Opuscula academica medica et philologica collecta, aucta et emendata

151쪽

partim testimoniis, ad quae IENNERVs proVocat '),

hominum aut veterinariam medicinam Vulgo facientium : horum enim observandi facultas arctis admodum limitibus circumscripta esse solet; partim ObServationi , qua detectum fuisse dicitur, quosdam homines ab ulcerosis equorum ungulis ita infectos, ut pustulae inde in ulcus abeuntes in eorum manibus progignerentur , a contagio Varioloso aeque liberospersistere, ac eos , qui morbo Varioloso laborarunt. Sed hujus observationis Vanitatem ipse IENNERVA G. C. p. 53. Vers. lat.) agnoscere Videtur , conteridens , malea quibusdam utrumque morbum, cum eum , quo eX equinarum ungularum ulcere, tum illum , quo eX Variolis vaccinis homines corripiantur , eodem VaccinO- variolosi nomine insigniri, nec priorem Omnino Securos reddere eos ab insectione Variolosa in '). Denique

nec temporiS con enientia, quo uterque morbuS et equorum et Vaccarum SeSe manifestare solet, Vere enim ac tempestate humida uterque frequentius occurrere dicitur) 1irmum pro illa sententia seu potius opinione argumentum praebet, qua uterque morbu8 eju8dem naturae ac indolis esse dicitur '). Quae quidem de origine morbi Vaccino - Variolosi sententia JENNER1 multos in Anglia, tum et extra eam adversarios inVenit. Inter quos primum locum mihi occupare Videtur ΡΕΑRAONVs y Τ), his argumentis usuS,

152쪽

quod 1) morbus in multis villis subito inter vaccas

erumpat, licet neque aliunde Vaccae adveni88ent ullae, quae morbi somitem secum adferre potuiSSent, neque ab iis mulgerentur, qui equorum curam Simul gererent , neque in uni erSum equi, ulceribus ungularum

Iaborantes, in illis villis alerentur; 2) morbus Vacci-

Tum grege8 etiam multos equos nutriant, longo in cruribus crine horridos, malignisque ungularum ulceribus obnoxios, quae etsi ab iisdem hominibus mundentur deligenturque, qui et Vaccas mulgeant, tὼ menin harum uberibus nunquam producant ulcera, inter quae et morbum Vaccino - Variolosum Vel levissima

intercedat similitudo. His argumentis teritum adjungi poterat, longe graVissimum, repetitum illud ab experimentis. Nam Si verum est, quod ΙΕΝΝERVS, WοοDΜΑΝΝ' ), REGGEaliique coniecerunt, morbum Vaccino - Variolosum a materia ichorosa, quam maligna equorum ulcera Sup

peditant , derivandum esse, inoculatio illius materiei,

in Vaccarum uberibus instituta, Semper morbum VRC- cino - Variolosum producat, neceSSe eSt. EXSpectationem tamen hanc destituerunt experimenta 'q), cum in

NERVS enim I. C. P. 37. Vers. germ. Nondum definire audet, utrum VaCCae ab hOC Veneno equino quovis anni tempore inficiqueisnt, an solo Vere et actstatis initio, quippe quibus tempestR-tibus Vaccae inprimis exanthematibus obnoxiae esSe Sol eani. TANNER M, e collegio Veterinario Londinensi, infectionem 3RC-

153쪽

Anglia a COLE ΜΑΝΝΟ , medicinae veterinariae Londini professore, et inter nos Sati8 claro '), tum Genevasea SYLVΕs aeno, medico Veterinario percelebri, et Hanniae ab Excell. E. VIBORGIO capta. Hic quidem attrivit 1 oodidissimum pus ex ulceribus ungularum scroto equorum Sanorum, Cui prius crines abrasi erant, nullo contagii essectu. Neque is sese e Serebat, cum idempus aut vulneri inflicto inferretur, aut cannabi illitum Scroto alligaretur. Unde Videtur haud temere colligi POSSe, materiam morboSam, quae in corporibus animalium ejusdem Speciei ne minimum quidem mali proferre possit, longe minus id effecturam esse in animalium alius generiS corporibus. Praeterea aliud e Xperimentorum genus erat instituendum. Etenim ichor ex ungularum equinarum ulcoribus derivatus debebat humano corpori inseri, ut intelligeretur ejus in hoc essectus. Id persecere et W. S 1ΜΜΟΝs , chirurgus Anglus, et EXΡ. IENfENVS, Danus, quorum illo tribus infantibus sanis ictiorem flavescentem inoculavit, quem ex inflammata equi ungula hauserat. Loca insitionis brevissimo tempore, h. e. intra Septem OctOVe horarum spatium, inflammabantur , inflammata suppurabant; febris aderat, intra biduum denuo cum reliquis symptomatibus penitus ex anescens. Hi insanies, quibus postea Variolae inserebantur, ab earum contagio neutiquam immunes mansere β). Alter, IΕΝsΕΝVs, eandem materiam maxime foetentem infanti repetitis vicibus per leve Vulnusculum, in cute apertum, inseruit. Ex qua cum nullum in sanitatem infantis redundaret incommodum,

