장음표시 사용
121쪽
N unicum est, quod prouida Natu ra mollitur, vI Mare a putredi prae
seruet. Minus qui lem putrescit totum, quam separata Maris sortio , putrescerem ramen aquae illarum vites mutarent,novumq;
stato tempote subrogaretur agmen pris iii inilabefactato, prae pugna cum ambiente hoste. Testem habeo Phil ophum, qui disertis verbis rem confimat autem, , quodm uetur, st hiat misinsputrescit, quam quod non mouetur. Debilior enim sit resitus, qui as ea , Pa inane caliditate , quὰm qui in rε prpexistit, qua re hilfacit permutari. Mare cient Venti,Procellae, Tempestates, Fluminum impetus. Mouetur ab Oriente in occasum Nautarsi obseruatione; a Borea ad Austrum, Aristotelis testimonior imcerto praeterea motu circumagitur,ubi in promontoria impegerint aquae: tandem accitur
Caelum, fatigantur astra,ne Mare quiescat. At verb inquies illa, quae statis horis quibusdam, pluries in die Mare diuexat, vexavit quinetiam celeberrima speculantium ingenia, a nascentis usque Sophiae incunabulis. Probabilior; quae modo circumiertur opinio , euentum in Lu-
122쪽
nam refert,cuiau&ad aspectu euidetissae stuat Mare , sescitq; tumor quilibet concretus. Veruni quum Luna silentς, non minus fiant maris illae reciprocationes,incerti alij miserum influxus confugium in asylum, trahique dicunt a Lunae radijs marinas aquas vi quadam in gnetica ad littus, mox relinqui , hincque fieri ut pondere suadente, Npetant illae tandem antiquas statione&. At nae Nae isthaec sunt,&ocio abutentium figment . Dic sodes, obse uasti ne Ciathiam e liticu e undas ad se alliacientem, aut e sublimi specula illas concita litem e Quid ἰ s trahit magnetis in morem, cur non iugis tractio ξ Quis hebetat lunarem energiam e an fatigata prae nixu rejirat, viresque labefactatas quandoque recolligit ξ Mira
sunt haec, meraque mendacia. -Verum trahat
Lupa; illud constat,quod traist in si obsemens,
in trahentis locum concedit . apropter, quum Luna non sesapere littore mare prospiciat, neque eodem ex littore, nulla poterit ad
fautoribus reddi ratio certae, ac inuiolabilis reciprocationis. Insuper, si quando, ut fit, lamasub terra latitet, vilicus tantian postrot' 'Hemisphaerio obseruabitur aqua ii minuSadsitori centrun es minimeque reciprocus : il lter quod tamen acriter pernegat Arist. probi. q. a. m ria non d super tendit Ilaim
123쪽
& contingeret, si Luna ad perpendiculum in
tueretur Oceanum,seu Mare quod vis nam ex datis, ut trahenti obsequerentur aquae, - 'glomeratis fluctibus, fastigiatam elevarentur in molem, parumq. abesset, quin Titanico amsu, nouum Caelo bellum indicerent. Quae t men, quum secus fieri observemus, statis ι h ris fuat, atque refluat Mare, absente, vel prς- sente Luna, &quoquomodb aquas intuente, fas, aequumque erit, ut Lunam ab imposito ii li onere levemus, veramque causam marinil 'aestus iubstituamus. Non dubito fieri multo. 'ties particulares Maris reciprocationes, prae Ventomm, aut fluminum impetu: frequentio res, neque inordinatas obseruo, dum Mare ad promontoria allidit ,pulsumqιresilit,postq,bre uescircuitus rursus arietat incaselim. At verbneque legitimae sunt hae Maris reciprocatio nes, plurimumque distant ab aestu illo, cuius causam modo inuestigamus. Fluunt quidem, atque refluunt aquae illae ad particulare littus, agitaturque Mare, veluti vertigine quadam,intra statos terrae sinus,at ubi verὲ aestuat, uniuersum cietur, atque extenditur nulla violentia, mox vero concedit, aquasq; palantes reuocat
tandem, intraque propria viscera recolligit. Qui primus citationi huic,aestus,nomen imposuit, proiecto, ni rem acu tetigit, digito sal ltem l
124쪽
De Igne Subterraneo. I 2Iei in indicauit. Obseruauit sorsan alienum Igni ad in orum, quod plenum, ubi calorem conce.
