장음표시 사용
191쪽
spirationis Nobilium adversiis edictam.
I O MARGARITA PARMENSIS, numenta Brabantiae , praecipueque commentarios Francisci Hulstii Brahantini , qui primus Quaesitoris in ea Provincia munus obi rat. Quibus in ectis, responsum est . Quoniam ab annq millesimo quingentesimo quinquagesimoque, ea inbuirendi ratio usurpata non fuerat in Brabantia, inirmabatque Rex, consilium non esse, decernere quidquam novi; ideo placere , ne quid immuraretur ea super re, sed tantummodo Caesaris Placita , quamdiu de iis Rex aliud statueret, servarentur. Qua responsi mediocritate nec Brabantini, satis. factum , omnia sibi pollicitis: dc Flandrenses excitati, ut paria a Gubernatrice contenderent. Sed illam trepidus repente nuncius curis sane majoribus implicuit. Certior enim fit ab homine non antea noto, sed Christophori Astan- villii e regii Senatoris opera ad colloquium clam admisso , multos in Brabantia Nobiles, icho inter se scedere, decrevisse, si Rex inducere in illorum Provinciam sacros Maesitores vi vellet, se sumptis armis tontra vim ituros. Eam confidentiam occulta niti conspiratione, quam cum aliquibus externis , praecipue cum Caspare Colinio Gallici maris Praefecto coim navissent. Non dii similia his ad Gubernatricem Lugduno Batavorum post paulo scripsit oransius. idemque aperuerant Comites Eg- montius re Me anus : addiderantque, Centuriones ac Tribunos a foederatis clam designatos , iisque milites supra viginti millia, fires mstularet, praesto futuros. Verum qum conspiratio haec fuerit , quaeve ejus origo, evolvam ipse in praesentia, ex ea, quae apud me est, aliquorum narratione, qui rebus hisce cognoscendis per eam occasionem impositi sunt. Nam cum a. Gubernatrice . secuto post hunc anno , jussu Regis missi essent, qui per singulas Provincias cursim in eos inquirerent, qui tumultum hujus anni aut excitassent aut fovissent: in arcanas invasere multorum episto
las, codicillos , ac memorialea libellos: queis
192쪽
Li3ER 'INTVS. I Iin commentarium transmissis , ejus conjuratio- 1s66. lnis exordia , processusque Gubernatricem ae Regem docuere. Ego quae mei operis sunt , partim inde , partim ex reliquo tabulario mu-
tuatus, rem totam paucis expediam.
Multo ante cladem hujus anni sexagesimi sexti , Nobiles aliquot Belgae , plerumque
juvenes s quos, nominare , praeter Ludovicum 'Nassavium principis Orangit statrem, in prom- Belgarum. ptii non habeo) Genevae aliisque in urbibus Nobiles albaliquamdiu versati , facile in haereticorum res hu,
fraudes inciderant. quippe vitae dogmata Re- ap :d exteros ligionis hactenus edocti, quoad satis haberent edocti , ut Catholice domi viverent, non autem ut soris , si sorte circumvenirentur , discrimen veri falsive dignoscerent re sane cum hominibus pestilenti lue contactis agere deberet nemo, cui paratum non esset ab antidoto reme- idium. Hi ergo haereticorum disti plina imbu- sibertatem xi, cum peregrinas religiones, libertatemque coiiscientiae vivendi saepenumero in patria collaudarent; animadvertere, se apud attentos & cupidos illa commemorare : nec alia esse complurium
vota mercatorum,quibus, eadem haeresi pridem Patia mere
occupatis grata erat hujusmodi libertas , qua, dum nemini fraudi esset quid quisque crederet, nemo a commercio causa religionis arce-aetur. Cum his collato demum conlatio agitare viroremque clam occepere, plurium exemplo,de excutien- cousilia.
do paulatim a patriae cervicibus jugo Catholiacae Religionis , quae sola in civitatbus dominari velit. Id autem, uti conjicio, coeptum est ab anno hujus saeculi quinquagesimo nono, cum profecturus in Hispaniam Philippus Rex, edicta Patris ac sua serio servari (quod inter arma minus lituerat) imperavit. Qiiod quia inne inlia, incidit in illud tempus, quo consilium iniit Orangius de Hispanis militibus Belgio pellen hiato phidis , ne eorum auxilio Quaesitores sacri in eas tere conatus
Provincias inferrentur: Iut ipse edita ab se Apologia testatum reliquit haud absurdum est opinari, conscium earum rersim . . Η o agit
193쪽
murn couspirant. e Et animos haereticorum Principutu Gernianiae exploraui.