Carum a materia ichorosa, ex equinarum unguIarum malignis ulceribus desumta, perfecisse ita adserit, ut hunc materiam ma

154쪽

emplastro vesicatorio cuticulam amoVit, huicque Iocopiis ex ulceratis equorum ungulis attrisit. Neque ulcus inali inoris inde Ortum, neque aliud sanitati damnum illatum. E quibus experimentis idem essicit, ab

hac ichorosa materia, in Vaccarum ubera in8ita, nunquam po8Se morbum Vaccino - Vario OSum progemnerari '). Sod alia de morbi vaccino - Variolosi origine Sententia in medium proferenda et dijudicanda supereSt. Sunt enim, qui, cum videant, ulcera in Vaccarum uberibus tunc sese manifestare, cum Iactis copiosior Secretio producta est, statuant, ab hujus humoris, quamvis mitis, stimulo ubera irritari, irritata corripi inflammatione, inflammaia in suppurationem abire et vicera essormari, quae Variolarum Vaccinarum nomine soleant insigniri. Quamquam autem Observationis, cum a ΡΕARAONO '), tum a LAVΛΥΕno ) allatae,

Veritatem in dubium vocare nolo, qua ille Londini, hic autem in praesectura linon aviensi ad provinciam

seu pagum I uricensem pertinente morbum VaccinO- variolosum inprimis tunc frequentiorem esse accepit, cum Vaccae Victum hybernum aut tenuem cum herbis recentibus aut pabulo magis nutriente commutaVerint, tamen haec ulcera non Verum ac genuinum morbum vaccinO - Variolosum constituere atque efficere puto,

cujus plane singularis ac praecipua Virtus in eo posita est, ut nos a Variolarum contagio reddat Securos. Idem fatuendum esse videtur et de iis ulceribus, quae in Vaccarum uberibus gigni solent, aut ex aliis regiο-nibus , ubi alia fortasse pabuli conditio obtinebat,

recens adVenarum η'), aut Venum eXpositarum, quae

155쪽

ut ubera magis turgeant pluresque emtores alliciant, per unum aut aliquot dies non mulgentur δ'), aut denique partu recens enixarum, quibus Vel natura sic

jubente, Vel quoniam victus ipsis lautior magisque

nutriens tunc porrigi solet, copiosior lactis secretio contingit δ λ).

TVRNERVs autem cum adsereret, Se in ea Versari opinione , ut credat, morbum VaccinΟ - VariOIOSum a Variolis humanis ortum traxisse suum δη), a CoLΕΜΑΝΝΟ et WooDV1LLIo eriperimentis ad persuadendum aptissimis refutatus e8t, teste EXper. Cun Tio SPREN-GΕLTοδδ). IV. S1ΜΜΟΝs1Vs eadem experimenta sine

Successu repetiit l. c.), unde recte, Os1ANDRO judice δ'), deduxit, a Varioloso mi asmate nunquam

posse in Vaccis morbum oriri Vaccino - Vario OSum.

Silentio praetereo aliam de morbi Vaccino - Vario Iosi origine opinionem, qua ille a morsibuS inSecto- , Tum, quorum neque nomina, neque descriptiones adferuntur δρ), derivatur. Nam quamquam haud nego, ab hac causa ulcera quaedam in Vaccarum uberibus omnino proVenire po88e, tamen id nego ac pernego,

p. 32. qui hanc de Origine morbi V. V. opinionem Plane non tolerandam adserit duobus nixus argumentis, quorum Poritorius clΘ- sumtum ab experimentis, quihus evictum sit, morbum Variolosum cum nullo plano praeter hominem anima e posse communicari, refutatum est nuperis experimentis Hufelandi etc. qui simiis in- Aerustrunt optimo cum successu Variolas, et obserVatione, qua

