Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

141쪽

123 omnes, quibus haec accidi seni. Mulieribus autem , & virginibus accidebant item praescripta signa omnia. uibus autem , vel horum quippiam bene accideret, aut menses large apparerent, per haec servabantur, ac judicabantur, neque ullam interiisse novi, cui ex his aliquid accidi iet Philonis enim filiae sanguis ex naribus large fluebat. Septima autem die intempestivius coenavit, L mortua est. Quibus in febribus acutis, magis ardentibus, lachrymae invitae destuunt, his sanguinis a naribus eruptionem expectare oportet si etiam alia perniciose non habeant. Nam his, qui male habent, non sanguinis er ptionem, sed mortem significat. Tubercula juxta aures in febrientibus cum dolore oborta, quibusdam febre judicatorio modo deficiente, neque sedantur , neque suppurantur; haec hiliosum alvi

pro iuvium, aut dysenteria, aut crassarum Urinarum subsidentia solvit. Uel ut Hermippo Clazomenio. Judicationes autem , ex quibus Cognoscimus, aut similes sunt, aut diisimiles. Velut duo fratres, qui simul eadem hora aegrotare

coeperunt. Decumbebant autem juxta theatrum

Epigenis fratres. Horum seniori sexta die judicatio facta est, juniori vero septima. Recidiva facta est utrisque simul eadem hora. Intermisit dies quinque. Ex recidiva judicatio facta est utris que simul in totum, die decima septima. . Plurimis autem sexta die judicatio facta est, intermisit sex. Ex recidivis autem judicatio facta est quinta die. Quibusdam vero septima judicatus est morbus , & septem diebus intermisit. Ex recidiva vero judicatus est tertia. Quibusdam autem judicatus est quinta, intermisit septem, T diit per tres, intermisit unam, insuperque Unam rursus occupavit. Aliquibus vero judicatus est

142쪽

Tet HIPPOCRAΤΙs DE MORBIS sexta, intermisit seX, rediit per tres , intermisit ham, D una judicatus est. Velut Evagonti Daipharsis filio. Quibusdam autem judicatus est sexta, intermisit septem, ex recidiva vero judicatus est quarta. Velut filiar Aglaidae. Plerique

igitur ex his, qui segrotarunt in hac constitutione, hoc modo aegrotarunt, L nullum novi ex his, qui superstites manserunt , cui non rediissent recidivae secundum rationem fientes , Ω servati sunt omnes, quos ego novi, quibus hoc genus recidivae faelae sunt. Neque aegrotantium hoc modo Ullum aliquem novi, quem recidiva iterum repetiisset. Moriebantur autem in morbis

lais plurimi sexta die, Velut Epaminondas, & Silenus , Ω Ρhiliscus Antagorze filius. Quibus autem tubercula juYta aures facta essent, his judicatio facta est vigesima die. Restincta autem, ac sedata sunt omnibus, & non suppurata sunt, sed ad vesicam conversa. Cratistonacti , qui apud Heracleum habitabat , R Scymni fullonis ancillae

suppuraverunt , & mortui sunt. Quibus autem judicatus est septima die, intermisit noVem, re versus est morbus. Judicatus est eX recidiva quarta die. Quibus autem judicatus est septima die, intermisit sex , deinde rediit , Sc judicatus est

septima, velut Phanocrito , qui decumbebat apud Gnathorem pictorem. Sub hyemem circa solstitium hybernum, & usque ad aequinoctium perseverabant quidem & febres ardentes, & phrenitides , L multi moriebantur. Judicationes tamen

transmutatae sunt, & judicatio ficta est plurimis ab initio die quinta , intermisit quarta, recidi Vasacta est, ex recidiva vero judicatio facta est quinta die. In summa quatuordecim diebus. Sic autem facta est judicatio pueris plurimis, immo etiam semoribus. Quibusdam vero morbus judi-

143쪽

POPULARIBUS LIBER I.

Iascabat ur die undecima, revertebatur decimaquariata, judicabatur perfecte vigesima. Si vero aliqui insuper riguissent circa vigesimam, his judicaba tur quadragesima. Superriguerunt autem plurimi circa judicationem ab initio. Qui vero circa judicationem ab initio. Qui vero circa judicationem ab initio riguerunt, etiam in recidivis una cum judicatione riguerunt. Rigueriint autem pJucissimi vere, pestate plures , autumno adhuc plures, hyeme longe plurimi. At sanguinis eruptio

nes cessabant.

