Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

361쪽

sursum ferri. Quum igitur haec ita se habeant, imprudenter se gerunt, qui supereminentem ossis

partem deorsum cogere oportere putant. Nam infernam ad supernam adducendam esse manifestum est. Haec enim motum habet; haec est, quae

a natura discessit. Clarum itaque est, aliter nullo modo ipsam cogi polle: deligationes enim nihilo magis appellunt, quam repellunt. Si Vero quis brachium quam maxime ad costas admotum sUrsum cogat, ut quam acutissimus esse humerus Videatur, perspicuum est, quod sic adaptari p0- terit ad os, quod a pectore est , unde est divulsa. Si quis igitur legitima deligatione utatur Celeris curationis gratia , D reliqua omnia frustra fieri putet praeter figuram relatam, is & recte intellexerit , & celerrime , ac optime curnVerit. Decumbere tamen hominem multum refert

sufficiunt dies xiiij. si quieverit, aut ad summum viginti. Si tamen contrario modo claUiCU-la fracta fuerit , quod non valde contingit , Ut os quod a pectore est subsidat, quod vero a summo humero est superemineat , alterique superstet; nulla magna curatione in his opus fuerit. Ipse enim humerus , & brachium si demittatur , olla inter se committere, ac firmare potest, & uti is quaepiam deligatio sus ecerit, &pauci dies satis erunt ad callum obducendum. Quod si hoc modo fracta non fuerit, sed in obliquum hac vel illac luxata , ad naturam reducere oportebit, humero cum brachio sursum adducto velut etiam ante dictum est. Quum autem ad pristinam naturam resederit, reliqua curatio Velox erit. Plerasque igitur immutationes, ac luxationes brachium , si sursum cogatur , corrigit. Quaecumque Vero luxationes ex supernis Oblique ad latus fiunt, aut deorsum, his corre-

362쪽

II I P P o C R A T I Rctio praeparatur , si homo supinus decubuerit, jUXta medias autem scapulus aliquid altius suppositum fuerit, quo pectus maXime in utrΛmque partem inflexum sit , & brachium adducat quis ad costas porrectum. Medicus autem alterae anus vola in brachii capiat injecta retrudat , altera ossa fra ta componat. Sic enim quam maXime ad naturam reduxerit. Verum quod jam

dictum est, est superietum os facile ad partem subsidere solet. Plerisque igitur , ubi deligati fuerint , fgura ipsa opitulatur , ita ut ad ipsas costas cubiti g1bbum habentes, hoc modo h

merUm ad D.pernam partem cogant. Quibusdam Vero humerum quidem sursum, velut dictum est , cogeTe Oportet; cubiti autem gibbum ad pectus ad-dUcere ; summam vero manum ad summum sanum humerum adhibere. Si quidem igitur decumbere sustinet , fulcimentum , aliquod , quod obfirmet apponere oportet , quo humerus quammaXime superne maneat. Si vero obambulare Volet, fundam ex fascia factam Si acutae gibbi cubiti pax-ti eircumdatam , do collo appens 1 gestare

CUhiti porro gibbi articulus ubi emotus, 2 Ut tu

Xatus est ad costas, aut foras, acuta ipsius: parte in brachii cavitate manente , eXtensione in lectum facta, io, quod eminet retrorsum L in obliquum repellere oportet. Ubi Vero persecte exeidit aut hae, aut illac, eXtensio , in qua brachium fractum deligatur, requiritur. Ita enim ineurva gibbi non pars non impediet. Excidit autem maxime ad partem VersisS Costas, Cor Iectiones, vero iacere oportet quampluriurum ab-

363쪽

LIBER DE ARTICULI s. 3ψs ducendo, R ut ne brachii caput cornicem Contingat , sublimem circumducere, ac instectere , Ω non in directum cogere; sunul autem contraria in utramque partem detrudere , R in sedem compellere. Contulerit etiam in his Vibbi cubiti inversio modo in supinam , modo in pronam Pa tem. Curatio Vero ex figura est , ut sunamana manum paullo altiorem cubiti gibbo habeant, brachium vero ad coitas. Sic etiam appensi exce'tio, & positio, & gestandi facilitas, & natura ,& usus in communi sunt, si1 modo non male Callus obducatur. Obducitur autem cito. CV ratio

fit linteis juxta legem articularem , ita ut aclita ejus pars insuper deligetur. Recrudescit autem maxime cubiti gibbus Phribus, doloribus , naU-sea, & Vomitu meracae bilis , praesertim si retrorsum luxatus fuerit, ob torporem; deinde, si in

anteriorem partem. Uerum curatio eadem est Repolitio vero retrorsum luxati, ut eXtentum

