장음표시 사용
31쪽
lisne, aut saltem an omnino aliquis olim in corpore suerit morbus. Nam primo multi morbi solidarum partium in sensus nostros incurrentium ita has mutant, Vt praeternaturale quid aliud quondam subfuisse icitelligamus. Omnis cicatrix de praegresta solutione continui testatur, et, quando in glandulosis inguinum locis reperitur, nostris temporibus non raro
infectionis si philiticae quondam fastae testimonium perhibet.
Quid vitulae iactura Aut ulcera depas centia venerea, sco butica, aut eXulcerationes a rumoribu S catarchalibus, aliquando etiam malam conformationem. Sunt et morbi humorum, qui notas quasdam Vel nunquam delendas vel temporarias homini imprimant. Foueas et cicatrices a morbo Variolossi relidlas vel homines ex vii o
norunt hominemque iis notatum Variolis laborasse. Plerique eorum, qui in pueritia rhachitide laborarunt, tam male conformata ossa longa spinamque per Omnem Vitam secum circumferunt, Ut nemo de morbo praegresso dubitet. Maculae a scabie percurata morbum praeteritum produnt; et quae sunt
alia huiusinodi. Ab actionibus laesiis fiunt quoque effecta Vel perennia vel tandem aliquando sanabilia. Urinae diuturna suppressio aut corpus Vesicae aut sphincteres ita assicit, ut vel incontinentia aut eius dissicultas summa postea supersiit. Cordis actio in animi grauiori deliquio multum laesia aliquando relinquit
pulsium admodum intermittentem. Pertinent huc quoque omnes aliae morborum sequelae, equibus cle morbis praegressis tanquam caussis ipsarum, quamquam saepius nonnisi disiunctive, argumentamur. Atque haec quidem de morbis praeteritis. In ipso autem morborum decursu est anamnesticorum signorum utilitas quaedam. Si pus in Vulnere aut ulcere sic satis antea bonum deterius sit, aut vulnus inflammatur, neque causia apparet,
32쪽
quaerit peritus chirurgus de assum torum Uel copia vel qualibrate, de commotionibus animi, de Veneris exercitio, quali. cunque domum. Febris intermittens hactenus regulis artis congruenti ratione curata, si subito in speciem acutae transit, fusipicionem mouet, inscio medico vel sumta Vel acta quaedam este, quae humorum circuitum acceleratum reddidistent. Et
omnino omnium mutationum, quae in curationibus morborum praeter rationem fiunt, eadem significandi vis est, eaedemque medicum compellunt, ut in caussas vel fortuito et imprudenter, Vel data industria, aliquando etiam malitia admissas diligenter inquirat, neque decipiatur aut ab aegrotante aut adstantibus. In demortuis corporibus utilitas et necessitas signorumanamnesticorum multiplex est, atque tum maXima, quando
medici, iubentibus ita magistratibus, sententiam suam de vita
et mortis caussis eXpromere satagunt. Lubet, licet enim, quaedam hic subnectere. Vitam in infante recens nato fuisse monstrat Vacuitas V, sorum maiorum sanguiferorum Omnium; pulmo in aqua iam tans et vel demersus aquae stiperficiem repetens. Teneram infantem nodbi a matre, nutrice, gerra limprudenter suffocatum esse docent sequentia: Mors subitanea et quasi tacita pueruli, nullo ante grauiori morbo laborantis, mulieris ebriositas aut somnolentia, spuma cirea os pueri, faciei tumor et color valde liuidus, species spumae in arteria aspera disiecta; auricula cordis anterior et ei respondens Ventriculus, item que venae iugulares turgentes, atque en cephali vasa sanguine multa distenta ; aliquando etiam compressione
deformatum corpusculum caussam euidentem exhibet.
