장음표시 사용
311쪽
goχ 0ntagm.Rom. ri ac Parr.Lib.urit. TV. solum in testamento militis , sed in dote etiam relegata mulieri l. 8 I. 3. I. A. eod. Contra jure codicis Falcidia indignus videtur herei, si inventarium facere neglexerit t. MD. C. de iur. del. ex legatis etiam, quae is integra solvit errore juris, nullam Falcidiae nomine condictionem habetit 9. QA t. Iure vero novissimo Falcidiam heres retinere nequit in re legata, quam in familiae, aut agnationis gratiam testator alienari vetuerit novell. iam c. II. Qui enim alienationem certae rei vetat, Falcidiae quoque in ea detractionem interdixisse videtur; alias elusoria seret deiuncti voluntas. m. nique , ne singula persequar, de subreptione rei hereditariae convictus heres in favorem legatarim rum Falcidiam detrahere prohibetur L movcti. I.
e. a. Vid. Strycla in cauri x s. 22. m. Σ. II. l
LIcet hodie essedia iuris inter legata di fideicom
missa nihil interst, eaque causa Triboniana fuerit , ut de utrisque conjunctim in pandectis ret, inter eadem tamen immane quantum. Olim Intererat . Legata enim necessitate juris astringebam tur, ac praesto erat adversus heredem actio , qui voluntatem defuncti negligeret contrai sideico missat pudore tantum continebantur i. rura
restituere'rogati essent. Totius disserentiae s rapioinde pendebat, quod legata quidem, verbis eluit,hus , fideicommissa precative relinquerenturiUlpiam frum, a s. II. Cum enim, uti quia i kM irajus esse Decemviri statuiseot , isque legare tam
312쪽
lummodo censeretur, qui de rebus suis veluti t is gem testamento diceret, nullam juris necessitatem fideicommissa videbantur habere, in quibus legis latoris exemplo verbis civilibus usus testator haud esset. Formulae enim fideicommissi precativae erannveluti heres, fidei tuae committo, peto, volo, pr eor , illud Maevio dari. Proinde, ut alicujus pre-Cα contemnere alias impune licet, ita & in fidei. commissis fidem impune fallere licebat heredi . Hinc facile constat, non temere 'quempiam fidei, commisisse olim, sed eo tandem patresfamilias do venisse, cum res aliter ad fideicommissarium per.
venire non posset. ΙΙ. Porro ut de fideicommissorum apud Romanos origine constet, repetendum memoria est, e T . alieno testamento Romae capere complusculos non
potuisse. Ejusmodi, ne singulos nemorem, deportati, peregrini erant. Quapropter, cum eis legari non posset, fidei testator committebat heredis, si quid ipsis praestari vellet. Verum enimvero, Vinconiana rogatione lata, fideicommissa sua sponte
quidem increbrescentia incrementum longe uberrimum acceperunt. Cum enim, ut supra vidimus, lex' conia mulierum hereditates coercuisset , si quis aut totam hereditatem, aut*ultra, quam per legem eapere ea posset , ad mulierem pervenire
vellet, elusurus legis asperitatem ad fideicommissa confugiebat. Et honesti quidem heredes fidei suae a testatore commissa statim exequebantur; subdolivero homines fidem fallebant impune, & insignia fidei , aut improbitatis exempla in ea re veteres posteritati'servarunt Cicer. do M. 2. 38. Verumtii tanta sanctitudine morum olim fidem plerosque servasse crediderim. Proinde ne per civium honeεύlli statem
313쪽
3 4 SFntagm.RomJuris, ac PatriLib.LLmLXXIII. statem Voconianae rogationi fraus fieret, sacramen. to adactos eos aliquando novimus , ne contra logem Voconiam quid restituerent, ut ibidem a Cucerone proditum. Atque ea quidem in re juvabit advertere, eam Civitatum conditionem esse, ut in legibus scribundis cives potius, omniumque commo. da, quam homines,& singulorum pudor aliquando spectari debeant. Sane Voconianae rogationis exemplum ostendit, veteres legum latores ipsius honestatis quandoque oblitos videri commodo Civitatis inservientes, ac miro quidem certamine honestum civem cum honesto homine commisisse. Nam comtra legem Voconiam hereditatem restituere roga.tus si desuncti mandatum exequeretur , inhonestus civis ; sin secus, videbatur inhonestus homo. Uerum optime ego actum cum Civitate putarim,
si quam legem tantum honesti homines conentur
III. Cum igitur fideicommissa ab arbitrio M.
redum penderent olim, eis persequendis nusquam actio prodita veteri jure fuit , atque inter perrudiam , ac probitatem fluctuarunt ad Augustum usque. Is primus favorabilia fideicommissa ratus , atque eo quoque nomine populi favorem captans, aucto. ritatem suam Consules interponere jussit adversus
eos, qui fidei suae commissa non exequerentur, e que perventum tandem , ut Praetor etiam creare.
tur, qui de fideicommissis jus diceret f. I. h. t.
