Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

411쪽

LIBER DE ARTICULIS. 393Venit R decumbere , ac pauco cibo illi. Melius est & pharmaco sursum purgante levi aliquo

Uti. Ulcus vero curare oportet aut cruentis cmplastris, quae madefiunt, aut polyophthalmi sive huphthalmi foliis impositis, aut quibus ossa in capite fracta curantur. Nihil autem valde frigidum adhibere. Minime igitur primi articuli periculo sit sunt. Superiores autem periculosio-TOS. Reponere Vero Oportet. eadem die, alit postridie; tertio, ac quarto minime. Quarto enim dic maxime recrudescere solent. Quibus autem' non statim rcpositi fuerint, in his dictos dies trans gredi oportet. Quidquid enim intra decem dies

repositum fuerit, omne id continetur. Si Verore polito osse convulsio accedat, articulum statina ejicere oportet, Sc calida quam saepillime humectare, & totum corpus , & praesertim circa articulos, calide & leniter , ac molliter tractare. Uerum inclinatum magis, quam extentum, totum corpus esse oportet. Exspectandum tamen est aiticulos circa digitos, qui reponuntur, abscessuros eis c. Ρlcrumque enim ita contingit, si vel quaevis inflammatio subsit. Quare si non pi opter vulgi imperitiam medico Verenda essct accusatio , nullum penitus reponere oportebat. Atque ad hunc modum periculosa sunt olla, circi articulos eminentia foras, si reponantur, quemadmodum dictum est. Quaecumque vero circa articulos digitorum penitus resecantur , ea plerumque innoxia sunt , si non

quis in ipsa vulneratione ex animi deliquio laedatur. Et curatio vulgaris talibus ulceribus sussicit. Sed λ quae non circa articulos, sed juxta aliam quamdam ostium rectitudinem resecantur, k haec innoxia sunt, & adhuc aliis curatu faciliora. Et quae juxta dieitos ossa fracta extra eminent, non ad drsiculum,

412쪽

& haec si reponantur innoxia sunt. At resectiones ossiana perfectae circa articulos, & in pede, & in manu , & in tibia ad malleolos , R in cubito ad Juncturam manuS , plerisque , quibUS resecantur, innoxiae sunt , si non statim animi deliquium evertat, aut quarta die febris continua accedat. Corruptiones tamen carnium contingunt , R in

vulneribus sanguiflius fientibus, & vehementibus constrictionibus , & in ossium fracturis m gi S , qUam oportet compressis , & aliis vinculi violentis intercepta plerisque decidunt. Et plerique ex talibus superstites evadunt, & quihus se moris pars aliqua , & carnium , & ossis decidit, & quibus brachii pars minus autem si cubiti , aut tibiae pars deciderit & amplius facile

ferentes superstites evadunt. Quibus igitur fractis ossibus corruptiones statim fiunt, & denigra- tibia es, his abruptiones corporis celeres circumcirca fiunt, & decidentia cito decidunt, ut quum ossa jam antea remiserint emollita. Quibus vero dum ossa sana sunt, denigrationes fiunt, carninquidem etiam his cito moriuntur, offa Vero tarde abscedunt, qua parte termini sunt denigrationis , & Oisis nudatio extato oportet autem partes corporis quaecumque infra terminos deni grationis sunt, quum jam penituS mortuae fuerint & doloris exsortes, juxta articulum auferre, providendo ut ne vulneres. Si enim is, cui resectio fit , dolore affectus fuerit , & corpuS nondum mortuum fuerit ea parte qua resezatUr , INR-gnum periculum est, ne prae dolore animi deliquium incidat. Talia vero animi deliquia multos jam e vestigio peremerunt. Femoris itaque os tali modo denudatum Octogesimo die abscedere vidi. Tibia tamen huic homini circa genu vigesima die ablata fuerat, aut ut mihi vi-

413쪽

debatur, etiam citius. Non enim simul, sed ad majorem providentiam facere quid mihi visum fuit. At tibi se offa ex ejusmodi denigratione circa mediam tibiam sexagesimo die mihi deciderunt. qUM- cumque ex ipsis fuerunt donia data. Disteri quidem& curatio a curatione , ad hoc ut olsa denudata citius aut tardius decidant. Dissert etiam compressione , prout vehementior aut debitior fit, ad hoc ut citius aut tardius nervi denigrati emori-Zntur , carneS 1tem A arteriae ac venae. Nam quaecumque non Vehementer intercepta moriuntur, ει talibus-qusedam ad ossium denudationes non perVeniunt, sed magis in superficie . decidunt. Propter has igitur causias non Uniim nUmeri nomen tempori poni potest, in quanto sin igulas ex his judicantur. Assumere vero valde Ο- portet tales curationeS. Sunt enim magis hor- Tendi aspectus , quam curationis, & curatio le-

