Petri Artedi Philosophia ichthyologica : in qua quicquid fundamenta artis absolvit, characterum scilicet genericorum, differentiarum specificarum, varietatum et nominum theoria rationibus demonstratur et exemplis corrobatur : Ichthologiæ pars II.

발행: 1789년

분량: 226페이지

출처: archive.org

분류: 해부학

81쪽

PARTES PISCIUΜ. 6s

hro: Ossicula pinnae dorsalis prioris ventralitiam. in

Scombro omnino simpliciae, sed vix aculeata sunt.1oue. Ossiculis autem pinnarum omnium ad exortum duplicibus & flexibilibus, sequentia genera gaudent: r. Syngnathi, a Cobitides 3 Cyprini, 4. Clupeae S.Coregoni, . sineri, Salmi,nes, . EsOces, .lle nectae, O Gadi II Congri, Amodytes. OBSERVATIO. ag IO6. Quo molliora magis flexibilia sunt ossa illa duplicia Ios.), eo crebriora internodia transversa Iucida quasi obtinent, ut in Cyprinis, Clupeis, Core-gonis, Salmonibus insocibus patet quae Ver ejusmodi internodia seu lineas tranSUersaS,' Umero paticiores habent, rigidiora paulo existunt, ut in Pleuronectis, Cottis, ta liquido constat. IO . Huc IO 2 ad O 6. etiam pertinent ossicula illa oblonga, quae basin pinnarum dorsi Mani in piscibus

sustinent; nam ossicula pinnarum dorsi lani non annectuntur communi quodam mus Culo, im unico majori, ut pinnae pectorales ientrales, sed singulum L 1iculum radiatum in his pinnis singulo ossi, inter apophyses vertebrarum & basin pinnarum perpendiculariter erecto, per articulationem & cartilaginem quandam aD figuntur sustentantur, inferne vero hujusmodi ossa, apophysibus vertebrarum non cohaerent, sed inter spatia intermedia apophysium locantur; suntque haecce ossicula simplicia minterdum in inferiore parte concava, ut in leuronectis. Inter haec ossicula laculeos pinnae dorsalis imae in Scombris, alia quaedam ossicula semicircularia aransversim sita locantur, quorum apices striati sunt sursum spectant, quod bene notandum an in aliis piscibus, sulcos ad pinnas dorsales habentibus, obtineat.

82쪽

66 PARTES PISCIUM. CEREBRUM 99

IO8. Orebrum piscium respectu ad magna illorum apita, admodum exiguum est, pars intfrior seu nisi seris jusca, ex- ut 43. terior vero seu corticalis cana ct pinguis exsit Nero ossa. Dori pecto tramite a cerebro ad nares exteu flantur.

D VILLA SPINALIS

IO ). Medulla spinosis piscium non per medium vertebrarum, si in aliis animalitas, sed per apophyses superiores seudor sales vertebrarum proceditu illae enim apoph se ad basin magno foramine perviaesunt; quod itidem in Tophnibus vertebrarum, inferius ab an ad caudam extensarum, observatur; per has autem poterii res vasa sanguinea transerint.

MUSCULI FISCIUM CU

I IO. Musculis cium non lamellatim mus super alium I eundam longitudinem siti sunt, s plerumque transversm vesparum oblique, mus in alterum, ab anteriore corporis parte ad Ueriorem locantur, etsi in omnibus piscibus spinosis 'μ-tromyz m. in conspectu es.

ID. Commode vero musculi piscium spinosorum DO. primum in dorsales, deinde pectorales ientrales, tum inferiores Ytremi corporis ad caudam, denique in cephalicos dividi possunt.

erebrum parvum e quatuor corporibus subglobosis, inferne connatis, Compositum, cum cerebello ferme corda, io, in inpia cranii avitate, gelatinoso vel pingui fluido circumfusum ad basin acet. Illud cum nervis exinde oriundis

a Camper in pnfetilis suis T. II. et ab sexandro Monro in Phi logia piscium sus deseri pluui et conibus illustratum est. t Musculos plures trunci nominibus aliis insignitos Golian in illi pisc. pag. 69 descripsit et cone repraesentavit.