Vivum aliquem strangulatum esse, siue suspensius sit, siue alia ratione constrictio gulae suffa esse videatur, discimus ex his : si color vel liuidus vel ad nigricantem Vergens est in
33쪽
29 loco constricii colli, si cutis circa constricta et rugosa est; si
facies mira et et liuet; si circa os spuma est; si narium exitus spumosum mucum offerunt; si vasti interioris capitis sanguine turgent. Si horum nihil est, vita ante deiuncto iniectum laqueum esse iudicamus. Utrum Vita adhuc tum fruenti, an iam exstincto illata vulnera sint, docere haec ipsa possunt. Sunt enim cruenta, oris plus minusue tumidis, vascula ipso vulnere dissecta sanguine coagulato turgent; cutis circa oras est coloris quodammodo alienati, si vel in ipso moriendi articulo inflicta ea sint, dum modo in loco saucio aliquis humorum circuitus, vita igitur aliqua, si perstes fuerit. Vitam tempore vulnerationiS prae sentem produnt quoque Vasorum sanguiferorum maiorum Uulnera, et, quae sanguinis fluxum consecti ta est vacuitas Vasorum; itemque si vulnus in cauum quoddam, penetrauit, atque hoc sanguinem multum effusium extra vasa secantibus offert. Si istae notae absiunt, mortuo illata vulnera esse credendum est. Vitium in aqua alioue humore submersum, et hoc genere sit Tocationis peremtum esse arbitramur , si circa os et nares
spumosa sunt et mucosa; si in bronchiis et pulmonibus aqua spumescens est; si aqua in ventriculo est; si venter imus tumet, neque tumor is a putredine esst; si extremi digiti excoriati et ungues in iis dilacerati sunt, sed huius tamen notae absentia non ideo mortuum antea hominem in aquam proiectum esse docet '.
' In ventriculum et pulmones eorum , qui dum vita si uerentur , in aquam aliudue fluidum praecipites dati sint, aquam vel humorem illum contrahi, eius vero nihil fiori, si vita iam deiunctus submerserit, priorum temporum medici omnes unanimi eonsensu perhibuere. Adversus hane sententiam primo omnium , quod equidem sciam, dixit, atque ne Viui quidem submersi in volatriculo et pulmonibus reperire aquam licere sibi unquam scripsit IO. IA C. WAI. D SCHMID T in Ephem. A. N. C. Dec. IIA.. VI OV. XV. Seeutus deinde IO. CONR. DECRER, atque integro Tra cratu
34쪽
Quaest ones quae de vulnerum lethalitate, de veneficiis
agitantur, si ni e isdem nat arae; qUIS tamen quo minuS attingamus, praehibe instituti nostri ratio. Et fortasse aliquibus illa a nobis alieno loco posita videbuntur. Fuimus Vero verbositores propterea quod Paucos de anumnesticis recte sentire vidimuS.
9 877. In morbis autem designandis id signirna, quod proprium est morbo, et ab eo inseparabile, utpote ex
natura eiuS Orthim, VocatUr παθοὶπωμονικον. Signorum diagnosticorum in morbis princeps, et in libris atque sermone medicorum admodum celebratum est id, quod παθογνω la ναον Vocatur, ita enim scribi debet, non παθογμο
morte sine pota aqua sententiam vetCrum refellere manibus pedibusque conatus est. Eius vero conamina irrita este sere persuadΘt E IAN. ID.
