Petri Artedi Philosophia ichthyologica : in qua quicquid fundamenta artis absolvit, characterum scilicet genericorum, differentiarum specificarum, varietatum et nominum theoria rationibus demonstratur et exemplis corrobatur : Ichthologiæ pars II.

발행: 1789년

분량: 226페이지

출처: archive.org

분류: 해부학

91쪽

te disses quarta pisces quinta infecta omniau, viniquo sexta Zoophyta continere debet. 135. Proinde I 32. 33. 34. 3 quoque vocabulunt classis in ichthyologia nostra non toleratur, qUatenus omne pisces Unicam tantum classem Zoologiae constutuunt, I 34. sed ejus loco vocabulum ordo vel umilia a nobis merito substituitum, ita ut ejusmodi ordines seu familiae sint tantummodo classium subdivisiones, vide pag. o. LINNAE sema naturae classe qUarta. 136. Tales ordines seu familiae naturales in ichthyologia numero quinque vel ex Circiter constitui debent, quoniam, ut dictum est, genera piscium naturalia prius in certos quasi manipulos conquaerenda sunt, ex quibus postea ordines naturales sponte exsurgUnt; nec multum refert, an ordines illi Uno nUmero plures vel pauciores sint, modo ipse tamerus illorUm paucus Xistat, nam

quo plures sunt ordines, eo difficilior fit methodus ipsa in inveniendis generibus piscium naturalibus, quod pro cipuus finis totius ichthyologiae est.

GENERA ISCIUM NATURALIA

CHARACTERES GENERUM GENUINI

13 7. arentis inii floria naturali es analogia quaedam specierum certarum, quae in Rura, situ, numero vel roportione artium ita tonveniunt, ut ab omnibus aliorum generlimspeeiebus in aliqua minimum parte disserant.

92쪽

sCHOLIO M. 138. Vocabulum Genus hoc loco i3 . in propria

fagnificatione adhibetur, nam class&quoque vjbu Silam genus summum, nostrum genus ad eius distinctionem, genus subasternit appellat . Sed quum desinitio gene-ig. r. rica data I3 o nimis generalis sit, genus in ichthyologia speciatim Aplicabimus. DEFINITIO.13 9. Genus Athologiae es convenientia quaedam temtartim specieritvr, en similitis quorundam piscium ad speciem diuersorum, qui in tu partium externarum semper, numero. plerumque, fgura 'proportione saepe conveniunt. VideL1NN. fundam. I. I67.

I AO. O . Hinc genus ichthyologorum aliorum historicorum naturalium est tantum terminia artis, quo illa mineralia, plantae lanimalia, quae in figurae, iitU, numero vel proportione partium ita con-Veniunt, ut a reliquis speciebus sui regni vel classis 'differant, ad unum idemque genus pertinere dicun-

es'. Nullum genus a reliquis distinctum, ideo cum g nere quodum noto confundi debet, quod unica inn- tum constet specie, si notas charactericas distinctas habeat fieri enim potest, ut in alia orbis plaga plures ejusdem generis peste reperiantUr. 1 I. Data definitione generiv I37. 39. inqui rendum est quibus notis seu characteribus singula genera I se invicem disserant, vel quinam pisces ad unum idemque genu pertineant.

CHARACTERES PISCIUM GENERI

Usnitio. Iga. characteres generum sunt notae illae, quibus singuli pisces, ad diversa genero pertinentes, a se invicem disiu-gui ad suum genus referri possunt.

93쪽

CMARACTERES GENERICL hi

43. Sunt autem characteres illi, seu distinctio ge pag. a. nerum natiaralis, primUni praecipialam Undamentum, non solum ichthyologiae, sed totius reliquae historiae naturalis; quo bene intellecto, in ipsa historiae naturalis adyta line impedimento pervenire licet. 144. Sed defectu horum characterum, Ι42. 43. Omnia genera Ujusque pro lubitu construeta inlisola facie externa esse inta sunt, idque non solum in ichthyologia, sed etiam, si phytologiam excipis, in reliqua historia naturali.

DEFINITIO.