83쪽

II st. Musculi dorsales sis 1. primo in medio dorsi secundum longitudinem interstitium habent, seu is se invicem separantur .deinde a lateribus e regione spinae dorsalis finiuntur Musculi ventrales, pectorales ab

exortu costarum originem sumunt, an medio ventre& pectore coeunt musculi inferiores Uer corporis eX- tremi secundum longitudinem spinae dorsalis pariter oriuntur,is in media inferiore parte secundum longitudinem a se invicem separantur. Cephalici oculis .ma p/g. 44. xillis movendis inserviunt, stantqtae quatitor, reliquis majores; unus scilicet trinque infra oculos, Munus utrinque in maxilla inferiore; quortam duae priores, Ppophthalmici, posteriores vero maxillares appellari posse

sunt.

ARTERIAE VENAE VASA LTΜPHATICA ET NERVI PISCIUM .

u Arteriae et venae in piscibus quantum huc usque cognitum habemus, intactura et crassiti tunicartim parum et in nonnullis locis vix disserunt. Praeterea trunei plurimarum a teriarum non e corde sed e venis, ita dictis, oriundi, pulsu sensibili, ut quidam assirmant, carent. Inde sine accurata ani-ini attentione arteriae pro venis facile habentur falsoque nomine interdum nuncupantur. Venae tenuioribus quidem tuis Dicis compositae, valvulas internas tantum paucis in locis nempe ad conjunctiones ramorum et in fine trunci habent. Ita que trunci earum propter alvularum defectum ante finem orificio suo extremo ampliores eximant. Quo autem perturbatis et confusio nominum imposterum evitetur, vasa illa, in

quibus

84쪽

6 PARTES PISCIUM.

thyologiam si historiam piscium naturalent, sed ad anatomiam

eo aratam pertinet, virde is merito relinquenda, qui se natomicos prostentur, praesertim quum institisti nos; i ratio nonas anatomiem agere.

MOTUS PISCIUM SED NATATIO. O .

II 4. Motus piscium per Nesseam aῆream, quae aequilibria sim cum agna ita conciliat, plurimtim adjuvatur Reliqui enim pisces, qui vesica a Trea carent, vel pulmonis habent, ct fenerem intus continent, Et celaret, vel formant corporis nimis latam ct planam, Et Vae V Phuronectae, Et nimis Augam

quibus sanguis ab initio trunci ad ramulos fluit, Arteriae nomine atque illa, quae sanguinem, per anastomosin ramorum acceptum versus truncum reducunt, Vmae appellentur. Exceptis radicibus dichotomis trunci aortae descendentis, quae inter extremitates superiores arcuum branchiarum et initium trunci aortae sub basi cranii locatae, e venarum branchialium finibus per anastomos sanguinem recipiunt et a 'vernes et non-rso pro parte ultima venarum branchialium habentur Quamquam crassiti tunicorum similiores arteriae quam venae sint.

Vide in Appendice. Fig. XVI. E. E. F. et in Monroi Physio

tab. I. Praeterea de vasibus singuis eris et circulatione sanguinis Gualterius Menam in suo Biolychni et Leeuwenhon parum, ve ejus et loch fus, denique Monro maximum publicaverunt. Vide sis Appendicena, et Alathii Natam tab. I9. et MOArs l. c. tab. I. a. 3. et 26. Item Goliani his pisc. p. I. Vasa lymphatica mi on in Philas Transact. Vol. 9.et nonro l. c. Cap. 4. S. 6. T. et tab. O. I. a. 23. 24. 25. 27. 29. lucide demonstraverunt. De nervis Camperit optime egit in Opti fusis Tom. 2.

v Natationem piscium amplius docuit Golia: in Bistoria piscium pag. 77.

85쪽

ρο ιretem habent, Et Petros et Ast inrcle per sextissum tomporis impulsum, pinnis non neglictio motus seu natatas si

II 5. Motus piscium li pinnis pectoralibus non dependet nam si pinnae pectorales in piscibus vivis resecantur, illi tamen nihilominus aquae redditi velociter sursum, deorsum, lateraliter per aquam natant sed pisces pinnas pectorales expandunt OlUm, Uando motum suum directum inflectere retardare volunt. II 6. Pinnae pectorales 1 i5Q- ventrales in piscibus cathetoplateis stationi inprimis inserviunt. seu pi pag.4 .scem in situ naturali tenent, insimul motui versus fundum inserUiunt.

DEMONSTRATIO.