g iur a MARGARITA PARMENSIS, agitarentur, Orangium fuisse. Tamen haud credideram , inter prima illa Nobilium mercatorumque colloquia certi aliquid constitutum , aut formam mederis aliquam fuisse conceptam. Noque enim verisimile est , plurium conspira-xi' in per annos omnino sex occultari P tuasse e sed sparsa tunc aliqua conjurationis veluti semilaa, quae postea anno sexagefimoquatat', Profecto in Burgundiam Graiavellano Ca uinali , revixisse per occasionem Tridentim Concilia , certum habeo ex illo, quem dixi, commentario. Quin etiam eo anno sexagesimoquarto , qui Nobiles , quique mercatores una convenerant, haud ignari tantam molem absque armis sustineri non posse; exploran- dos sibi haereticorum Germaniae Principumamimos duxerunt, a quibus aut opem proxime caperent, aut eorum saltem nomina praetexerent ad metum Gubernatrici ac partibus amiciendum. Eam ob causam agebant in Ge manaa Belgarum aliqui, ac secreta colloquia cum Palatino Septemviro miscebant, reserebantque omnia ad aegidium Clerum causidiacum Tirnacensem , praecipuum Ludovici Nacsavii administrum , Augustae in hanc ipsam curam unice intentum, ut ex quamplurimis eius chirographis ac libellis compertum est. Ex quibus etiam deprehensum, eodem tempore Ludovicum ipsum in Germania fuisse ,
ut eundem lapidem moveret. Haec autem etsi
ad finem usque anni sexagesimiquinti, miro. Dieptio agitata sunt , initio tamen sexagesi-misexti, promulgatis quae dicebam edictis de sacras Quaesitoribus , de Caroli V Placitis, de Tridentini Concilii decretis , excitatisque ob eam causam multorum querelit ; tunc enim- vere qui conjistationem moliebantur , nacti speciem tuendae patriae libertatis, sparsis incre
dibili celeritate per Provincias libellis, seos ad quinque millia fuisse scripsit ad Regem pos
ea Gubernatrix Hispanicam inquirendi de Religione censurata ludibriis, execrationibus, .
194쪽
LIBER QSINTVS. I 3 maledictis omnibus lacerare: monere populos , ei sese Orannidi supponerent, cui ubique gentium, ac veluti quodam consensu generis hum ni repugnatum sit, ne Roma quidem sine tumultu initia ejus extitisse: quid agendum esse. Sestio tot
priυilegiit ad-rsus notia hae omnia communito SAuxit hominum suspicionem fama bellicorum apparatuum, quos in Hispania Rex , dc stipendia Regis facere solitus Ericus Dux Brunsvicensis apud Batavos festinabant, ad stabiliendum , ut vulgo ferebatur , novum in Belgio tribunal, cum tamen hi t quod postea Gm' pertum est j ad sui Dominatus oppida tuenda
inter eos,qui timebantur, Belgarum tumultus: ille ad augenda Melitae praesidia , Turcarumque alibi conatibus occurrendum, milites conscriberent. Quod tamen persuadere multitudini frustra conata est Gubernatrix : contra disserentibus haereticis, affirmantibusque, consuetam illam esse Iiidificationem armorum,quae Os TENDv NTuae alio , alio inseruntur. Inde hominum voces palam dictitantium, Vendituros se domos ac praedia, amissamque patriae libertatem apua exteras gentes quaesituros. Auditique praeterea, qui in tabulantium coetibus ac circulis sit passim in foro compitisque visebantur ) haud timide dicerpnt, Adversus eam edicti severitatem, Ducem sibi tan-
tummodo deesse: quem si nanciscerentur, pr fecto adacturos se Regem , ut Belgarum privilegia imminutum non iret. Ergo turbata in hunc modum multitudine , ambiguis nutantibusque Procerum plerisque, stimulantibus, qui edicto petebantur, haereticis, maturata conlu- ratio est. Novem homines e Nobilitate , qui nullum in Republ. munus obtinebant, Bredar in urbe
i Principis Orangit foedus conscribunt, quod ceteris proponerent, dictante Philippo Mar-
nixio Sanctae Aldegundis Domino , Calviniana pridem haeresi corrupto pariter re corruptore. In eo exorsi ab inquisitionis execratione,
quisitionem Populos sollicitant. Novis arm rum suspici nibus agitau-
ctum minaciter iuvem huntur Inde coniu- ratione mav
195쪽
foederusQuod commpromissum appellatum, cuius haec in aeriptio. Aggregantur ad illud complurea.