14s. aries externa es nota quaedam es smilitudo quorundam piscium, in Aura rapitis, totius corporis, ut re iture proportione ismarlim, ac calidae praesertim, cor sens, licet saepe di Mile dictu', in quanam re facies illa externa praecise cons lat. 146. Ejusmodi faciem externam seu similitudinem In primo aspectu habent quidem multi pisces, qui ad unum idemque genus pertinent, ut in Gadis, Clupeis, Salmonibus, Petromygis, Coregonis, leuronectis Rajis omnibus, ut & Cyprinis quibusdam &c in propatulo est. 147. Interdum tamen plurimi pisces unius ejusdemque generis sunt, qui in facie seu similitudine externa a se invicem admodum disserunt, ergo nullum genus a sola facie externa desumi debet.

DEMONSTRATIO PER EXEMPLAE

148. Tincain Trutta lacustris satis sibi similes sunt

ad faciem externam prior tamen est species generis Cyprini, in alter ad genus Salmonis pertinet. Scorpaenae Auctorum Cottus inter se invicem satis ismile sunt, a sa interim tamen ad diversissima genera pertinent, Q.

94쪽

Iq9. Hinc i46 14 . 48. sequitur, quod, quatenus facies externa I 45. non sola sussicit ad distinguenda

genera, necesse sit, Ut Characteres generici 142. a paritibus piscium externis earumque numero, figura ditu desumantur Characteres autem a numero partium desumti omnibus reliquis antecellunt, ob evidentiam se, licet, quod statim in oculos hominum cadant. I5O. Verum antequam disserentiam harum partium I49. hi numero, figura situ, nobis explicandam tamimus, obiter generalem piscium distinctionem indice-mUS Oportet, UalenUS pisces diversorum ordinum diversos charactere genericos quoque habeant.15T. Omnes pisce vulgo in elateor, cartilagineos V Dianssos dividuntur. Cetace appellantur ita pisces, quorum cauda fecundum tum naturalem horizonti parassita es Cartilaginei sunt, quorAm pinnae seu membranae natationi infervientes o sitularum lor cartilaginibus radiatis su sentantur, cartilagines quoque intus pro lsibus habent. Omnes vero rei pii, qui pinnas spiculis sustentatas, caudam situ perpendicularem, re ossi intus habent, veteribus spinosi nudiunt. Et haec es generali sina piscium divisio. Is a Pisces cetacet, I 5 I. qui nobis Aglari appellantur, Clam quadria pedit, as pilosis magnam partem cor veniunt, ter eosdem fere caracteres ac quadrupedia pilosa, dentes puta, a se invicem distingulantur Omnes enim reliqUse parte illorUm inter se multum conveniunt, soli vero dentes Di amertas pinnarum in diversis generibus varianis Unde characteres generiti piscium plagiurorum numero pinnarum re dentibus desumendisunt. Exempla in

singulis speciebus obvia sunt.153. iste cartilagimi 15 I. secundum figuram totius Corporis, numerum foraminiam ad branchias αin diversis generibus tantiam diversi sunt Numerus pinnarum ver saepe in eodem pisce seu specie, figura dentium in uno eodemque genere interdum variat, E

95쪽

CHARACTERES GENERICL D

go tharacteres illarem generici a Dura corporis, numero foraminum branchialilam depromi debent.

DEMONSTRATIO PER EXEMPLA.

I3ψ. Vae omnes figuram planam seu plagioplateam 3 foramina ad branchias Petron a figuram teretem& utrinque foraminari honesterusin nota figuram sub- rotundam inicum utrinque foramen ad branchias hahent, sic in reliquis. Numerus pinnarum vero Ἐ-gura dentium in uno eodemque genere saepe variant, ut in Rajis videre licet. i55. Piscium Distinorum I 5 I. Characteres generucos veros inUenire, res altioris indaginis est hi enim ob multitudinem & faciem Aternam, inter diversos piastes satis similem, non tam facile si se invicem dignoscuntUr. 156. Paulo supra dictum est, quod characteres tiscium generici a partibus externis desumantur: 140. sed quum parte eXternae non tantUm numero, sed etiam situ figura disserant, necesse est, ut primus iriecipuus character generum ab illis partibus, quae secundum pag. Ss, has quantitates, in Un eodemqUe genere maXime Constantes, nec multis generibus communeisunt, desum tur Unde de singulis ordine agemUS.

FIGURA PARTI EXTERNARUM.

DEMONSTRATIO PER EXEMPLA.

