Christiani Thomasii ... Tractatio iuridica, larva legis Aquiliæ detracta actioni de damno dato, receptæ in foris Germanorum

21쪽

ax LARVA LEGIS AQUILIAE DETRACTA

habita, amo vero, si quadrupes pauperiem secisse vicitur . ad furiosum non quadret, vide IOH THOMAE- xia o maf. eap. a. num. II. Illustr. Dα S T R Y K E MI Usu moae adiit. βquadrupes . r. hine non Potuerunt interpretes Iuris Roma.mani silvis suis principiis ullam actionem hia concederαDn. sTRYΚΕ d. ι . a.

ἔ- XXIX.

Quate & In eo abit a Iure Genuum amo Legis AquI, ' ilae,quod cum actio Juris Gentium de damno reparando non ex delicto oriatur, sed ex aequitate viae ν. Io. aeuo Legis A, i . quiliae ab Interpretibus, qui eam pro poensi habuerunt non potuit non etiam pro actione ex delicto haberi. Idque di. arte asserit I U s T i N i A N u Mir. Insiit. de ObL quae ex delictonast. secutus ea in re C A I U M l. de O. ae A.

I. XXX. Denique id Iuri Gentium superaddidit Lex Aquilis, ut eum illo Jure perpetuo in simplum directa sit actio de re.

parandis damnis, lege Aquilia cautum fuerit, ut adversias inficiantem in dupliim actio detur, ULPIANUS I. a. . r. ad versus confitentem in simplum. Idem LM. . Io. hic. Nbhil tamen Ne duri aut iniqui subest, uti in priataria dispositione Legis Aquiliae. Cum enim probatio damni dati sepe sit difficilis, metu hoc negantes, se damnum dedisse, reos adigere voluit Lex Aquilia ad coplessionem, ut actor hac parte aliquo modo sublevaret. , XXXI. Pergo ad Ius Canonicum. Etsi hoc non distite quid.

quam abrogaverit di nominatim de dactione Legis Aquiliae, sunt tamen quidam textus, ex quibus interpretes commv. niter formarunt propositiones, doctrinae Iuris Romani de . actio.

22쪽

.misne Legis Aquiliae contrarias. Videamus Ipsos textus. Ex Rus Esio PAPA refertur, ean. in Mibora Cap.ra. quas. a. quod res Ecclesiae surripiens debeat cum poena multiplica.tionis eam restituere. In legibus seculi, inquit Papa, cautum habetur qui remsurripit alienam, illi, esus res direpta est, in undecuplum, quae sublata sunt,resituat. I . Et in lege diuisna legitur maledictus omnis, qui transfert serminos proximi Itiit dicit omnis popuAis,Amenia Talia ergo nonprasumantur ahque ultione, nec exerceantur absque sua damnatione. Proinde si quis De olear oblationes, di quod DEOeo1seratum es rapuerit, vel consenserit facientibus, ut sacrilegus dijudicetur, tr damnum in quadruplum restituat, oeanonice parviteat. Contra tamen scribisit GREGollius is eanove patim subsequente. Fraternitas tua eat persena furispensare potes, qualiter valeat corrigi. Sunt enim quidam, qui babentes subsidia furtum perpetrant: di suἡt alii, quibae in re ex inopia delinquunt. Unde necesse es, ut quidam da mnis, quidam vero verberibus es quidam dissrictius, μidam Cero lenius corrigantur. Et cum paulo disrictius agitur,m ebaritate agendum est, i non ex furore: quia ipsi hoe pra- flatur, qui corrigitur, ne gehennae ignibus tradatur. Et in. fra. Addis alam an pro augmento ea,quae furto de Belsis abstulerm i, reddere debeant. Sed abses, ut Acris . eum augmento reeipiat, quod de terrenis reiss videtur amittere; Disera damnis quaerat. GRATIAN Us, ut te, qui Concor.

diam discordantium Canonum scribere voluit, haec duo sieconciliat, quod illud Eusebii de Legum severitate, illud regο- is de Ecclesiastea monsuetudine debeat intelligi. Id certe con. stat,-egorium noluisse,in iis etiam,qui dolo malo damnum dederunt, plus repeti, quam veram damia restitutionem.

XXXII.