Ceterum fideicommissa non ejusdem sunt generis ratia enim dicuntur uniυersalia, quae totius herdiditatis, ejusve certae partis restitutione continent;
alia vero particularia, seu finguiaria potius, quibus res singulae restitui iubentur.. - Haec quidem legatis exaequavit Iustinianus I. a. c. eomm. M IS. illa
314쪽
De fideicommisf. hereditat. gos
sub veteri jure manere voluit. Proinde, ut ordine procedat suscepta disputatio, primum de fidei commissis universalibus ς deinde de singularibus cum Imperatore videbimus.1 U. Principio fideicommissum universale definiri potest obliqua ratio acquirendae hereditatis. Ejusmodi fideicommissum instituturus primum sibi. scribere debet heredem ; deinde eumdem rogare, ut hereditatem, ejusve partem, alteri restituat a. h. t. Fideicommissa autem illud prae hereditate directa singulare habent, quod non solum pure, aut sub conditione relinqui possunt , verum in diem etiam, aut ex certo die . Tantundem in directa heredis institutione testatori non licet, ne cum testamento decedens, intermedio tempore, aut ante prae stitutam fideicommisso diem, intestatus videatur contra juris regulam, quae paganum quempiam partim testatum, partim intestatum obire non patitur. Eadem juris subtilitas fideicommisso non obstat, quia, hereditate quandocumque restituta, heres mduciarius adhuc heres fingitur ex recepta juris regula , semel heredem factum non desinere heredem esse L88. F. de heri inst. Haec tamen regula, qua mdeicommissa sustinebantur olim, ipsis exequundis saepiuscule erat impedimento. Nimirum restituta here. ditate, ejus quidem emolumentum redibat ad fidebcommissarium; heres vero fiduciarius a creditoribus hereditariis adhuc conveniri poterat. Cum igitur ob ejusmodi incommodum testamenta vulgo desereremtur, ideoque fideicommissa corruerent, Senatusconsulto Trebelliano sub Nerone placuit, ut, heredit, te ex fideicommissi causa restituta, actiones Omnes, quae in heredem, & heredi competerent, transirent in eum , cui hereditas restituta flaret g. 4. Tom.H. V h. t.
315쪽
3o6 Θntagm.Rom. ris, ac PatritibIL LXXm. h. t. Uerum ne ita quidem incommodo omnino consultum . Cum enim adhuc post Senatusconsultum Trebellianum actiones directae penes her dem fiduciarium serent, eique opus exceptione restitutae hereditatis esset, ut a creditorum molestia se expediret , plerique adire recusabant heredita tem , unde sine emolumento incommodum quam doque metuerent. Proinde, ossa veluti objecta, ad adeundas hereditates heredes illici oportebat. Ιgbtur Senatusconsulto Pegasiano sub Vespasiano cautum , ut heres fiduciarius hereditatem restituere ro.
gatus quartam sibi retinere posset, eique jus haud absimile ab eo datum , quod heredi directe insti.
tuto lex Falcidia concessit , si legatis praegravaretur hereditas s. h. t. Ita tandem per Senatum lex Falcidia ad fideicommissarias hereditates producta fuit. Inde factum, ut quarta isthaec ex Sena tusconsulto debita a veteribus Falcidia appelletur I. I 8. O' ς 3. F. ad L Fale. &, quibuscumque casibus Falcidia cessat , Trebellianica etiam denegari possit. U. Ceterum Senatusconsulto Pagasano lato, Trebelliano sua vis stetit adhuc, si non ultra dodrantem ab herede fiduciario restituendum esset :quo casu tamen actiones pro rata competebant in
heredem fiduciarium quidem jure civili, in fidei.
