장음표시 사용
231쪽
DE INITIO ANNI SABBATICIET TEMPORE MESSIS . . .
EBRAEORUM. Egis verba usque sunt adeo perspicua, ut vix oc curiat quod dilhciles habere explicatus possit. Quoniam tamen queat videri nonnihil superesse quod sensum faciat dubium, illud explicabimus. Et vero circa annum Sabbati cum duo si tim veniunt enodanda. Alteram est, num ipse ille annus, quo populus Palaestinam occupavit, fuerit Sabbati cus .an demum septimus qui successit. Dixerit sane quis, prius signiscartallis vel bis commotis secundi: eukm lintrem fuerit ste/ram quam ego do volis Iaene fallatiralis terra balsatum Iehovae. Verum enimvero hoc sensu non septimus sed primus annus suerit Sabbaticus id quod distite repugnat legi. Non enim proventus illius anni primi potuerunt in illum usim cedere quem Sabba tici anni institutio habuit propositum , quia bellum omnia haud dubie absumpsit, , c non industria: lsraelitici populi sed Cananae omnis annona debebatur. Igitur vocula tune reserenda est adrum totam hebdomadem primam annorum, quorum ultimus debit i esse Sabbaticus. II. Alceras D Voris est momenti. Fuit scilicet duplex anni ratio apud Israel tas. ac prqinde duplex anni initium. Annus
, nempe vulgaris aut civilis primum mensem numeravit Tisii Chaldaice dictum, qui fere nostro par est Septembri. Fuit porro&Sacer Annus .cuju initium erat mensis di san, quisere coincidit cum nostro Martio. De hoc enim mense disertis verbis ita sancitum est a Deo Exodi xt i, a: Mensis iste volu, erit cosut me rum; primu3 etit in me flua anni. Jam vero plaeri.
232쪽
Er 7EMρORE MESSIS Esst roRm. I ique doctorum mensem Tisti, ut anno Jubilaeo ita &Sabbatico, mitium praebuisse statuunt. Sunt tamen etiam, qui Sabbatici principium suisse mensem Nisan arbitrentur illam vero priorem communem sententiam altera veriorem esse, ostendit saltim veros militer, imum traditio constans Judaeorum, & quidem ipso tum met Thalmudicorum. Ex ipso enim Thaim udis tractatu De Principio auri sive Rosch hahharna cap. I. Joannes Buxtorsus Duagoga Iudaica cap. XII haec verba adducit et euatuor baut anni principia. Prima die mens Nisan
re novis annus Regum S Festorum. Himo die Elul, novus est annua pecoris ritimandi. Primo die Disti ηο vus est ianvus annorum: anni nem se Dimi onis, Iutilat, Plantationis omniam ariorum S heriar m. Primo die Schebbat novin ey annus allorum. Jam vero tempus Di-m lanis,ut recte interpretatur Buxtorsus, est Anni quieto, quisepti 'min erat annus, quo agri vineae Elraeo um quiescebant. Potuit
vero ad Thalmudi eos pervenire incorrupta fide tu haec quidem traditio, quoniam Sabbatismus annorum suit etiam post solutam captivitatem Babylonicam se in per usque ad Romanum reipublicae excidium observatus. Ceu liquet cum exl. ι Maccab. c. I . tum ex iis quae narrat Iosephus LIX -mολογίαι capitis octavi fiue, de remissione tributorum septimi cujusque anni, ab Alexandro Magno per Iaddum impetrata Iudais, sed Samarita,
nis negata. Ut&ex IVIIm nec non cap. as. IX,I ubi, ab Herode
captam urbem anno Sabbati . resert. Ideoq; hac fiducia sortassis prorupit i. I c. o de reptili. Et orum Cunaeus in illa verba: IPud certis um ect, Hel ros semper non Iubilaum modo, sed etiam septi mum quemque Sullaticam annum a Tisti numerasse: qui anni sacri erat
mensis septimus , plane ut septeri omnes Dimique iisdem me lusinchoati Ditisue sint. Ita loqui non dubitavit Cunaeus. Ne quid
dissimulem tamen, Thab iudicae narrationes non sunt aptae fidem dubio carentem enicere, sed duntaxat verisimileminec quidem id isto per, propter admistas sabulas imo mendacia.
