장음표시 사용
501쪽
dc Gregoriivont. adhormitatio.
8 IOANNEs AvSTRIA Cus, decrevit: sperans aut illius prudenti, gratiaque apra Belgas , rationem concordiae aliquam ineundam : aut hujus virtute , si armis opus esset, bellum strenue administrandum. Igitur Granvellano Cardiuali Romae agenti mandat, euc Margaritae ad Beleas reditum persuadeat. e
Is Aquilam in Samnitibus ad Margaritam pro- sectus, opportune cum ea nactus Alexandrum, recitat utrique litteras , dc consilium Regis. Quamquam ut cum Alexandro seorsim age- ret, imperatum ab Rege fuerat Praefecto In-
subriae Marchioni Ayamosatio. Et Margarita quidem , quasi amplius deliberatura, ambigue respondit: seu verita , uti prae se ferebat, Ioan- nis Austriaci offensionem: seu per eam moram speciemque recusantis, prosectioni suae. e- tium additura . At Princeps Alexander nihil cunctatus , obsecuturum se Regi perlibenter assirmavit, modo non dissentiente matre. Cer- tius aliquanto respondit binis in eamdem sen- tentiam litteris ab Ayamontio , qui lecto aeger pattinebatur , per Raphaelem Maiariquium mis. sis , una cum Regis epistola: qua , post doloris lossicia, ob Mariae Alexandri conjugis mortem exponit, illi suum de Belgica expeditione con-
silium: Certus , inquit , eo audito, te prompto Mim . Agneque mimo fati aliturumspei de te mea, amorique 'quo te unice complector, aestimoque virtutem tuam,
istu iri me Princeps. 'Verum cum de M argarita pIoanni Austriaco subroganda Rex statim mutas set, ob Archi lucis Matthiae in eas Provincias adventum : addubitatum est Parmae, an deceret in Belgium ire Principem Alexandrum , milia ;taturum semper alieno ductu . Quae quidem lille prae Regis obsequio , bellicaeque amore gloriae, facile contemnebat: praesertim confir- imatus arcanis Granvellani verbis grandia pol- . licentis. Accessit Gregorii Tertii lecimi au- ctoritas atque adhortatio et qui re accepta ex iCardinali Farnesio, consilium impense laudavit, addiditque , suo nomine Parmensi Principi scri- heret, Expeditiovem Deo cordi i mram:eam proinde tanta
502쪽
LIBER NONvs. coitanto auspice, sique hortatoret volens libensiue capes I s seret. Quod a Pontifice tantopere commendatum reor , non solum Hispani Regis , ac publica Religionis causa ; sed peculiari etiam Pontificii Imperii commodo. Cum enim esset in fide dc clientela Sedis Apostolicae Princeps Parmensis; e re Pontificis videbatur, beneficiarium suum erudiri alieno in campo , ex quo ad Ecclesiae Romanae subsidium referre Imperatoris artes aliquando posset. Ergo tribus intra paucos dies epistolis ab Ioanne Austriaco acceptis,
quibus ad belli gloriaeque s ut ipse loquitur i
so talem , imagnis aeque precibus ac promissis evocabatur, rebus quanta licuit celeritate compositis, duodecimo postquam Parma discesserat die , Lucemburgum venit ad Ioannem Austriacum . A quo incredibili exceptus laetitia , miratus contra dicitur Alexander , viso Avunculo , attenuata non magis valetudine, quam spvcie illa majestateque fortunatissimi Imperatoris. Vsque adeo verum est. R E R v Madversarum sensim felicissimo cuique accerrimum esse. Vt hinc prosecto credibile sit, Austriacum non invitum, aut tantummodo jussum a Rege,Parmensem Principem evocasse: neque
in speciem illo praesente gestiisse, cujus videlicet in side atque virtute lampridem nota plurimum sibi polliceri poterat ad rerum quidem publicarum statum , sed praecipue ad vitae suae tot hostium insidiis expetitae securitatem. Inter primos congressus mandata Regis illi aperuit Austriacus, ut belli pacis ue negotia ei
communicaret: ut mille nummos aureos in singulos menses eidem seponeret. Laetus utroque
Farnesius,praesertim quod hoc posterius nonnia si Proregibus, Praesectisque Provinciarum, aut exercituum Imperatoribus persolvi ab Rege 'consuesset; admissum per aliquot dies stipendium , squamdiu videlicet in vulgus emanaret
honorificum Regis judicium j actis dein Regi
per litteras gratiis, gloriae nimirum quam pe- 1s I p.
