장음표시 사용
21쪽
quae termino complexo strationem quis: ista quL
significatae, sunt ellentia- dem sunt, vel effectas, velles deffinitiones, quarum proprietates , Vel Vercinotitia non accipitur per cauis,tamen non conVe demonstrationem a prio- tibiles cum eo quod de-ri,quia non supponunt ali- monstratur.Quado est per
quid prius ; siquidem en essectus, vel proprietates sentia est primum quod dicitur demonstratio ὀρο- invenitur in rei sed acqui- δεμν' quando vero per
ritur experimeto sensuum causam non convertibi-
circa singularia , ex eo lem, licet sit ariονi; non quippe quod multoties ex tamen est ρ opte quid; VCperitur hunc hominem ra- nostri Complutenses do- 2 Urtytiocinari, Sc illum, & alis, cent in Log. disp. I 8. q. s. mi Ac sic de caeteris, siquidem Ista etiam principia expe-mperiam illas loqui, & rimento sensuum cognoΩoperari, dcc. iuxta ratio- cuntiar, ct lumine intelle'nem,& ex uno aliud infe- ctus. Deinde scire opporrendo, &c. per inductio- tet artem syllogizandi, dcnem, venit intellectus ad inveniendi medium , dct. niversale aliquod princio quibus Complut.& alij in Comptari pium, videlicet, omnis ho- sumulis. Alia tandem prin-mo es rationalis. Quod est cipia sunt, quae licet em primum principium tota- eius, aut cauta non sint: le,& adaequatum ad scien- ad cognitionem proba etiam adquirendam de ho- bilem magnopere desermine, per quod omnes Viunt, insuperque non pa- passiones illius demostr rum itineris ad demon-ri possunt , licet etiam Bationem aperiunt , ut alias in aliud univcrsalius sunt similitudo oppositio , principium inadaequatum, da. de quibus etiam
resolvatur Uel entis nae dicam. i. . rturalis, vetinetaphysici. et a Alia autem princi- V' .
22쪽
De principio um mahitavidine , qua suscipimur
sciendum procedi per aliquid notius; alias non posset nobis aliquidostedi. Est quidem aliquid
notius alio, vel quoad se, vel quoad nos, quoad se enim, quod a sensibus elogatur; & solo intellectu percipitur. Ut universale: seu ad nos vero singulare, Ari ρ. ut docet Arist. I. poster. . st apud D. Thomam, liti. O. Advertit hic D. Thomas quod inter universalia est notius quoad nos quod est magis uniti Versale, eo quod est magis in potentia, & intellectus per prius cognoscit potentialius, ut ad id quod magis actuale est perveniat. Contingit autem
notum quoad nos, sit etiamagis notum simpliciter,& secundum naturam, sicut accidit in Matiam,
abstractionem a materia non fiunt demonstrati nes, nisi ex principiis fommalibusn in talibus fiunt demonstrationes ex his. quae sunt notiora simpliciater. In naturalibus vero
nos, non est notius simpliciter, quia essentia, Sc Vir tutes eorum propter hoc quod in materia sunt, latent in innotescunt nobis per ea, quae exterius de ip- sis apparent, Unde in talibus fiunt in plurimum demonstrationes per essectus , qui sunt notiores quoad nos, dc non simpliciter. Haec D. Thom. ubi supra eisdem fere.Verbis. In poesenti autem de modo,quo intellectus ad omnia manu ducatur, generaliter tractabimus. Ad
quod relictis Raymundi Ra m. Iul. Luiij confusionibus) loca quae Arist. in lib. Topic.
tradidit, magnopere deserviunt, quae licet ut docent nostri Complut. in Complurifine Logicae in notarioni
bus ad libros Topic. apud ipsum sint is s. & apud
23쪽
Rodolphu Agricolam ad argumenta a eausis, ab efa . reducta sint, comm niter autem sequentes P trum Nuneae ad Io.omnia reVOcant. nempe a causis,
ab Goctibus, a subiectis, ab adiunctis, a dissentaneis , a comparatis, . namine, a desinitione, a rioisione, ct a testimonio. Tamen horum locorum aliqua sub aliis
continentur, ut locus afectibus , ab oppositis, asi.
mitibus, a nomine, a desinitione, a dioisione, di . tesu, monis , per sequentia explicabimus capita.
