장음표시 사용
111쪽
S amarum ex nimia Salsi intensione. Conscinant se proinde improbo labore inuestigandi causam salsedinis,in Mari praesertim qui Mundum non factum, verum Summo Motori coelium, magno piaculo, autumant. Non est cur
ambigas astrui hinc Salis praesentiam in una quaque aqua, si tenuiori illius parte vi Solis, ut dicunt, concedente in vapores , Mare evadit selsum: nemo enim, quae non habet alteri damgitur. Caveant hi tamen, ne Mare uniuersum ex salso iam redditum fuerit amarum, si quod salsum non evaporat , sed subsidet, & amarus saporo salsi intensione, & copia oriatur,quod superius ab illis accepimus. Praeterea cur c actis tot annorum centurijs, atq; myriadibus, quantumuis circularis sit aquarum generatio , non concreuit Mare, & nauigijs substinendis perquam idoneum, admittendis penitus ineptum iam iam euasi ' Sint illis lisc curae; nos vero Aristoteli assetietes quod sit tali apor propter commissionem aliquam, qualecumq; aliqui uerit , quodcommissom est, talem facit porem: prs-terea Mare, non ex aducta factum esse terra, ex tali tamen verum eΠ. pro communicata eruditione hanc illi rependemus gratiam,vt primaevam salsedinis causam , ipsumq; propter quid anxiὰ expetitum , diuq; expectatum ab ijS praecipuξ, qui Mundum sectum dicebant,fero tandem re-
112쪽
De 'ne Subterraneo. I O9uesemus. Pilinasigitur iurὸ dabimus causae finali , caeteris praestantiori, conditumque Mare dicimussalsum , ne putrescerent aquae illae statariae maximo cum mortalium detrimento,euidentique pernicie. Etenim, si minima palus, vel integram inficit regionem, quae labes non expectanda erat ab immenso Oceano, reliquisue vastissimisaquatum gurgitibus ' Futurae huic aerumns prouida consuluit Natura alijs quinetiam ingeni, , lateor: plurimum nam;
saluti viventilam conducebat talem auertere pestem , verum nulli aeque fidere poterat in putredine arcenda, vel praecauenda, quam Sali, cuius balsamica vi cuncta a corruptione vindicantur. Addant alij facilem mercimonii vectu ram, peruium hominibus , ob nauigationem, commercium,Piscium serἡ omnium altionem, habeant ex me quin etiam prouentum, atque foecunditatem a Sale oriri, haec, inquam, saperpondii doco habeo, prae fine, quem dudiim ad
ducebam. Non repugnabo, si quis in materi onecessitatem reserat Maris salsedinem, dum modb, neq; temere, neq; sortuitb illud contigisse credat: haud enim arduum tunc se it,quii Frigida pug nabant calidi a siccis , liquari salem , quem nempe genuerat pridem Ignis E terrena illa concretione, moxqi esu
dem agentis energia mi Peri, hincq; salsis prae
113쪽
diutino contubernio marinam euasisse. Asculatores habeo, qui me Aristoteli dicent re-sractarium: quos tamen moneo, ne Sectarium
faciant, qui unicae Veritati suit semper addi eius, ne ve ante quaestionem fauorabile spe. rent i icium.llia Gadhuc sunt apud me,quae a Uiuosepho nuper mutuabaci Siquide mistus est aqua sal, qui similem in sapore illam reddidit: hic verbe stione Terrae quadam primaevam duxit originem : quid ergo Θ carpis ne sorsan, quod exhalationem neglexerim, salemq; substituerim dic tu,quo experimento didicisti,sal sim esse omne id quod exhalatὸ vel qua arte exhalationem,quae spirituosa planὸ res est,mari, nec non reliquis Fontibus iungi posse spe rasti' Cautior te Aristoteles sit blimat illam, vaporiq; maritat; hinc reduces ambo, iunctiq; sub Pluviae specie Salum ditant, atque saliunt. Obijciat quis huic sententiae , sere pluuia semper salsam, reclamet obseruatios aequanimior ego admittam,ea lege,atq; omine, ut pro rari tate atq4nopia,impos sutura sit Mari salsedine conciliare, seruare verb, vel labefactatam reparare arduum, vixque credibile. Tandem
quid Caelum petis, Scompendiosum ad salse dinem negligis tramitem, quem tibi prodromus sal indicat, post humus redarguit, urget, atque extorquet ἰ Sal serrae balsamum est, ubique
114쪽
qued usum quod te monebit Encheiria; ntes praeterea salis sentesciti silc -
115쪽