cuniae avidior . recusavit; addena , sibi quidem
Qualem repe rit Austriacum , dcquam vere cupidum adveutus elii '
Alexandro a b Rege ab tributum
503쪽
me ani I ditem Nuncius cum litteris ad Austriacum
mercedis loco illud non deberi nondum quis . quam emerito , re invitamento opus non esse. At vero ad res belli domique noscendas , icuncta imperio Austriaci moderaturus Ale- Nander , animum operamque impi re adver- tit; reperitque rerum statum sane quam a etii simum,quippe ad duas proRege Provincias redactum: in reliquis paucas ,quae superfuerant arces ad Ordines quotidie deficientes. Quin dc in Hollandia ipsum jam nutabat Amstes damum : N in Brabantia Bereae ad Somam , militibus Tribunum suum Carolum Fugh- irum conscelerare prodentibus , venerant in Ordinum potestatem. sed adhuc sceleratius et Braedae praesidium , hostili deceptum fraude , non multo ante suo cum Tribuno se generat. Etenim Bredam obsidentibus ordinum Duci- bus Philippo Comite Holachio , ac Federico Perenotio Campinii Domino, restiterat haud sinstrenue , qui pro Austriaco urberet intrave- rat, Georgius Fronsbereius Germanicae le- Igionis Tribunus : sed gliscente in dies, quod sera non procederent, militum in urbe dissidio, Fronsbergius per hominem compertae haudaciae fideique ad Austriacum litteras mittit; Festinaret opem: suos implarabili sed tione disios edes obsidionem non iatra laturos. Sed nuncius ab .
Holachio retectus, an ipse exura fide se prodi- diti compertis litteris, attinetur in castris : em pectatoque donec ad Austriacum iste, rediisse- 3que, fidem faceret probabilis inora : tum esus loco submittitur alius in urbem, qui excusato prioris nuncii morbo , responsum attulit quasi inustriaci manu compositum; Ne dubitarent, ho- nestis modo conditionibus, urbem dedere: breuei su- perdententibus copiis, qtuu in praesentia expedire ipromptum non erat, certo recuerandam. Habetur
litteris ac nuncio fides, urbsque deditur, addi- to ad Tribuni errorem militum stagitio : hi enim , dum sitim conditionibus agitatur, sive .i corrueti, sive insensi , Fronsbergium furiose ii constringunt, vinctiunque in nimus Holachir l campia
504쪽
exposcentium , perfide tradunt; interim ipsi di ab hoste . dum urbe egrederentur. illusi : reconspecto non procul inde, quod ab Austriaco mittebatur auxilio, festinationem perfidiamque pertaesi. Non ita feliciter Holachio cecidit alea ad Rurem ululam , ad quam invaden
dam profectus ipse ingenti spe . submissum
illuc reperit ab Austriaco cum quatuor peditum millibus aegidium Barlamontium Hiergit Dominum : simulque egressi ex urbe Pol villerio praesidiariae Germanorum legionis Tribuno, ab obsidione statim pulsus , amissaque munitione , nec sine caede , fugatus est. Et tamen interea Pacis negotium , commeantibus hinc atque inde nunciis , operose agitabatur : quasi spe aut cupiditate successus , eae non potius ut VERBA verbis redderentur , alterique justius alteris arma induisse videri posient. Nec alio spectabat Angliae Regina, per eos dies cessatione armorum ab Austriaco postulata , nisi ut, ea legatione facile neglecta , .ad opem ordinibus ferendam , coactam se videlicet ostentaret: ausa ob id Austriaco Regique, ad quem nuncium miserat de pacis consilio , contestari, Si conditiones abnuerent, se quidem in posterum nullo cujusquam respectu , quod in rem expediret, executi iram. Sed intellectis , quo tenderent, minis, remisia ab Rege pariter , atque ab Austriaco ad alteram partem. cui depositis armis obedientiam suam erga Principem opportunius suaderet. Mamobrem
rejectis utrimque, una cum conditionibus , etiam conditionum internunciis , sublato omni commercio ineundae concordiae , spes una pacandi Belgii in armis reliqua erat. Et cometes
quidem , qui per eos dies adeo ferali ast uisiit aspectu , ut nullum eo minaciorem ad illud ii que tempus illuxisse dissererent Mathematici; belli signum in caelo elatum, pronis jam ad bellum animis creditus est.
