mal- salti enim eam scarlatinam ; Odi ex morbillos malignos 3 Scuderi variolaS, atque Sprengel pestem bubonicam declaravit. Ast nil nisi typhum nostrum contagiosum fuiSSe, ad insolitum tantum malignitatis gradum evectum, Contra SCepticos adversarios eximius ob priscamo ruditionem IV a Wruchius in pretioso Suo tentamine ad unguem evicisse videtur 1 . - In libris Hippocraticis non minus ac in Galeni Commentariis frequens typhi mentio fit 3 quod si vero Singulae descriptiones cum morbi imagine, Pro uti oa nostris innotuit temporibus, non Umnino collimant, id potius vago vociS significatui, utque minori medicorum veterum in morbis IOimicis rito distingDondis et illustrandis Curae adscribi debet, alibi cnim iam monuimus ' f. 166), oinres historicos hoc intuitu medicis longe exactiores fuisse. Ita v. g. funeStam pestilitatem, quae inter Carthaginenses, Syraeu Sas obSidenteS, deSueviit , typhum contagiosum suisse, o Diodori Siculi descriptione sacile colligitur.
l) Wawruch, Tentamon pathologico - medicum Si StcnSantiquitates typhi contagiosi. Viennae 1312.
435쪽
ET EXANTHEMATA ACUTA. 4a3728. Saeculo VΙ Aetius de maculis, Culicum morsibus simillimis mentionem injicit, quae fc-
breS malignas et pestilentiales comitantur. Apud Arabes Arra Sin et Avi Cennam, neC non apud Actuarium, qui medio saeculo XVI vixit , analogae leguntur observationes de Stigmatibus, subxes gravissimas comitantibuS, quae Cum pulicum PuncturiS comparant. Quum autem ladeo Obscuri fuerint illorum temporum medici in exanthematibus describendis, debitamque neglexerint solertiam in colligendis Characteribus , e quibus aegritudinum exanthematicorum diagrioSiSexactior desumi posset, nil mirum est, tantam inter historicos serioris aevi Ortam fui Sse discrepantiam, quorum nonnulli morbum, de quo Sermo, Bntiquis omnibus abunde cognitum suisse, arbitrentur , alii vero Contrarium defendant 1). - Si tamen perpendimus, typhum contagiosum adeo fidelem tumultuum bellicorum Socium CSSE, Ut
vix apertis praeliis funestus ille ac insidiosus hostis jam a tergo delitescat, neotericis propterea omni jure pestis bellica nuncupatus;
et Si demum mentem ad cunctas illas convertimuS noxas, inconcuSSiS observationibus evictas, quae typhum primario generare POSSUnt, ac generi humano omnino coaevae dici debent, ad
Ρriorum Sententiam, quam caeterum Valenti S-simi viri, uti Pring te, Tritier, Gruner, Ra Sori, P. Frank tuentur, potius inclinandum csSe, quivis libenter concedet.
436쪽
FEBRES EXANTHEMATICAE 729. Princeps illius dissensionis ratio latere nobis videtur in eo, quod debita inter typhum contagiosum morbum Semper autonomum) et pe- tecchiam sexanthema mere parasiticum) distinctiosuerit neglecta. Quum autem Petecchiarum nomen nonnisi seriori aevo, et quidem omnium primo temporibus Fracastorii occurrat, hinc etiam
illi medici, qui typhum contagiosum cum febrepetecchiali confundunt, hunc morbum noVUmoSSe, veteribusque ante Saeculum XV prorsus ignotum, Crediderunt.
750. Clariores typhi contagiosi notiones nonnisi apud scriptores saeculi XV inveniuntur, quo tempore scirca annum 1478) morbus hicce, periculi plenus, maximam Italiae partem peragravit. Eius testos fuere Mar sit ius Ficinus, Elias Cavriolus, Hieronymus Ghilinus, Muratorius atque Bernardus Orsellus, uti id perdocte disquisivit Omod eius. - PeStem typhosam, ab anno 1505 ad 15 28 sub nomine peti cula e per Italiam grassatam, Fra CR StOri u s claris indicavit notis. - Ιllae vero descriptiones, quas Coyttarus de febre purpuratuopidemica A. 155 7 per Galliam dissusa, atque O clavianus Robore ius de simili tuo, Tridenti 159 1 populariter debacchata tradiderunt, adeo
Pulchrae et exactae Sunt, ut neotericis nonnisi pauca eis addenda remanserint. - Singularem quandam adtentionem merentur SequenteS peStilentiae, o quarum descriptione typhi maligni
437쪽
ΕΤ ΕΚΑΛΤΗΕΜΑΤΑ ΛCUTA. 4 25 imago facile eruitur: Pestis, quae A. 155 2 exercitum Imperatoris Caroli V. adflixit, a Gratio lonotata 3 - alia, quae nomine febris pannonicae A. 1506 in IIungaria erupit, et cujus Senne T- tu S meminit 3 - quae annis 161 3 et 165 2 in Darii marca graSSabatur; - denuo alia, quam Τuv- Corum exercitus A. 1688 post Vindobonae obse8Sionem per Hungariam disruderunt, -- atque illa durante Borrussorum bello 175 - 1759 Per totam Germaniam et Bohemiam divulgata, quam Glaser et Hasen Ohri egregio calamo de-
51. Lugubxis tandem adhuc memoriae Sunt insignes illae strages, quas typhus contagiOSUS mox elapsis decenniis edidit, eodem fere PaSSu, quo victrices Gallorum cohortes maximam PerVa-Serunt Europae partem, Super pleraSque ProVincias di sus , ipso bello vix non majores ParienScalamitates. Ast medici Φιλανθ ρωποὶ hancce
OCCaSionem non praetermiSerunt, ut maXimam morbo illustrando et felicius curando contribue rent Spartam, atque e funestis Concivium mortibus posteritatis duntaxat vitam tutiuS SerVarent. DIVISIO PRAEVIA.