233쪽
DE INITI AxMI SABBATI cI . h. quidem longe firmius, ratiocinatione no- teli intelligi, ex ipsa Lege divina : etsi mihi quidem hactenus. occurrerit nemo, qui aperte id docuerit. Quoniam nimirum haudiuit vetitum, anno sexto serere, hinc liquidum videtur, etiam in autumno illius anni sexti, nisi a Tisti menses numeraveris, sati nem esse institutam, prout passim terrarum solet fieri. Iam vero mense Nisan saltim nondum filii peracta integra messis satarum autumno frugum: & tamen prohibuit Lex anno sabbatico et-ιam meis em omnem, utpote quum toto isthoc anno debuerit ager quiescere. Si Nisan igitur fuisset primus anni Sabbatici mentis, non potuissent meti fruges sationis anni sexti, sed debullient perire. id quod & creditu & dictu est absurdum: non enim iam ante mensem Nisan fuit vel incepta messis.
VIDETUR non invitare duntaxat sed propemodun iube-
EB RHORVM agere: itaque digrediemur nonnihil in campum illum praesertim quia a viris multo doctissimis sertassis
hic glaviter est erratum. Igitur nonnulli haud dubitant, omnis messis initium in Pentecostes festu rejicere. Ita sane docuit dise te Buxtolfius S ag. Iudaicae cap. XV, nec obscure ipGroinas adcap ra versa Lucae, dia. Joann. Maldonatus ad capruatthri XII. t: ut alios quam multos nunc silentio praeteream. Verba Maldonati ipsa, quum sint instructa non vanis rationibus. m rentur hic legi atque expendi. Ioc exim, inquit ille, dis decim quinto aut vigesimo Martii spicae maturae esse potuerunt. suod enim quidam adnotarunt, m Polasma eo rempore propter vehementem ca- Arem segeses solum maturescere, fictum esse arsitror. Nam nec igiprobare possint, ου nos possumus Scriptura experientiaque refutare.
Johouo enim testatur, tempore passioηίου Christi Ituus fuisse, ae se homues ad ignem calefecisse: ου festum ρrimitivorum reobulatur
messem mittentur Deut. 0. s. Non ceto poteroi is sesso aes moto ,
234쪽
id est quinruaginta acle dietas, segetes ese matura. Experientia vora docet, non solis in Palaesisa sed neque is musto ealidioribus Africa regionibus segetes tam cito maturescere. Haec omnia Maldonatus.
Videtur porro d. Thalmud idem significasse, dum primitiarum
oblationem adstringit ad Festum Pentecostes: primitiae enim Os-setti utique debuerunt initio messis. Ex capite primo Bicca rim doctissimus agensellius ad Sota eaput S Iimum pag. eo verba quaedam adducit, eaque sic interpretatur: Non osserenda Iaut p/imitia ante festum Pentecostes. Aliquando incola moniti Zeloim attulerant primitias ante idud festum, S non fuerunt acceptatae, ob iι- lud Scriptura dictum Exodi xxiii, i6. Et Iesum me is primitiarum Iulorum tuorum. Ex quibus verbis etiam hoc videatur disci quod
Pentecoste in ipsa Sacra scriptura appellata sit festum
mess deprimitiaram. Haec autem si ita sese habeant, multo minus potuerit mense Nisan iam finita esse messis. Facto sane initio messis omnis circa sestum Pentecostes, quod incidit in Majum aut Sivam mensem,ul. tima manus illi messi vix accesserit ante mensem Ab sive Julium.
Caeterum omnino verius est,na essem aliqua ex parte,frumen
ii quidem autumno sati, cum festo Paschatis caepisse olim in Palaestina pariter&AEgypto. Diserta enim haec verba sunt Deuteronomii XVI Io ipsiusmet Mosis: Septem heldemades κumeratu tili ut ea die sua salum in segetem miseru: S celebratis diem sum hebdomada rum Domino Deo tuo. Utique enim sestum illud hebdomadum est Pentecoste,& jam ante septem hebdomades salκ missa etat in segmtem. Diserte item de se sto azymorum sive Paschatis Exodi XXXIV, o sancitur: Sex Helin operateris, at die septimo cesialis in aratime S in messe cessatu. Iosiae item cap. ιυ, IF aperte scri situr, transtum per Iordanem lactum tempore mella, illum ver ὁ contigisse mense, Nisane. IV o legitur. Noli porro potuisset jure Nisan dici mensis Alis, aut novarum frugum, si post septem demum hebdomades ad maturitatem omnes fruges pervenis.