156쪽

haec uΙcera signis characteristicis convenire cum illiis. quae Veriin1 morbum Vaccino - Variolosum efficiunt. Dum haec typis exscribuntur, Iego aliam adhuc morbi vaccinο - Variolosi causam, ab Exper. HELL-HAsio e mulierculae teStimonio commemoratam. Haec enim, quae prope Eutinum Villico nupserat, adseVerabat, Vaccam Suam aliquando Variolis vaccinis correptam fui8Se, cum eodem loco, quo paulo ante lepia Suariolis leporinis laborans jacuerat, Sterneretur. Pro vocat HELLHAGIVS medicos ad experimenta cum hisce variolis leporinis, Vaccarum uberibus inserendis, capienda, ut intelligatur, an Verum morbum VaccinO- Variolosum Ρroducere queant, nec ne δ'). Descriptio morbi Macci no- et ariolosi. Multum interest, ejus morbi naturam et decursum accurati88ime Πο8Se, a quo auxilium contra dirissimi morbi variolosi furorem nunc haud temere exspectari posse Videtur. Quam ob rem multi, qui de Variolis Vaccinis scripserunt, et hac in re elaborarunt, ut imaginem morbi Vaccino - Variolosi adumbrarent. Neque tamen Vereor, ne rem aciam egiSSe Videar , cum eandem descriptionem nunc ConStituerim denuo exhibere. Etenim nec Satis accurate Sejuncta esse Videntur phaenomena, quae morbum VaccinO-

variolosum comitantur insitione productum, ab iis, quae morbo eidem propria sunt Sponte Sua Orto, neCVariae species seu formae diligenter notatae, qua8 Variolae Vaccinae constituunt. Quae quidem posterior disquisitionis pars haud levis momenti res e8t. Nam nisi summa cum cura ac diligentia hae ipsae a se invicem diVersae formae morbi vaccino - Variolosi de- Scriptae , nec Signa Solum, quibus earum quamlibet

157쪽

dignoscere poteris, studiose eruta, Sed etiam essectus, quos in corpore humano eXSerunt, religio8e ob8ervati fuerint, non possumuS unquam certi esse Vel de Ob-SerVationum ab aliis publicatarum certitudine, vel de

nostrorum e perimentorum eventu.

Ac recte quidem morbus Vaccino - VarioIOS IS , qui

non nisi in Vaccis Iac praebentibus occurrit , Videtur dividi in Merum et Spurium.

ci) sua sponte in Naccis o ri en s. Spurius morbus in Vaccis oritur sua sponse, nullo contagio, Vere inprimis, quando aut Victum hyber- mim cum pabulo gramineo recenti commutant, aut

vitulos lactant. Leniorem illimi esse judicat IENNERVs δ') vero morbo vaccino - Varioloso. In qua tamen re hunc medicum sagacissimum non omnino ni SOCu- tum PSSe Verum, ea probabunt, quae ab Exper. HELL-WAGIO ObSerVaia paulo post Sum prolaturus. Spuriae praeterea Variolae Vaccinae nulla inflammatione stipatae Sunt ery Sipelacea, neque ulcera relinquunt coloris lividi et phagedaenicae naturae. CorneRS PRUtOS nunquam penetrant, Sed culis tantum superficiem adsciunt δ'). Vaccae his ulceribus, quae celeriter cruSta Obteguntur, VeXatae neque sensibili modo aegrotant, neque lactis minorem, quam Sanae Solent, Col iam Se- cernunt. Λ Vaccis ad ancillas mulgentes transit quIdem hic morbus, minus tamen facile, quIm Verus.

37 Contra hanc morbi vaccino - Variolosi distinctionsem muIta disputat

158쪽

Quao quidem spuriarum Variolarum Vaccinarum imago, a J ΕΝΝΕno eXpre88a, mihi minus accurata esse Videtur , cum Vctriae praeterea deprehendantur Vaccino variolosi morbi formae, multum ab his recedentes, quarum ille neque naturam rimatus est, neque Signa

characteristica in Vestigavit. Qua in re SuperatuS eStab EXp. Niss ENO , medico physico Segebergensi. Is enim duas huius morbi spurii species obserVaVit, utraS-que mulgendo contagiosas, et in corpore humano Vario i as ejusdem coloris et conditionis efficientes, neu iras ita benignas, ut inserere corpori humano illas fuerit ausus. Prior harum Variolarum species colore nigro erat, numο Hol Satico, quem Schilling Vocant, Iatior et in apice depressa: pure spisso replebantur pustulae. Ancillae, earum contagio tactae, levi febre, cum ardore, languore, cephalalgia et doloribus iuglandulis axillaribus corripiebantur; Variolae ipsae ulcera ossiciebant dolorifica, rodentia et ad sanandum dissicilia 'q). Altera species pustulas succinei coloris Oxhibebat minus Iaias , quam modo deScriptae, repletas ichore subflavo , foetente. Vaccae gravius ab his, quam a nigris illis Variolis, aegrotabant; lactis secretione imminuta. Foetor, cum mulgerentur, tolerari haud poterat, nisi ita Venti adflatui exponerentur, ut ista os fluvia ab ancillis mulgentibus amoVerentur. Materiae hujus ichorosae ea erat acrimonia, ut parum abesset, quin ancilla, quae Optima uteretur Sanitate,

ab his variolis insecta, digiti phalange, quam ulcus

occupaverat, Orbaretur' in). His speciebus tertiam addit Exper. ΗΕLLHAs1Vs l. C.), quam VariolRS VRC-cinas flavas appellat. Discrepant hae a duabus praecedentibus et coloris diversitate ' η), et humoris con-

