De limitandis laudibus, et abusu moschi, in medela morborum, dissertatio

101쪽

multis depraedicauerat coLLI Nso N, in liueteris ad Cel. G ME L IN UM '), Vbi haec Verba h) exhibὸe

habentur: Hominibus maniacis vel mente qua-

cunque ratione captis reatus suis puluis auxi pharmacus Si riciιs, vel Aut ssus Andinens p. in. auo. ea proportione, ut gulorum ingredientium viginti qrsatuor merentvrgrana, magno cum Accesti. His motus ipse G ME L i N ,' in sua differtatione de specisco antidoto notis, morbis hoc curandis etiam Maniam et Melancholiam iunxit. In noua Praxi Londinen si1 i p. 37. 3yMoschus et camphora, tanquam magna remedia depraedicantur, sique aegri internum usum detrectent, consilium datur, ut haec duo, cum Opio frictione insinuentur capiti, et spinae dorsi. Simul largae Venae sectiones, fortia purgantia, setacea, vesicatoria capiti rassi applicanda, commendantur.

Quicquid vero etiam boni citati Coeilebres Viri polliceantur, nondum tamen satis euictus mihi videtur faustus successus. Potius semper maiori metu ancipitis euentus, quam spe felicioris, fracticum circumspectum Moschum maniacis aegris porrecturum, credo. Stringit omnino valide Auctoritas Ill. van s VI ET EN '), quandos ) Iri IuMoschi satis audacem dosin, ad grana se, p. decim vel viginti aliquando profuisse scribit , atque in iuuene maniaco laetum se, G pul-

102쪽

pulchrum' essectum vidisse, testatur. Verum sollicite perpendi debent ea, quae paUlo ante scripserat Vir si immus: Prudentes Medici multa tentarunt, ut validiorem perturbationem sensorii communis mutarent, turbandolosum corpus validis medicamentis , helleborta, Comitoriis, antimonialibus, mercurialibus. Si rondum succederet curatio, ve altem mitigatio, saeui furoris, tentauerunt talia, quae subtili fragrantia per omnia corporis loca penΞtrarent,

et saepe felici cum succesu, hinc moschum exhibuerunt. Quid inde sequitur nil aliud,

quam quod moschus sit desperatum reme- dium, desperato et miserrimo statui aegrorum destinatum , qui instar ferarum , ut

swIΕΤENlI Verbis Vtar, Vinculis et carce-xibus coercendarum, et ab hominum consertio secludendarum, considerari debent. CELso equidem monitore, praesut Omnino, in casu desperato , adhiberi remedium auceps, quam nullum. Attamen si quid video, hoc consilium saltem tum valere mihi videtur, quando praeceps vitae periculum instat. Uira autem Maniacorum saepe per longum tempus eXtrahitur. Non putarem itaque citius accedendum esse ad remedium valde anceps, et morbi genio neqUaquam conueniens, quam ubi omnia, sine discrimine ullo adhibenda, penitus fuerint exhausea. Neque semper, Vt Vehemens morbus Vehementisiimis et fortiter agentibus remediis

103쪽

tractetur, nece si tritam est, quia siepe blandioribus, diu satis continuatis, certius et fel, cius auscultat, dum illis ingratiescit. Male ageret, sine dubio, qui si aedes deuoranti

incendio restinguendo aqua non sufficere V deretur, desperabundus periculum facere an forte oleum et vini spiritus flammarum impetum coercere possent. Quae antea cum illo Iuuene maniaco , cuiUS Nan S IE-1ΕN meminit, acta sint, non refertur , forsan aliis, quam moscho ancipite , remediis, diu et iusto ordine in usum vocatis, aeque, et constanter adiutus fuisseti Sine dubio Ob laudes, quas audiuerat et legerat CLLOCHE R, in Noso contio Vienriensi ad S. Marcum voluit etiam experiri Moschum. Dedit illum seY maniacis, ad grana II., et 'scrupulum unum ; iussit eos bene tegi ut sudarent per unam alteramque horam; in venit in quibusdam magnam mutationem et qui furebant antea, sebant pacati: continuauit per tres menses, attamen, quod bene notandum est, ex his non nisi unicus, in summo gradu mani acus ad se rediit, dereliquis, qui non sanati sunt, et de statu eo-Tum Insequente, nil legitur. Sine dubio manserunt Ut antea muniaci, vel fatui redditi sunt. Sed aliud phoenomenon eX adhibito moscho enatum est, quod sic recen- l) mobferv. set Cl. L o C A E ). Odor illes 'agrantissimus, I, a quo integer Nosoco nil tractus injiciebatur, Ua- hphium, et G a ritas Moniumst.