23쪽

Assistis praeredenti est eanou.se Episcopum 3. C. Is q. . decerptus ex GREGORII epistolis. Si Discopum, talem culpam admisisseeonstiterit 6 quod absitia ut constet eum non irrationabiliter juisse depositum, eadem ejus depositio conis Q. . 'metur, Ecclesia res suae omnex restituantur, quae ablatae eloruerint: quia delictum personae in damnum Ecclesiae nones eonvertendum. Si enim, ut dicunt, Comitiolus defunctus es, ab herede ejus, quae isjuse ab isto ablata sunt, me excusa. iline reddantur. igitur Iure Canonico tenentur heredes etiam, defutacti damnum ab hoc datum reparare. 9.. XXXIII. Neque solum talia inculcantur in decreto, sed & E. pistolae decretales idem sentiunt. Parochiano tuo, ita stri. psit GREGORIUS X. cuidam Episcopo, cap. ult. X. despubturis, qui excommunicatus pro manifestis excessibus, virili et homicidiis , incendis , violenta manuum injectione in personas Dessasseas, Ecclesiarum violatione vel incestu fuit, dum age- - re in extremis, per Presbyterum suum Iuxta formam Ecclesiae absolutus, non debeve coemiserium ω alia Ecclesias ragia denegari. Sed ejus heredes propinqui , ad quos bona pervenerunt ipsius, ut pro eorim satisfaciant , eensiura sunt Gele sica eoispellendi.

g. XXXIV.

Non tamen tenentur heredes Iure Canonico ultra da mnum datum, quid poenae loco solvere, iit qui ne quidem eo iure tenentur ultra vires hereditatis. Ita enim rescripsit ALEXANDER II . Curemontensi Episcopo es.s. X. de Raptoribus. In literis tuis continebatur , quod eum M. multis fuisset eriminibus irretitus, qui Ecclesiarum incendium dim

24쪽

ACTIONE DE DAMNO DATO, Eete.' as

Iolo infigante commiserat, tandem is aegritudine em tutur, accepta,poenitemia de comm Aper manam eapellavi fuisa sententia anatbematis absolutus: fed moriens Ecclesiasteam sepulturam habere nequivit. Quom opter si ita res se habet, mandamus, ut corpus ejusdem: ad β. cus facias is coemiserio sepeliri,'sereris ejus moneas-eompellas, ut his, quibus ide per incendium , vel alio modo damna contra justitiam im rogaverat, juxta facultates suas condignefatisfaciant, ut flo

a peccato valeat liberari. ' .

Fateor quidem allegatos textus de amone damni ob eulpam dati non specialiser loqui, sed ubique memorari ho, micidia, furta, rapinas, incendiar id tamen exinde generali. ter a Doctoribus insertur: Iure Canonico heredes desunm teneri ex delicto defuncti, quod Iure Civili secus erati Ma.

Io recitare hic verba EΜ ER i cI de B OSE ACH de eomparatim , .ne Puris Civilis re Canonici lib.3. tit. H. eo . . De Pura. Civili, inquit, beres ex delicto defuncti noviores conveniri, neque tenetur, nisi quatenus ad eum ex delicto pervenit: vel nisi lis eum ae uniso contesata sit, i. post litis contestationem C. si ex delict. defunct. De Pure vero Canonico heres ex male o defuncti, cujus Iona pereepit, i licet ex maleficio ad eumnibit pervenit, leuetur, c. si Episcopum 3. Caus I 6. qu ε. de ibi glos in verb. reddantur, c. tua nos, de usur. Quit. de Set pulti c. in literis, de raptor. . Ratis, quia delictum personam damnum Ecet sis eo eri . non de et , toti in d. l. si episcimpum, ef ut defunctus per resilutionem damni dati a peccata valeat liberari, texti in d ei in literis in fin. Non tamen heredes uestra facultates Delitres hereditatis defuncti malefactoris tenentur, text. & gloss. in d. c. in literis, si iuventarium fece l

25쪽

a 6 LARUA LEGIS AQUILIAE DETRACTA

si voluit teneri ad restitutionem damni, quod dolo malo defuncti datum est de quo major erat dubitandi ratio, multo magis tenebuntur ad resarcitionem, si non ex delicto vero teneatur deiunctus, sed ex mera sequitate, veluti si eul. pa, etiam levissima damnum dederit: unde hanc dispositio. nem Iuris Canonici non insulse ad Legis Aquiliae actionem Romanam applicuit CYPRIANUS REGNER Us m censura Beboea ad insertumnes b. t. s.f. XXXVII.

Μh or adeo, quod Clarissimus sollx KLMANNus iud erentiis Puris civilis.Canonici Cap. y. asseruerit,in do ctrina de damno injuria dato nullam oecurrere differentiam alicujus momenti, cum tamen hactenus dicta contrarium ostendanti Miror etiam, cur in eap.seq. H. h. a. scripserit ryure C miro actio injuriarum datur heredi di in beredem c. in literis s. X. de rapi. Ratio: quia sci nisum eredit animas defunctorum puniri in Purgatoris, donee pro peccato is t. Etenim JusCanonicum in ae C .s plane de actione injuriarum quanta quanta est, non sit rei persecutoria, sed pure poenalis di meram vindirim sapiat, textus vero adductus Iuris Canoniel loquatur de Emonibus rei peracutoriis.

