Logica utens, sivè Disputationes scholasticae, super universam materiam dialecticam clarâ brevitate & magnâ claritate concinnatae, ... Authore P. Woltero Schopen, ..

21쪽

Obiicies I. Logica artificialis alia est Docens alia Utens ergo esst duplex. Resipoli deo dist1nguendo antecedenS, ita ut una species sit propria, altera impropria C. Secus Nego antecedens, & consequentiam.

Instabis: Logica Docens sine Utente non est persecta, eri tam Utens quam Docens est propria species, quarum quUibet sieo sim est Logica in adsequata, conjunctim vero sint tota Logica: probatur anzeCedens: non potest doceri quomodo fiat Syllogisimus nisi fiat proba ergo &C. Respondeo Negando antecedenS, probationem distinguo , nisi fiat proba vel in materia Logica vel aliena C. necessario Logica N. antecedenS, dc Consequentiam. bd autem siepe fiat in materia Logina per accidens est. Instabis: non potest doceri quomodo fiat Syllogisinus,nisi fiat exercitium in materia Logica,ergo &c. probatur antecedens: definire terminum, figuram, haec dividere, sunt exercitia in materia Logica, sed sinE his non potest doceri Syllogismus, ergo &C. Respondeo Negando antecedenS, probationis minorem distinguo: sine his spectan-' tibus materialiter & in obliquo ad Logicam non potest doceri C. spectantibus fir- maliter N. minorem, quidquid fit signate,

est tormaliter Logica, quidquid exercite

22쪽

materialiter: imo licet haec sint exercitia . non tamen qua talia, sed quatenus docemtia sipectant directe ad Logicam. Obiicies II. Si tantum unica Logica foret , deberet dici simplex qualitas , hoc nequit dici: ergo nec illud: probatur minor: alias qui sciret unam Conclusionem siciret' omnes facere. Respondeo sequelam Negari

y0sse, quia haec quaestio est distincta ab il- la, an Logica sit una simplex qualitaS . Nego tamen minorem: probationem distinguo, qui sciret unam persecte,sciret omnes C. imperfecte N. pro quo bene adverte, ud periecte aliquid scias requiri notitiam constitutivorum &distinctivorum , unde nemo scit perfecte facere Syllogi sinum in Da-rij, nisi sciat per omneS mod OS. Instabis: in Logica sunt cognitiones &dissicultates numero & specie distinctae: er-g0 nec est simplex qualitaS nec unica. Respondeo distinguedo antecedenS: tendentes ad eundem finem, id est notitiam io mae Syllogisticae G ad diversas N. anteCe-cens: dico, licet Logica materialiter sit diversa, vel etiam connotative, & ab extrinseco v. g. infusa,& acquisita, unicam

tantum esti specifice docentem perfecto

disturrere.

23쪽

. . QUAESTIO II Isstu Oct distinguantur Dorem dy mens

habituales p r Ico: Loesca habitualisDocens &Utens M habitu is realiter distinguuntur: est contra Thomistas, & varios Scotistas clemente Scoti altercantes, sed his nun- . quam diu immorabor ad veritatem te , dens; dicitur autem notanter habitualis,

quia actuales inter se dc ab habituali realiter distinguunt facile omnes. Probatur et habent signa distinctionis realis,eri realiter distinguuntur:probatur antecedens, signa ex dicendis sunt separ tio actualis interduo , vel potentialis, vel proportionalis, id est quae se habent ut producens & productum , sed, emb. Minor Irobatur, multi habent utentem habitu em sine docente So e contra,ergo &c. Probatur Antecedens, multi persecie loquum tur latine obliti regularum Grammaticae,

ita & Syllosisinos ticiunt omnino perse-

ctos , obliti modorum: Tymnes Vero eXacte stiunt regulas & haesitant in exercitio, sepe.