104쪽

IOorias misi creauit molestias, vi confultum inuenerim, aliud remedium moscho sublituere. De his molestiis, quales fuerint, porro nil speciatim adiecit. Sine dubio autem omnes antea sani, qui habitabant in No comio, vel in eo versabantur ob sila negotia, inter alias molestias, moschum olfacientibus familiares, capite turbabantur, et temulenti reddebantur, eoque ipsis monstrabant euidenter, moschum capite turbatis aegris maniacis minus aptum esse remedium. Si

tale foret, non UnuS tantum auXilium inde cepisset, sed adiuti fuissent plures, ut a

cortice peruulano laboranteS febre, a me curio lue affecti, a ferro Puellae chlorot, cae. Memoratu dignis limum est, Lo ΗΕ - RVM prohibituna pergere cum usti Moschi, accessisse ad camphoram, et acetum destillatum. Hoc tandem sine camphora, purum dedit aegris maniaeis Undecim, OmneS 1

nati simi feliciter: ab citi remedii, mox illud in litum in oeulis, quod Maniacis proprium est, disparuit. En experientias iteratas sibique omnes, quoad faustos effectus,

respondentes, cumque cum his conueniat ratio , eius agendi modum introspiciens, comparanSque eam cum modo agendi

Moschi in corpus , quid impediret, quominus in curatione Maniacorum , merito Prorsus negligatur moschus, et loco eius in

105쪽

m posterum adhiberetur, Vsii securum, et ideae Morbi conuenientissimum, acetum. Nullus certe ambigo , quin declarem audacter , Moschum contrariari omnibus indicationibus, quae in therapia rationali Maniae valent, Omnibusque remediis, quae ad illas implendas, ab omni aevo, feliciter in eius sanatione fuere adhibita. Postquam, quid faciendum esse ducat, breuibus explicarat SYDEN HAM Hac methodo , inquit, humores , qui in hoc morbo mentis arcem impotere solent, sensim in inferiores sedes dilabentur.

Mops MANNUS' tres scopos curationis n) rim. stabilit 1. ut sanguis, in cerebro nimia copia congestus, abhinc ad inferiora deridetur perque illud, et totum corpus, eius circuitus liber praestetur, 2. Vt causae occasionales, quae naturalem sanguinis temperiem peruertunt, eiusque metastasin seu polyn

bri vasis et membranis vis mystallica deiecta restituatur. Quodsi nunc dotes omnesmoscho proprias consideremus, quis tueri audebit, illas explendis his scopis aptas esse, et conuentro 3 Constat ex certissimis experientiis praemissis , Moschum circulum et

calorem augere , sanguinemque ad caput congerere, tantum abest, Vt illum circulum moderaretin' , Pressionemque cruoris ad su-

106쪽

Ioaperiora vergentem, ad inferiora corporis determinaret. Quomodo ergo actio Moschi in corpus causae morbi, quae in oppletione vasbrum cerebri, a congesto plethorico sanguine consistit, aliquid detraheret 0 p. Optime hoc introspexit Cl. scit Og CR ' satis video , inquiens, quomodo in Mania hoc medicamentum, ceu a nonnullis depraedic trir , 'utilem speram praebere queat, quod

sic t sue febre. exi ut, reuera tamen , Omnibus id attestantibus , non sine spirituum animalium exaesuasione et femore sub sit. Unde omnino non proderit, vel si proderit, spiritilum feruo-

' tem amica si a praesentia rompescet . Quotusei quisque autem a calido et calidissimo remedio compositum hunc feruorem sibi sing iret 8 Falleretur etiam insigniter, qui, eae

recepto praeiudicio, vasa encephalica eius virtute coiioborari contenderet. Quomodo enim a remedio, iugem affuXum eXcitan' te, hocque ipsa vasa infarciente, extendem re , sicque, debilitante, . eodem tempore etiam . contraria Operatio, deperditae eorum

virtutis elasticiae restitutio, expectari posset 'EX Ciciaci ab isti, cuius vis sanguinem propellendi et rarefaciendi, it Ii, quam hoc rein spectu molchus exerit, longe inferior est,

107쪽

Peculiari obsertiatione probauit R I D L IN V s '), Maniacos aromatum eXhalationem non ferre. Foemina, ex eius relatione, quae inseruiendis aeo ris talibus destinata erat in

Xenodochio, Mater Maniacorum eapropter vocari solita, per longam annorum seriem, annotauit, quoties cibos in fornace, qui cubilia Maniacorum calefacit, aromatibus conditos coaeerit, inde illos magis efferatos

redditos fuisse, hocque tam saepe contigisse, Vt nunc, si vel ipsa talem cibum deside ret, in alio loco parare illum teneatur, si si- . bi non plus negotii facessere velit. Quam

contraria ergo Maniacis sit, longe maior et fragrantior, quam quae aromatibus ines moschi volatilitas , naturali interno calore eXaltata, et per Omnem humorum massam evagans, facile concipitur. Qui, ut in antecedentibus notaui, Moscho in curatione fauet wEDE LIVs D, alibi sibi contradicens, r) Mus Verius tamen, scripsit: Moschata nimis rarefa- pciunt, et in motum cient spiritus , unde inquis