Explieatur Deur, seu a umentum a causa. subiectis, sub loco a eausi: siquidem subiectum est causa materialis. Ad eundem locum pertinet locus ab adiunctis, si accidentia sive propria, sive commuis ni a considerentur,ut cauis , vel formales, vel eme-ctivae, vel materiales dispositivae,&c. Si vero considerentur vi eflectus in aliquo genere cauta, pertinet praedictus locus ad locum ab electibus. Quare non est necessum plura quam octo loca, seu genera argumentorum designare, &' cum disentanea,
idem ac similis, & ista nomina notiora sint, & m gis visitata, ideo loca, seu TT hoc argumen-V torum genus explicemus , scire oportet,
cipium. Igitur generaliter sumptuir st, is quo aliquid p oeerit. Dividiturque in principium tantum, & in causam. Principium tantum est illud, . quo aliquid babιι Us sine r/ali depen-Bntia; & hoc dupliciter, vel per verum influxum, ut Pater Atiternus est a quo Filius A ternus procedit: & Pater, de Filius, a quibus procedit Spiritus Sanctus, vel sine vero influxu , sed solum per me
ram dimanationem, Ut ensentia divina est principitia quo attributa divina di- manant. Causa autem in
24쪽
communi prout abstrahit ab omni causa deffinitur a S. Om. D. Thoma lib. a. Physic. te t. II. sic : Cavisa es ad quam sequitur esse alterius, cuius explicatio videaturo pist. in nostris Complut. lib. a. - - - Physic. disp. 8. q. I. Causa
dividitur communiter Inquatuor genera causaru,
scilicet materialem, formalem, efficientem, finalem. Materialis est,qua se habet per modum materia respectiu at euius. Haec dividitur in materialem re ceptivam, & materialem
est, quae disponit, seu deteris minat subiectum ad ree tionem alleuiua D mae, sive disponat immediate, Vt
lumen gloriς intellectum, Vt recipiat ut quo visionem beatificam ; sive disia
ponat mediate, Ut calor materiam primam, Vt recipiat formam ignis,& lumen gloriae animam, &hominem, Ut recipiat ut quod beatificam visionem. Causa materialis recepti. Va est, quae aliquid in se reeipit, vel extrinsice ut paries visionem, vel intrin-
sice, Ut materia prima sormam substantialem,& coispositum physicum quantitatem. Haec causa materialis,seu subiectum, aliud est subiectum donominatiovinia tantum, Ut paries respectu visionis: aliud Ne in
stentatio, quod alio nomine solet, dici subiectum
prima respectu formς substantialis; Aliud est subiectum inhasionis,ut substatia respectu accidentium; nam solius accidentis est inhaerere; non vero substantiae, etiam si modus sit substatialis. Et nota quod subiectum informationis,& inhaestionis, etiam est subiectum denominationis, & non econtra. Ratio est, quia denominatur intrinsice a sorma intrinsice recepta: Subiectum inhaessionis est etiam informationis, & non econtra: quia subiectum informa tur a forma accidentali, quam recipit: Forma autem substantialis non inhaeret, & ideo subiectum illius, licet dicatur subiα-
25쪽
tum insormationis, non vero subiectum inhaesti
s Subiectum msuper aliud est informe , aliud
formatum. Informe est, quod insui ratione non im portat ea, quaerant νυνia formae,Vt paries,qui est subiectum caloris inam paries ex se non dicit caloremi Suniectum formatum est,
quod etiam importat ea, quae sunt propria forma, Vt cali
caloris, quia. in eo est calor per modum Hrmae; αtamen calidum importate iam ipsum calorem, sic Complut.lib. I. de anima, M'. a. num. I s.& IS. EX D. Thoma P. pari. quaest. 7 6. art. 4.ad primum.