Orbos dignoscimus, edocti ex communi omnium natura, & eX Uniuscujusque propria,eX morbo, eae aegroto , eX hi S, quae Osseruntur, ex eo, qui offert. Ex his enim & breviores , Agra Viores redduntur, eX tota , ac partiali constitutione cfelestium , & uniuscujusque regionis , ex vidui, ex Vitae studiis, eX aetate cujusque, sermonibus, moribus, taciturnitate, cogitationibus, somnis, vigiliis, insomniis quibusdam, Aquando, vellicationibus, pruritibus, lachrymis, exacerbationibus, secessibus, urinis, sputis, Vomitibus, & quiae, ex quibus, in quos, successiones morborum, & qui abscessiis ad perniciem,& ad judicationem. Sudor, rigor, frigiditas, tussis, sternutationes, singultus, spiritus, ructus, fatus silentes, strepentes , sanguinis eruptioneS, haemorrhoides, ex his autem, & quae per haec

fiunt, considerandum. Febres quaedam continiadesunt, quaedam interdiu tenent, noctu intermittunt. Aut nocte tenent, die intermittunt. Senai- tertianae, tertianae, quartaniae, quintanae, septiu

144쪽

Ias HIPPOCRATIS DE MORBIS manae, nonanae. Sunt autem acutissimi, x maximi, ac gravissimi morbi, & maxime lethales, in continua febre. Securissima vero omnium, Rfacillima, ac longissima est quartana. Non enim

solum ipsa a se ipsa talis est, sed etiam ab aliis

magnis morbis liberat. At in semitertiana appellata contingit quidem & acutos morbos fieri, Rest haec pretae caeteris maxime lethalis. Sed & tabidi, & quicumque ex aliis longis morbis aegrotant, eX hac maxime aegrotant. Noctilrna non

admodum lethalis est, verum longa. Diurna longior. Quibusdam autem y ad tabem Vergit. Septimana longa est, verum non lethalis. ΝOnana adhuc longior, & non lethalis. Tertiana eXacta

cito judicatur, & non est lethalis. Quintana pes

sima omnium est. Nam Sc ante tabem , & jam tabidis superveniens , occidit. Sunt Blitem modi , & constitutiones, & exacerbationes 11Πgularum harum febrium aeque continia artim , AC iΠ- termittentium. Velut verbi caussa, continua qUibusdam ab initio floret, & viget maxime & ad deterius procedit. Circa judicationem vero , & una cum judicatione imminuitur. Quibusdam Vero molliter incipit & submisse, augescit autem & eXacerbatur quotidie. Circa judicationem Vero, & Una cum judicatione acervatim elucet. Quibusdam leniter auspicata augescit & eXacerbatur , Se tibi aliquamdiu in vigore fuit, rursus remittit usque ad judicationem, & circa judicationem. Atque haec contingere solent in omni febre , & in om-ΠI morbo. Oportet autem Victias rationem eX horum consideratione offerre. Multa Vero etiam

alia signa his sunt cognata, de quibus partim scriptum est , partim scribetur. Ad quae ratiocinari oportet, eXaminareque, ac considerare, Cui

horum acutus , ac lethalis sit morbus , aut a quo

145쪽

superstes sit futurus, & cui offercndum sit, aut non, & quando, & quantum , & quid offeren

dum crit. )uae Vero paribus diebus exacerbQntur, paribus judicantur. Quorum autem eXRCe

bationes in imparibus sunt, ea in imparibus judicantur. Est autem primus judicatorius, eX Cir cultibus diebus paribus judicantibus, quartus dies. Deinde sextus , decimus, decimusquartUS , dedimu ctavus , Nigesimus , Vigesimus quartUS , vigesimus octaVUS , trigesimus , trigesimus quartus , quadragesimus , seXa esimus, octogesimus , & centesimus vigesimus. Ex circuitibus vero in imparibus diebus judicantibus , primus est dies tertius, deinde quintus, septim Us, nonUS, Undecimus, decimus septimus, Vigesimus primus,

vigesimus septimus, & trigesimus primus. At vero nosse expedit, si aliter judicatio fiat, extra praescriptos dies recidivas fore significat, & fuerit

sane pernicio La. Oportet autem animad Vertere

nosse, in his temporibus judicationes futuras este ad salutem , aut perniciem , aut inclinationes ad melius, aut deterius. Erroneae porro febres& quartanae, & quintan'e, & septiidianae , &nonanae in quibuS circuitibus judicentur, consi-randum est.