i g MARGARITA PARMENSIS, quae diuinis humanisque legibus adversa barabariem longe stiperet omnium retro tyranno rum ; commotos sese assirmant ea indignitates Nobises, ad quos ori diilego Nobilitatis pertinet hujusmodi cura , societatem iniisse, qua obditam irent nefariis iliorum eo tibus, qui per hac judicia, pr scriptiovesique ac cadet, in optimorum citiium for-runas inteuderent. uamobrem persancte jurare , Inqui itionem se nuta modo tu Belgio passuro, et ira iumquesibi Deum , iratos hominei precari , si auta foedere disceder/nt, aut se iis ob eam causam i barantibus ope opera ur deessent. Ad extremum speroi te lata , se nihil eo consensu moliri , prater Tei honor m ., Regis amplitudinem , Patriae tram
qui talem. Atque haec est summa verborum conjurationis, quae sive a mutuis, sive a muli xum promissis, vulgo Compromissum appellata est : ac variis dein gnguis,quo ubique vulgar tur, prodiit in lucem, cum hac inscriptione, ut Britannice quidem edita praeferebat: Exemplar
foederit . Probribu, Nobilibus ues inferioris Geramania percuis, ob Hi 'anteam Inquisitionem, hisce ProDiociis intentatam. Inde missi per singulas Provincias, qui communicato consilio sellicit rent animos popularium et haud irrito conatu , quippe aggre iis quamplurimis, tanta aliquorum conlicientia , ut audita Hispanica censera, ignari quid ultra pararetur, nomina certa imitarent. Primi omnium fuere Nicolaus Hames Equitum aurei Velleris faecialis , vulgo Toson. dorus appellatus, praecipuum conjurationis timstrumentum, Baronnius, Ghiberejus,Lesdalius aulicus Egmontii, Ioannes Marnixius Tolosae
Dominus, Ghisella, Mein serius, ta Othainius, uti ad Gubernatricem scripsit Anderlechius
Megant Comitis oeconomus. Aliorum numerus condit que haud facile teneri omitium potuit: variantibus , qui libello excipiebant
nomina, prout fatuam algere , aut facinus extenuare opportunum erat. . Et Hames qui
dem habere se indicem Nobilium supra duo millia gloriatus est apud Anderlechium , quem in
196쪽
LIBER QUIN Tvs. I sin societatem eo numero pertrahere conatus est. Sed ii e aversatus animo ejusmodi Cmtus , non modo ad numerum adscribi noluit,
sed etiam duxit civis esse byni , Margaritam condocefacere quidquid ageretur. Quam
etsi reperit multorum non ignaram, ac nullius incuriosam; aperuit tamen aliqua , quae ipse , ut erat partium familiaris , clam inaudierat. Inter alia , Adnumerari ab iis inter foederatores Cliviae Ducem, Saxones Principes. Cumitem Swarteemburgium , Casparem Colinium, aliosque, praeter Abbates aliquot in Beragio , Proceresque nonnullos ex aurei Velleris Collegio. Quae an ex vano jactata ad colligendam factioni famam , incompertum mihi est. Certe de Cliviae Duce, brevi rumor evanuit, de Velleris aurei Sodalibus crevit i assirma' itque clam Gubernatrici ipse ejusdem ordinis Eques Meganus, collegas duos cum ceteris Nobilibus conspirasse, sibi tamen ignotos. Sed de altero difficile non erat suspicari: sensitque Orangius hanc de se hominum opinionem,cum in Senatu haberi se vulgo in numero foederatorum conquestus est : alterum aut Comitem Hornanum Praefectum belgici maris , aut Antonium Latinium Comitem Hochstratae designabat illorsm vivendi ratio . ex qua plevumque homines conjecturas trahunt. Nec ego dubitaverim . . multos este habitos conjurationis participes ( ut praeter jam memoratos , etiam
de Elii abetha Angliae Regina addubitatum est)non alio argumento, quam quia credebatur , eorum interesse , si res Besica turbaretur. Nempe valet apud omnes Caslianum illud : ut Cu I bono aliquid vertitur, in eum recta colli-neet suspicantis animus. Sed supervacaneum sit dubios quaerere , aut occultos , cum sat multi palam agerent, neque pauciores quadringentis ex Nobilitate nomina dedisse constet. ex quibus haereticos sere centum Gubernatricem docuit Meganus , praeter mercatores, almssque de plebe haud satis constante numero.