i . ima, Aristotese suasore ι'& bseruatu Scalige- ti, friget non secus imo in labete, quae desupert uniuersaquς pene salsedo in superficiem
Me. x . aquae conscendit, concrescitque in crustam. eamquam ess e contrario debuit s grauius enim ,
quo alsum: causam euentus , si nosse aues, quidue conserat Ignissubterraneus, opportune post ac tibi aperiam , sat nobis est in praesens viis usque Ignis analogiam scrutari, Sex ministerialis Ignis operibus, ad opera Ignis Naturae manu te ducere,qiberὰ experturi alias, & qua, situm, & aliena placita. Interim obuiat Aristoteles, sequentet scit nostro progreshi , ratus impossibile fore, si ex terret illius admis tione oriatur salsus sapor, quin fluus salsi percipiantur, praesertim , qutim marest comm nis locus confluentium illuc fluuiorum . Declinassem prosectb robustum obicem, verum, quoniam pro obiectione inuasionem comminatur, occurro, atque aperte fateor , aquas
omnes Salem sibi habere admistum, potabiles verb non salsas, sed dulces dici consueuisse, quod firmes gustui, prae modica illius portione, iam euaserint. Rectae,quae superitis ab euidemtia petebam argumenta, experire insuper palustres, a quibus,debita encheiria,Stygias, nulla facta additione dubio procul elicies , ia tibi, quod asseuerabamus, tala erit euidens, quam
116쪽
controuersum , Arsinque erroneum, Mare ni aliud esse, praeter tales aquas; nam Mare constabat priusquam flumina in Mare confluo
O AEpὶ verb cunistris silentibus Ventis Mare turbari obseruant Nautae, fluctusq; ad sy-dera tolli. Cuius quide euetus causam, dum in dissitam tempestate reserunt,iubscribere Ari- litoteli videtur, qui alicubi professus est, quod
inimospritus ortu Maris pars prima impulis, pamtemsibicantinuam ipsa compellit, itidemq; deinceps ste pari serieqs agitatur perpetua . riamobrem quam mare ipsum continuum sit, e citur , ut qua si et nus ictus continuus ex bis omnibus exultet,idq; sieri uno in tempore post' s itaq; euenit, mi prima , vltima parasimul moueant r, quod aeri nunquaaccidit; Et problemate X, atq; XI. eiusdem se Gonis eandem communicat nobis eruditione constanti sententia. Quae tamdiu nobis placitare,donec nouo euentu admoniti, accuratius rem indagaremus, sorsinq; assequuti suimus. serenissimae Religionis D.Stephani Triremes, inuisae Thracibus,atq; horribiles,elapsis annis, dum veteri instituto, nouaque expeditione Me- P dite
117쪽
di erraneum sulcani,hostibus Christiani nominis bellum illaturae, obuias adoriuntur Aphricani littoris custodes Triremes sereno undique Caelo.Ιilae suga propriae consulunt siluti,iainq; praeda Due,potiebatur strenuus victor, quum subita exoritur tempestas, breui illo inspacio, . quod intercedebat. Squit Procella, qua cum nostri dum incassum, diuque luctantur, Pyrais remigum alis fugam maturant, Pelagoque V L. lant ue nostri verbinsecta re,tandem regrediuntur. Vt vides, nulla tunc pulsorum fluctuum sispicio secus insensiores laturi pridonibus,cu, ius prora in undas valentiores prius impegi set. Quamquam verb non dubito in continuo corpore illud posse contingere , quod dudum monebat Arist. attamen,ut liberὸ fatear, non video primum, qui potuerit ille solido Maris corpori concitationem concedere, siccessivumotum aeri, qui tenuior, & motui obsequentior, denegare. Qubd si haec vera sunt, praecedet igitur semper ventus agitatos Maris fluctus , vel alia expiscanda problematis superest
causa. Equidem spontaneum motum, naturaeque Maris consentaneum,nemo hucusque illum censuit, violentus proinde erit, praeterque na turam: at quis vim intulit φ silent venti, terrata,
quae Maris concha,immobilis stat , neq; si verteretur , quod rediuiui Pythagorici si,mniant ,
118쪽
De Igne Subterraneo. I I spoterat infrequentis, & violenti euentus esse causa. Mare tandem semet non ciet; quid igi. tur' vel dabitur essectus absq; praecedente causa, vel si hoc arcet absurdum vera,cultaq; Phi losophia, totum hoc , quod vides, atq; experiris Subtemineo lis acceptum referre debueras . ille namq; incessanti ossicio , dum vicinam
materiatii afficit, atq; transmutat, halitus c.
