장음표시 사용
31쪽
31 LARVA LEGIS AQUILIAE DETRACTA
d,to poenalem esse. Esto, quod in natura actionIs detre. minanda non tam videndum sit, quid in sententiam veniat, uuam quid in libellum,dicta tamen a nobis ν. r. satis osten, dum, in actione de damno dato regulariter peti saltem reis stitutionem damni. Fallitur vero SCHιLTER Us, dum pitat regulariter praeter damni aestimationem etiam poenam peti posse laeso debitam: Fallitur, dum putat, quod per d. ari regulariter requiratur juramentum,nuo culpa a dolo di proaeresi purgetur; Fallitur, dum pu-t,t, quod regulariter non Praesumatur dolus a culpa abesse, sed quod juramento demum dolus a culpa separetur. Nam ut dictum, citatus continet exceptionem a regi a non regulam ipsem. Intuitu igitur exceptionis a. 'ctio de damno dato apud Germanos erat partim rei periscutoria, partim poenalis. Sed quicquid tamen in hae actio. ne poenale erat, id toto coelo differt ab omnibus actionibus poenalibus Romanorum, ut latius ostendit Dn parus Es in Disere. se Usu actionum poenalium in foris Germaniae inu.
Videamus nunc mores hodiernos Germaniae. Llee bit autem hos sistere verbis ILLUSTR. ORD NAR I NOS TR
in Usu mor Panae ad tit. L. Aquil. κ. a. Quod usum jori attinet, communiter a Dd. approbata es sententia, hodie da mnum non amplius oestimari seeuvdum bonitatem in qua res . antea fuit, sed fecuudum flatum praesentem, in quo fuit tem. pore damni dati, ut hinc qui equum claudum occiderit, qua ante paueas septimanas pretiosi mus fuit, non nisi leve hostpretium, quo claudus ille equus vevdi polint, refundere tenea itur. GRO NwEGEN de LL. abrog. ad . U. Insiit. b. ti QT.
32쪽
AgnoNE DE DAMNO DATO, ET O. 33
g. XLV. D m quisque sunt, quae huc integre apponantur
verba sequentis ν.3. Cum itaque Germani quondam soli dimni praesentis reparatione fuerint contenti; Ac tant m quoad proin rem/met dubium , an recepto jure Romano a . 'plicitate priuina in aegyimando domno disiserint , est' diverisam ejus considerationem adductum legis riuiliae receperistyAsserere hoc non ausim, eum recepto Pure Romano, prisinae Gemmanorum consuetudines non penitus sublatae, ut bine exissimem, in quo Aeo doceri non potes L. Aquiliam boo Atuitu Deciatim probaram ese, ibi damnum retro aestimandum non esse. Locum aurem, ubi L. Aquilia distincta aestimatio in specie approbata, nobis exbibet Borina Hectoralis, tibi v.
bro 6. tit. Io. artic. 1 f. s. ita cautum depretenditur:
Tagen gelten tbnnen rc. ex quibus tameu verbis patet, in eo recedi a Pure civili, quod που distinguat, an animal quadrua , E tes,
33쪽
pes, an bipes haesium; an quadrupes gregatim pastatur vel
non, sed omnia animalia eodem loco habeantis.