II . Si enim hae pinnae II 6. forficibus vel alio imstrumento in pisce vivo, imprimis cathetoplate rese- centur, non amplius in situ erecto seu naturali corpus suum in aquis sustinere valet; sed ad dextram vel sinistram vacillatin in alterutrum latus inclinat ills namque pinnae jam desunt, quibus tanquam pedibus aquae solet insistere. 118. Pinnae dorsi, ani gubernaculorum instar, plurimum quoque faciunt ad tenendos pisces in situ illorum naturali, quod quivis per reseetionem harum pinnarum in piscibus vivis, aquae denuo immissis, experiri potest. II p. nuda vero piscium est priecipuum natationis instrumentums ejus namque flexio ad dextram sinistrana, corpus piscium simul dextrorsum sinistrorsum

flectit in cursu recto autem vibratio caudae Ottim progrestivum piscium maκime promoVet, quod per Xperimentum illud vulgare a repetita flexione Unius remi

86쪽

ro PARTES ISCIUM.

tet. Hinc musculi dorsalesin inferiores inter anum &caudam III. ad Vibrationem spinae dorsalis .caudae pnecipue inserviunt. Musculi ventrales vero magis ad ventremin vesicam aereana constringendam, quam ad flectendas pinnas ventrales, apti natae sunt, nam in nae ventrales proprium musculum habent.

Isto Veritatem hujus theorematis 110. quivis per amputationem seu abscissionem caudae in piscibus vivis, denuo aquae immissis, suo marte experiri & demonstrare

I 21. Victus piscium diversus es, ut infecta aquatica omnis generis, mae, colubri, pisciculi, plantae quaedam ut aiaga, fιm, ophyta, limiιs, re alia: Quidam etiam pifices, mures aquaticos maves ingurgitant, ut Fotes me. Potus vero illorum imprimis eis aqua. Quid autem vera unius eujusque piscis Ura sit, ventriculi illorum dissecti V part/s contentae bene perla fratae nobis indicant, demon frant Litet notitia escae singularum piscium magis curiosa quam utilis sit.

rstet Pisces quosdam longaevos esse, ex eorundem varia Madmodum diversa magnitudine, ut & variis Atmetorum exemplis satis clarum videtur. MAGNI

x De piscium aetate videsis Auctores in Boselli u - hoc pag. I 87. indicatos.

87쪽

CLASSES ISCIUM. MAGNITUDO, LOCUS, MODUS PARIENDI m.

I 23. De magnitudine, cloco praecipuo modo pariendi seu generatione singulorum pisciurn descriptiones nostrae specificae in ipso opere consuli possunt cy).

DIVISIO PISCIUM IN CLASSES

VEL POTIUS

FAMILIAS SE ORDINES.

124 L on tantum in usithologia, se etiam in reliqua hi oria naturali, quaedam nisuasivm genera inter e multum Dag 7. conveniunt, re rursus alia plarimum inter se discrepant.

DEMONSTRATIO PER EXEMPLA.

I 23. Genera quadriapedUm Unguiculata conveniunt inter se, genera qUadrUpedum Ungulata conveniunt quoque sibi invicem; sed unum genus ungulatum unum unguiculatum, Ut exempli causa, genus bovinum delinum admodum a se invicem, in omnibus propemodum partibus, ad figuram imprimis discrepant. Par ratio est in ichthyologiae: Genus Cyprini, Clupeae in pliarimis conveniunt, genus Clupeae autem l laenae in omnibus propemodum disserunt.126. Haec observatio 124. I 25. ansam praebuit historicis naturalibus, ut non tantum mineralia & plantas,

ADDITAMENTUM.

y modum pariendi Stellertis in Nov. Comm. PetropoLTom. IlI. et Auctores in Biblioth ichtho p. 9o descripse

runt.

88쪽

τ2 CLASSES ISCIUM

sed etiam animalia, ' ut quadrupedia pilosa amphibia, aves, pisces insecta, primo i generaliter in classes quasdam seu ordines Tamilias dispescuerint, quod maximam utilitatem in historia naturali habet, si modo divisit illa classium naturalisi genuina sit. 1a . Classes Ia6. seu divi sne illae generali mae, iusingula hisoriae naturalis parte, fluit vel ait Virialis seu hypo.

theticae, vel naturales seu verae.