Respondent: Tyrones ab extrinseco de- .ficere: fateor non sic stringi Adversalios squam cum his qui sunt obliti regularum, inec juvat dicere cum ncio tales non esse l

24쪽

dente, at non exhibente Concionatore respectu pietatiS. Confirmatur: Docens habitualis est iacilitas cognostendi regulas, Utens habitualis est facilitas iaciendi, ergo habent si1gna distinctionis. Probatur Consequentia: prima est principium secundae, sicut confectio praesiupponit docentem actualem: item siquis haberet Docentem periectam, ille per varios actus Utentis intenderet habitum Utentis, non Docentis, quia ille persectus est antecedenter. Tande Utens est facilitas exercendi in materia Logica praecise , aliis etiam Physica erit Logica Utens, sed Docens non est pro materia Logica praecise. Respondent,inferri quod distinguantur extrinsece, terminative&c. C. formaliter N. Contra est,quod non tantum in illis ubi est duplex potentia, sed etiam in eodem intellectu deducatur esse unus habitus sine alio, ergo &C. Obijcies: unus illorum habituum esset superfluus: ergo non sint realiter distinguendi. Probatur Antecedens: expedite sciens quomodo debeat fieri Syllogismus, etiam facilis est ad conficiendum, nisi ab extrinseco impediatur. Negando Antecedens cum probatione, ut de Tyronibus

25쪽

dicebam : imb plus insertur, quam

Adversarii velint, stilicet necDocentem MUtentem actuales distingui, at quia hieta-pe pertinaCiter experientiae negantur, vel oppositae putantur, transtat probatio sed non econtra v. g. Jurista oblitus dialecticae facilis esse potest ex dialectica semel habita. Instabis i talis non haberet Utentem habitualem artificialε, sed naturalem, si esset oblitus r ularum. Negando assumptsi essippono enim quod semel stiverit illas re- .gulas , unde ego vel alius oblitus Grammaticae non loquor latine per habitum in- fusum, sed illum quem acquisi aliquandostiens Grammaticam.

Instabis: licet distinguatur Docens ab Utete elicitiva ilest in materia aliena, non tamen directiva : ita quidam Scottitae communiter rejecti ab aliis, sed bene hanc duplicemUtentem distinguunt: peccatur autem in eo, qubd Utens in materia Logica directiva vocetur, hoc enim est Elius Docentis : unde Respondeo Negando aselumptum: licet enim uis fiat in materia Logica sicut Physica, quod alij sine rati ne negant, neque tamen ille uis dirigit, neque cum Docente indispensabiliter hamret , sive actualiter sive habitualiter silma

26쪽

Instabis: idem est habitus charitatis proximi & Dei, emb quoque unus est habitus Docentis ac Utentis. Respondeo Distinguendo Antecedens, si tendant in idem objectum formale C. aliter N. DocenS autem dirigit, Utens verb probat regulas di-' rigentes. Si dicas probando dirigit .Respondeo quatentiS utens nunquam inclinat ad dire ionem, licet ille usius saepe in obliquo

comitetur.

DISPUTATIO II.

De Qualitate Logicae. .

Potissimum dicenda intellies debent de

Logica Docente, quam solam proprie Logicam comprobavimus, de Utente cum addito , & post essentialia.utrinque qualitates eXaminandae veniunt, pro quarum notitia sit

QUAESTIO I. An Logica sis Seientia p

DIco: Logica non est scientia, nec ars &α se sed Modus vel Instrumentum sciendi rita ex professo, licet Graecis haec quoque Sententia tribuatur &Zabarellaeditavino, intelligitur autem de Docente , contra Scholam Subtilem, Angelicam, & Neutristicam in quibus docetur qubd Logica

27쪽

. 3α eens sit stientia, Utens verb arat & comira Simplicium, ac paucos alios volentes quod nec Utens, nec Docens sit ars: ego enim quanquam Biam Docentem proprio Logicam tuear, si tamen in gratiam temporum Utentem tradam, eam scientiam esse Volo, non autem Docentem, contra Duellum qui utramque ait este scientiam. Ne tamen sit lis de nomine , suppono primo cum communi, dari quinque habitus intellectuales, lateilectum vel Intelligentiam, intem, frudentiam, Sapiamtiam; Seientiam : Intellectus est habitis primorum principiorum: id est promptitudo cognoscendi per se nota V. g. totum est majus parte sua. Ars est habitus eum recta

ratione factivis , id est dictamen quomodo oporreat liquid iacere Nota ly facere.