distendamus: signum autem est , quod eX tendere ipsum non possunt , sicut in anteriorem par tum luxati , quod inste flere nequeunt. Verum tunc durum quiddam involutum indere oportet, & circum hoc ab extensione derepcnte in flectere. Disparationis autem ossum signum est manifestum ex contactu juxta venam . quae in brachio finditur. At vero callus cito his obducitur. Ex nativitate autem breviora sunt olia infra no-Xam , plurimum quae proxima sunt, cubiti; deinde manus ; postea digitorum. I erum brachium, & humerus robustiora fiunt propter inversionem. At altera manus propter Gyera Zdhuc fortior est. Imminutio vero carnium fit , si foras excidit, intrinsecus ; sin minus , in Contrarium prout excidit. Cubiti vero gibbus si intro , aut extra exciderit, extensio fit in communi

364쪽

figura cubiti ad brachium. Fascia enim sub Glam data, ipsam exceptam suspendere oportet; ad summum vero cubiti gibbum juxta articulum

pondus appendere, aut 'manibus deorsum coge re. Ubi vero articulus ultra elevatus est , coaptati nes manuum volis fiunt, velut etiam in manibus. Deligatio quoque in hac figura, & exceptio appensi, & positio. At si in posteriorem eX-cidit partem , statim extentum palmis dirigere .

ac Coaptare oportet. Simul autem in directione etiam aliis opus est. Si in anteriorem , circum linteum convolutum justae molis inflectendo simul directionem facere oportet. Si Vero in alteram partem inclinarit, in directione simul utraque facere oportet. Verum curationi communis est figura , & deligatio. Ρossunt autem & ex distentione omnia in communi contingere. At vero repositiones aliae ex superelevatione reponuntur, aliae ex extensione, aliae ex CircumVolutione. Hae vero ex figurarum excess-bus aut hac , aut illac celeriter fiunt. Manus articulus aut intro , aut extra lUXatur, plerumque Vero intro. Signa autem facilia cognitu sunt. Si enim intro luxatus est, digitos inflexere non poliunt. Si extra, extendere nequeunt. Repositio

fit digitis supra mensam positis, ut ab aliis atque aliis in diversum extensio fiat, & id, quod eminent ,

aut vola, aut calcaneo retria datur, & in anteriorem partem deorsum protrudatur , Inferne VerojUXta alterUm os moles aliqua convoluta mollis

supponatur , si supra eminet, manu prona loCR-ta; si infra, supina. Curatio vero linteis fit. Tota porro manus aut intro, aut eXtra, aut hac, aut illac luXatur. Maxime vero intro. QuandO-que autem & appendix emota est. Quandoque Vero alterum os disparaturn distat. His extensio

365쪽

LIBER DE ARTICULI s. 34 fortis facienda di & quod quidem eminet retrudatur , alterum vero contra trudatur, duabus speciebus sit nihil contingentibus, & retrorsum , R in obliquum, aut manibus supra mensam, a Ut Calcaneo. Quae vero recrudescunt ac deformia sunt, tempore ad usuin corroboruntur. CVrd-tio fit linteis cum manu & cubito u feruheusque ad digitos ponuntur. At se ruinis haec deligata frequentius quam fracturas solvere oportet,& perfutionem ampliorem adhibore. Ex natiVitate autem manus brevior fit , & carnes inanV-

nUUntur maXime in contraria parte ei, in qua

luxatio facta est. At adulto jam ossa manent Digiti vero articulus luxatus facilis cognitu est. Repositio fit extendens in directum , ita ut quod

eminet os protrudatur , contrarium Vero Coratra

trudatur. Curatio fit fasciis, ac linteis. Si vero non reponantur, forinsecus callo obducitur. At si ex nativitate , aut dum adhuc crescit homo , luxata fuerint ossa, breviora fiunt infra luxationem . & carneSimminuuntur contraria maXime parte ei in qua luxatio facta est. In adulto Vero olla manent. At illa vero paucis jam perfecte luxata est. Os enim , quod a superiore maxilla prodit, cum eo osse subjugatum est , quod sub aurem anneXum est, quodque capita in sernae maxillic concludit, ac dirimit, quum altero capite superius sit, altero inferius, & extremae lasernae genae partes ita se habent, ut altera oblongitudinem non facile accelsum admittat, altera vero cornix est , & supra jugule os excedit. Simul autem y ambarum harum extremitatum nervosi tendines existunt , ex quibus musculi dependent, qui temporaleS , AC mandU-catorii appellantur. Propterea autem appellantur , & propterea mo Ventur , eo quod hinc de-

366쪽

348 HIPPOCRATIS pendent. Nam in edendo, R in loquendo , Acin reliquo oris usu superna quidem maxilla quiescit. Est enim capiti connexa, & non coarticulata. Inferna autem maxilla mOVetur. COArticulata enim est a superna maxilla , & a capite