f. XLVI. Et illud addo: Compilatorem Iuris Borusiici non distinxisse secundum dispositionem Legis Aquiliae , utrum
quadrupes, quae gregatim pascitur, fuerit occisa, vel aliud damnum ei datum , sed omnia damna animalibus illata in primum caput Legis Aquiliae transtulisse: quod satis ostentdit, in quantas inconvenientias illi incidere soleant, qui id agunt, ut e foris Germaniae Mores Germ norum elimi. nent, de Ius Civile introducanti dubia Compilator Iuris Borussici eam intentionem habuit, ut actionem Legis Aquiliae invita quamvis iurisprudentia Germanica introdu.eeret in Boruisiam Confer ν. ult. Quantam vero crucem fixerit Pragmaticis suis vel ex ignorantia Iuris Romani, vel ex intempestiva ejus emendatione, vel potius capitis tertii Legis Aquiliae cum primo confusione, hactenus dicta sitis ostenduntis LXVII. Iam in viam. Cum igitur mores totius fere Germa. Ute petant saltem veram damni aestimationem, sponte fluit, quod actio de damno dato recepta in foris Germaniae ne quaquam sit actio Legis Aquillae, quamvis parum apte communiter Systematici pariter Ac Pragmatici loquantur, dum dicitur, hodie actionem Legis Aquiliae in soris Germaniae non dari ad petitionem ejus, quanti res retro plurimi fuerit, quo nihil inconvenientius dici poterat. Actio si, quidem Legis Aquiliae, quae non petit,quanti res retro sue rit, non est Lmis Aquiliae actio, cum in eo constiterit sor. malis
34쪽
ACTIONI DE DAMNO DATO, Eete. 3s
malis retio istius am:onis. Fluit etiam ex dictis, quod pla, ne nullus sit Legis Aquiliae Usus in foris Germaniae.
Possemus ad alia transire, nisi urgeret Da. Sc HlLTE Rus, qui d. Lib.D. g. in eo totus est, ut ostendat, non nullum plane hodie esse actionis Legis Aquiliae usum. A. ge videamus. Ita vero incipit aeth. . Ex hactenus tractatis vidimus, quam uva jusi ac aequi regula in omnium quidem Gentium legibus cernatur , sed ea tamen in aliis aucta, in aliis minuta , prout legislatori cuique Reipubl. suo fuisque 'civibus ae eorum moribus commodius aptiusque visum. Liquet etiam , diversam hic in multis se Legislationem Romanam a Teutonica, ut non immerito dubitari posit, an is foro nostro usus set aliquis Legis Aquiliae re inde competentis actionis directae, aut ejus subsidiariarum utilisVin factum.
Certe nou male monuit a R U N N E MANN. ad L 7. n. II. ad i. ian. I. ad l II. n. I 4 D. h. t. in erentiam tuam actionis disectae, utilis N in factum in foro non attendi: nam in judiciis indistincte eum, qui mortis scujusvis damni causam per cubpam praebuit, ex L. Aquilia leveri'supervacuum esse adeo quod in eathedra sit ef Scholisu in diserimis actionis L. AEquiliae directae'utilis tu factum operam insumere es fuelicite distinguere. Recte omnino, quia i a d erentia fere ex unici juris Formularii Haviani apicibus prosuxerunt. 'Hactenus bene. Nunc vero sequitur, quod emendatio
- . I. XLIX. Ita enim pergit ib. eso. Sed nee quod in ipsa directa mctione, eaterisque subsidiariis , in petitionem venit , nempe quanti maximi res eo anno vel mense fuerit , id tu actione no-
35쪽
as LARVA LEGIS AQUILI E 'DETRACTA .
Rri fori prestur, aut a judice prominciatur, sed ad reparatio.
