Io. Georg. Wagneri, D. Tractatio juridica De divortio, et convictus coniugalis separatione. ...

61쪽

ώ TRACTATIO IVRINCA, DE DIVORTIO,

rata in ommodorum, ex doctrina nostr I

sti'' do quoidum eam confingerent viri Eccleii uici ς ' emulo CHRiST1α Apostoli PavLi haud distinxerint peris Izinnarum Calitates Ioc tamen facere debebant. HemmCHMSTVS Uxorem non discedere debere a marito.

Quodsi eius naturaein qualitata non conuemar, ut maneas. Discedere poterit, modo maneat innupta Quod con tinentiam seruare nequeat Reconcitetur vim obiiciunt

Discipulici Non expetit uxorem ducere. RebponGe Christus Neque hoc verbum quilibet capit, qu aux*m pix, .capiat. Quanto haec est circumlpectio' uiuor

serum casuum separata uaeriti l Eodem cautionis O

PAVLV utitur, identidem indigitans, quemlibet gerere debere, quemadmodum DEVS ipsi dedit, M'que vocavit habitu naturae corporis sui I Corinth VIR, .m I. Ea de causa probanda admodum venit distinctio λutrum separata persona se continere non possit, an ver po sit, licet distinctio hodie rideri soleat. Nam qui non con zmentem natura castitatem seruare iuuerit, idem facies, ς si lapidi ex alio proiecto imperauerit, ne descendat Vero doctrinae vitioiae subueniendum erat olim i rerinς debeat separatio&diuortium duriisime denegari, ne impur ritatem turpissimam incusarent sacramentarii i iniuriam v ista denegatae iustitiae remedio distinctionis iterum mitig/'re oportebat. . Interdum AG magistratum Ecclesiasticum pertinet notio separari informa istas, Cuius etiam autoritate dessententia solum rite purini xi diuortrem, potest

62쪽

potest Inconuenienter admodum rebus sic stantibus mihi videntur diuortium ob quasdam causas non permittereCon bia.sstoria, quod tamen ipsa sua separatione intormant, lassiciunt, ut, quod ante permitti posse negabant, iam permittore cogantur, praecipue quod contrassitum suum venire sine rubore non possint. Fingamus casum Lexortas esse inter coniuges inimicitias, non manifesto capitales ne tamen contemnendas Uxor pariter atqe maritus diuortium petunt sequitur separatio, quia nondum apparet iudici Ecclesiastico infensos aiae sibi esse animos coniugum, ut ad caedem metus quiduis processuri sint. Exspectatur, donec

redeant in gratiam : maritus non Vult reconciliari uxor matrimonio carere nequit, ergo accusat maritum, ut desertorem

coniugii,4 id ipsum est, quod maritus tam diu praestoIatur: patitur sententiam contumaciaeci pennittitur uxori ad secundum vota transire Iam astutus maritus minitationibus propinqui&ineuitabilis peccati conscientias Consistorialium pulsat ait sententia sua effecturos, ut stuprum committere cogaturi Itaque, ne imputatione alieni peccati conscientias suas onerent, marito quoque permittent nuptias. Diuortium vero ob sententiam inparationis secutum, cur

iustius est altero, quod ob causam inimicitiarum petebatur' LVI. Quod in diuortii causa ad aequitatis rationem respicere lautinas non necesse habuerint Clerici, supra monuimus, iam vero 'ρ ionis

iniquitatem ipsam videamus eiusque aliquod egregium spe Ur 2 '

cimen contemplemur. Est naturalis quaedam turpitudo . ... eorum , qui vitiatam ab alio ducunt. Nam qui in uxore honestatem integritatem morum spernit, ille nec in seipso eam magnifaciet quae morum deuitas homini maculam quandam adspergit. Non minor est infamia eius, qui uxo rem adulteram retinet imo adulterii patientia lenocinium

mariti arguit, cuius notam ut euitet, ad diuortium quanto cius conuolare debet. Doctrinam integram retinuerunt

