Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

351쪽

LIBER DE ARTICULIS.

x sub brevem herbam dentes subjicere queunt, delectanturque tali herba magis , quam alta. Brevis enim herba in totum melior ac solidior est, quam ulla. Adde , quod alta etiam prius fructum offert. Ob hoc igitur ita cecinit: Hasu sectis ac b0bus nigris grati Ana deris

quia gratissima apparet ipsis alta herba. Sed Ralias hos laxum habet hunc articulum, magis quam alia animalia , & ob id etiam magis , quam alia pedem trahit, & maxime quum macilentus cst, &jam senex. Ρropter omnia haec etiam IN Nime bovi excidit. Plura autem de ipso a me script st' sunt, eo quod omnium antea relatorum testimonia haec sunt. Verum de quo nunc sermo est, eXCarnibus magis excidit, si1cut etiam citius incidit, quam probe carnosis ; R humidis, ac excarnibus minus inflammatur , quam siccis, ac carnosiis; & in posterum tempus quoque minuS Vincitur. Sed & mucus una plior moderato subest , si non adsit inflammatio , &1ic sane lubricus fuerit. Mucosiores enim omnino sunt articuli eXcarnibus, quam carnosis. Nam Scipsis carnes eo rhina, qtii non recte eX Rrte fame macerati sunt, in macilentis mucosiores sunt, quam in crassis. Quibus tamen cum inflammatione mucus subest, his inflammatio vinculo facto articulum continet, & ob id hi, qui submucosi sunt, articuli non valde excidunt, & eXciderent utique, si non plus aut minus inflammationis accelsis set. Quibus igitur, quum articulus cXcidit, circumsitae partes non inflammantur & statini citra dolorem humero uti pollunt, hi putant qui dem nihil opus esse, ut sui ipsorum curam gerant;

medici tamen est, Ut contra tales Vaticinetur: talibus eaecidit rursus magis, quam his , quibus

352쪽

HIPPOCRΑΤΙS nervi sunt inflammati. Atque lesec res in omnibus in homine ita habet , & maxime circa humerum , & genu. MaXime igitur etiam haec ex cidunt. Quibus autem nervi inflammati sunt, hi humero uti non pollunt. Prohibet enim dolor , S inflammationis distentio. Tales igitur curare oportet cerato, & spleniis, tu linteis multim deligando. Sub alam vero lanam mollem puram con Volutam subjicere oportet, ad cavitatem explendam , quo fulcimentum quidem sit deligatationi, articulum vero sustentet. At brachium plerumque sursum Vergen S tenere oportet. Sic enim procul fuerit humeri caput a loco , in quem excidit. Oportet autem , postquam humerum deligaveris , brachium ad costas adligare , fascia

quadam in orbem circum corpus obducta. Fricare quoque ii Umerum oportet placide , & acu rate. Multarum autem rerum peritum medicum

esse expedit, & non minus frictionis. Ex eodem enim nomine non idem eventus subsequitur. Nam & vincire potest frictio articulum justo laxiore, & solvere articulum jullo duriorem. Uerum de frictione in alio opere a nobis tractabitur. Talem igitur humerum mollibus manibus

fricare con Venit , confert enim, & alias leniter Articulum autem Commo Vere non Violenter , sed in tantiam , ut citra dolorem commoveatur. Restituuntur Vero omnes articuli partim longiore, partim breviore tempore. An autem brachium exciderit, his signis cognoscere oportet. Nam ubi justum corpus habent homi neS, manus item ac crura, sano in eXemplum uti oportet ad non sanum & non sano ad sanum , non

alienos articulos inspiciendo, alii enim aliis magis extantibus natura sunt articulis sed ipsos ejus qui adfectus est. an dissimilis sit sanus aegroto. Et

353쪽

LIBER DE ARTICULIS.

hoc recte quidem dietium est, multam tamen e roneam intelligentiam talia habent ; Ω non satis est solum sermonis doctrina artem hanc uosse,

sed conversatione etiam versare oportet. Multi enim prae dolore, aut ex alia caussa, quum

non exciderint ip sis articuli, tamen non pollunt in similes figuras restitui, in quales sanum Corpus figuratur. Proinde & talem figuram insuper intelligere, ac considerare oportet. Sed & in loco sub ala caput brachii multo magis incumbere videtur in luxato , quam in sano. Quin & superne juxta supernam humeri partem caVUS apparet locus, & summi humeri os exstans conspicitur , Ut pote articulo ad infernum locum digre so & est etiam aliqua erronea in hoc intelligentia; sed postea de ipso scribetur. Est enim dignum de quo scribatur. Ρraeterea in luxato cubiti gibbus magis a costis distare Videtur , quam in altero. Si tamen quis Vim adserens cogat, adducitur quidem , sed cum dolore. Sed & sursum ad aurem manum adtollere cubiti gibboeX tento , non valde potest , Velut sanam, neque