235쪽
sent. Non multo post notabimus, jam tum mense Fehruario in. Agypto hordei segetem fuisse spicis gravidam. Etiam prae terea Flavius Josephusi. III cap. io antiquitatum, ita rem omnem narrat, ut liquido appareat , mense Nisan saltim hordeum iam maturuisse. Quod haud dubie intelligendum de illo hordei genere, quod itidem tempore autumnali solet seri, estque hodie ' Frisiis popularibus meis in usu longe maximo ue prae illo certe trimestri quod seritur verno tempore: quia proventus ejus mul. ro est ditior, exigitq, prae altero glebam uberem. Verba Iosephi adscribam, duntaxat qualia Latine edidit Gelenius. Secunda ae morum die, quae eis mensis hujus Nisan decima sexta, frugibus dbm is S hactenus istactis incipiaut frui: a quum s rati, Deum huju/νbertatis autorem per gratitudinem honorari, hordei primitias esset tia hunc modum. Spicarum manipulum igni torrent, hordeum deiuripi uut, atque ita tu alica morim fracti ossa Mem ad aram osser triade pugim uno iη eam iriecto, reli7uam sacerdotum usui cedit: S ex eo licitum fit pullum ac privatas messes metere. Non exciderant haec Josephi Grotio in Lucae caput sextum commentanti: ideoque merito mireris, tantum virum non
dubitasse ita scribere . siuod postridie Pa atu δυθμα ςαχυων ad altare adferebatur, fetat id dicis causa , ex spicis vitentιlus , quae igne torrebantur, ut Iosephus nos docet ex Levit. II, ι . Paulo ante vero idem Grotius etiam aliud commiserat dicens: mrandum autem eE: messem, ut Hebrai docent, ines isse ferme in men sem Elul, quipartim Iario partim Iulio rupondet: itas Exodi XXIII1o Pentecostes soleune, vocatur Iolenne me sis, Talernaculorum autem solenne, quod iamem Augusti aut initium Septembris incidetur, festam cisiectarum tu horrea frugum. Quinam Ebraei id doceant, liactenus ignoro di scire parum resert.Sed Elul, mensis proxime antecedens mensema isti, Augustum nostrum non lunium aut Iulium retulit. Pentecostes quoq solenne loco Exodi laudato non dicit ut soουνe mess, sed additur: primitivorum operum tuorum qua semina
236쪽
ET TEMPORE MESSIS EBRAE ORI M.
veru tu agro. Quibus verbis indicatum esse triticum ,. vel inducolligere est, quoniam festo Pensecostes debuerunt osscri i pa nestriticei, ut habet Josephus. Ipsa verba Leg s Exodi x xiv in il tam messem distincte triticeam appellant: Solennitatem heldemada non facies tili primitiis in D triticeae. Nec vero est.quod illa verba: messisprimitivorum operum tuorum quaeseminaveris in agro: in cum nonnia lis accipias, quas απλα illa loquantur de omni messe. Omnino enim illa inteligenda sunt duntaxat de messe eorum quae primo omnium fuerunt sata. Non omnia scilicet uno eodemq; momento seri in agris solent. sed citius alia, alia serius : pro coeli pariter& terreni varia disseren tia. Etiamnum sane memores sumus verba sunt Columellae l. Ircap. vii) antiqvsimi praecepti, ut locis isti, noet i me, tepi u celerius, calidu oc me seramus: attamen seminum quoq; habenda se in per ratio est, ideoq; non omnibus in locis idem potest serendi te m. 'pus observari. Ne nunc moneam. alia semina vete alia autumno. rectius seri. Etsi vero & hordeum & triticum aliquod j. m olima Romanis ceu constat ex illius gentis agricolationis scriptori bus J Februario mense aut vernali tempestate seri solitum .pra: stantia tamen praevaluit quod autumno satum erat. Hoc quo' . .
que solum utriusque generis videtur Ebraeis fuisse in usu. Non ienim fortassis observare est, hordei aut tritici trimestris in lactis monumentis ullam memoliam, aut ullum indicium. Quin imo perinde atque Romani olim linum severunt, a Calori Odiotro in tum Aquila qui es m Idus Decemlr. ceu loquitur Columelia, LII. cap. X, ita & in Alypio quondam factum esse, apparet ex iis quae narrantur Exodi IX .,ι de iis quae grandine perierunt: Et linum S hordeum fueruηt percussa. ἡ ἡ παρε κυία, si ἰὲ λύ:να usu: o. Contigit autem grando mense Februario. Igitur inter opera sementis autumnalis primum omnium videtur, ut in quam multis locis alias ita & in terra sancta subivis enim id observari olim non solere, ex Palladio etiam discere, ne-.