I. XXXVIII.

Mores Germaniae quod concernIt, ante omnia separandi sunt inores antiqui a novioribus. Illos, quod attinet, Proli.

26쪽

prollat hie esse nolumus, cum eos satis jam exposueris Celmherrimus scHiLTERus Exere. Panaen b.JaUI. I si tibi potissimas Leges Wisigothorum, Burgundionum, Almmannorum, Baivariorum, Ripuariorum, Saxonum, Friso, num, Longobardoriam' huc pertinentes e cerpsit, ex qui, hus omnibus patet, o lariter ab omnibus hisce populia petitam fuisse simplicem rei aestimationem, addita salieni quandoque poena, eaque legibus 'determinata, si dolo damnum quis dederit; quod plane abit a naturae actionis Lelgis Aquiliae. I f. XXXIX. QVideamus paulo dis Inmus niores Germanorum pau Inlum propiores temporibus nostris, quos nou melius po-- terimus cognoscere, quam ex speculis Iuris Sue et de S 'Tonici,utpote laquibus collecti sunt mores totius Iuris Gei: manici. Ex speculo Suevico huc pertinet eaut r. cap. aan

sc thte i. e. Ses uite clim projectu terrae, cum sontes di foveae effodiuntur aut cellae. Get Trunnen oder Orubet

27쪽

U.31δ 3; . . quae disponunt de Accipitribus.& Falconibus furto ablatis & occisis simili modo.

29쪽

3o LARVA LEGIS AQUIUIE DENA TA

f. XLI. Iam quemadmodum aliunde constat, εο expresse di. citur in Schetaben Spiegel eandr.eap.In. quod Ius SuevI- cum di Saxonicum non differam nisi in materia succedendi Ab intestato, de in processu ac modo sententiεs dandi, quia videlicet utrumque collectum est ex moribus populi Ger- manici; ita apparebit etiam cuilibet, qui conseret excerpta Jutis &Suevici δι Saxonici hactenus recensita, quod unum jus convenesat cum altero in eandem sententiam in doctrina de damno dato resarciendo, & quod unum facile ex alter, declarari, aut ampliari, aut limitari possiti Simul vere M. :tebit, quod Germani in actione de damno dato resarciendo nunquam respexerint ad formam Legis Aquilia , ut r cenae loco aliquid repetierint, multo minus ut essentiale illud Lecgis Aquisiae quanti res retro plurimi fuerit, observaverint. Sed regulariter data fuit actio de damno dato ad simplicem reparationem damni. -Vide eXcerpta ex Iure Suevico eap. n3.37 . EX Iare Saxonico 't.3δ. v. ' Quodsi ramentalia sint, quae plerumque cum dolo malo sunt, tune praeter damni restitutionem solvere etiam debet damnum dans emendam Domino, nisi pecus interfectum comedi possit, tunc enim saltem pretium solvit, sed Dominus pecudIs

30쪽

hitersinae tam retineti Quodsi dubium sit, utrum data' opera damnum damn sit, tum reus cogitur se purgare juramento & tum liberatur ab emenda. Vide reliquos aia. culos .v. ου excerptos. Igitur ut paucis totam rem expinnam. Culpa damnum dantis non coercetur poena et Dolus coercetur quidem, sed Poena certa ac determinata, non incerta, uti in L. Aquilia. I. XLII. Unde facile patet, quid sentiendum sit de PhilosophIa celebere. scHILTERI. Merc. XIX. MIy. Atque adeo sidetur, inquit, actionem damnisola culpaseu negligentia dati perseeutoriam, non esse poenalem jure nostro: quippe eum nec poena debeatur, uec qvinti maximi valuerit. et O aEL. diss I. Q & S p. IV. diff. IX. & X. 3 cia N E in E . I. h. t f penuit sin. STRU v. h. t. tiuas. Ita disentit a LEU EN Cens fori l. U. cap. 2I. g. I 6. Verum eum nou inspiciendum fit , quid t-dem in sententiam venire possit, sed quid in libellum: pnimo cum juramentum requiratur, quo eulpa a dolo prouerspurgetur , d. art. 48. adeoque cum dolus a culpa abesse non praesumatur , sed juromento demum dolus a culpa separetur :igitis regulariter praeter damni aestimationem , etiam emenda seu poena laeso debita peti potes, atque ita poenalem eam esse etiam nino jure recte asseritur, neque adversus heredes

I XUII.

Scilicet, nil de illa quaestione, an actio de damno M.to moribus Germanorum In heredes transeat, infra suo Io eo videbimus, Ita sunt, quae in hac dispuistione Schilteri, notam merentur, qua evincere vult, actionem de damnodito