ALBE S T. E VE Da Disperi. quae sitiit experimenta circa inDiuersos iu animalibus instituta, edit. Goerti=Zeae IJSῖ. et in collectione opuscula tim Brende-lii iterum descripta. Ante hunc tamen LUDOVIC VS Louis) clarus inter Parisienses chirurgusAcad. Sc.Paris similia monstrauerat. Ego quidem viris cloctissimis his a lientior illud, in eorum, qui p0st demersionem deglutire potuerint atque adeo re ipse conatus deglutiendi eXercuerint, corporibus aquam aliquando in ventriculum, in pulmones vero praecipue et semper, contractam haustamque secanti Medico in conspectum venire; negare tamen nolim , flexi quoque posse, ut vivus homo in aquam Praeceps datus deglutiendi nisus edat nullos. Nam Vel praevio capite infundunt piscinae. limosae detritius
nares Ot Os coeno plena habere potest, vel ingenti terrore metuque ita percelli P0test, ut gula spasmo contracta, nihil aquae admittat; vel aqua gelidissima simi liter fauces constringere, vel causta alia mortis subita-ncae fortuito incidere potest. Plures etiam earum causarum deglutionem cohibentium aliquando fortasse conspirant. His autem omnibus emcitur cogiturque, aquam in ventriculo et pulmonibus demersorum ropertam ad signa supra dicta iure reserri, eius vero absentiam non omnino Et sem-pser significare, a morte demum aliquem in aquam esse detrusum. Flures hac de re scriptores noscendi cupidus ouoluat Hisbriam listero iam scriptorum etc. Medicinae t e seli AN
35쪽
3lut vulgo et in multis etiam Boerhaauiunt libri editionibus scribitur. Id nulli alii commune est, sed morbo cuique proprium situm signum pathognomonicon est, et ab eo insinparabile, quia ab essentia seu natura morbi eius, non ab accidentalibus quibus lana, h. e. non a magnitudine morbi, nona singulari aegrotantis temperie, aetate, sexu etc. derivatur. Ut tamen signum sit pathognomonicon, necesse non est, Vt essentiam seu naturam morbi explicet et exponat, sed satis est scire, vel sola experientia magistra, signum id morbo certo cuidam proprium, nulli alii commune esse. Quo ipso discimus a natura morbi eius proficisci illud. Nam nisi ab ea sed ab accidentalibus deduceretur, perpetuum esse non posset. Sic V. c. febris quartanae, tertianae etc. signum pathognomonicon est in febre quarto tertioue quoque die recurrente. Quod neque materiem morbi manifestat, neque causiam medicos docere potest rationemque, quamobrem febris modo accedat modo deferuescat, modo reuertatur, et in silc dictis exquisitis quidem periodos suas mirabiliter seruet et decurrat, in caeteris vero minus regulari, minus constanti, Ordine repetat etc. Plur, morum morborum ratio eadem est. Nihilo tamen secius a n, tura morbi signum hoc tale edi putandum est.
g. 878. Cuius proinde cognitio est necessaria quam maxime, utilissima; indagatu saepe dissicillima; semper
tamen praesen S morbo, quamdiu genium seruat; quinci frequenter constat aggregatu plurimorum concurrentium signorUm.
De necessitate notas tales cognoscendi, dubitare nemo potest, nisi ignotorum morborum curationes suscipi ab se posse temere putet. Nihil igitur addam.
Quod vero dissicultatem eas indagandi attinet, id paulo Pleniuo exponendum est, ne discentes Rholao medicorum deserant,
36쪽
ferant, fastidio artis vel in limine capti. Scire igitur licet,
quando et quatenus functiones impeditae ipsae nomine morborum Veniant, tum et eatenus disticultatem istam, post tot
annorum obseruationes de morbis memoriae mandatas, Vix
esse memorabilem, cum sint pauci ex morbis hactenus cognitis , quorum signa pathognomonica perspicue in libris medicorum consignata non legantur; multorum etiam expositio in symptomatologia Au toris nostri prostat, Vt, qua quis morborum specie affectus sit, vel mediocriter peritus animad. vertere protinus possit. Et cum unius eiusdemque functionis
laesio ab impedimentis inter sese admodum diuersis fieri possit,
in iisdem quoque medicorum gnaviter res suas tractantium libris, impedimenta illa diuersa diligenter enumerantur tanquam functionum laesarum caussae. Quas nisi compertas cognitasque habuerit medicus , a solis signis pathognomonicis , Ut vulgo traduntur, haud sati S erudietur, ut curationum pericula cum spe prosperi euentus subire queat. Etenim, Vt hoc Vtar exemplo, quid potest amauroseo S signum patho gnomonicum, quod plenaria caecitate OcMli, ad primiam contuentium aspectum bene constituti, contineri dicitur, de natura morbi praesentis docere Nihil profecto aliud, quam tunicae retinae ineptitudinem ad recipiendos ac propagandos impressus radiorum luminis. At Vero caussae haud parum multae inde a retina ipsa ad cerebri medullam Vsque sunt, quae essicere eam possint. Sive igitur intricatissimum fuerit siue expeditissimum sic ni eius scrutinium, quod necessarium quam maXime esse ne Gari nullo modo potest; in eo tamen acquiescendum non est; oportet Vltra progredi, quo datur quidem. Haec autem inuestigatio non est huius loci; verum adeundi sunt fontes, e quibus petas signa, quae morborum naturas, sedeS et causias in lucem protrahunt. Illi autem ab Auctore nostro infra ita ostensi et aperti siuat, Vt nullus praetermissus esse Videatur. Signum