hac & illac similiter diducere. Haec igitur signa

sunt humeri luxati, repositiones item praescriptae& curationes hae sunt. Operae pretium Vero est discere , quomodo frequenter eXcidentes humeros curare oporteat. Multi

enim a certa minibus jam prohibiti sunt ob hanc calamitatem, quum alius penitus fuerint inculpabilcs. Multi etiam ad res bellicas inutiles fuerunt,& ob hanc calamitatem perierunt. Sed & propterea res digna est quae discatur , quod nullum no Uerim qui recte medeatur, sed alios ne adgredi quidem sciam, alios contra quam conducit , & sentire , Asacere. Multi enim medici humeros luXato S. adserunt & juxta supernam humeri partem, Si jux

354쪽

in anteriorem , qua parte caput brachii extube'rat, & juxta posteriorem paullulum retro super nam partem. Hae igitur ultiones , si quidem sursum brachium excidiiset aut in anteriorem , aut posteriorem partem , rectae inustae essent. Nunc Vero quum deorsum excidit, ejiciunt magis hae Ultiones , quam impediunt. A superna enim spatii amplitudine caput hrachii excludunt. Verum haec ita urere oportet. Cutem sub ala digitis apprehensam adtrahere oportet, secundum ipsam maXime rectitudinem , secundum quam brachii Caput excidit. Deinde ita adtractam cutem in ulteriorem partem pertirere. Ferramentis alitem talia Urere oportet non cras

sis, neque valde calvis, sed oblongis. Citius enim penetrant, & manu firmata transigi possunt. Pellucidis item his urere oportet, quo qUam celerrimo pro viribus penetrent. Nam crassa tarde penetrZΠ-tia latiores crustarum elapsiones faciunt, L periculum est, ne cicatrices rumpantur ; & nihilo quidem deterius hoc esset, Verum turpius & ab arte alienius. Postquam autem in ulteriorem partem periisseris, in plurimis satis est ut infernae parti soli has crustas inuras. Quod si periculum esse

non videatur ne cicatrices rumpantur, sed multum spatii interpositum sit, tenue quoddam spe

cillum per inusta foramina trajicere Oportet, CU- te adhuc adtracta. Neque enim alias trajicere postis. Ubi vero trajeceris cutem dimittere. POstea inter crustas aliam crustam tenui ferramen to infligere ac inurere, donec specillum contin-gAS Quantum Vero de cute sub ala apprehen-'dere Oportet, hinc conjectare licet. Glandultae

sub ala sunt, sicut etiam in aliis corporis partibus. Verum in alio libro de tota glandularum

natura scribetur, quod sint, & qualia in qualibus

355쪽

LIBER DE ARTICUL 1 S. 33 hus significant ac possunt. Glandulas igitur sin'mul apprehendere non oportet, neque ea qu eglandulis sunt interiora. Magnum enim adferunt periculum. Sunt eni in nervis maximi momenti Vicina. Quantum Vero extra glandulas est, ejus quamplia rimam partem apprehendere Oportet.

Nihil enim periculi est. Nolle tamen hoc expedit, quod ii fortiter brachium extenderis nihil cutis sub ala apprehendere poteris , quod sane adtractii memorabile sit. Distrahitur enim in exta

tensione. Nec vero nervos ulla machina vulnerare oportet. Hi enim prompti expositique sunt ac extenti in hac figura. Si vero parum brachium elevaris , multum quidem cutiS apprehendes ; nervi vero , quorum cuΓAm gerere oportet, intus ultra apprehensionem consilient. Nonisne igitur in omni arte prae omnibus curandum

eli, ut in lingulis figurae juitie inveniantur e Attaque haec quidem de loco sub ala. Et sufficiunt hae apprehentiones , si crustae recte fuerint inusspe. Extra vero alam duo solum loci sunt, ubi quis crustas inurere queat, huic affectioni auxiliantes. Unum in anteriore parte, inter brachii caput ,& tendinem juxta alam. Et hac quidem parte

cutem penituS per urere oportet , sed non altius. Vena enim cratia propinqua est, & nervi, quorum neutra igne calefacienda sunt. Retrorsum autem alteram crustam inurere licet, multum supra tendinem , qui est juxta alam, & paullulum infra brachii caput. Et cutem quidem penituSper urere oportet. Uerum neque hic valde altum crultam facere. Inimicus enim eis ignis nervis. Curare igitur ulcera per Omnem Cur tionCm Ο- portet, ita ut brachium nunquam vehementer extendas, sed moderate, Ulcerum saltem Curandorum gratia. Minus erum ita perfriget tantur.