Inter hos Piluceps orangius& Comes
uon pauci res quadri gentis ex
197쪽
Burgundia. Finis conium randi non
Gubernam tricis adrversus com juratos
1 6 MARGAUTA PARMENSIS,Horum omnium duces habebantur Henrici sBrederodius , Ludovicus Nastavius Principis Orangit frater, Florentius Pallantius Comes Culemburgi, quod est uollandiae oppidum , ipse a Sequanis oriundus, re Guillelmus Be gensis Bergae, quae est in Geldria, Comes . omnes pari propemodum re juventae dc animi vigore magna molituri: praesertim Brederodius , cui primae in ea conjuratione partes delatae sunt, sive excellentia Belgicae Nobilitatis e priscis Batavorum Comitibus deductae, sive ob juvenis ingenium peracre, atque L IC E N T IV S adversus dominantes, eoque multitudini gratum , ac tumultuantibus opportunum. Porro Nobilium , aliorumque qui se aggregaverant , non eadem mens ac hnis, uti terme accidit in coetu plurimorum. Namque alii satis habebant, si Pontificii Quaesitores a cerentur , minuerenturque Edictorum poenae: alii super haec in libertatem Religionis intendebant : multos nulla Religionis Edictorumve cura , sed cupido agebat praedae ac rapinarum : denique nonnulli majus interim opus movebant, ac per eas turbas excusso veteri Domino , novum meditabantur. Omnes tamen prae se ferebant, poscebantque cessationem Inquisitionis . atque aliquod edictorum Caesaris adversus haereticos temperamentum : in eamque sententiam supplicem libellum, quem Gubernatrici offerrent omnium nomine, composuere. Ita consilia conjuratorum tum apertatum occulta ad Regem per litteras detulit Gi bernatrix. Quin etiam sicuti nihil horum, quae destinabantur,eam latebat: iquippe vagi per u bes,ac domorum intima EXPLORATORES, id est aures oculique dominantium ; singula excipiebant,reddebantque i ita dissimulato ubique metu , intendendas sibi vires putavit, palantarum exspectatione rerum. Itaque populum edicto, Magistratum privatis litteris , muneris sui admonere: arces urbiumque moenia
per homines sidos occulte lustrare ; rumores de
198쪽
ri B E R dy I rimu s. id de adventu Regis in vulgus augere, simul Hi
spanos Oratores, qui apud Cariarem, Regemque Galliae, ac Reginam Angliae agebant, properatis nunciis condocere, quae conjuratio in Belgio pararetur, Germanorum, Anglorum-
qu re Gallorum, ut serebatur auxilio : denique nihil praeterire quo se de gnaram eorum, quae agitabantur, re validam eisdem propul
landis ostentaret. Cum certior eodem tempore fit Comite Megano , Bruxellas adventuros sub initium Aprilis , Nobiles circiter quingentos, supplicemque libellum adversus Quaesitores , atque edicta Caesaris oblaturos. Addidere aliqui (ut ferme veris falsa permiscentur decrevisse conjuratos . nisi audiantur . illato in urbem milite Gubernatricum abducere Vilvordiam , eoque carcere tamdiu clausiam habere, donec impetrent quae volent. Quod et si primo illa irrisit, dein tamen dubitasse , an relicta urbe in arcem tutiorem sese reciperet, ex ejus litteris deprehendi interea conventum solito celebriorem apud se indicit ad V I Ralend.Aprilis , non tam sententias aliquorum , quam affectus exploratura : simul ne adversarios haberet, quos conlatos noluisset. Inde repetitis in Hispaniam litteris; quo loco Belgica res eo set. exponit: queriturque, quod , cum haec toties praedixerit, audita non lit. Etiam, qui stallicite evocati fuerant Provinciarum Praeiecti, affue aurei velleris Equites, Senatoresque privati Concilii frequentes ad rant ad praescriptum diem. posteroque Sen tum ingressis, tecitatisque a Philiberto Bru- xellio Senatore multorum litteris, in queis Nobilium coniuratio, haereticorumque consilia
seu vera, seu credita nunciebantur ; Margariata subernatrix paucis praefata, evocatum ab se amplissimum Senatum, ut impendentibus malis illorum consilio at3ue opera meder tur; rogavit primum , admittenditie viderentur, qui venturi Bruxellas propediem fereban
tur. auctore Henrico Brederodiol Deinde quidi s 66,
199쪽
Principis ora ueti proinderaras ad Comit. gmoutii prouiden o Comitis Manilii dii