Cur igitur in convullionibus , ac distentionibus hic articulus distentus primus de se significationem praebeat, & cur plagae temporales pericla losae sint, ac soporem inducant , alio libro referetur. Quod vero non valde luxetur, causi hae sunt. Sed n haec quoque caussa est, quod non valde tales ciborum necessiates hominem apprehendunt , ut magis quam potest hiet. Exciderit autem a nulla alia figura, quam si quis valde hians maxillam in alteram partem diducat. Confert tamen' ad hoc, ut excidat , hoc ipsium. Quicumque enim nervi , & quicumqUemusculi circa articulos sunt, aut ab articulis, ex quibus colligantur , horum quicumque in usu sepe moventur , hi etiam maxime ad extensioneS remittunt, quemadmodum etiam pelles mollissimae multum remittunt. De quo igitur sermo est , luxatur quidem , R eXcedit maXilla raro , laxatur tamen saepe in hiatibus, velut etiam

aliae musculorum, ac nervorum immutationes

hoc faciunt. Manifestum vero ex his maxime fit, ubi excidit. Ρrominet enim inferna maXilla in anteriorem partem, & in contrariam luXd-tioni partem abducitur ; & ollis cornix circa super nam maxillam tumidior fit; & internas maxillas difficulter committunt. Quae Vero repositio his conveniat, manifestum est. Oportet enim aliquem vulnerati caput detinere, & alterum infernam maxillam intrinsecus , ac extrinsecus ad mentum digitis apprehendere, & primum maxillam aliquandiu hac atque illuc manu abducere,

367쪽

LIBER DE ARTICULIS.

ct ipsum hominem jubere , ut maxillam laxam habeat, & simul adducat , ac quammaXime rU- mittat. Deinde repente tribus figuris simul l Xare oportet, diligenti in hoc animadversione habita. Nam & ex distortione ad naturam deducere Oportet, & infernam maxillam retrorsum protrudere , ita ut aeger haec sequatur, & maxillas committat, ac non hiet. Atque haec quidem repositio est , & neque aliis figuris fieri potvrit. Curatio vero brevis sufficit. Splenium enim inceratum apponitur , ac laxo deligamento deligatur. SecuriuS autem haec aggressio perficitur, homine supino reclinato , R cor iaceo pulvinari

plenissime farcto capiti supposito, ut in ipsum

iisnitens , quamminimum cedat. Insuper autem y caput vulnerati aliquis detinere debet. Si vero ambae maXillae luxatae fuerint, curatio quidem eadem est, verum hi o S minus committere possunt. Nam his genae prominentiores sunt, sed indistortae. Quod vero distori e non sint, maxime cognoveris eX dentium tum supernorum tum infernorum terminis e directo inter se correspondentibus. His confert , ut quam citillime reponantur. Repositionis autem modus prius dictus est. Si Vero non reponantur, animae periculum imminet prae febribus continuis , & torpido sopore. Soporiferi enim hi musculi sunt,

' dum alterantur, & dum intenduntur praeter naturam. Solet etiam alvus his biliosa , meraca, pauca egerere. Et si Vomuerint, meraca VOmunt. Hi igitur etiam moriuntur decima maxime die.

At si fracta fuerit inferna maxilla , si quidem non omnino caulatim hoc contigerit, sed cohaeret adhuc Os, confractum tamen fuerit, dirigere quidem os oportet digitis circa linguam

obliquam subjectis, forinsecus Vero contra niti,

368쪽

3 so

prout contulerit. Et si distorti fuerint dentes juxta vulnuS commoti, postquam os directum fuerit , dentes inter se conjUgare Oportet, non duos solum , sed etiam plures , atque hoc maXime auro, sin minus , lineo filo, donec Os cor roboretur. Postea cerato, & spleniis paucis, &linteis modicis deligare , non nimium firmis, sed laxis. Num hoc probe nocte expedit, quod deligatio per lintea maxilli e fracti e parum quidem contulerit , si recte fui ; magnopere Vero laeserit, si prave deligetur. Frequenter autem cirCalinguam explorare oportet, L multo tempore re niti, ac digitis dii igere os confructum, Optim Umque esset, si hoc semper feri postet, sed fieri nequit. Si vero os penitus caulatim dis actum fuerit , raro autem hoc contingit, dirigere quidem OS Oportet , Velut dictum est. Ubi vero direxe-TiS , denteS conjugare, quemadmodum antea dic tum est. Magnopere enim contulerit ad quietem, & adhuc magis si quis recte conjungat, &vel ut oportet suturas consuat. At enim non facile est . omnem chirurgiam scripto exquisite pro dere , sed ex his , quae scripta sunt , formam Rimaginem concipere oportet. ΡΟstea corio opus