nem damni tantum agitur, quanti eo tempore res valuit, quo
damniem datum est , re sumi ad parnam seu emendavi, ni dolus Di ammto purgatus per d. art. I. M.3. ae Dae vostrates. Quicquid tamen fit, es actio de damno culpa disto in nostro foro si equentata volt sit ipsa ista octis L. Aquiliae, pro pterea tamen non es nullus L. Aquiliae usus infro nostro dueen dus, aut actionis Aquiliae. Cormnuniter indicium esse solet, istud: quicquid tamen sit, quod rationes dubitandi sint sortiores, quεm rationes decidendi, cum illa formula nihil fere denotet, quam bene placitum nulla ratione subnixum. Sed non deest ratio Da. Schiltero, qua formulam istam demonstrare satagit. Quare necesse est, ut di hanc
Explicat eam tb. est. Qua ut elarius Aeam, notandumnes, quod amo, qua in foro Germanico, ae Saxonico imprisvis persequimire damni injaeria dati reparationem, participet v turam genericam seu communem actionis L. Aquilis, quam hae ex aegrestate naturali dimo ritus Gentium obtinuit: niturum pono propriam Pinis Quiritum vix babet, sed suam Abi propriam, ex cujusque nationis jure ae moribus. Rem in summam contrahamus. Secundum mentem viri cele-herrimi est aliquis in soris Germaniae Usus Legis Aquiliae
aut actioriis Aquiliae, quia natura ejus generica apud Geomanos est in uiu. id respondebimus Z nil aliud, quam quod a natura generisa ad denominationem speciei non va. leat consequentia. Essentia specierum fine differentia spe. eifiea nulla est. Alias enim friueretur v. gri Gallitiam es se Elephantum, quis natura generica Elephanti, quod animal
36쪽
i mal sit, competit Gilllare. Scilicet non confundmdae sunt quaestiones distinctae. Aliud enim est quaerere an Lex Λ. quilia habeat usum moribus nostris, quam recte negavimus smpliciter. Aliud est: An Leges sub titulo de L. Aquilia comprehensae usum habeant 8 Ubi distinguendum. Valenim illae repetunt generales doctrinεs Juris Gentium,apud omnes populos,& sic etiam apud Germanos usum habent ;vel pertinent in specie ad Legem Aquiliam qua talem. Et
hae nullum rursus usum habent.
Antequam pergamus ulterius, e re erit dispicere, un. de mores hodierni ortum ducunt. Sane conveniunt qui dem eum Iure Germanico medio, Le. cum speculo Suevi.
co &Saxonteo in eo, quod & secundum illud notaverimus, reguleriter actionem de damno competiisse ad simplicem rei restitutionem. In eo tamen differt amo hodierni soli ab actione illa speculi Suevici &Saxonici, quod hodierna semper detur ad rei persecutionem, illa vero data fuerit
quandoque simul ad emendam seu pinnam Germanicam. Igitur maxime quaer tur, unde haec mutatio Iuris Germa.
nici ortum ducat 3 Et nulla alia videtur dari posse conve nientior ratio, quam si dixerimus, e m ortam esse ex Iure Canonico. Cum enim supra monstraverimus, Jus Cano. nleum in omni damno ex proseresi dato, non concederet privatis Iesis actionem poenalem, di praeterea initio nota, 'ta docuerint, convenire hac parte Canonicum jus cum aequitate naturali di moribus Gentium, sine in tantum se commendavit hac parte Ius Canonicum Germanis ut durutiem morum propriorum ad aequitatem IurIs Canonici re. ducerent: Quo'plane non fuerunt apti, ut introdu-
37쪽
3s LARVA LEGU AQUILIAE DETRACTA
cto, Integro seculo post Ius Canomeum, Iure Iustialineola Academias Germaniae, relicta hae parte Juris Canonici ae. quitate, recipere potuerint irregularem illam di omni ra. tione destitutam duritiem Legis Aquiliae. f. LII. His vero notatis facile intelligitur, quam recte de o.
ptime satisfecerit Sichardi invectivae contra mores hodier. nos Dn sc Hi LTERUS Igitur nollem, ait, excidisse yciorum nostratium maximo, quod ad eandem rubris. num.
inculcans praefficam libelri L. Aquiliae ait: Illis siepraemissis, sicedendum est ad practicam, di praesertim adeonsectionem libelli in actione L. Aquiliae. Et cum in o. mnibus judiciis nulla actio sit frequentior illa,diligenter per. pendenda est larma, non quidem talis, quam hodie indocti Advocati usurpant, de indoctiores judices sequuntur, sed quae st,biliatur legibus & juribus, qualem ego nullam unquam vide in practica. Bona verba quaeso, nec Advocatos, me judices credo indoctos, qui usum sequuntur fori, quem licet non Leges Romanae suppeditent suppeditant tamen pariliae Letres atque Mores ratione civili haud minus desituti. Sὸdpfrgit: Ex quibus jam liquet, quantum erretur hodie instamea: ubi in damnis datis, & in iisdem sarciendis nun. quam fit mentio neque praeteriti anni, neque tringinta die. rum. Exim vero error haud est, quod Legi alicui Romanae non est conforme, conforme amen est, di ipsi Romano veteri, D' naturali aequitati di moribus patris. Adde & Juri Canonico, cujus in Germania quoad jura privatorum semper
g. LIII. Simul tamen ea, quae de origine Morum hodierno.
