장음표시 사용
91쪽
εc negotio iam persecto,cum effectu interponitur. Quod de in hac quaestione probare videtur, Iustiniano prima fronte
contrarius,Papinianus, cum ita scribit. Dompromi nonon ideonem accipiat. Verum ea, meo quidem iudicio, verba sic accipienda sunt,ut ex die accommodati consensus incipiant nuptiae esse,exindEque dos peti possit. Quod ita censuisse Papinianum indicio sunt sequentia eius verba, quibus obiicit, maritu a petitione dotis,cuius promissio ad primas tantum, non etiam ad secundas nuptias extenditur, repellendum videri: Cui obiectioni locum non esse in specie proposita significat,quoniam accedente demum patris consensu, nuptiae esse coeperint. Ulane cosesus sui quale quale,dum tamcape tam, significationem dare patrem sufficit,nec tabulis nupti libus ac dotalibus subscribere eum necesse est. Haec ita in filiorum f. matrimoniis seruantur: Emancipati verbiiiij citra
parentum consensum iustas nuptias contrahunt, nec inter- esse existimo iusta ne aetatis sint, an minores XXV. annis, curn huius distinctionis nullum Consultorum Imperatorum uenut Q.
auctorem habeamus: Quam qua Accursio aliter videri scio, qui quod de feminis propter infirmitatem ac fragilitatcin isexus ab Impp. constitutum est, s ad mares porri fierς nulla, i, Atia, probabili ductus ratione conatur. i Proinde minime dubium L. ineomo est, iuste quaesitos filios videri, & suos heredes patri adnasci. si sequos emancipatus er uxore, non ex patris voluntate duo a susceperit. Atq; adeo ad bonorum quoq; possessionem aui, cuius testamento praeteriti sunt. eos natre mortuo admitti
iss facem iam eruditissimi aliquot viri praetulerint, quia tamen, ut est in prouerbio, λς reἰς - η λὰ deciesque repetita placent, non pigebit familiarciri eorum verborum interpretationem facere. Sciendum est igitur , Praetorem qui iuris ciuilis custodiendi magis, quam conuellendi atque
infringendi causa constitutus erat, ne aperte contra iurisci uilis auctoritatem emancipatis praetcritis subuenire Videre
92쪽
tur, quibus tamen naturali ratione succuri aequum erat, eorum capitis diminutionem rescindere consueuisse, 3 ut eo
. . facto quali potestati patris redditi, contra tabulas bonorum
D Lbon Q - possestionem peterent. Hac ratione,dixisset aliquis nepotem si quem emancipatus ex matrimonio citra consensum patris
contracto sustulit,auitum testamentum per bonorum posscssionem expugnare non posse, quoniam ut ad bonorum possessionem admittatur,rescindi patris eius cmancipatione necesse sim quae tiarescissa videbitur non ex iustis nuptiis nepos hic conceptus,quς parentis co sensu in cuius potestatem per rescitionem cinaci pationis patrem eius redigimus non fuerint firma tae. Huic tacitς obiectioni Vlpianus occurres,rescisionem emacipationis sic enim interpretari conuenit quae a Praetore fit,eo comparatam esse scribit, ut aditum ad bonorupossessionem emancipatis patefaciat. Proinde quς admittendorum eoru causa inducta est,excludere dc repellere eos non debet, ne quod pro eis fauorabiliter constitutum est, in eoruin comodum atq; odium retorqueatur. Vt enim scite Quintilianus in Declamationibus argumentatur,quae pro aliqu oscripta