perit. turget tunc contentus liquor, atque exundat, lin calor fatiscat, priorem ad amussim occ upat locum. Felicius haec prosequitur Galeotius Martius,egregius Promiscuae DoctrinsAuctor. Eo em mspatio ar vasis raresit,' 'Ut consequens intumescite non enim illud incrementum sit aliquo aquarum additamento , nam tin aheno subiectisflammi aqua bulliendo aetetur , ita calore
subir. min si a residet, et incrementa sunt. Non dissimilem ob causam Mare aestuare censemus: qutim enim ambiatur undique a terra, quae quem includit Subterraneum hoc verb se perius abunde conuicimus) rationi prosectb consentaneum est, ut praeter non controuem sam, quam Marinis aquam communicat caliditatem,parem illis quin etiam impertiatur,motus morem, & modum,praecipue verb ubi Mare penitus in terram se insinuat. Motus verbignis, qui nullibi dubius, euidentissimus est inflanima: quapropter accurate hunc obseruauit Calenus in lib. de Vtilitate respirationis, fassusque est quod omnes flammae duplici matu moueri midentur, altero a materia, ex qua aecenduntur, per quam maximes sum feruntur, s et doquaque disperguntur, altero vero huic contrario, ad
125쪽
seisi i arumprincipium,s veluti r dicem verge
te, per quem considunt, ν contrahuntur; Fod experimentot ratione confirmat, hec non illud infert, ut enim inmmuersum , velut se etiamin alijs lucis demonstratum est , ex motibus contrary, quorum alter alterum mutuo excipit , o consequitur, alterum sine altero conseruari impossibile .Haec
verb, pro instituto, Animalibus tandemaptat. Eodem modo mero non dissmile ea contingore,st circa insitam animantibus caliditatem , πω pote quae materiam, nis accenditur,faminem ha-όιt natura item insitum principium Motus in v-rramquepartem, ita mi asteropriuata etiam reliqus
ex necessitatepriuet r. obsecundat igitur Mare duplici huic Ignis Stbterranei motui, quem diastolem, S systolem ,si dixeris, non repugno, sin eleuationem, atque concidentiam, exactius me iudice rem significasti:exactissime vero unico co lexus est carmine Etruscus VaE consertulla, eriseder compressa Eleuataquas Subterraneus,dum ad superiora contendensexpanditur, vimqueimmemso inseri obici r at ubi semitem repetit, Notosque lares, considet mare,atque concidit Sub tollatverb ,necne, vel rarefactum promou at ,sid me sciscireris ,respondebo, utroque in Renio, qum,Stertio pulsoreconcitari Ma
126쪽
De Igne Subterraneo. re , e xhalatione Rempe , atque fuliginibus ab ardente pingui praecipuE eleuatis. Succedat ne vero in diastole, vel in systole , non est nostii instituti, sat vero tibi sit in praesentiarum,s motum, quem dicis tu, Maris syllolem,nona iacultate, verum a necessitate oriri: quapropter qgre obtinebit, quantum video, ut suligines Ignis, Marisque excrementa repurget. Non sum tamen nescius, qvi multitudo Maris infrigidae exhalationes , o probibet pondere , σtim inferi, sic erudierat me Aristoteles. Hscuitur illa est irrequieta causa Marini aestus, hic
impulsor: non negarim tamen augeri nonnunquam eleuationes illas,prqsertim ubi Luna S li opponitur. Contingit verb ut opinor, non qubd astru ius habeat ullum subiectas in aquas, verum quoniam prae inducto tepore evocetur copiosior tunc Ignis Subterraneos. Parcussuna, fateor, in re curiosissima, verum ex indinstria, ne scilicet nimius habear, aut ineptus ;nam Mediterranea incolo, & Prolusionem, dum lucrubro, venientibus hospitibus aliquid reser
Iniis equidem obsecundat Terra Ignis Subterranei motionibus, quam Mare, a plus
127쪽
plus vero exhalationum, atq; fuliginum exhai xit ό quo beneficio late, superque compensat, quod inepta prae corpiiletig illi denegarat. V rum,siquando contingat, ut obstruantui testilaris foramina , atque rimae, & inclusis deneg tur via spiritibus, quatitur Terra illa nequs tremere Osinit, donec abie et is Dbicibus, fractisque repagulis ,succussarios halitus bona fide excludat. Quam commodet operam Ignis Subterraneus Terrae motui, testatur Aristoteles, cuius modbsententiam recenseo. Sedquoniam