32. Ut recta concipi possit morbi idea, phum ante omnia in primigenum, et illum,
qui e communi Cato contagio C Ont Γ Ω-hitur, dirimere necesse est. - Typhus per
438쪽
Contagium communicatus ille dicitur, qui hominem perfecte sanum adgreditur, vel aliis etiam Supervenit aegritudinibus, quin tamen cum is his in causali existat noxu, Sed qui Suam originem intuS SuSCepto - miaSmati contagioso debet, aliisque individuis per eundem fomitem vi morbi regeneratum , communicatur. - Typhus origi- nuriuS Contra Sub concurSu CircumStantiarum
Propitiarum ex alio progerminat morbo subrili, ergo nunquam in prima Origine e contagioso nascitur semite, eum tamen in Suo deCurSu producit, ejusque ope ad alios transferri potest hO-ahines. - PrimuS itaque Semper prima vi a S, Se cu n dar i u s alter erit. - Ab hisce typhis, similibus quoad naturam et formam , atque originis modo tantum discrepantibus, diStinguatur, oportet, ty PhuS Sympi Oma, qui una Cum aliis phaenomenis nervosis sub decursu febrium
nervoSarum et asthenicarum evolvitur, e longe
diversis causis proficiscitur, per contagium non divulganduS. HYPOTYPOSIS.
735. Ab insectionis momento, quod plerumque aegrorum adtentionem effugit, aegri prima prae ludia salutis laesae percipiunt, e quibus tamen
morbi suturi indolem nullatenus determinare, Sed Simplici tantum conjectura adsequi VAlemuS, Si Commercium cum aegris cadem labo infectis prac-
439쪽
Cessit; Sunt enim nonnisi generalia Symplomata, quae OPPortunitati S, Sive prodromorum
Stadium insectioni et invasioni febrili intermodium) , a tribus ad Septem dies duraturum CO-mitari solent, uti morositas, dySphoria Sui gene-xiS, Sensus caloris serventis interni, languoris ot defatigationis, oppressio ad Scrobem Cordis, ad Petentiae imminutae, temulentia, inquietudo, tremor artuum, atque Sub Sultus transitorii, quales ab electrico fluido concitantur. 734. Stadium invasionis. Lassitudo insignis ac frigus variae intensitatis, ConsuetiS Symplomatibus Sociatum 3 et quidem jam horror vehemens paucarum horarum , modo horripilationes agae Cum Calore alternantes, ad sex vel et duodecim horaS protractae, quandoque per aliquot dies redeuntes, Primum febris typhOSae ingressum Patefaciunt. 755. Stadium inflammatorio Catar-T ho Sum. Praeter Consuetos aestus febrileS atque incitationis vasorum, ultra normam eXultatae, Satellites, typhum in hocce stadio distinguunt Sym-Ptomata Catarchosa, typhus in Stricto
tuitu typhuS Contagiosus cum omnibus febribus contagi OSis apprime collimat, indicant: oculo-xum rubor et Susia Sio, illacrymatio, narium Siccitas vel oppilatio, Secretio muci ab initio tenuis, serius tenae tori S, ut ab aeris contactu saepe in Cru-
440쪽
423 FEBRES EXANTHEMATICAE Stas coeuntis ; interdum levis irritatio in faucibus, ad tubas Eustachianas, vel tracheam propagata, unde dissicultas deglutiendi, SyrigmuSi raucedo 3
que bronchitidis aut peripneumoniae signa 3 lingua
alba, Sapor Oris pravus, nauSea, VomituS materiae Pituitosae, tormina, Ccu es eius irritationis membranae mucosae, quae tubum alimentarum ami- Cit. - Symplomata Cephalica eminent ab omni initio, ac morbum per totum deCurSum comitantur, videlicet: capitis gravedo, καρεβαρια, temulentia et stupor, qualis ab ebrietate, Vel narcoticorum majoribus dosibus induci solet, capiplenium, Vertigo, quandoque acutae Cephalaea, nunClevis desipientia transitoria, nunc delirium magiSPermanenS, nunc proclivitas ad somnum et Sopor, quae molestiae haud raro spontaneo SanguiniS e naribus stillicidio mitigantur. - Quarta Circiterdio cutis in solitum acquirit ruborem et turgorem crythuma), atque clara in pectore, dorSO, EX- tremitatibus, rarius in facie adparent CXanthematis indicia, cui nomen Purpurae typho Saeimpertire non displiceret. Consistit illud in maculis planis,.plus minusve rotundis, inter So Confluentibus, quoad fguram variegato marmori Simillimis, purpureis, sub CompreSSi ne evane Scentibus, quibus persaepe papulae rubicundae, aut phlyctaenae albicantes intermiscentur, Unde insignem cum rubeolis aut morbillis analogiam contrahit. Quandoque una cum hocce exanths-