est lex, contra eum valere non debet. Itaque rescisioli c,quominus iustus patris filius nepos in telligatur,non ossi, cit, sed contra viam sternit ad bonorum possessionem petendam: Nam etiamsi,ut subucit Vlpianus, tam turpem dc ignominiosam uxorem duxisset filius,ut toti familiς eius adfinitas dedecori esset,nihilominus tamen ex ea natus filius ad bono rum possessionem admitteretur. Pol uit enim auus in eu suo iure uti,dccum pro imperio exheredare. Parctibus siquidem
liberos exheredare licet, 'quos Sc occidere licebat. Q , i si eum exheredasi et,de in ossicioso testamento queri nepos hic necesse habuisset. In quo iudicio Sc patris delicta, Sc nepotis merita Centuuiri examinassenti ei pendissentque an ob p tris vitium nepotem plecti alienumque a substantia auita fieri, Sc contra,an liberos Vili,abiecta famosaque nuru susceptos ad bona aui,cuius familia labe hac aspergitur, admitti aequuesset. Haec per transennam interlocutum me non poenitet, culocus hic,adhibita nostra interpretatione planior post hac legentibus futurus occurreret. Vt autem eo redeat unde exiit
oratio admonendi sumus,non idem filiabus quod filiis ema-
93쪽
cipatus iuris esse. Filiae namque emancipatae quoad vicesimuqUiritum annum attigerint,non modo primas, sed ne secun clas quidem nuptias sine patris voluntate recto contrahunt: s iae Quiri ctiam morte patris sui iuris factis, donec ad legitimam iuueriori. C. .ctatem peruenerint, matris A propinquorum & curatoris, si 'T siab cuius potestate constitutςsunt Antentiam explorare necesse habent. 6 Quod si inter tutorem,matrem Sc propinquos . de electione futuri mariti miniis conueniat,ad arbitrium ma L. gistratus erit recurendum. Huiusmodi quondam discordia c. d. inter matrem, tutores M. Geganio Macerino iterum, & T. c. a.
QxtinctioCapitolino .v. Cos corta Liuius memorat. Virgine nuptiis. si quidem maxime forma notam, tum temporis duo iuuenes
Petiere. Vnus plebei j generis,lutoribus fretus,qui 3c ipsi eius de ordinis erat nobilis alter nulla re praeterqua forma captus cui mater splendidissimis nuptiis iungi filiam cupies fauebat.
Quod certame cum domi & intra priuatos parietes componi nequisset,ventu in ius est, postulatuque matris & tutoruutrinque audito,magistratus secundum matris arbitrium ius nuptiarum dedere. At quae vicest num quintum annu egressae sunt filiae,inconsultis parentibus impune pro arbitrio nubunt, nec poenam exheredationis ob eam rem timent.' An et vero abducendς filiς quς sine eius voluntate nupsisset ius patri olim competeret,quςri potest. Ulpianus quidem certhbe κ' 's π.nE concordantia matrimonia iure patriae potestatis turbari
non posse,patrique interdicto sibi filiam ex iberi desideranti
persuadendum,ne acetbe patriam exerceat potestatem scribit. i Imo vero de uxore exhibenda ac ducenda patrem etiam D. zia . qui in potestate eam habeat, a marito recte conuentii posse Hermogenianus auctor est. iInterdicto quoque succurri marito,cuius uxor in uita a paretibus detinetur,Impp.rescripsere. ι Lia' si Ex illo vero generali Vlpiam axiomate,quo bene cocorda- 3tia matrimonia iure patriae potestatis no esse turbada definit, interpretationem meo quidem iudicio accipit, quod Paulus in lib. sententiarum scribit, Eorum qui in patris ροte, latesiunt,si-- .rit