159쪽

tenti aquosa natura, et denique omnis contagii absentia' δ). Quibus omnibus si superius ex JΕΝΝΕno allatas addiderimus, multis signis ab his tribus discernendas, V. c. inflammationis erysipelaceae defectu, lactis non imminuta secretione, Celeri crustae essOrmatione cet. , quatuor omnino habebimus morbi vaccinο - Variolosi spurii ejusdemque Sponte sua nati

b) insitione in humana corpora transi alu S. Ssed morbus quoque, insitione in humana corpora

franslatus, naturam suam ita interdum immutat, ut Verarum Vnriolctrum Vaccinarum nomine insigniri amplius haud possit. Qua quidem in re eo aevior ani-mOTUm Bd erSio necessaria est, quo periculosior in discernenda harum Variolarum natura CommiSSUS OTTOY ex adere potest. Nam hae Variolarum Vaccinavum 8Ρecies minime ab infectione Variolosa securos reddunt, quos ab hac defendere studemus. Harum Rutem Variolarum spuriarum duas sormas, et habitu suo eX- terno , et decursu a Se invicem diVersas, enumerat

accuratiusque describit Exp. II. M. Husso NVS, inedicus Parisiensis ' '); alteram insitione miasmatis Vaccino - variolosi in hominibus instituta, qui olim iam Variolis laboraverant, alteram irritatione produci adferens in hominibus, quibuscum Varios OSO CODictgIO nondum insectis, morbi vaccino - VariolOSi mIaSma, corruptum illud aut minus efficax, insitione communi-

tribuero in definionclis variis varioΙarum vaccinarum Speciebus, quippe cum ipse in vaccis, quibuscum GottingaΘ Casu inOrhuΝYRCCino - Vario Osus communicatus erat, pustulas deprehenderet cum Coeruleas, tum albidas, atque etiam si flavas. Sed NIASENVS non ad solum Colorem, sed et ad alia respexit momenta, quibus istas specios a se invicem recedere inteΙlexit. 43) Has cum coerii sis s. veris solas cognitas sibi osse testatus eStGUΝZELIUS. Vid. Noa d. Archis l. c. p. 400.44) Cons. Ei. Necherches his . et med. sur Iu vaccine. α Par. an IX.

8. P. 30 - 40.

160쪽

catum est. Exper. de CARRO, qui artem Vindobona oeXercet, experimenii causa homini, Variolis jam olim

adfecto , mi 38ma Vaccino - Variolosum inseruit, unde inflammatio excitabatur die secundo, et puStula irregularis figurae efflorescebat, areola cincta ejuSdem et alitudinis et rubedinis, qua vera Variola vaccina in conspectum prodit; hoc tantum discrimine inter utram- quo intercedente, ut illa citius elevaretur, nec in apice foveolam haberet crateris Ormem, quae nunquRm a VR-riola Vaccina Vera abest. Materia, quam pustula talis continet, per breVi88imum temporis spatium limpida, subito in humorem puri similem mutatur, qui, si aliis hominibus inseritur, eundem Semper moΓbUmproducit, adeoque vita8ma Sui generis continere Vi

Altera morbi vaccino - Variolosi, spurii ejusdemque arte producit, Specie8 efficitur, si inoculatio sicco et in vitri modum duro miasmate Vaccino - Vario OSO instituta est. Tunc enim illud ab initio quidem, uti corpora peregrina Solent, in vulneris facti pari0tes agit; postea tamen, quam ab humoribus adsuentibus

emollitum ac Solutum e8t, eOSdem sere, quOS reCen Smiasma Vaccino - Variolosum exserit essectus. Eodem igitur aut altero post inoculationem die ea epidermidis pars, quae induratam materiae VBccinO - Variolosae portiunculam obtegit, ele atur, et e Vulnere, cujus

ambitus colore vivide rubro lingitur, humor puriformis profluit. Die proximo rubor Valde imminutus; epiderinidis illa portio magis, quam die antecedente, elevata; in tela cellulosa, Vulnusculum ambiente, levis inflammatio ; pustula generata rumpitur, funditque pus opacum flaVumque; crusta, ab hoc pure eXSi CCato orta, quinto aut sexto die decidit relinquitque interdum ulcus profundum et ad sanandum difficile. Hoc morbi stadio