237쪽
que nune ignotum usa est, suisse tritici sationem, hordei autem tardiorem. Atq; ideo huc respicens Moses messem tritici appella
vit messiem primitivorum operum quaeseminata erant in agro. Sertor sane
nonnihil ho dei soleti laetumq; sementis esse: lini adhuc tardior. Potuit quoque fortassis Pentecoste simpliciter festum messis
κατ' i ta quandam appellari, quoniam inter stuctus omnes in agro ex semine natos triticum haud dubie fuit habitum nobilissimum : utpote quod maxime omnium cesserit in hominum alimentum. Non enim quidem & hordei in hominum cibum usus suit apud Israelitas: praecipua tamen dignitas habita tritico . Nec enim serendum id quod Gamalieli tribuitur cap. a Mischnaetit.Sotag. I dictum: hordeum esse escam leEtiarum. Utut enim sortassis Babylone, ubi Thalmud illud est consarcinatum , hordeum in. jumentorum duntaxat pabulum cesserit: Εhraeis tamen etiam panes fuerunt hordeacei in usu se satis frequente. Discere hoc est
cx Iudicum vir. I 3. iv Reg. Iv et . EZechielis iv, in Eo Evangelu Joannis vi, 9 & i 3. Licet vero etiam ex iis quae habentur IU Reg. m. r. Io. In haud dissiculter accipere, hordeum istorem pore in cibo fuisse hominum. Ne nunc dicam, Ruth, pauperrimam sceminam, non in alium usum & collegisse hordeum &a Boa Zo accepisse dono. Etiam vero Columella La. c.s merno. ravit, hordeum distichum, apud Romanos, tritico mistum egregia ci laria miliae praetere. Considerantibus porro, saltim exiguum equorum inter Israelitas usum, & quod asini pariter mulique puleis suerint pasti, ingens vero hominum multitudo intra an gustos sanctae teriae limites fuerit conclusa, non potest non videri praeter triticum etiam assumptum esse hordeum in hominum
Haud me sugit praeterea, nonnullis eruditionis perexe mise doctoribus visum esse . Pentecosten ideo d ictam Festum me is, quia tunc messis omnis suerit jam finita. Sed illa sententia videtur imperitiam aliquam arguere culturae agri reique
238쪽
rusticae. Adhoc notum ex sacris est, primitias offerri solete, cir. ca messis non finem sed initia, tritici autem primitias seria Pen tecolles altera ex instituto divino asserri solitas.
Ut redeamus igitur in locum, unde longius justo progressi queamus judicari, Pentecoste suit quondam Israelitis Iesummesis, non tamen omnis sed solum triticeae. Hordeacea autem mei sis incepit in terris illis jam circa Paschatis festum. Quamvissimi tum tritici sementis sationem hordei antecedit, temporius tritico tamen maturescit hordeum: atque ita in Palaestina hordei messis illuceti septem hebdomadibus suit prior; haec autem carpit - circa sestum Pentecostes, atque ita mense Majo , inque Julium fuit continuata. Etiam sane alibi accurate distinguitur messis tritici li messis hordei. Illius Geues. XXX I . Duricum XV I. II Reg. XIIι7. Hujus a Reg. XIV Io, juxta vulgatam quidem versionem, fit mentio. Certe hordeum non minus quam triticum severunt Israelitae auctumnali tempestate, ideoque & huius necessario fuit aliqua messis: & non sine causia distincte messem triticeiam
Instituisse vero illos etiam vernalem aliquam sationem, nonnullorum leguminum, milii, aliorumque . non potest sorte dubitari. quia & illorum in agro crescentium haud infrequens in sacris litetis sit memoria. Sed& mense Nisan non minus arare . quam mete/e solitos Israelitas, patet ex iis verbis quae adduximus modo ex cap. XXXIF ar. Exς i. Fuit proinde & horum messis. Et vero haec demum messis solet incidere in mensem Elul sive Augustum nostrum; estque messis ultima, quam excepit Festum cocemoηis mense proximo Tisti. Ut in comparabilem G tutium aliosque deceperit ignorantia, vel negligentior consideratio, variae & sementis & messis, cumprimis ejus hordei, cantherini olim Romanis dicti, quod autumno seritur, estque plurimis locis plane insolens aliis infrequens. Cum univer.
sim loquendo, messis cererit mense Nisan,& sinierit mense Elul
239쪽
usque ad Tisci: sive caeperit cum sello Paschatis& finierit cum .iesto Collectionis: quo tempore jam omnia horreis solent claudi.