37쪽
Signum pathognomonicum morbo quodque suo semper pras rese, dum genium feruet, facile quidem dabimus, si illud ab
ipsa morbi natura derivari meminerimus; sin genium mutaverit, h. e.)aliam naturam induerit morbus, signum patho- gnomonicum aliud fore. A diuersis enim rerum naturis dbversos quoque est ecbis edi tam certum est, quam quod maxime. EXempla in promptu fiant. Si phlegmone abiit in abscessum, si intermittens febris in acutam continuam, aut in lentam hecticamve; si maniae accedens febris speciem phrenitidis quandam refert, alia sint eorum affectuum signa patho. gnomonica necesse est Haec quidem hactenus. Ut vero postrema quoque verba f. hui. perspicue intelligantUr, morborum quorundam signa pathognomonica in conspectum proferam. Sunt autem aliorum simpliciora, aliorum magis composita; nec destini, qui primis suis temporibus nonnisi ambiguas notas habeant, et
tum demum, cum aliquid generiS critici apparet, certo cO-gnos cuntur; cuius censius stuat morbi febriles, exanthemata Ocyus stilus expellentes. Simplicio in signo patho Diomonico
tis ; idque in cruore stubstultim per arcus eiecto cernitur. Icte.
mini flatium vel soluS cuti S color croceu S satis luculenter man
festat, etiam sit de urina similiter infecta aliis que nihil noris.
Arruntioseos nota supra iam posita non multo magis composita e f. Fusii reiectus sanguis spumosus Pulmonem aut aliam ex viis aeris affectam esse prodit. Composita signa habentium sunt plurimi. Fit tamen saepenumero in siermone practicorum, , caeteris quae ad alios quoque morbos pertinent,sippo istis, umina aliquod dicatur patho gnomoniciam. Sic V. Q. apyrexia, inter duos quos que accestiis febriles animaduersia habetur pro signo pathognomonico febriS intermittentis. pathognomonicortina, quae non nisi ex syndrome lignorum, modo Pauciorum, modo Plurium existunt, eXenb
38쪽
pla iam abunde suppeditat Auctoris nostri symptomatologia, ut ex pathologia 4 eciali quaedam eXcitari opus non sit.
Quamuis autem ad formandum signum pathognomonicum sufficere videatur collectio tot phaenomenorum, quot ad definitionem morbi cuiusque characteristicam quo quidem cognomento a dialecticis petito signum pathognomonicum mihi dignum videtur), compilandam necessaria sint; reliqua tamen siue perpetua sint, siue non sint, postea subiungere conuenit. 8 9. Illa autem signa, quae docent mutationem, variatatque conditiones morbi, nomine dicuntur μιγενω-
g. 88o. Quorum tanta est vis ad bene cognoscendum, et curandum, ut Vix aliquid sit, quod plus emolumenti in praxi afferat; unde etiam summa nocumenta Oriuntur, his neglectis. g. 88I. Cum autem omnia illa sint effectus, producti a caussa morbi, morbo, et symptomatibus assidue
mutatis, notant ergo in morbis quolibet tempore conditionem praesentem eius materiae, quae primo produxerat morbum, vel et eius, quae a malo producta fuerat; quare et solent reuocari ad has tres classes, quae sunt: I. Cruditatis, coctionis. r. Exitus in sanitatem, morbum, mortem. 3. Secretionis, et eXcretioniS, materiae coctae, quae
ideo vocantur decretoria, Vel min. Sectiones hae cum non commode diuelli possint, continentibus verbis illustrandae fiant; sed paucis; omnino enim neque per loci rationem neque chartarum paucitatem licet. Prima autem animaduersio de Verbo erit, altera de re. Obseruamus igitur, signa ea, quae a Prioribus συνεδρευοντα VO-
39쪽
cata sunt, a B ET AA Avio seorsim et expressῖς verbis non esse commemorata, non quod Vir doctus ea, quae apud tot commentatores Hippocratis et Galeni leguntur, ignorauerit, sed quod scilicet operae pretium facturum se esse non putarit, si signa illa, quae non siemper adsunt, neque igitur a natura morbi cuiusdam generatim intellecta, sed aut a diuersitate par. tis affectae tanquam in pleuritide dolor vel ad iugulum vel ad
hypochondria Vel ad sub scapularem regionem VergenS, Aut a Varia magnitudine morbi, Veluti dolor capitis aliaue quaedam symptomata in febre, propullulant, peculiari nomine donaret. Et ante SENNERTI tempora iam fuere, qui si nedreuonta ab epigenomenis diuersa haud esse arbitrarentur. Estque in ipsius GALENI Comment. in II. Aphor. Lib. I. locUS aliquIS, quem possint illi pro sententia hac sua excitare. Utcunque fuerit, poERHAAVIVS nomen quidem sed non rem ipsam neglexit. Nam et fontes signorum vel sedem morbi vel eius magnitud
nem monstrantium locis exposuit quosque suis, et in I.879.