63쪽

6 TRACTATIO IURIDICA, DE DIVORTIO,

Canones atque Doctores inficiationi enim locus non est. Ita . AUGUSTINvs ad POLLENTiv- No Mum moechatis

illius quae carnem suam coinquinat; sed etiam quae simu lacrum facit, moechatur. Puodsi in his factis perseuerat, poenitentiam non agit, recede ab illa, innoti vivere cum illa. C. . o XXVIII. Qu. I. Sicut crudelis est, iniquus vi castam dimittit: sic fatuus est re iniustus, qui retinet me

retricein. Nam patronus turpitudinis eius est, qui crimen celat uxoris c. r. 6. i. qu. I. FLAMiNEus de RYBEI Madusteriis C. IX. n. 7. cii. Si maritus uxorem adulteram non accifer, eius voluntate commis um censetur adulteriuAE, Ducens vel reducens adulterio darenatam, tenetu uenocinii quo se deprehenssam in adulterio retinet, ut leno punietur L. a. f. a. L. 29. ff. ad L. Iul. de adulti Eiusmodi doctrinam fouent Canonistae, nihilominus tamen non dubitant, in uita lege diuinain naturali dictitare matrimonium eccam is quoque adulterii non solui. Recedendum est marito ab uxore adulteraci seipsum matrimonio mulctare debet con iugio carere, quod fortunio magnoque malo suo in mulam inciderit uxorem. Si mutuo adiutorio carere non pin sit, ad preces & fidei remedium recurrere iubetur, Qua aemen fide a Christo continentiam 'ualitates corporis im petraturum sese sperabit, quem dixisse nouit non quin, tessit verbum hoc de abstinentia autem ipsa dictum est Qua fiducia immutationem ab eo precabitur quem UxPAvLVΜ Apostolum pronunciasse didiei Quilibet ita stgerat, quemadmodum Deus pli: dedit Non enim

dicit quemaduiodum Deum ad preces suas daturum QR - fidit. LVII. D. .mam. Aliud separationi solitae incommodum obseruare li' otia νοεh. et quando consideramus, quod per separationem istam,

adulterii eiusque in locum diuortii arrogationem occaso pcccandi

P0sts PM separatus praebeatur. Exaudio quidem quasi responsi/ψ'

tionem nem ἰ

64쪽

- E CONVICTUS CONIvGALIS SEPARATIONE. s nem: peccato non parari materiam sententia separationis, uuae remittit debitum coniugum particulare, saluo tamen Gebito Christiani hominis uniuersali, omnibus incumbenti. Non tamen possum impedire, quo minus dubium mihi oriatur ex ipsa mitigatione poenae, si quando contigerit separatos eiusmodi scortationis conuinci. Nam ordina, rie hos puniri debere negat Consistorialium coryphaeus illi, CARPZoVIV P. II deci8o Prax crim P. II qu. 6 I. II. 3.o Add. Io a FELDE Flem Iur unis. P. II arto 3 p. 9O. Si absque culpa sententiae & sine occasione iuris deliquit sepa-is ratus, quid obstat, quin ordinari puniatur sententia, quae secundum matrimonium denegat separatio, crimen adulte- αι rii praecauere mel si hoc nihilominus acciderit quod fieri duri lii me vetat, mitissime punit. Aut ideo sorte eoenae gradus remittitur, ne iudici erubescendum sit, quod cliuortii iniqua denegatione matrimonio iusto repugnauerit, stupro vero viam aperuerit, Sed ita rerum natura comparatum est, ut admisib uno absurdo, totum absurdorum trahatur agmen, ., ita ut extricationi amplius locus non sit, sed quaquauersum te vertas, incommodo premaris. LVIII. Separatio quoque remedium esse debet redintegrandi Rarissime amorisvi matrimonii. Speratur enim, deseruituram iram ὐφ' Imri

remissuram suspicionem redituram fiduciamo coniunctio-i, nis cupidinem. Sed haud raro datur, quod exoptabant sub ζοοῦ setares labefactati matrimonitin amicae quae huius furfuris sunt. Quando igitur per separationis sententiam horum liberioribus indulgetur conciliabulis, Pessima quaeque contra matrimonium decernuntur,4 loco peratae reconciliationis, dissidiis&pertinaciae partis nocentis imprudenter fauetur. Causam hanc esse reor, propter quam vix centesi mae nuptiae, separatione diremtae, iterum coalescunt Par tes enim, quae serio diuortium cupiunt, in id principium redire omnino cauebunt, unde dissicilius sese emersuras pra uidenti