ne voluntate eius matrimonia i non contrahised corradia no olui. Porro duas eodem tepore uxores habere,Romae non licuit. IBinarum vero eodem tempore cotractarum nuptiarum cri νiimen infamiae poena vindicatum notu est. Edicto enim Prae- ' i' '
94쪽
toris, qui vel bina sponsalia eodem tempore constituta habebat,infamia notabatur. Unde Impp.Valerian.& Galien . Eum inquiui,'Di duas simulhabuit: xores ine dubitatione comitri
D. δε his vis, tur infamia: In ea namque re non i ris effectus, qua ciues nostra plura contrahere matrimonia prohibentur, sed animi destinario co ruatur
C.. liuid u ibus postremis Verbis,Vt eorum Vim potestatemque bre- Mur, uiter expianemus,tacite obiectioni respondet.Dixisset enim aliquis, non posse quem duas uxores habere: nam manente prioris non repudiatae coniugi O,alteram additam coniugem uxorem clic non posse.Sed voluntatem contrahendi matrimonio non iuris essectum Jc coiunctionis validitatem spectari debere, Impp. at ut qucina lino dum Sc Vlpianus factu notari tradit: Ideoquc si vel cum ea quis nuptias faciat,vel spo- .L q ii G salia constituat, quam uxorem ducere non liceat, infamiam Deum Da. non eo minus estugere. Illius vero Galieni Sc Valeriani costi
ιν q- nM. tutionis ultimam partem,Vt hoc obiter admoneam, Tribonianus in Tit. De donationi b.ante nuptias, luctis & addictis,. t talia . aliquot,prout sensus desiderabat, verbis rettulit. ' Impp.etiad domui . . Diocletian vi Maximianus, Neminem, inquiunt, quisubditi/' Π ne sit Romam nominis binas uxores habere pore,vulgὸ paret, cu etiain ediciis Praetoris huiusemodi viri infamia notati sint . Quam rem com-
- . petens iudex inultam esse non patietur. Vtique enim stupri crimen in posteriorem uxorem comitti non dubiu est. Ex quo sequitur capitalem poenam ei qui tale facinus admiserit,cx Costatini Constitutionibus,quae stupra & adulteria capite plectui,
imminere : quoci&Constantini quaedam Constitutio non obscure indicat,qua capitali poetas non esse obnoxias eas mu 1.L. c. lieres statuit quXViuis maritis militibus, nullo accepto de 4 rviam. eorum sospitate nutio,post quatuor annorum spatium alteri nupserint. Incidisse aute aliquando Romae de duabus uxoribus simul ductis controuersiam, Crassus apud Ciceronem hes i. de Oratore ita scribit. Q&d,quod usu memoriapvirum venit, mi paterfamilias qui ex Histania Romam venisse cum uxorem praegnantem inprouincia reliquisset, Romaeque alteram dux pet, neqVenuntium priori remisi ser,mortuusque esset inresar o,CV ex rur se se. lius natus eset. Locrisine res in controuersiam adducta est, cu quereretur de duobus ciuium capitibus, oe de puero qui ex posteriore natus erat. γ de eius matret quae si iuricaretur certis qμibusam verba non
95쪽
11οuu nutiis feri cum superiore diuortium n concubinae locum ducere. tur. Ac neque hic omittendum censeo, Papyrii non minus .
lepidum atque festiuum, quam prudens figmentum, quo matrem instantius percontantem quid in Senatu egissent
patres, elusiit. Actu enim in Senam dixit, v tria villi' videre-2. Gel b. x.