Prima memorabilisque pugna apud Genibi
Rurermaneade feoditiarcontra rim derat done pace agitur,
505쪽
utriusque paditis exercitur. ao Ianuar. Exercitus
Hostium maviora Mille metior de audacior
su Brabantiae: utrimque lustratis antea exercitibus , Catholico apud Marcham Lucemburgensis Provinciae oppidum, hostili ad Teni- i plaeum pagum a Namurco haud longe situm i Atque ille quidem opinione minor, hic autem major compertus est. Namque viginti duo miblia peditum adesse mistriaco fama percrebue-
rat, cum tamen ne octodecim quidem recensita notaverit, qui cum Austriaco praefuit, Princeps Alexander. Contra, ordinum copiae viginti circiter millia numeratae sunt, cum paulo iante nonnisi septemdecim haberentur. Nempe illorum numerum augebant subitarii quotidie cmilites praedandi licentia: ab Austriaco spes , angustior erat: eoque nonnisi stipendio lege-hantur. Et tamen hi, licet pauciores s nam equitatu . 'uoque, qui duobus constabat mil- .libus , aliquanto inseriores eranti quia vi tute longoque bellandi usu anteibant, multo acrius conveniendi hostis, pugnaeque conserendae copiam stagitabant. Auxere militi animum redditae iis ferme diebus litterae Gregorii Tertiidecimi exercitui bene precantis , noxiarumque veniam Christiano ritu amplitu- me largientis. Qua usi opportunitate Duces, omnium animis a culpa expiatis , multo alacrius in hostem ferebantur. Accedebat re illud, ex quo non ultra cunctandum existimavit Austriacus certior videlicet sactus ab explorat ribus , Philippum Comitem Latinium , Po-bertum Melodunum Vicecomitem Gandavera-sem, hunc equitum , illum peditum Duct rem, re Valentinum Pardieum rei tormentarior Praefectum a castris abesse, specie nuptiarum, quae magno Bruxellis apparatu celebrabat tur , re vera s uti ajebant) alienato non parum animo ab Orangit consiliis et praeter alios nonnullos , quos hiemis inclementia aestivos
nempe Duces, a campo in urbem avocaverat.
Moderabatur Ordinum copiis Antonius Goi
gnius, Venaegiae in silva Dominus vetus sane Dun
506쪽
tras R NON et s. Dux militiam sub Carolo Quinto adolescens 1 s
aufeicatus , inde hastatorum equitum iductor ad sanetum Quintinum, postea legatus auxilia- 'rium copiarum , quas Philippus Rex in Galliam miserat Arembergio Duce ad Carolum Nonum , donec duos ante annos , civiles illae Hispanorum Belgarumque discordiae, a Regis militia magis operam esus , quam animum abstraxere. o nullum Ducibus ordinum fuerat, Austriacum Namurci agentem aggredi, ineum' ue jam moverant: cum audito, longe validiore. illum exercitu quam ipsi putarant, Namurco egredi pugnam oblaturum , mutata sententia Gemblacum repetere statuunt, con- ifilium, exploratis inde hostium viribus, sedate .capturi. Substiterat ea nocte ordinum exerci- Exeretriis emtus ad divi Martini pagum , quinque fere mil- romin hunc liaribus procul ab Austriaci copiis ad Namur- cum considentibus. Inde dubia adhuc luce, succensis castris, Gemblacum versus instructo in hunc modum agmine incessit. Anteibant Emmanuel Montinius , dc Gulielmus Hesius cum suis legionibus: quarum latera Villersius re Freseolus selopetariis equitibus praefecti tegebant. Mediam aciem Germanica wallonicaque legionibus , Eribus Gallorum , tredecim Scotorum Anglorumque cohortibus constat tem , Maximilianus Heninius Bofluvii Co- mes , relictis haud multo ante Regis partibus, re Federicus Perenottus Campinii Dominus ductabant. Postremam, in qua equitum robur, Comites Philippus Egmontius Lamoralii filius, re Lumarius a. Marcha moderabantur et adequitantibus hinc atque inde cum selectis equitum alis , Marchione Havraeo , Arescholi Ducis patre, re Goignio castrorum Praefecto, D. universi exercitus Legato. Ante Principia soc eui, tenens seres operasque locaverant , globo militum Hrchi a cis ira ad sociatos In medium acceperant impedimenta exercitus tormenta aliquot campestria. Terga , quibus insecuturo ab hoste ibmoris, densatis ferreolorum turmis'. ac bella- -- X torum