356쪽

Conducit enim Omnes Ustiones tegere, Ut etiam leniter curentur, & minus disparentur , minus que sanguinis erumpat , & minus conUulsio accedat. Ubi vero pura facta fuerint ulcera, & ad cicatriceS devenerint, tunc sane penitus brachium semper die , ac nocte, costis alligatum esse oportet. Sed & quum sana facta fuerint ulcera, similiter ad multum tempus brachium ad costas alligandum est. Sic enim maxime cicatrix induci poterit, & spatii amplitudo intercipietur, & quam maxime luxatur brachium. Quibuscumque Vero humerus repos1tione fuerit destitutus: si quidem homineS adhuc crescant, os brachii non similiter, ut sanum coaugescit, sed augescit quidem, verum altero brevius aliquando efficitur. Et qui mustelae cubito praediti sunt, parVumque, ac macilentum brachium ex nati Vitate habent, galeancones Vocati , ob duplices has calamitates fiunt tales, tum si talis aliqua luxatio ipsos, dum in utero sunt, corripuerit, tum ob aliam calamitatem , de qua postea aliquando scribetur. Q uin & hi, quibus cum adhuc infantes sunt , profundae, ac submersia suppurationes circa brachii caput fiunt, omnes galeancones efficiuntur,& sive secti fuerint, sive usti, sive sua sponte

ipsis eruperint, Uec ita se habere nosse oportet. Qui tamen ex nativitate galeancones sunt , etiamsi manu potentissime uti possint, tamen neque ipsi extento cubiti gibbo, brachium ad aurem eXtendere , ac eleVare possunt. Sed multo minus hanc, quam sanain manum. Quibus Veroiam Viris exciderit humerus, & repositus non fuerit , his superna humeri pars magis eXcarnis emcitur, & habitus hac parte tenuis fit. Quum tamen dolor cessaverit, non omnia ea similiter operari Possunt , quae eleVato cubiti gibbo a co

357쪽

LIBER DE ARTICULIS.

stis in obliquum operari oportet. Qilae Vel Otransmoto brachio juxta costas , aut in anterio rem, aut in posteriorem partem Operari oportet,

ea operari pol sunt. Nam & scobinam, L serram trahere poterint, securi item findere, & fodere, si non valde sursum cubiti gibbum adtollant, sed& alia juxta tales. figuraS Operuntur. At vero quibus summus humerus fuerit avulsius, his os avulsam extra eminens apparet. Est autem hoc Ve ut vinculum claviculi e , & scapulae. Alia enim eis hominis natura hac parte , quam ali Ortim n-nim lium. Medici igitur in hoc Vulnere maXime falluntur. Nam quum os aVullum emine , sit perna humeri pars humilis , & ca 'a apparet, Ut etiam velut humeri et pisi curam adhibuant. Multos igitur novi medicos, alias non malOS, qui graviter amixerunt, tales humero S reponet C CO- alantes , ita excidisse rati, & .non prius desistunt ipsi existimare se humerum reponere , quam Vel desperarint, vel frustrati fuerint. His curatio quidem eadem, quae etiam aliis hujusmodi, ceratum,

splenia, & lintea, & deligatio ejusmodi, deorsum tamen cogere os supereminen S Oportet, &splenia super hoc ponere plurima , & hac parte maXime premere ; λ brachium ad costas adialigatum ad supernam partem tenere. Sic enim OS a vulsum maxime appropinquarii. Haec tamen probe nosse expedit, & velut oerta praedicere , si alioqui voles, quod nullum detrimentum, neque par Viam , nique magnum, humero contingit ex hoc vulnere. Sed locus turpior e Vadit. Neque e-1tim hos in pristinam sedem sedem similiter fir

mari poterit, velut natura exigit , sed nece ille it plus, aut minus tumidum eise ad supernam parcem. Neque enim aliud ullum os in eumdem locum restituitur , quod cum alio Oise commu-

358쪽

ΗΙΡΡΟ CRATIS nionem habet , & adhaerens a Veteri naturali sede avulsum fuerit. Paucis autem diebus summus humerus doloris exors sit , si probe deligetur. Clavicula porro fracta , si quidem penitu S caulatim hoc contigerit, curatu facilior est. Si vero oblonge, dissicilius sanatur: L contraria in his contingunt, aliter quam qui S putaverit. Nam quae penituS caulatim fracta est , cogi magis poterit , Ut ad naturam redeat. Et si diligens cura adhibeatur , partem, qui e superior est , inferiorem fecerit figuris idoneis , R deligatione conVeniente. Si vero perfecte non firmata fuerit, attamen supereminens ossis pars non valde acuta fit. At

quorum Os in longitudinem fractum fuerit, his 1imilis ossibus avulsis calamitas contingit , de quibus antea scriptum est. Neque enim ipsum ad seipsum valde firmari solet, & summa ossis