tur,magisque ex Repub. esse,Vnusne viduas uxores haberet, an ut una apud duos nupta esset. Quod ubi illa audiuit, do-erataib. i. mo trepidas egressa,ad ceteras ni stronas rettulit, postridieque ' ad Senatum copiosae matrumfamilias cateruae confluxerunt, deprecantes, Vna potius Vt duobus nupta fieret, quam una duae. Senatoribus vero, quae illa mulierum intemperies, δίquid sibi postulatio istaec vellet, mirantibus, & non ut paruae rei prodigium, illam verecundi sexus impudicam insaniam
pauescentibus, puer Papyrius publicum metum demit.Nam in medium curiae progressus, quid ipsi mater audire institisset quid matri ipse simulasset, sicuti fuerat, enarrauit. Nζci finis, iis clam me est memoriae proditu HeliumCaecinamTribun . iPleb. legem habuisse scriptam, paratamque qua Iulius Caesar se absente ferre iussisset, ut uxores liberorum quaerendorum causa quas, & quot vellent ducere Quiritibus liceret. Sed ea lex promulgata no fuit primumque ex Romanis Antonium duas in matrimonio mulieres habuisse, Plutarchus scriptum reliquit in collatione Demetrii de Antonii, his ver
δενὶ μιμαίω Valentinianus quoque Seuerae coniugis praedicatione in Iustinae amorem p cilcitus,cum neque subnixum tam liberis matrimonium soluere,& uxori ex qua Gratianum susceperat, repudium mittere sultineret, neque frenis amorem, quo puellam tantopere sibi laudatam deperibat,cohibere posset, alta, in Seuerae Iustinam uxorem superduxit,ex qua Valentinianum iuniorem sustulit. Ac ut facti eius turpitudinem amoliretur, lege sanxit, ut cuilibet duas simul uxores habere liceret: quemadmodum Socrates, teri . h... Paul. Diacon. F δί Nicephorus scribunt. Sed nec ea lex ac- p
cepta fuit. Nam Sc Iudaeos qui sol te hoc colore,quod pri.
mis generis humani satoribus polygamia propagandae ac t p. multiplicandae sobolis necessitate permissa fuisset, quasitorum vestigiis insistentes, plures sibi uxores habere licere ciues.
96쪽
existimabant, Impp. Theodos. Arcad. & Honor. pro hi
obasse indicio est, quod Vlpianus ait, ' si patronus qui libertamariumuis, du Xerat ei concubinam adhibuisset, inde coniecturam capimb- , nolle eum nuptam habere quoniam cum uxore concubina
Io. . haberi non posset. Idem ipsum Constantini magniConstitu-
' - sante matrimonio cocubinam penes le habere. Quamobrem cellius eam quae lucta consuetaque osset cum eo,in cuius manu m cipioque alia matrimonii causa soret , probrosam habitam, M. . lege Numa ostendit, ieiusmodique mulieres, quae cum eo σ cui uxor esset, Corpus misceret, pellicos appellatas, ibi de tradit. Quod &Caium Flaccum lib.de Iure Papyriano scripssisse Paulus lib. x .ad L. Iulia& Pap. notauerat. 3Caeterum sunt M
Per totidem menses a funere com is uxor, Sumnet in didua tristiasigna domo. Idem lib.I M. Annus erat decimum cum Tu receperat orbem Hic numerus magno tunc in sonore fuit. Et in OX. suetos igitur numerosseruauit in anno.
97쪽
Hoc lutet spatio mina mus a unum. Quamobrem cum foederis inter Octauiu Caesarem dc A ntonium faciendi causa, Octauiam illius sororem huic nuptum dari placuisset,& ea legibus prohiberetur nuptias cotrahcro, quod M Marcellum paulo ante mortuum lugerct, nec id decem menses a viri morte effluxissent,per senatu legibus solui eam gratiamque ei legitimi luctus temporis fieri necesse fuit