507쪽
Exploratores re itisidiae ab Austriaco
structus inhvuc modum. Vexillum re gium
torum sortissimis communierant. Nec segnius,co tollue nondum die . movit Austriacus i Namurco; praemissis Antonio Olivera, re Fer dinando a Costa , cum aliquot equitum ac Philitum cohortibus , qui itinera silvasque itineribus vicinas explorarent , insederentque.Partem exercitus post se reliquit ad Mosae ripas , Carolo Mansseidio parere jussam : m iorem validioremque ducebat ipse ire hunc serariae modum. In fronte exercitus equitatu fi
ma , praecedebant sciopetarii leviter armati: hos certo intervallo lancearii: in utrorumque subsidium loricati plenioribus ordinibus seque-hantur. Diae ores iuxta suam quisque turmam: aliqui ante signa paulum ab acie separati cum parvis expeditorum equitum globis praecurrebant. Medium occupabant gemina peditum Mopetariorum atque hastatorum directa in quadrum agmina , ex Hispanis potissimum Germanisque, Tribunii ante agmina pariter incidentibus. Claudebat aciem quadrata ex Wallonibus legio : cui currus atque impedimenta , sciopetariis Burgundis interequitantiabus , pro munimento erant. Frontem Oct vius Goneaga, terga Ernestus Mansfeldius, castrorum hic, ille equitum Masister moderabantur. in medio curabat Austriacus cum Pa mensi Principe , praetoria cohorte comital te : unde Regium vexillum eminebat, in quo
Austriacus , ut animo hauserat insolitam opis divinae fiduciam , jusserat ad triumphalegi Domini Crucem subiici haec verba, In hoc Set
vici Turrati, in hoo Haereticos tamam. Iam ne
aliquantum processerat, cum in hostium haud longe praeeuntium conspectum venit; cognitisq; Foederatorum consiliis ex captivorum xi, quos levibus aliquot proeliis cu hoste coli misus adduxerat Olivera ; statim lancearios Mopetariosque selegit ex equitatu sermesexcentos, permistosque peditibus mille hasta aut grandiore selopo armatos, ac bipartito divisos,
Octavio Gonragae de christophoro Mondrago-
508쪽
sLI aER NON Vs. snio attribuit: imperavitqite Gonragae, hostium rereo infestus inusteret, modo non temere universiam aciem provocaret, dum ipse cum Parmensi Principe,ac reliquo exercitu non adesset. Et ille quidem initio parebat, levibusque carptim proeliis fatigabat extremum agmen. DO- nec Perottum Sentinatem,qui primam ductabat eo die Camilli Montii turmam, ardore pugnae eo jam progressum Gonetaga conspicatur , ut veritus, ne totam hostium vim , n*n expectato Austriaci subsidio , in se importune lacesseret; festinato illuc miserit, qui Perotto imperaret, ut pedem illico retraheret, neve se equitatumque in discrimen abduceret, Is vero nam mandata superbe nunciabantur indignatus , perinde quasi timoris argueretur; facessere ab se hominem jubet cum importuno imperio, re Gonnagae referre : Numquam se in acie terga vertisse , nec tunc poste, etiamsi velit. Erat in latere velitantium copiarum declivis semita , coeno dc aquis inaccessa , fossa'-que Suam viae similior : eam hostes in recesiuaeclinantes , itinere paulo angustiore procedebant. Accurrerat illuc Princeps Alexander, quo res loco esset, propius inspecturus t attinebatur enim ab Austriaco, ne pustnam capesseret, quasi opus illo haberet ad instruendas, copias, ac pugnantibus opportune submitte dasi atque animadvertens , hostilem equitatum sive iniquitate loci, sive festinatione Gem-blacum accedendi, turbato non parum agmine incedere : id , quod ex fluctuantibus illorum hastis implicitisque inter sese atque transversis conjiciebat; non ultra moratus , arrepta pr*tinus ab armigero lancea, conscensoque, 'uem Camillus Montius alterum habebat, expediti ri ad pugnam equo, oculis atque ore bellum spirans, armigerum intuitus, , inquit, ad
Austriacum Ducem: refer sexandrum Deteris Romani memorem se infossam immittere, relaturum inde, Dei ope, clustriacaque Domus au piciis certam
inter utramque aciem, Persi. Saxo
Iei, A. Locus pugnae. Alex. Farnesii de hoste umiectura Eius verba ad armigerum a