I58. Omne propemodum species generis Cyprini pinnas in Xtremo acutas caudam bifurcam habent; Tinca tamen & carassius auctorum, qui species quoque hujus generis sunt, pinnas obtusiasin caudam in extre-

96쪽

so CHARACTERES GENERICr.

mo aequalem obtinent. Idem in aliis generibus quoque observatur, ut in Gadis, αSUnt tamen talia genera, quorum omneS species, similes pinnasin caudas habent, ut combri, Congri, Percae, Coregoniinc sed quum ejusmodi nota pluribus generibus communis sit, per se in dignoscendis generibus nihil sacit. THESISI59. Figura dors, pectoris, ventris, ut e totius tomporis, respectu longitudinis ad latitudinem, in distinguendis generibus nihil omnino facit.

16 . R. Dorsum in quibusdam Cyprinis, ut Brama auctorum maliis, subactatum est, in reliquis vero& magina parte Cyprinorum convexiam existit, ' Venter in maXima Cyprinorum parte anterius pla- pag. s6. nus est, Minter pinna ventrale Manum in carinam acutam Contrahitur, in Tinea tamen, generis Cyprini specie, totus a capite ad anum UsqUe pla

mis est.

3'. Figura corporis secundum longitudinem & latitudinem, in omnibus fere Cyprinis admodum diversa est, ut in rama Rutilo, Alburno reliquis videre licet. Eodem modo hae partes in aliis generibus

sese habent, sed haec forte sussciant. THESIS

97쪽

CHARACTERE GENERICL si

rum c. capita satis silmilia obtinent, interim tamen dis Uersa genera stanti 162. Figura squamarum in uno eodemque genere, eadem fere est, ut in distinguendis generibus suum quidem symbolum addat, sed cum una squamarum figura multis generibus diversis communis sit, ad Consignandos Characteres parum Valet. Xempla in multis gens ribus ubique in promtu int.

SITUS PARTIVΜ EXTERVARUM.

ThesiiS.I63. Situs oris, narium, tritorum, mani, in deciebus unius generis, respectu ad proportiouem habito, fatis cor stans quidem es, sed quum multa genera has partes eodem stulocatas obtineant , ad distinguenda genera nihil valet, quod in Fg.s . multis speciebus diversorum generum obserUare sicet.

164. Situs pinnarum in omnibus Deciebus ejusdem gen ris eodem modo ut plurimum fefe habet, sed quum uaris idemque situs pinnarum iu multis generibus divers obfervatur, in D stinguendis generibus surim symbolum quidem addit, sed nulla modo totam rem decidit.

DE USTRATIO PER EXE LAEI65. Genera Clupeae, Coregoni, Salmonis Go-hitidis nemo negat diversa esse, omnes tamen illorum species pinnas eodem situ locatas habent; innae pectorales enim capiti proximae sunt, has ordine sequitur pinna dorsalis, tum pinnae Ventralesin denique pinna ani. Eadem observatio in pluribus aliis speciebus quoque obtinet. I 66. Situs squamarum fecundum Lusitatem re raritatem in speciebus ejusdem generis semper quidem obtinet, Ued idem Artedi Philosephia. L qua-

98쪽

θα CHARACTERES GENERICL

fquamamm sus multis generibus communis est, D pro inde indistingtiendis generibus nullius fere usus. Exempla tibique ob-cia sunt.167. Situs dentium i iisdem generibus fatis con sos quiadem observatEn, D in multis generibus suum symbolum addit, sed quum in quibusdam generibus ad Actim variet, re praeterea idem situs multis generibus communis si, neque hi characte-rfli gflierum praecipuum suppeditat.

DE ISTRATIO PER EXEMPLA.

I68 Cyprini omnes unico eodemque loco dentes Fg. 38 sitos habent, nempe in faucibus tantum prope orificium ventriculi Salmones insoces dentes quatuor locis obtinent, Ut in maxillis, lingua, palato faucibus Percae, Cotti Clariae tribus locis dentes habent, in maxillj scilicet, palato faucibus,, sic deinceps in aliis generibus. In genere Coregoni autem una species denticulos habet tribus locis, in maxilla superiore scilicet, lingua faucibus, ut Albula nobilis Schoraevel lii altera species, quae Suecis Sili loja dicitur, unico tantum loco, seu in lingua denticulos obtinet Thymallus Auctorum, qui hujus generis quoque species est, dentes in ambabus maxillis palato habet : unde varietas dentium in uno eodemque genere, secundum situm satis supe

que patet.

NUMERUS PARUUn EXTERNARUM.