quod apud Senecam Epist. lxv. ad Luciliu legitur: Momum Oe- minis ad lugendum costituisse maiore , de anno Vtique Romuli ιιι i ta liqui dece dutaxat mollibus constabat ut fusca Macrobiostractatur, non de anni suis temporibus ordinata dimensione accipiendum est. Eodemque modo Legitimum luctus tempus in Iureconsultorum scriptis interpretandum adfirmo. Primi namque Gratianus, Valentinianus,& Theodos Impp. luctus tempus duobus mensibus auctum,ando definiere,ut ex eoru constitutione in C. Theodos. relata constat, quae ita habet. sscuaeua minis perdito marato intra anni spatium alter esinarat cis flue ans Dere sparum enim temporispost decem mensesseruadum adiicιmus,in tamet si id exiguum putemus, probrosi, inula notis, bonestioris,nobilis cyVepersonae G decore iure priuetur c c. Indeque colligi potest Apuleium qui annui luctus temporis mentione faciat, aut se post eorum Imperatorum aetatem, aut eorum seculo vixisse. Apud eum enim Charite Lepolemii nuptias cius ambientehac excusatione repellit, quod nodum annum luctus compleuisset: At Caligula die suo natali, quo Augusti templuconsecrauit, ut ad spectacula quae edebat, omnes coueniret, luctus inhibuisse,& praeterea viduis intra constitutum legitimum tempus, nubere nisi praegnantes cssent,concessisse fer- tua tur. Verba Dionis, x quae hoc comprobat haec sunt. η πανθαι ἔπι χεν, α, 'is γυιο μι τοί πιόνων ἰγγ ια ς γα-μMς κ in 'Ni ντης γονου, α γ mi irim sex
Plane Heliogabalus quemadmodum Xiphilin. narrat, cum Pomponio Basso e vivis sublato, quem vel ea praecipue de causa reu postulari curauit,ut ab uxore cuius ipsc amore fia-
98쪽
grabat, diuelleret eam protinus duxit, nullo ad lugedum vi. rum spatio dato. Eadem obseruatione spreta,Ariadna Zenonis Isaurici uxor quadragesimo a viri obitu die Anastasio
nupsit, ut a Zonara refertur. Qua autem ratione intra annum luctus nubere mulier prohibebatur,eade, post missum ex iusta causa repta itum, alii nubendi potestatem,exImpp. Theodos. de Valent in . constitutione, non habebat: ne, ut ipsi aiunt,de prole dubitandi occasio daretur. Idemque tempus, etiam bona gratia dc communi consensu dis ruto matrimonio, expectandum mulieri esse, antequam in alterius manum conueniretamp. Anastasius constituit. . Cum vero sine probabili ac legitima causa mulier a viro diuerterat, conubium ei cum alio ante transactum quinquennium,non erat . , Illud conseque ter tractandum Occurrit, an cum ea quae ex alio praegnans Sc grauida esset matrimonium iure conini hi potuerit. Quam quaestionem ex facto olim accidisse, memini me apud Dionem si legere, Nam cum ardenti Liuiae ducendae amore flagraret Augustus, et iisque desiderio mora inde afferri videretur quod ea ex Nerone sextum iam mensem grauida esset, Pontifices consuluisse dicitur, an fas esset
praegnantem ducere. od illi hac distinctione dissoluerunt ut siquidem ex quo grauida foret, dubium atque incertum esset, nuptiae differendae essent: Sin autem constaret ex quo concepisset, nihil prohibere quin duceretur: Itaque licere sibi quod libebat Augustus videns, Liuiam protinus duxit. Id quod etiam Tacitus lib. r. breuiter perstrinxit, his verbis: Abducta Neroni uxor,&consulti per ludibrium Pontifices
an concepto necdum edito parturite nuberet. Suetonius ita paucis narrat.ν Cum Scribonia diuortium fecit, pertaesus morum peruersitatem eius,ac statim Liuiam Drusillam matrimonio Tiberii Neronis quidem prae gnantem abduxit, dilexisque ac prob siit mulce σperseueranter.Idem in Tiberio, de eius patre ages. Uxorem Liuiam Drusillam,ω tun rauidam, iam apud se Tiberium enixam, perenti Aurusio concessit: Non abs re igitur festinatas has Liuiae nuptias, quae nec maxima aspicione carerent, ' Antonius probri loco Augusto obiecit, i quas etiam eleganter Prudentius ita exagitat, libr. I. contra Symmacta.
99쪽
adiecerasacrumferet quo Liuia Iuno, Non minus infamis thalami sortita cubile, Quam quum raterno caluit Saturnia lecto.
Nondum maternum partu vacua erat alvu us
Concepi que viri obolem paritura gerebat Pronuba, iamtrauidaefulcrumteniale paratur: Iam θοUim,scliente utero nubentis, amicos
Aduocat, hausiterilem certus Ore iam sibi pactam.