65쪽

ι TRACTATI IURIDICA, DE DIVORTI

uident. Credo autem omnem sententiam separationis adpetitionem diuortii emanasses petentem autem diuortium

idem serio postulam. Postquam autem hic viderit aegre adeo obtineri posse separationem, a qua vix ac ne vix quisdem ad diuortium datur progressus, non puto quemquam tam stultum fore, ut duplicatis impensis atque sollicitudinishus ab eodem molesto locio liberari cupiat, quo iam vacuus

est.

c. iliae .ll. His imperauisitis,s quod viderem parum tute appli---sepa cari posse remedium separationis huius, finem meditatis me is imponere meditabas applicationem regularum mearum aut aliis relicturus, qui sagacitate sua periculum imprudentiae cauere possunt, aut nudis eruditorum heculationibus dicta consecraturus Interim tamen encausto frontispicii conspicuus libellus iustam linio suo dignam mensuram nondum videbatur attigisse.&aliquid addendum erat complementi, quod, unde desumerem, nihil videbam dignius aut

conuenientius, quam casuum quorundam specimen, in quibus dictarum regularum usus aliquatenus commonstraretur.

Effugere igitur nullo modo potui paragraphi huius habitum, ad praecedentes prorsus incommenluraDilem, neplures numeros contineret opusculum quam syllabus commi G

Moinlato, De moribus intolerabilibus supratuit aestum Demon in bile . strauimus pro ingenii modulo, diuortium non esse admitten dum, si mores intolerabiles coniux forte causari velit, Hic loci probabimus, separationem iuste ad mitti posse ob inorum tantam sorditiem turpitudinem quam non abhorre re non possis coniux. Primum quidem videndum est, quod sine stulitiae nota separatio ex hac causa locum habere queat. Coniux ob nauseam morum alterius discedere cupiens, se cum bene reputare debebit, an praestet coniuge carere, quam mores toleram. Si potius, turae stimulos sustiner*volet, quam morum quotidianam ostensionem, sua lege is

a para

66쪽

paratur. Quodsi adulterii crimen perpetret, idem forte commisisset licet separatio non accidisset. Iam vero poenam nulla .renaperare debet mitigatio aut enim si se continere non potitit pars diuertens, in matrimonio manere potius mores ferterre debuisset, quani discedere aut in matrimonium redire conuenientius suisset, quod omnino integrum ipsi fuerat. Igitur mitigationis ratio hic non apparet. Ab altera parte adulterium propter carentiam coniugis, set tentia Consistorii separatae, fucum nullum inuenit, eaprop ter quod mores corrigere potuisset debuisset. Si bonum est deditione corporum frui, certe vecordia insignis est, propter eiusmodi bonum leuem sui ipsius correctionem suscipere nolle, Quae pervicacia animaduersione omnino digna

videtur. Dubium non est, quin prudenter separari quoant

coniuges exclusa morum intolerabilium quo a iuste separa' ri postlint, obsequentes rationes persuasum habeo. Primo Ioco ob euitandum maius malum leparatio dicta locum habebit. Nuptidianae offensiones coniugii fastidium in dies augent,in mores semel exosi omne, quod alias gratum soret. molestia quadam inficit. Tortor quotidianus facileaid sperationem adigere valet me igitur ob continuas leuissimae offensiones,sola perpetuatione graues grauissimumPro ducant facinus, quod fortunae magis tribueres quam acto hominis iustius est praeuenire euentum, quam factum deplorare, Secundo loco, satietas morum parum probatorum absentia coniugum multum corrigitur. Obliuiscitur coniux delicatulus offensionis, aut ad minimum uiua .imagine rusticitatis non adeo aruitur & irritatur, si oculis ipsis eam non videt. Sensus cuiusque rei plus valet quam eius recordatio. Ita spes est, fore ut reconcilietur offensus, it corrigatur offendens. Nihil ergo iustius separatione in casu morum intolerabilium, praecipue, quia non imprudenter adhiberi potest.