iis omnibus talibus sufficit. Ipsa enim seipsa solum judicant: & circa victum diligentiam adhi-

here oportet, ut pro viribus febris exsors sit, Acin justis figuris corpus collocare. Justpe autem hae si int, ut neque sublimius elevatum sit, neque deorsum repat. Sed magis proeterea sursum vergat , donec perfecte fuerit circumcirca abruptum. Nam in hoc tempore sanguinis eruptionum periculum imminet. Ob id igitur vulnera deorsum repentia facere non oportet, sed vice versa. Alioqui ubi tempus amplius accesserit, RUlcera pura facta fuerint, non amplius hae figurae eommodae sunt, sed positio resta, & aliquando deorsum repentes. Temporis enim progressu quibusdam horum ollis discessiones fiunt, L subligaminibus opus habent. Exspectare tamen Oportet, ut tales per tempus a dysenteria corripi

antur. Nam in plarisque denigrescentibus d

414쪽

396 HIPPOCRATIS senteria accedit, & in sataguinis eruptionibus exulceribus. Accedit autem judicatis jam denigrationibus , ac sanguinis eruptione , & procedit quidem large , ac vehementi impetu, sed non ad multos dies durat, neque lethalis est. Neque enim valde cibum aversantur tales , neque aliaῖ vasa vacua facere conducit. Femoris porro luxationem circa coxam hoc modo reponere oportet, si ad internam partem elapsum

fuerit. Bona quidem ac justa & secundum naturam haec repositio est , & sane etiam aliquid ostentationis habens, si quis talium rerum jactatione superbire velit. Ex pedibus hominem ad transversam mediae domus trabem suspendere oportet vinculo forti, sed molli ac lato, 1ta ut pedes quatuor digitorum spatio, aut minus, inter se distantes haheat. Sed& supra genua latum, ac molle lorum circumdatum esse oportet, quod item ad trabem illario extendat. Crus autem laestim duobus digitis at

plius quam alterum extentum esse oportet. Aterra Vero absit caput ad duorum cubitorum spatium, aut paullo plus, aut minus. Mani S a

tem juxta latera extentae, aliquo molli . sint allugatae. Omnia vero haec supino jacenti ipsi p

parentur , ut quambrevissimo tempore pendeat.

Postquam vero suspensus fuerit , ii rum peritum& non debilem immisso inter femora cubito ita

agere Oportet, Ut cubitum inter caput femoris elapsum, & interfemineum locumque inter anum ac pudendum ponat, & postea altera manu ad illam interpositam conjuncta , rectus astans ad suspensi corpus , derepente se appendens sublumis, quam ὀequabili iIime dependeat. Haec repositio omnia, quibus secundum naturam opUS est,

exhibet. Nam & ipsum corpus suspensum sua ipsius gravitate extensionem facit, & is qui ap-

415쪽

LIBER DE ARTICULIS.

pendet , 1lna cum extensii One , femoris caput super acetabulum elevari cogit, limulque cum cubiti osse, velut cum vecte molitur ac cogit, Ut ad priitinam naturam relabatur. Oportet autem vincula omnino bene constructa esse, & curare

ut fortiisimus sit is , qui se appendit.

Quemadmodum igitur etiam antea dictuni est, magna est disterentia naturarum in hominibus, ad hoc ut vel facile, vel dissiculter repositio fiat. Et cur magna sit differentia dictum est antea , ubi de humero egimus. Quibusdam enim femur rursus incidit nullo adhibito apparatu , sed ex modicaeaetensione, quantum manibus directio fieri potest , & ex levi commotione. Multis autem qui crus juxta articulum inflexerunt, jam facta circumagitatione rursus incidit. At multo plura vulgari cuilibet apparatui non obtemperant. Qua, propter scire quidem oportet de singulis optima in omni arte , Uti Vero his , quae lingulis vicibus idonea visa fuerint. Relati igitur sunt extension una modi etiam in superioribus , ut quis uti possit ex his, qui forte adfuerint. Oportet

enim in contrarias parteS fieri extentionem vehementer , in alterram, cruris 3 in alteram , corporis. Si enim probe extetasio facta fuerit, femoris caput supra pristinam sedem elevabitur. Et si quidem ita superelevatum fuerit, ne prohibere quidem facile sit, quo minus ipsum in suam sedem insideat. Quare omnis jam vectis molitio, ac directio sussicit. Sed enim in extensione de ficiunt, & ob id majorem turbationem exhibet repositio. Oportet igitur non solum juxta pedem vincula adligata esse , sed etiam supra genu, quo

non magis circa articulum sit deligatio in exten- sono, quam circa coxae articulum. Sic igitur

