장음표시 사용
111쪽
ad hunc ipsam Ciceronis locum respexerit Quinctilianus, cum ita scribit r Rhetoriacen quidam eandem civilitatem esse judica-zerunt. Ciceroscientia civilis partem vocat.
Civilis autem scientia idem quod sapientia eis. Sed de postremis verbis pene adsentio Robortellio ', qui Quinctilianum Cice
ronis mentem assecutum esse negat. NC-
que enim Tullius *pientiam universe per civilem scientiam intellexit ; sed mλgiata, cuius Rhetorice pars est credita, tum quia ab ea materiam capit, tum quod eloquentia politicae subserviat, ac eius sit, ut Graeci appellant, myργος η, seu Nisi fortasse Quinctilianus per sapientiam haut aliud,quam civilem prudentiam, intellexit: quod non displicet. Atque ex his abunde liquere arbitror, quae sit Rhetoricae materia, officium, finis ; tum autem, quomodo per ea Rhetorica a Dialectica distingua
tur . Nunc accedamus ad principia, ac caussas, a quibus, velut fonte, manat Omnis eloquentia.
112쪽
tribusprincipiis , quibiu eloquentia
paratur. Occurritur argumentis Sexti
Fbit ubi, qui eloquentiam sobus naturae beneficio acquiri putabat. 6onsi
runtur Aristotelis , seceronis loca, quibus aliquam esse eloquentiae artem ostendunt. Exercitationis necessitas. Residuntur, qui cum Euagora putarunt, pia exercitatione, hoc est absique artis praeceptis, comparari eloquentiam poysi. Imitati ub arte, mel usu conmnetur UT I Caeterae artes, ita Rhetorice quoq; tribus comparatur: natura, quae inci .pit; arte, quae dirigit; & usu, qui perficit. Verum non defitere olim, qui ambigerent, an Rhetorice etiam artibus sit annumeranda . Solam enim naturam eius magistram putabant, atq;, ut e Longino cognoscere est, μι-, inquiebant, metae ταότα, τι πιφυκίνα Ac Sextus quidem Philo se-ε ulla are ad phus, cum aliis argumentis hanc confir α - ' 'G iij mare
113쪽
mare sciatentiam nititur ; tum eo, quod multi , qui nunquam didicere Rhetoricen, Oratoria facultate praestiterunt: quomodo inter alios Demadem ex remige repente Oratorem factum ait: tum item, quod plurimi, qui omnia artis praecepta didicerant, cum ad forum ac judicia ventum esset, plane fitcrunt inepti, ac elingues. Nonnemo hodieque sequitur Sexti opinionem, tanquam κυμαν LEM : verum, Ut verbis utar Nasenis, Errat, ut a ventis discordibio acta phase . Nam si Demades; aliique, tantum pΟ- tuerunt solius ductu naturae: quid non de iis sperandum fuisset, si artoni addidissent; quae naturam, Crebro alioqui in silebras impingentem, dirigit; unde dux certior, quam natura , a Cicerone appellatur. Idem indicat antiquus ille senarius:
aut titeras didicere, his tanto vident. Nec abhorret ab hac sententia Tertulialianus, cuius illud libro de Idololatria: Literaturam, instrumentum esse ad omnem
vitam. Hortensio Vero nequaquam ars
defuit, quamquam Tullius pro inlinctim
114쪽
napurae tribuat eloquentiam eius; cui semmam, inquit, copiam facultatemque dicen di , natura largita eis. iEx quo lane haut aliud evincere est , quis Hortensium scuius ctiam filiam, Hortensiam, patris retulisse eloquentiam, Valerius 4 , & Fabius auctores sunt 2 plurimum debuisse naturae, ' 'i' 'atque ingenio: quae vim adferre maximam ad dicendum, etiam L. Crassiis ait apud Cicer. lib. I. de Orat. atque idem usus quotidianus non obscure cofirmat. Nam quod multi, vel nihil, vel parum, fuerint arte hac adjuti; id ex eo est, quod natura deerat;
cum alterius, ut poetae Verbis utar, t Lirio t. N. tera poseat opem res, cx co uret amIce I a que , ut Sallustius in alia re ait, utrum- in prineipio
que per se ruagens alterum alterius auxilio
Posse vero ea, quae natura recte fiunt, in artis praecepta redigi,clare ostendit Tu Llius lib. II. de Oratore. Etenim, inquit, cum pleris tonere, or nulla ratione, caussasin foro dican nonulli autem propter exercitationem,autpropter consuetu2inem aliquam, callidius
id actant: non est dubium, quin squis animadvertit, quid M, quare aly mebui, quam alij, dicant f is, si non plane artem, at quasi
artem quandam invenerit.Es vero hic locus
115쪽
Io4 DE RHETORICES NATURA omnino ex Aristotele expressiis : tantum
illo hi scriptores discrepant, quod Tullius repiciat ossicium oratoris; quia ait caussas posse observari, cur quidam temere, alij consuetudine, bene. scant : Aristoteles vero de fine agat ; quia ait notari posseisiversales caussas, cur alij temere, alij consuetudine persuadeatit. Scribit enim:
itatur, & illi, Plurimum prosecto differunt ossicium, acci ό..hὰρ eo finis Rhetoricae i cum innumeri bene dia qui non persiladeant. QVare pro- .pemodum mihi caussam sitam probet, Cui Tullius minus hoc loco videatur mentem Aristotelis cepisse. Vtut est , vel hinc Ii- quet, Rhetoricam non esse solius naturae beneficium, cum sint caussae, cur quidam fpersuadeant temere, quidam Cosiletudine, easque caussas liceat ὀδο-ῶν, ut Aristote- Ies loquitur, atque in artem redigere. Pr fecto rerum quidem principia inge o ac- -cepta scrimus: at si gulorum tempus, atq; modum, e disciplinis addiscimus: estque in ' ι hac quoque sententia Dionysius Longinus; quem vide libri pene initio, ubi re-