67쪽

TRACTATIO IURIDICA, DE DIVORTIO,

blasphemias omnesque aestus, qui bonos mores pietatem

eorrumpunt. Hos melius intolerandos vocaveris quam

intolerabiles. Monitu opus non est, de moribus hisce ipso

iure non tolerandis omnia valere debere quae modo dicta sunt. Sed ea religiosius adhuc obseruanda esse censeo. Geminatam quasi ad tempus diuertendi causam praebent iis' pietates. Primo parcendum' subueniendum est piis &mnocentibus moribus, ne consuetudine prauitatis pietatem paulatim parui habere, postmodum malitiam addiscere incipiant. Nam mira consuetudinis vis est Deinde quoque, ruo quis melior est, eo minus cruciatibus indignis addicen. us erit sed liberari debebitconiuge, donec se corrigat. Prodigali Prodigalitatem coniugis insanam reliquis hisce moribus accensere possumus, tuinosa mulier neque stanno, neque cupro parcit maritus decoctor suppellectilis quoque prauus est dispensitor Mulier, quamdiu cum viro tali vivit sere nuda incedere cogitur. Si vestimanta sua salua esse cupit, oportet, ut ipsa emigret sarcinulasque colligat. Quamdiu manet vinosus homo per tabernas lupanaria vagatur di bona mulieris abliguriens eam&seipsum luxuriose it per ditum Iustum atque prudens fuerit consilium mulieri separationem permittere Prudentiam defendo, quia maritus in bona uxoria iniuriose grassatus iam ne verberibus quidem unicum obulum ab uxore obtinere potest. Validissimo hoc argumento continentia drugalitas helluoni forte euadet commendatior consuetudo vero summum parciorem eff-cere poterit tum si ad frugem redierit, reuerti debebit uxor. Iustitia causae in eo posita est: Mulier coniugio potius carere vult, quam bonis sortunisque omnibus exui: praeterea factu aequius sanctiusque est aliquandiu non cohabitare viro, quam amissis omnibus facultatibus eo nihilominus carere,

cum aut carceris metu solum Vertet, aut a creditoribus incar

ceratus ipso facto Tati necessitate erit separatus. Me in leno Prodigo bonorum uxoriorum marito iungimus alterum

68쪽

x CONVICTUS CONIUGALIS SEM TIONE ερ puditicitiae eius & famae prodigum Si maritus pudicitiae

uxoris insidias struat, eamque lucri turpis amiteriusve commodi causa alienis cupiditatibus addicere velit uxor aurem

&pudica&casta, coniugio carere, quam periculum pudicit ue sustinere malit, petatque separari videtur bene petere separationem. Etenim fructu sperato fraudari vix poterit re- modium. Non est quod timeas indulgentia separationis athoro suspecto adulteris aditum patefactum iri. Nam uxor, quae lenocinium fugit, quomodo adulterium odio non habeat Militat porro promuliere summacausae iustitiae. Dum in domiciliori coniugali consuetudine cum marito versetur, mille technis exposita erit sedin vim timere debebit. Si abest, aliorum hominum honesta vicinitates consortio tu tior esse potest. Dixi supra quod rationum boni consortio coniugali maioris it rationem mali priuatione connubii maioris separatio ista concedi possit. Utraque ratio hic ad

modum est conspicua Haud difficile est uxori pudicae sese

continere ergo melius ducit continentiam seruare quam adulterio maculari, alienisque libidinibus dolose turpiter prostitui. Peccatum euitare bonum est, & initum matrimonium colere tum demum honum est, si absque peccato coli possit. Ideoque consequitur, dirimendum esse conuictum&cohabitationem coniugum eiusmodi, quidem ex ratione maioris poni per separationem obtinendi. Taediosum

foret eadem prolixitate de ratione maioris mali agere, quac neminem potest latere. Si autem circumstantiae doceant maritum ad saniorem mentem iustamque honestatis aestimationem reuersum esse uxori nulla amplius consortii recusandi excusatio erit.