extensionem ad pedis par:em p r paratam facere

416쪽

oportet. Sed & in alteram partem extensionem non solum eX deligatione circa pectus & alas in contrarium extendere oportet, sed etiam loro lon-c o, duplicato , robusto, leni, circa interfeminuum inserto, & a posteriore parte ad spinam porrecto , ab anteriore Vero ad claviculam tendente , ibique ad alterum initium adligato , ita coactionem facere oportet, ut alii hinc, alii illinc extensionem faciant, ita tamen ut lorum circa interfemineum , non super semoris caput porrectum sit, sed inter caput & interfemineum. Verum inter extendendum pugno ad femoris caput quis innixus, id ad exteriorem partem propellat. Si vero is, qui trahitur , elevetur , injecta manu, & cum altera manu conJuncta, simul deorsum trahat, simulque ad eXternam partem cogat. Alius vero quispiam partem femoris ad genu placide ad internam partem dirigat. Dictum autem est etiam antea , operae pretium

esse, ut si quis in urbe populosa medicinam exerceat, lignum possideat quadrangulare sex cubitorum, aut paullo minus , latitudine bicubi tali: crassitudo autem sussicit dodrantalis. Id secundum longitudinem hinc atque illinc sectionem incisam habere Oportet, ut ne altior, quam oportet, machinatio fiat Deinde polies aselli breves , robustOS , utrimque inaptatos habere. Ρostea susscit quidem in ulmi dia ligni parte , nihil tamen Vetat etiam per totum , velut fossas longas quinque Vel seX, quatuor digitorum spatio inter se distantes , incisas esse; & fatis est , ut sint hae & latitudine, & profunditate trium digitorum. Habere etiam in medio hoc lignum debet excavationem profundiorem quadrangulam trium digitorum , quo in hanc CXca Vationem , ubi opus esse visum fuerit, lignum cavitati congruum infigatur, quod superne sit ro-

417쪽

LIBER DE ARTICULIS.

tundum. Infigendum autem hoc est , si quando conducere visum fuerit, inter caput se moris,& locum inter anum , ac pudendum. Hoc ligni mezectum stans prohibet, ne concedat corpUS , dum a pedibus extenditur. Quandoque enim hoc ipsum lignum sufficit pro extentione in contrarium superne facienda. Aliquando etiam , dum hinc atque illinc crus cxtenditur , hoc ipsum limum hac vel illac laaeum incumbenS , Commodum ad hoc fuerit, ut initar vectis caput fena OriS ad eXternam partem extrudat. Ob hoc enim

etiam folita incis e sunt quo in quibuscumque eX ipsis congruum id facere fuerit, vectis ligneus

immissus molitionem iaciut, aut circa artic UlOTum capita, aut ad ipsa penitus capita ini Xus , Una cum extentione, sive ad externam si ve ad intertiam. molitionem facere expedierit; live etiam rotun- Udm Vectem esse conducat, sive latum. Aliu S enim alii articulo conducit. Commoda autem est in omnium articulorum cruris repositione haec per vectes molitio Una cum concussione. Uerum de quo Nunc sermo eli, teretem, ac rotundum Vectem esse convenit. Ex his machi

NiS , ac coactionibus , non videtur mihi fieri potie , ut ullius articuli repositio frustra tentetur. Invenire tamen quis possit etiam alios modos repositionis hujus articuli. Si enim lignum hoc magnum habeat, in medio a lateribus duos polles pedales, ejUS altitudinis , quae conferre videtur, alterum hinc, alterum illinc. Deinde lignum trans Versium , Velut scalpe gradus , postibus impositum sit, atque

ita sano crure inter posses transmisio, laesum crus supra gradum adaptatum habent. Verum ad altitudinem , & ad articulum qua parte eXcedit, facile quiddam adaptare oportet. Gradum enim moderato altiore in facere oportet, & stragulum mul-

418쪽

HIPPOCRATIS 4 tiplex prout congruum fuerit, sub corpus subextendere. Deinde lignum moderatam latitudinem, ac longitudinem habens, sub crus ad malleolum usque extentum esse oportet, quod ultra femoris caput , quantum ejus fieri potest, porrigatur ,& ad crus adligetur quotiescumque opus fuerit, ait moderate habeat. Ρostea dum extenditur crus , sive ligno pistilloformi, sive aliqua alia ex his extensionibus, crus simul circum gradum una cum adligato ligno deorsum cogere oportet, ita Ut ἁ- liquis supra articulum juxta coxam hominem detineat. Hoc enim modo simul & extensio femoris caput super acetabulum adtollet, simulque molitio semoris caput ii ristinam naturam detrudet. Hae omnel; relatae nece1sitates, ac coactiones fortes sunt, & omnes calamitate superioreS, si quis recte ac bene praeparet. Quemadmodum autem etiam antea dictuni est, a longe debilioribus extensionibus , & viliore apparatu plerisque rursus incidit. At vero si ad externam partem femoris caput luXatum fuerit, extensiones quidem hinc atque illinc facere Oportet , eodem modo velut dictum est. Verum molitionem cum Jecte lato , una cum extensione facere ConVenit, ab externa parte ad internam cogendo , ita ut ad ipsas nates, & paullo superius vectem adhibeas. Ad sanam vero coxam juxta nates aliquis