Vitricus ante venit tardumpraefervidus ortum Privigni nondum geniti,mox editur inter Fescennina inouo proles aliena marito. I ue Deum sortes pollinis antra dederunt Consilium,nunquam mebus nam cedere ted. GResonsium est, qVae cum praegnans noua nupta iugatur.
Quinetum Octauiam Augusti sororem post Marcelli viri
eius mortem adhuc grauidam,Vetreque pleno Antonio deuponsam Dio. lib. xlviii. ita scribit. α, τα τα τυ γαις οσα δελφοάγαυοῆx , 'rω A Wπν ω επMAl ο νηρ - Γετελευτπγαια, κώουσα - Παταρον ματαβολη ἔχυσο m. Martiam quoque uxorem tum ex se grauidam petenti in Hortensio Catonem Vtice sem concessisse Plutarchus restri: Ceterum
Liuia apud Augustu,Claudium Drusum Nerone intra triuis Diues, si mensium spatium peperit,quem natum, Augustus patri Tyberio reddidit. Ea res ioci materia,ut Dio aulior est, 3 pr buit indeque peruulgatus fuit Senarius Graecus, quo significatur fortunatis vel trimestres nasci liberos: Quod deinde in vulgi sermone tritum prouerbiu abiit. Qua de re pro Graecis Dionis. Suetonii Latina verba subiungam: Patre,ait, Clau6 C. saris, Drusum olim D ecimum,mox Neronempraenomine, Liuia cum uetus rauida nupsi et, intra mensim tertium peperit fuliques-Ipicio exiitrico per adulterii cossetudine procreat; Statim certe mulgatus est versiis , m- ζα υ π -α initii. At vel tricesimo die patet fieri ex uxore,Caligula gloriosu duxit. Eaq; gratia Milonia Caesoniam adulterio sibi ante cognitam Sc iam tum partui propinquam duxisse eum Dio narrat. Qua de rc ita s.M.L-. Suetonius.ρ Caesoniam neque facie in gni, neque aetate intum ma si et tremque iam ex alio viro iiiiij liarum ed luxuriae ac lasciuiae perditae, O ardentius γ' constantius amauit:vt pepe chlamideeelisque&g4-
100쪽
M B. BRIS SONII DE IURE CONVB.
Iea armatam, iuxta adequitantem militibus Ubnderit, amicis mera etiam nudam. Quam enixa uxorio nomine dignatus e hvno atque eodem dieρνο Ius, Ο maritumst eius, ' patrem infamis ex ea nate. Augustium porro, ex Liuia liberorum nihil quicquam sustu- lille, infantemque unicum qui conceptus fuerat, abortivum . DAMD - & immaturum editum Suetonius testis est 7 Tacit. lib. v. de Liuia. Exin C sar cupidine formς aufert marito incertum an inuitam adeo properus ut ne spatio quidem ad enitendum dato Penatibus suis grauidam induxerit. Nullam posthac sobolem edidit, sed sanguini Augusta per coniunctionem Aggripinae & Germanicς adnexa comunes pronepotes habuit. Ex quo interpretadu est, quod ait Plinius. s quaedam
gitnunt, sicut Augustus m Liuia. Na Augustus ex priore uxore Scribonia liberos suscepitc Vicissi in & Liuia ex priore viro Druso lucti tame inter se nihil liberoru procrearui. Similes nuptias refert Plut . in Silla. Πομπ iον γὲ - δειλοι ος οἰκειω-
farias nuptias cum virginibus Vestalibus contrahi potuisse, certissimum est. Heliogabalum tamen humani generis portentum,Aquiliam Seueram vestalem duxisse narratXiphilinus in Heliogabalo, inquiens, et wπαλυ λ ἐκηλ taetr-
- -χυνε. Quod ita perstrinxit Lampridius in eius vita, In rumginem Vestalem incessum admisit. Atque haec habui,quaede legitimis incestisque Quiritium coniugiis dicerem,quae vi sunt, uti nam breuia videantur.