commissarium vero ex Senatusconsulto Trebelliano, tamquam in heredem g. 6. h. t. Tandem igitur locus Pegasiano patebat, si quis ultra dodrantem restituere rogatus seret. Ea enim in specie heres fiduciarius, retenta quarta, dodrantem hereditatis Ddeicommissario restituebat d. 6. An Uerum ne ob quartae retentionem in solum fiduciarium a creditoribus hereditariis actiones intenderentur, stipula
316쪽
De sdeicommisi. hereditu. 3πtiones interponebantur, ut quisque pro rata hereditatis conveniretur: has stipulationes partis pro parie dictas suisse scribit Ulpianus fragm. 23. IS. Quod si fiduciarius heres totam hereditatem restituere mallet, actiones emptae, oe venditae her ditatis interponebantur d. 6. h. t. Uerum ejusmodi stipulationes captiosae Iustiniano visae . Siquidem , iis interpositis, fiduciarium heredem creditores adhuc convenire poterant, licet solutum a fideicommissario repetere jus ei foret. Proinde Imperator , explosis veteris juris ambagibus, si quid utile in Pagasano foret, in Trebellianum Senatusconsultum transferri jussit, & hereditates tantum ex Trebelliano restitui. Quartam igitur, ejusve supplementum, heredem fiduciarium ex Trebelliano retinere voluit; ex eodem inter fiduciarium, &fideicommissarium actiones pro rata dividi. Quod
si scriptus heres adire recusaret, cogi eum a Praetore voluit, ut hereditatem adiret, eamque statim fideicommissario restitueret, nullo nec damno, nec commodo apud fiduciarium remanente g. 7. b. t. Sed & jure novissimo novell. I. e. r. h. I. si fiduciarius adire recuset , deficientibus coheredibus , aut substitutis, ipse fideicommissarius adire potest . Quae quidem omnia intelliguntur non solum , si fiduciarius scriptus heres ex asse suerit, verum etiam , si , coheredibus acceptis', ex parte sit institutus f. 8. h. t. At vero si suis, aliqua re praece
pia , totam hereditatem restituere rogetur, eaquere contentus totam hereditatem restituere maluerit , contra fideicommissarium transeunt actiones omnes in solidum f. 9. h. LVI. Porro non tantum heres fideicommissaria
hereditatis restitutione gravari potest , verum ra
317쪽
gos Ontagm.Rom. ris,ae PatriLib.ILT L ILLipse fideicommissarius recte rogatur a testatore, Ut, quod accepit, totum, partemve restituat h r. qua in specie primus dumtaxat heres quartae ret, nendae jus habet t. s. β. I. β. ad DR. Falciae Tam tum si primus heres priori fideicommissario donatu. rus quartam sibi non retinuerit, fideicommissarius restituere rogatus eam detrahere non prohibetur LI. 3. I9. ff. ad Senatusc. Trebest. At vero, cum fideicommissorum origo ab heredum fide manarit, Ordinaria probatione ea quidem haud indigent l. sit C. de Meicomm. Hinc moriturus etiam ab in. testato heredum legitimorum fideicommittere non prohibetur ε. Io. b. t. Neque absurdum videri di
cas, ut heres legitimus, qui a desuncto nihil acceperit, fideicommisso gravetur. Is enim licet ab ipsa lege hereditatem accipiat , ex tacito tamen defuncti iudicio hereditatem agnoscit , qui extra neos instituere potuisset. Quod si praesentis here. dis fideicommissum a testatore suerit, idque neque scriptura, neque legitimo testium numero probari queat , fideicommissarius de calumnia juratus heredi jusjurandum deserre potest ἔ eoque casu vel ab herede jurandum fidei suae nihil commissum es.se, vel extremi mandati fides implenda g. I a. h. t. Ο ult. C. de fideic. VII. Nondum hinc abire me sinunt interpretes: momentosa enim, & in foro frequens quaestio definiatur , oportet, nimirum, an liberi universali mdeicommisso gravati duplicem quartam, legitimam scilicet, & Trebellianicam, ex paterna queant he reditate deducere . Veteres glossatores plerique omnes duplicis quartae detractionem in ea specie liberis asseruerunt. Sane Baldus, & Iason suo quidem aevo eam sententiam apud Omnes Gentes idi
318쪽
De Melaommiss hereditat. 3ostgum gloria florentes receptam fuisse testantur ad
auth. res, quae . C. comm. de tegat. Ejusmodi vero sententiam validius increbuisse crediderim, ex quo secundum eam pronunciavit Innocentius III. incelebri c. Runutius. X. de test. Secus tamen Cu-jacio, & Hotomano visum illuser. quasi 43. emrumque sententiam late tuetur Harprecht. in dissde jur. deduci duas quart. Ita iactum, ut interpretes non pauci sibi persuaserint , in ea re jus c, vile cum Pontificio non convenire. Proinde ut in concordiam redigi utrumque posset, distinctionem excogitarunt inter fideicommissa pura , & conditionalia ; in illis jus civile , in nis Pontificium
sequendum plerique docuerunt Mant. de coniect.
titt. vol. 7. xit. ult. n. 3I. Schili. exerc. I 8. f. Io. Verum recte Boetimerus observat ad d. c.