Quomodo deinde quadraret causis o casionalibus, maniam excludentibus, pl. thorae, motu corporis, a e calido, potu-bus spirituosis commotae, et ad ventrem si1- premum impetuose propuliae, remedium singuli tem calefaciens, et rarefaciens Z quomodo suppressis haemorrhoidibus, mensibus, locchiis, id mederetur VSeS et Pila -

108쪽

4gationes repetitae methodum medendi Sy. denhaminam abitulant, Vtrae Ue a BOER-s apsi ira AA Avio laudantur. His ilis non pauci conualuerunt, aut saltem potior pars curationis absoluta est; nonne ergo iis interpositus Moschus, prospero eorum effectui contrariaretur, eumque necessario impediret atque irritum faceret 8 Frustra tentatae per omnia remedia Maniae, varix, haemorrhois, dysenteria, haemorrhagia spon-13 tanea, salutem attulit ). Id factum unice, ut , ita . dum, depletis vasis revulsione potente, cerebrum ab onere sanguineo sibi iucumbente, aliorstim, et deorstim potissimum prouolt, io, liber battu . Si hoc per certas obse in vationes eonstiterit, quomodo remedium

Curi Ceui. cerebrum sanguine congesto onerans pro

ficuum haberi potest 3 A praestantissimis

Maniae medela commendan- in uno ob tur refrigerantia, nitrum, fructus horaei, IJ, ' φης serum lactis acidulum etc. Vetantur omnia,

r ia. Oct. acria et Cal*facientIR Praecipue potulentaso, calid inebriantia, vinum, et vini spiritus, , ' quibus non raro Mania exorta esst Sa- 13a, ne Mania omnis considerari potest tanquam d) δε ς' perpetua , eademque furiosa ebrietas. Μν

bis lib. I. c. tie, quibusdam similem videri illi, quae ex ,3 cibis ebi Qt te contingit, notat Piso ). Ebrie-

Tom. I. p. tati vero contrariantur omnia refrigerantia, ς si praecipue autem, docente B Ο Ε R HA A V I O I),

ipsit

109쪽

125 ipsi adeo aduersa Posca, ut, cum spiritus vini

fermentatilius unicum fere sit, quod temulentiam inducat, aceti spiritus eandem iam citam domet. Quando autem illa furiosa Ebrietas,Μania, per acetum destillatum est curabilis, ut ex curationibus LOC FIERI in anteis cedentibus constitit, impossibile est, ut ei curandae inseruiat calefaciens, temulentiam inducens, et inebrians moschus. Vt Vero interne exhibita refrigerantia, ita etiam ev terne admota, ab omni aeuo semper m gnum auxilium Μaniacis attulerunt. A Veteribus et recentioribus laudata inueniuntur epithemata refmgerantia, ex herbis pro refrigerantibus habitis, addito aceto rosaceo.

Applaudit c ELso ) ME AD '), quando ille, rapiti nil aeque prodesse dicit, quam aquam fri med. p. gidam. Dum balnea eademque tepida, ex

antiquorum Μedicorum consilio, commendat Mops MANNus q), Virtutem eorum eX- b Med.

altari dicit, si simul in iis desidentis aegri capiti infundatur frigida, Vel pannus frigi- , , .

da madidus imponatur. Ill. Dan SWIET EN S), plures casiis Medicos docuisse no- c) Com-tat, frigidissima capiti applicata quandoque multum profuisse, inque huius rei fi-s, 'dem multos probatissimos Autores citat. Quorsum autem tendunt omnia haec consilia 3 In nullum alium finem, quam Ut cerebrum refrigeretur. Nonne autem illis ediametro aduersatur calefaciens et orgasib

110쪽

Nondum vero omnia eXhausi. Omnes Maniacos promptos ad Venerem esse decla-d cogit rauit Piso abundantque Atliorum.mO-

, historiis hominum utriusque sexus, o) oide qui ex amoris oestro in Maniam inciderunt et nonnisi amplexibus venereis sanati sunt .

ra L DG . III. gredi aphrodisiaco moscho Z Non obliubavηρ ρ --stin litudinis et analomae non hoc

1's. Jr. scho cum Opio intercedit. Quam parum hoc conueniat Maniacis fuse et solide, nisi r a. i 3. fallor, olim probarii f), quamuis non nesciam, a nonnullis non Iarum id in eorum curatione laudari, quibus accedit Praxis hodierna Londinensis. Nocet autem Opium manifeste Maniacis, quia sanguinem ad caripvit propellit, idque inebriat, et temulentum reddit; eodem autem vitio quoque laborat moschus. Minimum nemo celebrium Practicorum citius exhibet Opium, quana praemisiis repetitis euacuantibus, per VSem, et Purgationem aluinam, atque, si loco optiorrideret alicui Amatori moschus; non nisi sub his conditionibus locum habiturus esset. Quando autem Mania aceto es curabilis , Per demonstrata anteredentia, sectiri carebib