manibus renitatur, ut ne cedat corpuS , aut alio

quopiam hujusmodi vecte submisso, & ex folia

conveniente fulcito contra obnitatur. Partem dUtem femoris luxati , quae ad genu est, ab interna parte foras placide abducat. Cpeterum suspen so in hoc modo luxationis Brticuli non conVenit. Cubitus enim ejus , qui se appendit, caput semoris ab acetabulo propellit. Molitionem tamen cum ligno subjecto ita quis adaptare possit,

419쪽

LIBER DE ARTICULIS. go Iut huic luxationis modo conveniat, si forinsecus adhibeat. Sed quid opus est plura dicerer Si enim recte extentio fiat , & recte per Velles molitio contingat, qui articulus hoc modo elapsus non reponi possit At si in posteriorem partem

femur exciderit, extentiones &in diversum tensioncs ita facere oportet, Velut dictum est, ita tamen ut super lignum multiplex stragultim insternatur , quo mollissimum sit, & homo pronus reclinetur , ac sic eXtendatur. Uerum una cum CX-tentiones , etiam tabula deorsum cogere oporte:

eodem modo, veluti gibbositates , e direeto natium tabula collocata , aut magis ad infernam, quam ad supernam coxarum partem , & incisura in pariete ad tabulam excipiendam non recta sit, sed pauli filum: declivis ad pedum partem. Haegrepolitio maxime secundum naturam eis huic tu xationis modo , & simul fortissima. Sustecerit autem fortassis pro tabula, ut aliquis insideat, aut manibus innitatur, aut inscendat derepente, simulque cum extentione incumbat. Nulla vero alia ex relatis repositionibus secundum naturameli huic luxationis modo. Si vero in anteriorem partem elapsum fuerit, idem quidem modus extensionum faciendus est. Uerum Virum & manibus valid illimum , & alias peritillimum, volam anus alterius circa inguina firmata , & altera manu insuper injecta, simul luxationem deorsum propellere , simul que femoris partem , quae ad genu est ad anteriorem partem compellere Oportet. Hic enim modus repositioni S huic luxa tioni maxime secundum naturum est. Sed λ sus pensio finitimum quid secundum naturam habet. Oportet tamen eum qui se appendit peritum es se, ut ne cubito articulum excutibi. sed circa medium inter anum, ac pudendum locum, A

420쪽

qui per utrem hunc articulum reponere conatu Rest. Et jam sane aliquos vidi, qui prae imperitia, etiam extra & retro luxatos, per utrem reponere conabuntur , non animadVertentes , quod magis ipsum ejicerent , quam reponerent articulum. Nam qui primus excogitavit, haud dubie

ad intro elapsos articulos , per utrem repositionem tentavit. Node igitur oportet , quod alia multa utre sunt potiora. Oportet autem utrem non infatum intra femora ponere, quantum feri potest supreme ad locum inter anum , Ac pU-dendum adductum; & facto a patellis genu inratio , femora per fasciam usque ad mediam femo-xum partem deligare, deinde in partem utris solutam folle ex ossicina fabri immisso inflare , &Utrem cogere ut distendatur. Hominem vero in latus decumbere oportet, & laesum crus superate habere. Atque hic quidem est apparatus, sed

plerique pejus praeparant, quam ego nunc dixi. Non enim deligant femora ad multam partem, sed solum genua, & non insuper extendunt: est autem insuper extensio quoque facienda. Attamen aliqui jam reposuerant, facile rem assequuti Non autem ita facile est coactionem hoc modo perficere. Nani & uter dum inflatur, tumidi1si-xnas partes quas ad articuli caput non habet, quod maxime emoliri oportet; sed inferius ipso , medius ipse locatus est circa media femora, aut adis huc inferius: & rursus femora ipsa natura sunt

CUrVa. Superne enim carnosa sunt, & inter se sociata. Inferne Vero sicca, Ut etiam natura femorum utrem ab opportunii limo loco repellat.

Si vero quis parVum utrem imponat, fieri non potest , ut parvum robur articulum cogat. Si itaque utre uti velis , lemora inter se ad multam