Ra urius . sine discrimine ita cavisse Pontifi-Cem , nec ex dict. cap. inter fideicommissum purum, & conditionale quicquam distingui oportere:& ipse tamen Harprechium sequutus inter jus civile & Pontificium manifestariam ea de re pugnam agnoscit. Verum, si recte rationes ineas, haud inepte statuas, duplicis quartae detractionem ex i pso jure civili manasse . Primo enim , dum jus civile iubet, ante computationem quartae Falcidiae figutur & Trebelliani cae) aes alienum deduci, prosecto& portionem hereditatis legitimam deduci voluit, quae aeri alieno sexcenties accensetur in jure. Deinde aperte Zeno in I. 6. C. ad Senatusi. Trebiat. in quartam Trebellianicam Falcidiam, seu legitimam , imputari vetat: recte enim observat Pagem flecherus in aphor. h. t. ibi Falcidiam a legitima
diversam haud esse. Id si ita suerit, Pontifex iud. e. Rur in . potius juris interpretem , quam
319쪽
3 Io vnragm.Ro uris, ac PatriLib.ITTit. m. legislatorem egit. Licet autem veterum glossatin rum sententia in forum irrepserit, ea quaestio tumen incidere nequit, si testator testamento cave. rit, ne Trebellianicam deducat heres. Iure enim novissimo testator Trebellianicae deductionem proehibere potest seu expresse, seu tacite ari nomen. r. c. a. Vid. Phil. Κmpsichild. de Metc. c. o. n. I M.
oe festu. At vero si testamento parens Trebelliam. eae deductionem non prohibuerit, probabilius ego putarim , duplicem quartam a filio deduci possesne discrimine, purum, an conditionale fideicommissum fuerit. Si enim ob conditionem adjectam diversis temporibus duae fieri detractiones possunt, ego quidem haud video , cur & eodem tempore in puro fideicommisso hinae fieri detractiones ne queant. Vid. StryE. de succi ab intes. dus. 7. c. I.
De sngulis rebus per fideicommissum relictis. E Nucleatis superiori titulo fideicommissis univera salibus , ad singularia progreditur hic Imporator. Fideicommissum autem singulare verbis etiam precativis relinquitur, in eo tamen, ut supra vidimus, ab universali differt, quod universali fidei. commisso aut totam hereditatem , aut quotamcumque assis partem hereditario titulo restituere rogatur heres; singulari vero rem certam quis restituere rogatur, veluti fundum, argentum, Pecuniam numeratam princ. h. t, Quod igitur hereditas
a legato differt , universale fideicommissum distata singulari . Proinde , ut supra praevertimus,
320쪽
De singulis rebus per fidele. relictis. 3Ir
exaequatio illa fideicommissorum, & legatorum a Justiniano facta l. a. C. comm. de legat. ad sanguintaria tantum fideicommissa pertinet . Eadem tamen exaequatio legatorum , ac fideicommissorum discrimen in verbis haud sustulit; nam jure quoque novissimo directo relicta legata erunt; precative relicta fideicommissa censentur. Quapropter tantum effectu juris legata fideicommissis Imper, tor exsequata voluit d. l. 2. C. comm. de legat. Inde fit , ut actiones legato petendo institutae ad fideicommissa etiam extendantur hodie , ac legatum , si quid ei dest, quominus consistat jure imgati, jure fideicommissi sustineatur. Ita quidem cum a donatario mortis causa , aut a legatario olim legari non posset testator enim habebaturiat legislator heredis quidem intuitu, non legat rit) si quid hodie ab utrovis legatum fuerit, jure fideicommissi consistet per d. t. a. C. comm. de San modo, ne ultra, quam quis acceperit, legatum a legatario, aut donatario fuerit 3. I. b. t. Vide, quae supra disserui de legar. g. g. II. Uerum enimvero jure quoque novissimo non semel contingit hodie, ut, etiam effectu juris inspecto , inter legatum & fideicommissum intersit. Primo enim cum ejusmodi exaequationem ab Imperatore ultimarum voluntatum favor erapresserit, recte statuunt accuratiores interpretes , differentias non videri sublatas , quae a manifesta testatoris voluntate procedunt. Ita quidem hodicidum, verbis directis libertate relicta, statim a modite testatoris libertus orcinus.fit liber, nec jus patronatus heredi debet: contra, precative libertate legata, jus patronatus heredi praestandum β. a. b. t. Id
enim si praestari noluisset testator, directo jussisset V libe-