169. Numerus dentium in dii inguendis generibus, AL Iius omnino fus es, qu0d per exempla fatis demon stratur: nam tu nita eademque speciesaepe variat, tit in mero, Sahuona Dctorum, Arioperta Schonevelati re aliis piscibus quivis em periri possit.

I O. Numera pinnarum in uno eodemque genere intem sim variat, re praeterea unus idemque numerus multis gener, hus

99쪽

CHARACTERES GENERICI. 83

bus diversis ommunis es; unda neque hic ad di inguenda ge

nera multum valet.

DE mTRATIO PER EXEMPLA.

I71. Dictum est superius , 028. 29. I29. classes piscium naturales a numero pinnarum desum non porte; par ratio quoque est in generibtas constituendis nam pag.39. quis Unquam negavit Apellam langum milugbeji infellum Merlucium Auctorum cum reliquis novem Aselli vel ad speciebus, quas describit illughbejus, eodem genere convenire, licet Asellus longus ierlucius pinnas duas tantum in dorso inicam ni obtine .ant, reliqUae vero speCies omnes tres pinnas dorsi &duas ad anum habeant. Scomber Bellonitis reliquorum Auctorum I . septendecim pinnas habet, Thymius vero Bellonii pinnas 23, 24, saepe viginti quinque obtinet quis ideo adeo

absurdus esset, ut hos pisces, eos ad diversa genera referendo, separaret, quos natura adeo conjunxit, Ut non tantum facies externa, sed etiam Omne reliquae partes imperitos primo momento Oceant, pisce congeneres

esse, Perti viatilis Bellonii, Luciopere Schonveldii, Cervit, viatilis Bellonii seu Perca fluviatilis, minor aurata Gesineri, richraiiser Ratisbonensium Willughbeji,

Unum idemque genia agnos Unt, ut facies externa omne reliquae parte tam Yternae quam intestinae satis superque probant; interim tamen Pertis viatilis Bellonii Lucioperta SchoneVeldii duas in dorso pinnas, Cernua vero & Schraiiser unicam tantum dorsi pinnam ob

tinent.

In genere Syngnat4i, una species, quae Acus Aristoteli, seu Acus secunda species Rondeletioin aliis Auctoribus audit, praeter pinnam dorsi, duas pectorales& caudam pinnatam obtinet Altera vero, seu Acus hιmbritiformis, seu phidion lumbrici me Raji, unicam duntaxat in toto corpore pinnam habet, nam pectorali

et bus

100쪽

84 CHARACTERES GENERICL

pag. 6o hus Caret uda non in pinnam, sed in acutam cuspidem desinit. Quis vero adeo insulsus esset, Ut negaret, hos pisces, in omnibus fere partibus simillimos, ejusdem steneris esse:

I 2. Numerus sistitorum radiatorum in pinnis ob imprimis E ani diversus propemodum y in omnibus spetiebtis evirusvis generis tinde nihil omnino in generibus fed infWιisbus dis iuguendis multum farit. Exempla clarissma nobis exhibent pinnae aut 'dorsi in Cyprinis, Perris, Gadis, Cottis, urna nectis oeci

COROLLARIUM.

I g. Ossicula pinnarum ventralium in multis piscibus numero quidem conveniunt, sed quum idem numerus plurimis generibus diversis communis sit, ad distin guenda genera inutilis est exemplis gratia: Omnes species generum pari, Labri, ercae, Sco poenae, Labracis, Sudis, Mugilis, Sciaenae, Trachini, Apri Rondeletii, Ligyri, Mulli, Amiae, combri cum Trachiaro, Anguellae Venetorum c. sex sicula radi ta in pinnis ventralibus habent, licet genera admodum diversa sint. I g. Illae partes Xternae, quae in omnibus piscibus

numero pares sunt, Ut oculi c. ad distinguenda genera, minus nihil faciunt, quod adeo clarum est, ut nulla demonstratione egeat. I 5. X reliquis partibus externis, quae in diversis generibUs numero variant, in omnibus piscibus spinosis adsunt, nullae dantur, praeter onyttila illa, utrinqMela membrana capitis hi anthio sessa reperiunda. I 6. Haec I s. enim in omnibus ferme piscibus g. 6 . Osseis, athetUri reperitantur, licet in quibusdam, oborassitiem membranae, non adeo conspicua sint. I T. Numerus hornm istum I s. I 6 in imo eodemqne

genere magis constans es, quam numerus Piuuarum.

SEARCH

MENU NAVIGATION