123. Classes artificialem set .

I' A rebus accidentalibus, non autem ipssis partibus mineralium, plantarum lanimalium Umuntur, Ut V. g. I loco, tempore florendi, Odoin tempore pariendi, ictu, magnitUdine, CeteriS. Q. A Numero quarundam partilam externarum a).ag. 48. 29. Absurditas primi exempli I 28 I'. infra demonstrabitur,is per se quoque patet; nam nullo modo fieri potest, ut ineralis, plantae vel animalis mihi oblati lantea ignoti locum, tempus florendi vel pariendi &c. e. inspectione Xterni corporiS, scire queam. Error secundi exempli 128. 2'. in ichthyologia imprimis liquido constat, ubi pisces unius ejusdemque generis non semper pinnas numero pare obtinent, ut in Gadis, combris, Percis, Syngnatis, ciliis observare licet ergo Immeria pinnariam ne quidem genera naturalia semper constituere potest, multo minus classes seu ordines.

a 4. Ab organorum respirationis structura Vide stallem Enji, vini et Brtanishu in Appendice.

. in tu pinnae caudatis, uti in systomate G novit. s. A situ pinnarum ventralium, ut in systemate Linnaei.ὸ Λ situ ani, ut in systemate Scopoli.

89쪽

CLASSE IISCIUM 's

igo. Classes naturales Iet . sunt illae, in quibus

omnia genera ad stras classes referta, Convenientiam naturalem in plurimis partibus habent ita ipsa genera sub- alternata primo rectein naturaliter inter se collocari, in certos quasi manipulos redigi, exinde classes postea construi debent, quae quo pauciores sunt eo fac, Iiores b).I3 I. Desum autem debent ejusmodi classes, vel rectius ordines naturales I 3O. , Ut mineralogiam phytologiam praetereamus, inque sola Oologia manea-

I'. In quadrupedibus pilosis ab ungulis&unguibus, vel

b Classis mente innae est generum plurium convehientia in partibus quibusdam secundum principia naturae et artis Ordo autem est classis subdivisio qua genera inter se inagis assini proxime collocantur. Clusis nomen etsi auctor noster in ichthyologia non vult tolerare, tamen in suo systemate pisces summatim in duas classes, nempe in catheturos et plagiuros tacite divisit. Vide sue siem ejus in Appendice.

Notae in constantes , quae abcietate, nutrimento habitatione diversitate climatum, et aquarum aliaque causa fortuita exsistunt, ut color mutabilis, pinguedo, magnitudo abnormis, deformitas c. ad lingularem speciem, constituendam non su1ficiunt. Itaque Varietas ejus speciei, quacum situ, numero et figura partium externarum, ut et consormatione internarum maXime convenit, appellanda est.

Ad memoriam et allegationem levandam Livnaeus Nomen triviale tanquam cognomen proprium unicuique speciei in margine apposuit, quod ex unico vocabulo constat se Coninser Ejus Philosoph. botan pag. Oa. Artedi Philosopbia. Κ

90쪽

r CLASSES PISCIUM.

st . In avibus d figura proportione rostri. 3'. In piscibus I figura capitis, situ caudae, ic deinceps in aliis Zoologiae partibus. 13a Ast notandum est, quum regna naturae ad historiam naturalem pertinentia, Ulgo tria tantum sint, pag. 49. ἘUO priora minerale nempe vegetabile, singulum per se in unum systema congerantur,is in suas classes a methodicis distribuantur idem quoque in Zoologia fieri deberet, sed cum ambitus Eoologiae nimis diffusus& amplus sit, eandem in varias partes subdiviserunt, Ut x . in historiam naturalem animalium quadrupedum Llolorum. R. In Amphibiologiam seorsim. R. ornithologiam. 4'. In Ichthyologiam 4'. in gratomologiam c).133. Verum licet Zoologiam in tam varias partes subdiviserint, 332. nihilo tamen minus in UnaquaqUe parte nomen Classis retinuerunt, tam Tetrapodologiam, quam ornithologiam, Ichthyologiam reliquas Zoologiae partes, in suas classes distribuerunt cum tamen, proprie loquendo, niVersa Vologia tantum in

classes seu divisiones illas generales dispesci debeat, re-1pectu scilicet ad mineralogiamin phytologiam habito;

ita ut Zoologia non plures classe merito contineat, quana

sunt parte illo generales, in quas ipsa oologia dividi

debet. I 34. Et fasi modo sex tantum Iases generales in zookgia sunt, quis mim prima animalia quadrupedia pilosa seeunda aves tertia amphibia h. e. si ver lacertas, manas fiesuin

e Elatoinologiae vocem lato sensu hic audior adhibet et insectorum et vermium doctrinam illa simul indicat. Postea Linnaeus vermium scientiam ab Emomologia, proprie sic dicta, separavit.

SEARCH

MENU NAVIGATION