ma, etsi per rimas terrae,atque poros exitum si bi parat, exhalationis tamen p*rtio no temnenda illinc excluditur,ubi Mare terram alluit. Minorem, euanidumque impendit illa convium iuxta littora, maiorem, atque sensibilem in profundo, dum aquae pondus, molesque repugnant, atque renituntur. Hinc primo turbatur Mare, excitantur fluctus, mox tumentaquae, eleuatae nempe ab oppressa exhalatione , quae si inualida, breui fatiscit, sin robustior,disruptis tunc, distractiique repagulis per apertas exhalat Maris voragines; hinc tandem moti componuntur fluctus, reditquetranquib
119쪽
I 15 Ioannis NarajCap. XLV. Castor Pollux,
IVngitur,non linepte,procellis phasma illud
Igneum, quod Luissimas Maris tempesta .
tes, vel prscedit, vel consequitur. Portenti certiorem te reddet Plinius ocula tus testis. Iuantennis nauigantium, alij s naivium partibus,ceu vocoli quodam seno insistunt, ut molucresserim , ex sede mutantes : graues cum fontariae , mergentesque naugias etsi in carinae ima deciderint exurentes 2 gemina autem salutares, re prosperi cursuspraeuutitia,Parum aduentuIugari diram ὐlam,ac minacem, appellatamqs Helenam ferunt. Et ob id Polluet, o Camri id numen atasignant eosque in mari Deos inuocant. Non est tamen, quod dehortante Plinio in capitis, limite, aure prae
beamus,omnia incerta ratione,Vm natura mai
state abdita: quandoquidem philosephantium
jeculatio nullum controuersiae. locum huc usque reliquit , fieri cab exhalatione, qui excluditur tunc a nubibus, vel naui in ipsa gignitur, vario prae Nautarum certamine, vali, daque ligni agitatione. Materiam controuertere nulli fas est cacum generationis impugnare non iniquum. Qui enim poteraclubens de
120쪽
tscendere exhalatio E nubibus, quae res tenuis, leui ue plane est Verum si ignita excludatur, iam Fulgur, vel Fulmen est, non portentum. Neque valida remigum lucta, ligniue quassa tio,edialationem illam gignere audςlicere vavlent: siquidem non in singulis Maris tempestatibus'uamuis grauissimis,euentus obseruatur; quia tamen pernecessarium erat , si proposita causa subsisteret, sed raro , quandoque verbin principio, ubi nullus, vesperexiguus con tus , leui ueligni agitatio, atque concussio . Potiori ego iure euentum reseram exhalatio nem in illam, Subterram Ignis sobolem, quae tempestatem desiibtus concitauerat. Haec si tenuis , & non multa, diu subsilet, aquarum oppressa mole, quu verbemergit , tota a volat Mareq; sedatuta inod si viscidior sit, atque copiola exhalatio,praeoccupat exitum portio, quae tamen, neque Mare tranq'illat, neque innoxia , prae lentore, deprehenditur . Haerent selidis, strident praesari vaporis sodalitio, dis currunt, vel stellarum cadentium in morem mite Ignem alliciente , vel ob salis pugnam, qui ignitus salit simul, &cIepitat. ..