manifessum ere, quod necessarium ab humido, o a sicco si H exbalationem, sicut diximus in prio. r. bus, nec sp eu bis existentibus siem Terraemotus. Ex sit enim terra per se quiam sicca,propter imbres autem habens in se ipse humidum mustum, a Sole , o ab eo, qu in ipse IGNE incales ens multus quidem extra , multus quoque intra sit θι tus. Qui Anaxagorae Clazomenio fidem ad-
liberet, luculentiorem quis Subterranei experiretur conatum. Credidit namque ille aetherem natum ferri sus inet, incidentem autem in infe riora terrae, a concaua mouere ipsam. Et verbii ud,quod immensam valet ciere molem, duoaaec habeat necesse est, & qubd vehementissimum sit quod usquequaque pervadat: qua-γtopter subtilissimum erit, β citissime fere
128쪽
Hinc Me, 6 m tu , facilisque, o mirabus acer iritui , αδε imas b is penetrare cauernas, Et rursum violentus, tro serumpere
Fumido proinde halitui in gis,quam segni v
pori munus demandabitur. Ingeminant nonnulli exhalationem, nudaq; voce contenti quae matrice educatur illa, vel ignorant , vel prae incuria detrectant. frequentissima excitatur quae Terraemotus causa, a sulphure, & hal istro,quq si sortὸ accendatur,maioris loci tunc indiga, discurrit, indignataque Teres, quatit illam,quassat, atq; subuertit. iς natur*armimia ars, pyrium puluerem aristit coercet locylis, qui si accendatur, cuncta pos undat,
lacerta ferensraptim et sigia anhelus Spiritus im sat, nμnc huc, nunc.percitus illuc . Explora tque aditum insissens , tentat Si qua serte queat dictis erumpere A si os .. - Iuterea tremit ingentem factura ruina 'c Terra uis quatiens titis cum moenibus Dissiliunt avulsa iugis immania saxa , i Procumbunt turres, Iremuntur funditus arces , 2 Magnorumqs cadunt templa impolluta D: orum t Excidium, ut magni iam iam timeator Gmpi. Non ignoro e metalloru sinu pares educ .euei tus,dum modo obstruentur Pyrotechniae leges;&recentis imo inuento obseruauimus, praeter Solem fulminantem. O Croliij, Martem, quin- is f. .
129쪽
etiam limitem incutien temterrorem spectat ribus. Quod si ars hucusque processit,Naturam quoque, c ut omnia peruia alijs valereingenij. terrae globumsoncutere, atque agitare, quis
D Arit quandoqj unicum illud commodum L Terraemotus , ut quae diti fouit proprijsiti,isceribus Mineralia, atque Metalla, discerpta Tellus revelet tande,inque mortalium conlpectum adducat. Fruemur, & nos inuoluntario beneficio, primumque scrutabimur, quid, quantumue Fossilibus contulerit Ignis Subtemraneus : s quidem ex condicto ea scrutari postremo loco Nnebantur , quae in terra gigni tur, ibique esse perseuerant ; quod ex parte socimus , modoque absoluimus. Et verb, si fidem non deroges Aristoteli,cuius ego bimembri diuisione libentissime utor, non ignobilem fossilium portionem prs terrae conflagrationea Subterraneo ne olim costitisse admittes,quod luculenter ille, ac dudum as euerabat. Plurima tamen illorum pars nulla violentia gignitur ab exhalatione,quam e terra, terreisque e l
citat quod disertis fassus est
130쪽
verbisPhilosophus. Sisca igiturexbaiatio sint ei scit fossibilia omnia, Ut lapidum genus illiqua. bilia, δ Sandaracbam, ochram , di Minium , g Sulphurabaralia. Neque verbcredas velim, mista illa constititia sola exhalatione, tum illuc necessarid conuenire vaporem et quamquam enim Subterranea corpora alteri horum summo iure ab Aristotele tribuantur, illudiameii memineris vesim, subd siccitas, Shumor materia lancinistonim s hinc cum Philosopho inseras, quare aqua ,-rcrra, hac enim euidentissimam habent potentiam , utrumq- ῬtrLUn. hincqs elicias primum, non posse solitariam exhalationem, quae tens est, mistum comstituere, sed ubi coluerit cum vapor qui aquae seboles est , proculusque modo, atq; excessis, dici mistu terreum, aut aqueus vapore, aut ex halatione constitisse.Et ut ad pensum redeam, iam satis constarearbitror, quam praestet Fossilibus operam Ignis Subterraneus ter id, quod halitum utrumq; promouea . Si comitetur, illud insuper accedit, quod n unamistum terminat compaginae, atque consi ruit , prae innati caloris energia.