Droti QOtt 0rdecim. Primris. Philiscus prope muros habitabat , decubuit. Primo die febris acuta, sudavit, noctem laboriosam habuit. Secundo die omnia eXacerbata sint. Vesperi ab infuso per clysterem adhibito , bene habuit, noctem quietam. Tertio manu, & usque ad meridiem visus est a febre liber esse. Ad ves peram febris acuta cum sudore, siticulossus erat lingua resiccabatur, nigra minXit, noctem mo-

146쪽

Ι28. ΗΙΡΡOCRATIS DE 'ORBIS testam habuit, non dormivit , omnino deliravit. Quarto omnia exacerbata sunt, Urinae nigrae , nox tolerabilior, Urinae melioris coloris. Quinto circa meridiem parum de naribus stillavit non miXtum. Urinae Variae , quae habebant innatantia qUpedam rotunda , geniturpe si milia , dispersa non sum debant. Subdita glpnde , fatuosa pauca prodierunt, noctem halluit laboriosam, sonani parvi, sermones, deliramenta, eXtremit iteSundique frigidae, & non ampli US recalescente S , minxit nigra, dormivit parum, ad diem Voce destitutus est, frigidum sudavit, extremitates o uvidae. Circa meridiem sexta die mortuus est. Huic spiritus ad finem usque Velut reVOCanti, rurUS,& magnus. Splen elevatus est orbiculari gibbositate. Sudores frigidi perpetuo. Exacerbationes diebus paribUS. Egrotus II.

Silenus habitabat in plata mone, prope filios Evalcidis. Flunc ex lassitudinibus, & potationibus , ac exercitiis intempestivis febris corripuit. Cepit autem aegrotare eX lumbis, & cap Ut gravitas tenebat, & colli distentio erat. Ab alvo prima die hiliosa, mera, sphamosa, abunde C Olorata , multa prodierunt. Urinae nigrae nigram

subsidentiam habentes, siticulosus, lingua re siccata, nocte nihil dormivit. Secunda die febris

acuta, secessus plures, temtiores , spumosi. Urinae nigrae, nox molesta, parum deliravit. Tertia omnia exacerbata sunt, praecordii distentio latrinque oblonga ad umbilicum submollis. Seces sus tenues, subnigri . . Urinoe turbatpe, subnigriae. Nocte nihil dormivit, sermones multi, risiis, cantus, continere se non potuit. Quarta per eudem

147쪽

POΡULARIBUS LIBER I. I 29dem. Quinta secessus meri, biliosi, leVes, pingues. Urime tenueS, pellucidie, parum resipisccebat. Sexta circa caput parum sudavit, eXtremitates frigidzae, lividae. Jactatio multa, ab alvo nihil prodiit. Urinae suppress e .sunt, febris

acuta. Septima die Voce desinutus eis, extremitates non amplius recalescebant, nihil minxit Octava sudavit frigidum per totum sudorem, pa- pulae cum sudore rubrae, rotundbe, pilrVJe, Velut Vari permanebant, non abscedebant. Ab al-VO Vero cum parva irritatione , stercora tenuia velut inconcocta, multa prodibant cum dolore. Urinam reddebat cum dolore mordacem. LXtremit tes parum reCalescebant. Somni tenues, soporosii. UOX interceptu. Lrinc tenues, pellit i-dae. Nona per eadem. Decima potum non suscipiebat. Soporosus erat sonini autem tenues. Abi alvo similia. Minaeit cervatim subcradum, de

positum subsidens , s biid niti Ga e serinae similis, alba. Extremicates rursus frigid ae. Unde- Cima mortuus eth Ab initio huic, R ad finem usque Diritus magnus, rarus, przecordii palpitatio uisidua. Itas erat circa annos Viginti. A dicis III.

Herophonti febris acuta. Ab alvo pauca ab initio velut in tenes an o. postea Vero tenuiu prodibant biliosa, fr quoiatiora. Somni non aderant. Urinae ni Te, tenues. Quinta mane surditas. Exacerb ta sunt omnia. Splen elevatus es LPrbecordii di tentio. Ab alvo pauca, ni ra pro dierunt, deliravit. Sexta delirabat, ad noctem sudor, frigiditas. delirus permanebat. Septima perfrigerabatur. Siticulosus. detrah t, noctu resipiscebat, obdormivit. Oct va febricitavit, splenPrincip. Art. Med. TOm. 1. 1

148쪽

I3o HIPPOCRATIS DE MORBIS minuebatur, intelligebat omnia; doluit juxta inguen, tumor primum e directo splenis. Deinde dolebat utrasque tibias; nox tolerabilis. Urime coloris melioris parvam subsidentiam habebant. Nona sudavit, judicatus est morbus, intermisit. Quinta reversus est. Statim autem splen elevatus est, febris acuta, surditas rursum. Post recidivam tertia die splen minuebatur, surditas minor erat , crura dolebant, noctu sudavit. Judicatus est die septima decima. Neque deliravit in recidi Va. AEgrotus I V.