38쪽
tum diximus, ostendunt. quod non bene cohaereant ea, quae jam sequuntur apud Dα SCHILTERUM. Ita enim pergit Devique, ut quod res es, dicam: Tressent mo- di, quibus ex eavo damni injuria dati agi in foro hodierno poterit, quos nec covsuNdere invicem , nec fl alio prae alio uti quis voluerit , propterea imperitia accusandus, quia omnes . . bsunt jure ac moribus probati. Nos vero non nisi unum modum agnoscimus, ideo jure probatum, quia moribus probatus est, quem videlicet primo loco memorat Da. sciri L TEa in verbis sequentibus: Primus atque eomminnismus nos addimus: unius agendi modus atque jurinaturali ac Gentium proxime acredens, est, a quo non nisi re- ' . parationem damni persequimur, quae sit restitutione rei aeqvue valentis aut pretii , sive alicujus poenae persecutione. Haec actionissperies es motribus Teutonicis rum priscis tum hodiernis tritissima, perperam a Sicoardo represens. Nam quod es Canonsas in c. si bos 3. de injur. errare dicit, putantes in libello de Iove eornupeta posse concludi, ut aque bonus bos mihi detur, ipse rerat, diversa remedia confundit. Receperunt m mores Teutonici atque Gollici, γ Cavones Em effossici hoc reparationis genus ex illaino Hebraeorum Pure. Exod. XXI. Si sciebat, quod bos cornupeta esset, ab he. ri & nudius tertius, ct non custodivit eum Dominus suus, reddet bovem pro bove, & cadaver integrum accipiet. Caeterum bubias ainonis ad plicem dantini resistitionem directae formulum, in nostrosoro usitatam exhibet Dn. svENDENDOR FF de M. For. c.3. m. a7. S. I. illaster dei Atque haec neque ex L. AEquilia, neque poenalis. Hic initio acceptamus, quod haec
actio neque ex L Aquilia, neque pMaalis sit, do quod adeo
39쪽
o LARUA LEGIS AQUILIAE DETRA TA
Ipse Dn. Sehilterus larvam hane isti actioni detraxerit. De. inde cum ipse Dn. Sinendendoriserus solam hane actionem memoraverit intractatu suo de actionibus; magnum argu . mentum accedit nostrae sententiae, quod formula L Aqui. liae in praxi plane non sit recepta, partim quod Vir J Cossi, mus sit praxeos Germanicae gnarissimus, partim quod ni . hilominus allas Ioris Romani amantissimus, ut vel ex ejus
q. LIV. Unde, quod obiter immiscere liceat, merito uspulae
formula illa agendi, quae in se HACHERI Collegio Proetico ad tit. de L. Aquilia legitur, quam propterea etiam absque ulteriore nota aPPonemus, saltem ut appareat, qualemcon. fusionem, etiam in Praxi, soleat introducere incautum stu.
40쪽
Sod redeamus ad scΗiLTERUM nostrum.
pergit tώ. O . Praeter hanc communissimam competit etiam actio ex Lege Saxonica lib. 3. art. 68. pinnatis, cum injuriarum actione cumulata, deferens juramentum reo , quo a dola
parva liberetur. De hac antea diximus , qua tamen ipsin foro minus frequens opinor. Nos addimus, ha:iu ad io. nem non solum esse minus frequentem in foro, sed plane invisibilem, adeoque non posse reserri in classem earum a. ctionum, quae jure de moribus approbstae sunt. Dum e. nim haec alito a temporibus Sichardi ad nostra tempora - usque moribus sit improbata, δι non usu tam diuturno est rihili do by Corale se desierit, pertinet utique ad actiones emortuas.