eminentis valde acuta fit. Ιu universum igitur nosse expedit, quod nullum detrimentum , neque humero neque reliquo corpori, ob clavi culpe fracturam accedit, si non insuper corruptio aliqua contingat. Raro autem hoc fit. Deformitas tamen circa claviculpe fracturam accedit primum turpissima, deinde vero minor fit. Coalescit autem clavicula cito, itemque alia ossa laxa. Celerem enim calli obductionem talia faciunt. Quum igitur recens fracta fuerit, Vulnerati ad cirratio nem festinant, majus malum esse putantes quam est, & medici quoque prompti sunt ad recte curandum. Ρrogressu Vero temporis & vulnerati, utpote qui neque dolent, neque iter facere , neque cibum capere prohibentur , negligunt; & medici, ii pote qui suis sedibus restituere non possunt, aufugiunt, neqUe Vulneratorum negligentium aegre ferunt. In hoc autem calli obductio acceleratur.

Deligationis vero modus plerisque consimu

359쪽

LIBER DE ARTICULI s.

teis curatio fiat. Insuper autem & haec curatio , & haec animadversio habenda est , & praesertim in hac aggressione , quod plurima splenia juxta eminentem partem imponere oportet , & plurimis deligationibus maxime circa hanc partem premere. Sunt autem aliqui, quibus complacuit plumbum graVe insuper adligare, Ut supereminentem partem deorsum cogat. ξ ortaliis autem neque intelligunt, qui simpliciter deligant. Sed neque hic modus ad claviculam fractam pertinet. Neque enim fieri potest , ut id , quod eminet memorabili modo, deprimatur. Alii vero quidam sunt, qui quum cognoverint, quod hae deligationes erroneae sunt, & non secundum naturam, supereminentia deorsum cogunt: deligant quidem ipsos spleniis, & linteis utentes , Velut etiam alii ; verum cincto homine fascia Undam , qua parte maxime cingi solet , postquam splenia supra eminentes fracturas imposuerunt , ita ut isthic magna mole extuberent, tunc initium lintei ad cincturam ex anteriore parte alligant, atque ita deligant in directum claviculae CXtendentes , ac retrorsum ducentes, & isthiccincturae circumdatum in anteriorem partem reducunt, & rursus in posteriorem. Aliqui vero non cincturae linteum circumdant , sed circum

interfemineum juxta sedem, & per spinam linteum circumdantes, hoc modo fracturam COm- primunt. Haec itaque si quis inexpertus audit, prope secundum naturam esse Videntur , Verum

si quis utatur , inutilia exsistunt. Neque enim stabilia sunt, etiamsi decumbpt quis, quamVisita vel maxime stabilitas contingat, attamen si decumbens aut crus inflexerit, aut ipse se inclinet , Omnia deligamenta movebuntur, & ἁ-

360쪽

342 HIPPOCRATIS lioqui noxia est haec deligatio. Nam & sedes intercluditur , & lintea in hac ali ustia acervata fiunt, y quze ruruis cingulo circumdantur , non ita valida facta cinctura circumdari possimi, Ut non cingulum sursum adscendere cogant, neque1ta necesse est omnia deligamenta laxari uamproXime Vero quis rem conficere videri possit, etiamsi non magna faciat, D quibusdam linteis cingulum circumdet, plurimis autem linteis priorem deligationem perficiat. Sic enim maxime stabiles fuerint deligationes , & mutuam inter se opem tulerint. Plurima igitur eX his, qu*e contingunt his, quibus clavicula fracta est, relata sunt. Insuper autem , & hoc intelligere Oportet , quod clavicula plerumque frangitur , ita ut cis , quod a pectore est, ad supernam partem emineat ; quod vero a sumimo humero est , in infernam partem subsidat. Caussae vero horum hae sunt, quod pectus neque multo inseri US , neque superius procedere potest. Nam articuli in pectore motus parvus est. Ipsum enim sibi ipsi,n spinae ex continuitate commidiim est. ProXime quidem clavicula ad humeri articulum fuc-mat. Cogitur enim frequentem motum habere propter summi humeri connexionem; & alioqui ubi vulnerata est , ad supernum partem defugit ea parS, quae pectori adli aeret, R non valde ad infernam partem cogi potest. Nam L a natura

levis est & loci amplitudo ipsi superne major est , quam inferne. At humerus , & brachium ,& quae his adnexa sunt, a costis, ac pectore facile exsolvi possunt, & propterea multo superi US , ac inferius abduci queunt Quum igitur fracta

fuerit clavicula, os quod ad humerum est, magis deorsum repit. Huc enim ipsum ima Cum

humero, & brachio defluere proclivius est , quam