r 8 MARGARITA PARMENSIS, eorum postulatis t quorum pleraque vulgaverat jam fama i respondendum i Postremo qua
ratione distatvi ea conspiratio, novique turbidorum hominum motus componi tunc possent varios illuc animos attulerant Proceres. plerisque invisum erat Inqiiisitionis nomen : aliqui occulta consilia secum agitabant: ante Privatam causam pauci publicam habebant. Philippus crojus Arescholi Dux , ta Carolus Comes Baria montius negabant admittendos esse intra
urbem ea multitudine conjuratos : enim aptu esse quingentis hominibus, ut obestus tinus osseratur ' Non bibi vidori eam ste tem suppliciter pastulamium , mitterent eum mandatis egregium eae s o numero aliquem , minore pompa atque invidia denique aut portis occludendaa, quod potius videbatur et aut, quod proximum , admisi intrauis multorum oculis o emandos , deque hi, qui forte
licentius quid agerent, supplietum issico sumendum. Contra Princeps Orangius, qui utrumque tamquam Cardinalitios aversabatur, re praecipue Areschpto insensus erat, ob vetus inter Crios
re Nastavios de familiae dignitate dissidium cvanos eos timores affirmabat adversus homines sibi non ignotos , dc multos amicitia , nonnullos etiam sanguine conjunctos. gravem autem futuram eam injuriam , si nobilibus viris non permitteretur, quod LICET miserrimo cuique , rogare. Similia his de securitate memorabat Egmontius : praesertim quod si vi atque armis agendum euet, non videret, quo a paratu tunc quidem occurri posset hominibus iam pridem armatis , re ea repulsa irritandis : T v T v M non esse, eos faedere , fluos perdere non pollis. At vero Mansseldius , etsi Pontificios in Belgio Quaesitores haud probabat , negavit tamen recte fieri ab iis , qui per hujusmodi conjurationes ac turbas contuma-
cius agerent quam ut rogare viderentur. Addiditque, increpitum a se peracriter Carolum filium , quem conjuratis immistum inaudisset. Et sane est apud me ejus epistola qua filio, nisi
200쪽
iLIBER Q v I N T v s. a snisi quam primum ab illorum se societate su
ducat, iram den unciat suam , jubetque spem omnem injicere paternae tamquam gratiae re- . cuperandae. Sed haec monita minaeque adolescentem natura ferociorem tan quia credidit, in speciem a patre illa dici non statim a con-juratis abstraxere. Neque aliter eas conspira-isones ac foedera interpretabantur Arembergius de Meganus : quali, qui illa ostentatione virium obsecrarent, macturi Principem , non obsecraturi venirent. coneludebantque, rejiciendam hujusmodi legationem, aut mitiore vocabulo disterendam , neque enim , si paulum temporis intercedat, duraturam subitariae societati constantiam : cum nihil diu consistat tumultuario opere compositum. Reliqui fere omnes ambigue aut modice de consuratis, acerbe ac palam contra novum inquirendi de Religione tribunali eadem sed obscurius remissiusque contra severitatem edictorum Cae-iaris disseruere. Inde gradus ad querimonias factus adversum Regem, quas tanto confidentius ingerebant, quanto magis opus tunc esse sua ipsortim opera non ignorabant. Et habere se , quas apponeret ad veteres querimonias , ajebat Orangius : (nisi forte novas offensiones metusque fingebat, quo honestius Regis causam csesereret, suam agereti quod nuper accepisset, homines genti Nastaviae insensissimos de nece ipsius , deque fortunarum omnium publicatione agitavisse cum Rege, Regemque tempus operiri, quo facinus imperaret. Haene , horum e se pramia , ques si superioribur bellis . proose endis eli Proia icta Bugarum Proceres ex-antiassent ' Tuamquam ex artoi jam es. se , nonoo oc, Bellium haberi apud Philippum , quo pridem apud Carolum paraetrem. Nuper misisse R Iem quadraginta nummum aureorum misia Ragina Seotorum ad militum stipendi a Sol gium in summa ara ii dissicultate prate iri. Non aecus i a se aut impora unitatem si dii. aut
infelicitatem successiis. at timendum fuisse ,
de Comitum Areinbelli, re Metani contra eoodem Reliquorum leutealia. ierelae alis quorum comtra Regem.