Consilium Dum cum ci cumstantibus ducibus comminuuic tum
509쪽
qui clxcum aderant, quanti reserret, si paulum progressi transmissa celeriter fossa . in latus turbati hostis incurrerent; eodem impetu exemploque secum traxit fortissimos quol-que equitum ductores Bernardinum MendPZam , Ioannem Baptistam Montium , Ferdbnandum Toletanum, Martinengum , Ceur vium, Mondragonium , aliosque: tum ipte am-
mistus equitibus Mutii Pagani , qui primam
in Mondragonii agmine turmam ducebat, hiatum subit, insequenti fortium manipulo: dc cum iis forum paucis ue eorum tardius eluctatis , cum iam Prim*3 plerique locum seliciter superassent , cam-Homneq; i. humque laxandis equis nacti essent; mutua adhortatione tirmati paulum consiliunt, eum conserti cohaerentesque una veluti fronte pariter aequarentur. Inde sumpto impetu , Aleriandro praeeunte , tanta vi lanceas impulere in adversum agmen , incumbente dein cum altera equitatus parte Gongaga , recentesque, quos apud se habebat, Austriaco submittente; ut hostilis equitatus , perculsis qui in eo latere erant , non expectata impressione, equos cir magere illico pararent; nisi Ducum adhortationibus, minisque , ac meliorum exemplo aliquantulum restitissent. Sed pavore semel offusi, animisque jam victi, viri re demum tergat inque pedites suos , qui pone adstabant, praecipiti fuga incurrentes , rurbatis ordinibus, obtritis eorum non paucis, omnes su pervenienti hosti trucidandos deleria ere. Et vero nudatas equitum praesidio legi nes, (praesertim quae in medio locatae, Iuorum iustam & hostium impetum excepere primae ageressi a tergo atque a lateribus Regii exercitus equites, inchoataque jam victoria serocius incursantes, miserabili strage, nequidquam . restituere ordines Goigmo saepe conato , dele- Tre. Raro alias a paucioribus minorique a Maura, plus sanguini fusum, ac celerius d p P . be latum. Raro melius compertum, quanta
sit in equitatae vis in utramque Partem ; siqui-
510쪽
dem a sexcentis equi tibus stot enim incepere, aucti dein ad mille ac ducento , confecere pugnam peditum millia omnino decem, partim caesa , partim capta ; ac reliquus exercitus non minor octo bellatorum millibus, sesquihorae spatio , desideratis ex Regiis tantummodo novem , profligatus est. Relata hostium signa quatuor re triginta: captae campestres machinae, currus atque impedimenta sere om
nia: ipse belli Dux Goignius, ac Nobiles at
Quot in potestatem venerunt, ceteri cum omnitere equitatu initio dilapsi , pars Gemblacum, pleriqtie Bruxellas , foeda sane fuga contenderunt. Nec Gemblaci, suamvis munito in loco securi, admoto illuc victore exercitu , multi non expectata abgressione profugerunt in interiorem Brabantiam : reliqui deditionem certis conditionibus pollicebantur. Sed non acceptis , Austriaci clementiae se oppidumque dedidere. Neque haec contemnenda victoriae
appendix fuit. Quippe Gemblacum belli se
dem statuerant hostes, ac multorum mensium commeatu , armisque ac telis , ac cetero belli instrumento communierant; quae viruirum in manus devenere omnia. Oppidum, quod praedae militum. quasi pro loci sato destinabatur,mam plurimis , usque ab Domini anno non entesimo, cladibus, incendiis, ac populationibus nobilitatum est ) Lamberti Gemblacensis mitis Abbatisque apud Alexandrum Principem, atque Alexandri apud Austriacum agentis opera, a direptione insuriaque liberum stetit. milites armis exuti, juratique Belgae quidem nunquam militaturos se adversus Hispaniae
Regem , ceteri vero per annum, incolumes dimissi sunt: retentis obsidunt loco duodecimeX eorum primariis , atque ad Namurcensem arcem translatis , una cum Goignio Duce , qui ante discessum,ad Austriacum ded ictus, petiisse fertur victricem illius manum exosculandam, eaque porrecta Austriacus addidisse, Si ed Deo illorum contumaciam , qui aversu
Quanta ea fuerit Mim. Del. l. rI, ei. duorcaesos ais. Michis
Gemblacuni a victoribus obsidetur Dedituro CIementer cum oppido acturna de ciun capa viso