variatarum conditionum morbi mentionem iniecit. Vr autem disputationem de illis missam facimus, ita nec descendi. mus ad componendas lites de significatu signorum epigenomeων et epiphaenomen ν, quae a quibusdam pro synonimis habentur, ab Hor LERio et DVRETO ' ) aliisque distinguuntur. Id unum tamen adiicio: Quaecunque superuenientia, si stomorum vicem obire debent, appareant necesse est; et vicis sim, quaecunque apparentia sunt, apparere non post int, nisi superueneritar. Denique Verborum τg ἐπιγὶνεσθαι, ἐπίγε-viματος, των ἐπιγενομενων Vim et potestatem, ex mente HIPPOCRAΤIs et GALENI ipsis tribuendam acutissime rimatum esse
GVI L. BALLONIVM arbitramur ).
De verbo των ἐπιγενομένων haec hactenus. Nunc, vel nomine eo generaliori neglecto, de re ipsa est dicendum. De E a qua
40쪽
qua quomodo disseri hoc loco commode possit, difficile est in
ventu, nisi proliXior esse, et multa, quae infra f. 931. demum de signis coetionis et cruditatis etc. ab Auctore nostro ex methodo proponuntur, huc trahere atque eX doctrina patholo. giae sipecialis peritis exemplis illustrare ea velis. Sed hoc nobis iam non licet. Brevitatis igitur ita studiosus, Ut ne obscurus fiam, paucis animaduersionibus efficiam, ut 9. 88r. sensus le-oentibus fiat perspicuus. Itaque primo animaduertimus, signa illa, quae Vel cruditatem Vel coctionem significant, proprie tantum ad morbos eOS pertinere, in quibus humor vel in universo corpore Vel in parte quadam singulari peccet, siue is
morbum fecerit Origene tenus, siue a morbo aliunde nato eX-stiterit. De signis criseos idem esto iudicium. Deinde sciendum est, quemadmodum sani hominis humores non perpetuo iidem sint, sed pro varia causiarum occasionalium diuersitate
et vicissitudine variis obnoxii sint mutationibus, ita eoS pratu- tute quacunque laborantes etiam mutari, siue motus vitales morbo aucti sint siue imminuti. A. priori autem, quod dicitur, ulterius cogitalido intelligimus, mutationes illas peccantium humorum esse aut eiusmodi, Vt et morbus et eius symptomata vel numero Vel magnitudine Vel Vtroque modo augeantur, aut esse tam optabiles, Ut priora symptomata decrescant, neque in eorum locum noua succedunt. Quodsi vero prius illud re- ipsa fit humor ille continuo nocentior a mediciS Vocatur crudus; sin alterum, coctus appellatur. Illius autem cruditatem facile dabis augeri ita posse, ut aut totius corporis humores ad circuitum Obeundum et functiones vitales praestandas prorsus
inepti evadunt, aut saltem Viscera Vitalia Onerando corrumpendoue actiones eorum omnino tollant; atque mortem tum necessario consequi; aut cruditatem sic tantum mutari, Ut loco
prioris illius noua, atque eX hac etiam noua morbi facies seu nouus morbus existat. Sed persecta coctione reddi sanitatem.