In Thaso Philini uxorem, quae filiam pepereTat , quum purgatio secundum naturam facta esset, & alias leviter degeret, decima quarta a partu die febris vehemenS corripuit cum rigore. Ab initio vero cor dolebat,s & circa prpecordium dexterum , muliebrium partium dolores , purgatio

cessavit. Ubi vero glandem subdidisset, haec quidem leviora facta sunt. Capitis autem , colli, Alumborum dolores permanebant, somni non aderant. Extremitates frigidae. Siticulosa erat , al- Us combusta, pauca egerebat. Urinae tenues ab initio , decolores. Sexta die ad noctem multum

deliravit, & rursus rei piscebat. Septima siticulosa, secessus biliosi , abunde colorati. Octava superriguit , febris acuta , convulsiones multae cum dolore, multum delirabat. Glande subdita eXsurgebat , multaque cum fluxione biliosa prodibant. Somni non aderant. Nona conVulsioneS.

Decima parum resipiscebat. Undecima dormivit,

Omnium recordata est. Statim autem rursus deli Tmit. Urinam autem reddebat cum convulsionibus, acerVatam, multam, illis autem parum ad

149쪽

monentibus , crassam, albam, qualis est ex his , quae subsiderunt, ubi multo tempore i ita fuerint Conturbata, non subsidebat, color, & crassitudo talis , qualis est in urinis jumentorum. Tulia mingebat, qupe & ego Vidi. Circa decimum quartum diem palpitationeS per totum corpUS , sermones multi, parum res pisceb t. Verum statim rursus delirabat. Circa decimum septimum voce

voce destituebatur. Vigelim a mortua et s.ci rotus V. Epicratis uxorem , quae decumbebat apud Archegetem, partui jam propinquam, ri or sortiter corripuit, non incaluit, velut dicebant. Et postridie eadem erant. Tertia die peperit filiam,& alia omnia juxta rationem Venerunt. POsfridie a partu sebris acuta eam invasit, cordis dolor, & muliebrium partium. Ubi V o glandem subdidisset, haec quidem leviora facta sunt. Capitis autem, & colli, ac lumborum dolor. Somni non aderant. Ab alvo modica biliosa , tenuia, pura prodibant. Urinae tenues, subnigrae. Sextat die, a qua febris ipsam corripuit, ad noctem dc-liravit. Soptima omnia exacerbata sunt, vigilans deliravit, siticulosa, secessus omnes biliosi abunde colorati. Octava super riguit , plus dormivit. Nona per eadem. Decima crura laboriose dole- bat. Cordis dolor rursus, capiti S graVitaS, non deliravit, magis dormivit, at Vus restitit. Undecima sudavit, minxit melius colorata, multam subsidentiam habentia, levius degebat. Decima quarta superriguit, febris acuta. Decima quinta vomuit biliosa, flava, satis multa. Sudavit sine febre. Ad noctem febris acuta. Urinae crastae subi sidentiam albam habentes. Decima sexta ad no I a

150쪽

13a HIPPOCRAΤIS DE MORBI stem exacerbata est, & cum molestia non dormivit, deliravit. Decima octava siticulosa, lingua combusta est, non dormivit, multum deliravit, crura dolebat. Circa Vigesimam mane parum riguit, soporosa, quiete dormivit, vomuit biliosa , pauca, nigra. Ad noctem surditas. Circa vigesimam primam lateris sinistri gravitas , per totum cum dolore, parum insuper tussiit. Urinse cras sie, turbatae, subrubrae, quae depositae non subsidebant , caetera leviora, non sine febre. Statim ab initio fauces dolebat, rubor aderat, columella revulsa, fluxio acris, morda X, salsa, perpetuo perseVerabat. Circa vigesimam septimam febri libera, in urinis subsidentia, latus dolebat. Circa primam & trigesimam febris corripiebat , altivus ex biliosis turbata est. Quadragesima die vomuit pauca, biliosa. Judicata est perfecte libera a febri die Octogesima. AEgrotus V LCleanaetiden, qui supra Heracleum decumbebat, febris corripuit erroneo modo. Dolebat autem caput ab initio, & latus sinistrum , & ali

Tum partium dolores aderant lassatorum modo ;febres exacerbabantur alias aliter inordinate. Sudores quandoque, quandoqUe non. EXacerbationes ut plurimum in judicatoriis diebus magis ac cedebant. Circa vigesimam qUartam summRS manus dolebat. Vomuit biliosa, flava, satis multa. Paulo post autem aeruginosa. Ab omnibus allevatus est. Circa trigesimam sanguis ex utrisque

naribus erumpere coepit, atque hoc erroneo modo paulatim usque ad judicationem. Non autem fastidiebat cibum, neque siticulosus erat per totum tempus, neque insomnis. Urinae tenues,