Prudentia est habitis eum recta ratisne acti. vus vel eonsiliatimus tendens in objectum moralites bonum Vel malum. Sapientia es habitus inelinans inteilectum circa res alti s as universales v. g. circa Deum, possibilia ' M. Scientia est babitus noveniens a cogniti ne eerta ct evidente,de objecto necessarisper δε- monstrationem aequisita. Ex Aristotele primo poster. c. a. teste Scot. q. I. I Ulogi : vel si

est scientia actitatis, empis cognitio de tali objecto sic acquisita, quae vero sciuntur fidem, auditum, vel aliter faciunt scu

28쪽

entiam Lame sumptam. His adde Modum vel Instrumcntum sciendi velut sextum hahitum,

Suppono secundo: quod ars sit duplex: impropria, prout cuilibet habitui posset adaptari: ct propria, quam dixi esse habitum

tum recta rationefactivum, id est docentem

quomodo aliquid rationabiliter debet fieri: at quia fieri potest aliquid cum Zio intelle-i ctu, simul cum alia potentia, hinC arsi propria dividitur in liberalem & mechanicam: prima est promptitudo ad opera potissimum intellectualia, cuius sunt septem classes juxta Sententiam Communioremutpote Lingua, Tropus, Ratio, Numerus, TO-nus, Angulus, Astra: id est Grammatica, Rhetorica, Logica utens , Arithmetica Musica, Geometria & Astrologia, sed Poetis multa licent. Ars mechanica est dictamen intellectus circa res faciendas cum organiS CorporeiS , quae quoque septissi mis est: RuS, nem , arma, rateS, Vulnera, lana, i faber. id est agricultura, Venatio, armatura , naVigatio, chirurgia, textoria, fabrilis: sed sicut supra addidit ratio ut VersuS compleretur , ita hic multas omisit ne supe

grederetur, nisi per fabrilem omnes alias' intelligeret: his suppositis.

29쪽

-,batur Conclusibrimh. Aristoteles a. Metaph. & alij Clastici post ipsium vocant Logiςam modum sciendi et emo non est scientia: probatur Consequentia, quia ibidem inquit; est absurdu simul scientiam S modum sciendi acquirere ἔ. Respondent, per hoc Voluisse tantum iqubd non oporteat simul Logicae & Met physicae studere. Contra: idipsum est qubdmodoDoctores plurima ex Metaphysica ad LogiCam transferant, ijs enim demptis &his quae ad Dialecticam pertinent, nihilsiu-perest, unde faCiant scientiam, ubi tantum modus sciendi est.Confirmatur: 6.Metaph. facit mentionem scientiarum non Logicae et nec valet, realium, quia & Logicam docebo realem ; deinde I. p. res Logicas vocat problemata instrumentaria; & I. Rheto. dicit qui dialecticam ut scientiam

instituere conatur, ejus naturam interumere videtur.

Respondet Poncius,per hoc velle Log, cam non tantum vertari circa objectum, . sed etiam quod doceat quomodo debeat ifieri , sed praeterquam quod hoc alijs Veris lias Enet qua Docens in modus sciendi, qua Utens scientia, l. c. eplicite dialectμ lcam vetat scientiam dici, quidquid autem lest Docentis Logicae formaliter, ad diale- icticam pertinet, reliqua materialiter, Vel aut Metaphysicam. Re-

30쪽

Respondet author ci. Mastrius & compendiatores ejus: Logica est modus sciendi objective C. irmaliter N. Contra: Logica formalis est modus siciendi formalis, Logica Objectiva est modus siciendi objectivus, ipsa enim formaliter est habitus dirigens,

docens verum a falsio dis Cernere. Confirmatur: apprehensio formalis,est actus intellectus, objectiva,res quae apprehenditur uXta omnes, ergo Logica formalis est ha-

bitus intellectus , objectiva ipsi1 modi sciendi objective sumpti, id est regulae cognitae. Probatur secundo: LogicaDocens non habet conditiones ad scientiam requisitas ergo &c.Antecedens probatur a Rebarella quia non est de necessarijs sed in efficaciter, quia statim. Respondent: res Logicas esse continge tes quoad existentiam C. quoad essentiam N. aliter ergo probatur: quia non est per demonstrationem acquisita ergo &c. Respondent per demonstrationem artificialem non est aCquisita C. naturalem N. Contra: demonstratio naturalis significatali'uod artificiale naturale quod est enschimericum , licet demonstratio si indetur in primis principijs , ipsa tamen est prino, pale artificium Logicum , alias quoque ei,

minaretur necessitas dialecticae.

Respondent alij, Negando suppositum