116쪽
Atque ex his quidem , quae hactenus diximus, liquere arbitror, eloquentiam originem capere ex natura; incrementum ex artis praeceptis. His vero duobus ustis accedat necesse est, juxta illud poetae: Solus artifices qui facit, usus erit. Optime hac de re Theon in Proymnasinatis: πῖς βουλοθιενοις λοφελ κα νοῶντα τε Α'πελ- λου, 'κ Πρωτο-- Α'νπιφίλου εργα, ἐάν-eαι ι γώφειν δ χ ρίζαν ύτω e ς ρηπρc ν
sudiosis nihil profuerit cognovisse C pellis. Protogenis, se Antiphili tabulas, nis eri
pingere tenta terint: ita eloquentia cupiditate captis, neque excogitationum copia, Neque puritab orationis, neque compositionis concinnitas, neque auditiopraeclara, denique nihil bonorum omnium, quae Rhetorica com
plectitur, utile esse poterit,nisi quirique is ipse
quotidie scribendo sese exerceat. Sane quantum rectae exercitationi debeat Orator, vel argumento est, quod non G v desuere,
117쪽
defuere, qui cloquentiam sela hac acqui ri poste 'opinarentur. Ita Plinius lib. V i: Video , inquit, multos larvo ingenio, literis nullis, ut bene agerent, agendo consecutos. Versim etsi ari nihil potest sine exercitati0ne, & Contra exercitatio plurimum pol- let sine arte: non propterea solam sufficere exercitationem, credi debet. Potius audiendus est Crassus apud Tullium l. de Orat. Uim inquit: In quo fallit eos , quod audierunt dicendo homines, ut dicant,oficere 'solere,. Verum etiam istud dicitur,pervers . dicere homines perverse dicendo facisiime consequi: Sed &Syrianus, Hermogenis in- terpres, reprehedit Euagoram Sophistam, qui stabuebat, dicendi facultatem dicen- do assidue citra artis praecepta comparari post C. Porro tribus illis, quae ad artem requiri . diximus, nonnulli adjiciunt imitationemrcosque inter magister Herennianus. Ve- rum ea usus, sive exercitationis, pars est: i nisi quis arti subjicere malit: quod Fabius Dcit lib. III. cap.V.CAp. IX.
118쪽
De Rhetorices impentione, praecipui quei eius irris scriptoribus qua Graecos. ercur--Vnde dia ctus sit. Lingua Mercurio dicata. rigor opus eloquentium. Hercules
Galgicuae, eloquentiaepraesera. Aufionius i stratur. Polymneia pantomimis praeiar. Roma hisemel iterumque exacti. Fuisse eos ante Augustum, ostenditur. Volsi ludν, χειρ φοι. T Ω- fuisse Pitthei Rhetorica , quae Pausaniae aevo exstabant. Vt a diabus initiis pausiatim ars sitprogressa e ae te miserat DemetriuF, secre-ptor libri ἐρεύωμαι. Item de aetate Diogenis Laertii, es Ammonj eius, cuius in Porphyrium ,ra Aristotelem, mmentari, exstant. UX ijs, quae proximo diximus, satis li-- quet, quamquam ad comparandam cloquentiam nihil absque natura ars possit; multum autem absque arte valeat natura:
119쪽
interpretandis. 1ertia animi. . 'interpreta- tionis.
tamen ne iis quidem, qui a natura Caeteris sunt feliciores, nedum ipgeniis mediocri bus, negligendam esse artis culturam dicum orator Consummatus, nisi ex utroque, pro- duci non possit. uare minime aequum est, ut ingrato
eorum nomina silentio involvamus , qui primi h c artem invenerunt, vel melio- rem ad posteros transiniserunt. Quae cain saest, cur de repertoribus eius, ac praeci- puis striptoribus, agendum hoc loco pu tarim: praesertim quia ei res non selum fa-pcit ad testandum gratum erga eos artimum, qui jam olim bene de nobis meriti sitiit: sed etiam lucem veteribus scriptoribus adfert, & liberalem omnino, ac jucundam cognitionem habet. AEgypth, ac poetae, inventionem Rheta Itoricae tribuunt Mercurio, qui λο μος Grae- '
120쪽
pretium fuerit operae consillius Apolloni j interpres . Ac propterea etiam in hO- uiritib. i.Ar. roscopo eloquetium Mercurius statuitur;ut 'ad' Iulius Firmicus indicat lib. 11I. Astronom. H stvhai Cap. VIII. XI. XIV. & alibi. Antiqui Celtae tamemnon Mercurium, sed Herculem fe-i Cere eloquentiae praesidem; qua de re L cianum vide in απροσλαλια, sive Qui vero Rhetoricae inventionem Polyhymniae, sive Polymnetae,ab antiquis trib tam putant ; hi plane infirmo nituntur tibicine. Movit eos Ausenh 'l' illud:
h. Sed Lucianus lib., ὀρχεστως disertim
Polymneiam praesidem iacit των χειρονορονι sive pantomimorum; quibus, ut singula verba gestibus sitis exprimere valeant, se-lici memoria opus est; a qua Polymneiae nomen inditum. Luciano quoque adsentit Cassiodorus, qui lib. IV. epist. Ult. scribit: His sent additae orchesiarum loquacissiama manus, linguos digiti ,silentium clamo-s2m, ispositio tacita quam M a Polymneia reperis narratur , offendens homines posse sine oris ad tu Iuum velis declarare . Itaque adsentior iis, qui Ausonu locum interpretantur de eapse saltantium, seu pan