Castitatem mentis non leuiter offendit corporis gestus Concubi parum pudicus. Coiacubitus monstrosi obscoenitalcm me-: mon rito abhorret coniux castae mentis. Foeditatem autem 'concubitus Canini per remedium separationis effugere pote rit Muste permitti potest diuortium canonicum in dicta

69쪽

D TRACTA 'O IVRIDICA, DE DIVORTIO,

specie Si quidem moribus non tolerandis aequiparatur. Praeterea vero melius est coniugium cessare quam turpem sodomiae imaginem concubitu effingere. Praccipue vero ius diuinum hominum brutam indecoraraco inmixtionem prohibet. Corpus humanum debet esse vas sinetitatis, membra Christianorum debent esse dicata ministerio sancti. tatis. Turpitudo autem diffformis huiusmodi concubitus, artificii lasciuiae, a sanctitate praecepta nimium quantum distat Scortatio est, non coniugium, quando in locum effectionis gelaericae successit ex obscoenitate delectatio. Quare inique denegaretur conium pudicae remedium quo solo a

usum corporis sui subterfugere valet, quod non nisi ad usum

humano generi conuenientem dederat. Imprudens au tem remedium esse criminabuntur sorte aliqui. Puto tamen satietate humani congressus expletos artificiorum brutorum portenta demum appetere, quoniam quotidiana vilescunt, ac desecata Venus ordinario modo aegre prouocatur. Salubre ergo esset consilium, coniugem molestum ampudi eum libidinoso coitu ad tempus mulctare ut ordinaria' humana fastidire dediscereti Si adulterium commiserit, a cerbe erit puniendus, quippe in cuius potestate fuit uxorem in contubernio suo retinere. . h. Morbi contagiosi parierfectus esse potest ad seminio-

tea nem. Horror morbi venenosi nec non abominabilis imp

dit mutuum adiutorium. Huiusmodi est lues venerea o inisque familia no comi Cypriporei. A consortio re liquorum hominum segregari solent, quos virus hoc lentum arrodit. Quidni ergo coniux a coniuge separetur pluto, multo magis a contagio praeseruandum esse coniugem innocentem cui ob amoris matrimonialis necessitudinem com munio turpis contagii nequaquam poterit imperari. Sive igitur culpa sua, siue innocenter in morbum hunc inciderit coniux, alter e Osortio poterit abire Adiutorium mutuum innocenti non eue denegandum, haud pauci putabunL

70쪽

κ CONVICTU CONIvGAUS SEPARATIONE, i Ut sensum mutui adiutorii supra vidimus, ita secundu ira

tradita locum non habebit: mutuum adiutorium utile est ad restinguendam libidinem, non vero est comparatum ad perdendum sexum partesuve genitales. Itane vero a solo thoro separandi erunt hi coniuges Inutilis forte esset partialis haec diremtio siquidem mensa thorusque in eodem habentur cit-biculo. Absentia coniugis acgroto videtur salubrior quia praesentia solllicitare sole t. Verum et r Dersonae

coniugem a cupediis mensae fugabit. I .. cita. 'tem Ua letudinem pristinam recuperauit coniu. , altar iata re debebit nisi adulteritin scortationis probationes quod haec

plerumque causa morbi sint diuortium impetrauerit. De iustitia huius separationis tenendum quod melius sit coniugio ad tempus carere, quam sexus omnem potentiam perdere. Hoc enim periculum his imminet, qui morbo eiusmodi inficiantur. Neque facile venenum sede sua pellitur, quin potius per omnem vitam haeret. Tantae labis periculum ob mutuum adiutorium faciendum esse, non credo AdiuisVare dehes alium, ut ipse in eodem discrimine iuueris abs num est maius porro malum est per reliquum vitae tempus sexus amore languere, quam a liquo spatio libidinem continenter perpeti. Nemo putarim, erit, quin aequissimam agnoscat, doctrinam nostram, coniugique miserae etiam proprio ausu discedere permittat Vncle his plura non addam. Possent alia multa moneri, de morbis, exempli gratia, ex venere acutioribui de coniuge, monetae adultennae percustare, aduersus principem vel rempublicam conspirante, fures res furtivas recipiente, aliisque. Quia tamen in ultimis casibus carni se diuortium citius facita quam in Consistorio ad seprationis sententiam perueniri potest, Pro

cessus huius impensis vacare poterit coniux.