est Carthaginensi , & si quidem junior fuerit vulneratus , satis est squama inde detracta uti. Si vero adultior, ipso corio; ita ut desecta inde particula trium digitorum latitudine, aut prout Congrua fuerit , sublita prius e guinini maxilla, ita enim mitius fuerit, glutine agglutinetur stiriama sui parte , ad distractam maxillae partem, digi ii aut paullo amplior distantia a vulnere. Et li ecquidem particula ad insernam partem:agglutinanda est, & habeat fissuram e directo menti, qUΟRCUtaem ejus partem circumcirca complectatur.

Alterum autem ejus nodi lorum, aut paullo latius

369쪽

L1BER DE ARTICULIS. 3 SI ad supernam maxillae partem agglutinare Opo tet , tanta a Vulnere distantia , quanta illa alteratori particula abfuit. Sit autem y hoc fissum,

Ut circumcirca aurem ambiat. Sint autem haec lora acuta , qua parte committuntur , & ubi ipso rum extremitate S connectere , ac colligare oportet. In agglutinatione Vero caro corii ad cutem vergat. Sic enim magis agglutinatum adhaeres .cit. Ρostea extento hoc loro , magi S autem eo, quod circa mentum est , qUammaXime, ne maxilla evacuetur , lora ipsa circa Verticem connectere oportet , R deinde linteo frontem deligare ; & superinjectum quid ecte oportet, Velut moris est, quo Vincula quieta lint, ac firma. De- cubitum autem faciat in sanam in illam, non maxillae, sed capiti innitens. Adtenuandum Vero est corpus usque ad dies decem, deinde renutriendum non tarde. Si enim primis diebus inflammatio non accesserit, in Viginti diebus maxilla corroboratur i, perfecte enim callo obducitur , quemadmodum etiam alia Ossa rara, si1 non

corruptio infestarit. Verum de corruptionibus omnium ossium alia longa tractatio restat. Haec extensio per agglutinamenta fiens , mitis est , &prompta ad moderationem faciendam, & ad multatas , ac multis locis faciendas directiones accom modula. At medici non intelligentia aeque, ac manibus prompti , tum in aliis Vulneribus , tum

in maxillarum fracturis tales existunt Uariis enim modis & bene , & male maXillam fractum deligant. Omnis enim deligatio inax illae sic fra

etae , Olla ad fracturam magis Vergentia inclinat, quam ad naturam ducit. Si Vero inferna maxiliata circa connexionem ad mentum divuli a fuerit Sola autem haec condeXio in inferna maXilla est.

Verum in superna multae. Sed non volo ser-

370쪽

HIPPOCRΑΤ ISmone longius aberrare In aliis enim morborum speciebus de his dicendum est. Si igitur conne Nio ad mentum disparata fuer1t, ipsam coaptare cuiuslibet viri est. Os enim, quod eminet, ad

internam partem digitis admotis detrudere Oporistet. Quod vero intro vergit, ad externam puria tem digitis immissis reducere. Haec tamen eX te

sone distendendo facere oportet. Facilius enim sc ad naturam redibunt, quam si quis ossa inter

se complicans cogere conetur. Ubi Vero CO

tata fuerint, conjugare oportet dentes inter se hinc atque illinc, velut prius dictum est. Cu-Tare Vero cerato, & spleniis paucis , ac linteis. Deligationem autem breVem potiUS , quam Va- Tiam hic locus maxime admittit. Νam Ut pequilibris non est , prope tamen ad 2equilibrium aί- cedit. At lintei obvolutionem facere oportet , si quidem dextra maxilla eminet, in deXterum. In dexteram enim fieri putatur, si dextra manus deligationi praeit. Si vero altera maxilla eminue rit , aliter deligationem ducere oportet, & si quidem recte quis coaptationem adeptus fuerit , RVelut convenit quieverit, cita curatio continget, &dentes illaesi manent. Sin minus, diuturnior fiet curatio, & distortionem habebit, dentes autem laesi, &inutiles fiunt. Ρorro si nasus fractus fuerit, fracturae modus non unus est. Verum Q ut pulchris deligation1bus gaudent citra intelligentiam, tum in aliis multis danaianum incurrunt, quin in fracturis circa nasum Vel maxime. Ex destigationibus enim haec maxime Varia est, & quae plurimas ascias habeat, & interruptiones ac interceptiones cutis muXime Varias

rhombiformes. Sicut igitur dictum est , qui nuula intelligentia praediti adgressionis stud1o tenentur, ultra 1e offerunt ad nasum fractum deliganduum Una