Et si vero ex iis qu e adduximus sit satis liquidum, mense Ni.
Dii Delum fuisse messis initium . haud abs re tamen suerit osten. de re, qu dnam alios errare secerit. Ne quae supersit etiam impolierum errandi occa so. Igitur ut Joannem Maldonatum ante omnes adgrediamur, provocat quidem ille ad Scripturam pariter atque Experientiam, sed frustra est. Testatur sane Scriptura, tempore passio is Dominicae frigus nocturnum fuisse molestum: hine vero non sequitur, non potuisse maturescere segetes. Et vero etiam in nostris hisce terris circa messem noctes inter. dum sigidiores esse solent, idque media aestate. Deuterono. p rco, ad quae Maldonatus provocat, verba plane iugulant
ipsius sententiam. Non enim ibi dicitur, sesto Pentecostes demum salcem in messem mitti, sed altero Paschatis die id fieri solere, atque ab illo die esse numerandas septem hebdomades. Quod si a sesto Pentecostes di huisset initium fieri illius
numerationis, debuisset illa institui ordine r trogrado, ut quinqua se unius dies esset Paschatis seria altera. At vero etiamnum solem ludaei numerate illos quinquaginta dies sed recto ordine,& facto initio a secunda illa Paschalis feria. Ioannes Buxtor. fiuῖ cap. XV θ goga Iudaicae refert, in hune modum Iudaeos
solere tunc orare: Benedictus tu Domine Deus noster, munaei Domine,
uinos p/aeceptu tuis sanctificavisti, nolisque ut Hes messis numerar m raecepisti, hodie vero dies ea primuιr de solere indies illos ita
Pergire numerando. Pentecosten porro ivisse festum primitia rum dictum, verum qu dem est; sed non omnium primitiarum άπλωι , solam in autem duntaxat triticearum,ceu jam ante ostendimus. Frustra quoque Maldonatus ad Experientiam provocat,& Africae calores Non enim seritur in Africae calidiori bus locis hordeum t illius autem non tritici messem in Nisan mensem nos conjecimus. Sed & videtur Maldonatus hordei illius
240쪽
. quod autumno seritur iuxta cum alii, usum ignoravisse quae inscitiainertorem praecipitavit virum caetera perspicacis ingenii &judicii; utinam&minus maledicuml Quicquid hujus sit, abunde, nisi fallor, Maldonati objectionibus est satisfactum. Quod attinet adducta Thalmuclis verba , loquuntur illa, de primitiis tritici, non simpliciter de omnibus. Si sane aliud voluerunt isti magistri Babylonii, & sese& alios deceperunt. Et vero saltim illi qui confecere Sotam aperte agnoverunt, illam oblationem manipuli quam Deus fieri jussit altera Paschatis se. ria, suisse hordeaciam. Verba eorum interprete doctissimose Vagense illo sunt paragrapho r. capitis secundi Mischnete haec:
Sane etiam oblatio manipuli ex hordeo Dralatur. Ex Abenestae commentario ad Exodi xxm i 6 sunt qui haec verba adducant: Ecce festum Azymorum sulliae ejusmodi erat, ut in eo essent primi tra hordeacea ; ut & illa R. Arama: oppetente/am messe hordeorum, non erat integrum vesici fructibus, donec primitias situlissemus, issa erant initium proventuum ejus. Sacerdos agitare deluit manipulum, ut sc in-
te Euerent: omnia nobis data est, non simpliciter, ut stulti sti persuadent , seduleum colamus. Fiequenter porro adierri solet illud ex Thargum Ionathanis ad Genes. VIII aa, de Palaestinae terrae con ditione: Sementu in aequinoctio Septemtris, meos in aequinoctis Ma tis, Ir in m sopitio Decemlris,..estus is sopitio Iunii. Tradunt porro Thalmudici, si sexto decimo Nisan non dum maturuissent siuges. solere Synedrium intercalate int grum meosem nomine secundi Adar. Quod utique indicio fuerit, solete piarumque tunc temporis fruges aliquot jam maturas reperiri. Nolo hic adserte quae viri docti in id adducunt, cumprimis ex Maimonide: quoniam obvia passm sunt.. I Sed de ne quid dissimulem, haud parum mihi etiam illa traditio est suspecta. Quod si enim propter eorti tale aliquod vitium
debuit integer mensis Adar intercalari, non potuit non saepe Mumero tota anni ratio de sestorum omnium plurimum tu