6 Ιtem subiectum dividitur in subiectum quo,& subiectum quod. Subiectum quo, est id quo aliquid recipit ut quod, & est duplex aliud remotum,& r dicate,seu ratio recipiendi mediate, & radicaliter,
habet exigentiam ad Ne piendamformam, Ut male
dentalis; nam ista non recipitur immediate in materia prima nude sumpta, Sc media materia incomposito, ut constat ex nostris Complutensis lib. I. de generat.disp. 2.qu est. s. Sed materia solum, est, Vt
habet exigentiam ad recipiendum accidens, vel immediate ut quantitatem, vel mediate ut reliqua accidentia corporea , quae
quidem media quantitate recipiuntur in illo. Aliud est subiectum qua immediatum, seu ratio imme diata recipiendi, Vt quantitas,in qua immediate re cipiuntur accidentia cor porea.&non tanquam in
subiecto quod , etiam si quantitas sit divinitus separata a subiecto, & reci piat aliqua accidentia in se, Ut de quantitate Eucharistica fidesdocet,quia adhuc tunc subiectu quod est illud, quod erat proprium subiectu quod illius quantitatis licet actualiter accidentia non sub-
26쪽
El, pG conversionem sui in Corpus Christi Domini ablata divinitus actuali
intuerentia ad proprium subiectum quod ; non tamen aptitudinale respicientia ad illud, quae est de eorum essentia quia illius est proprium recipere Ut quod, cuius proprium est habere esse ut quod : sed quantitas in tali casu non habet esse ut quod adhuc divinitus : ergo. Minor probatur, quia sola substantia habet esse ut quod: sed quantitas in illo casu, adhuc divinitus, non est substantia: ergo adhuc divinitus non habet esse viqis .Hoc etiam potest videri apud nostros Como tui, plutenses in Resumpta lib.
a.de generatione,disp. Is . quaest. 6.num. II. Tum absolute. Tum a paritate
principii operativi in ac cidentibus Eucharisticis
operativis, quae nullo modo operamur ut quod , sed
Virtute proprii subiecti operativi, seti suppositi. Idem videre licet in intellectu respectu scietiarum, εχ in Voluntate respectu
pertinent. Subiectum quod si , quod in s scipit δε main, ct idus nam reeipitur
in alio, & hoc est duplex ialiud est subiectum quod simplicitet, scilicet illud. quod simplieiter bibat else
Ut quod, gc Petrus respectu albedinis, vel quantitati S.&c. Aliud est secundum quid tale,scilicet, quia non babet os simplieiter', sedis inlum s eundum quid, Vt materia prima respectu Mrmae 1ubstantialis, & unionis, dc generationis substantialis. in esse mutationis: quae in tantum dicitu subiectum quod in quantum ipsa sola recipit praedictas formas,que in nullo alio subiecto rccipiuntur praeter illam. In quo etiam tensu, quantitas in Euchaiaristia posset dici subiectum
quaeso babet respectu aliet ius per modum aestia. Flacalia est extrinseca, ut visio
respectu parietis, idea, sed exemplae respectu ideati, dc obiectum respectu potentisv et habitur, alia.est pnim
27쪽
enim intrinseca, quae Icil3eet intrinsDe tWibuit Dum
plex , vel informans tantum, ut si fuerit substantia, . g. anima rationalis: vel inhaerens, Ut forma acci-
Ali ... dentalis. Differetia essentialis est forma intrinseca, vel logica; vel ut alis loquuntur, metaphysica, tamen non est dicenda sorma inhaerens respectu rei, quam constituit; etiamsi sit disserentia alicuius accidentis, V. g. quantitatis continuae, quia est de substantia illius, non convenit illi accidentaliter, sed essentialiter. 8 Causa efficiens es , id a quo primo ineipit motus
in executione. Multiplicemque habet divisionem; sed
nullam reseram; siquidem videri possunt apud no-omptat. stros Complutenses lib. 2. Physic. disp. Io. quaest. I. sed plura vide cap. 6. hic.s Causa denique finalis, est propter quod aliquid sit, vel euius gratia aliquid'. Vel etiam potest deffiniri sic: A quo p=imo incipit
consule Complut. ubi su p. disp. Iq. quaest. I. dc infra plura dicam cap. 7. Qui bus adde finem, alium elicitatem respectu operis; aliit respectu operantis. Finis operis est, ad quem e X na tura sua illa operatio ten dit, ut actus misericordiae ad sublevandam miseriam. Finis operantis, ad quem
operans propria intentio ne suam operationem dirigit, ut faciens opus misericordiae propter Vanam-
gloriam habet pro fine ipsam Vanamgloriam. His
I o Dico igitur aliquid posse demonstrari . priori, sive per principium, sive
per causam : per principium quidem, seu ratio nem a priori. Sicut demonis strantur attributa Dei per elsentiam, & naturam ipsius,& hoc pacto Deus habet scientiam de suis attri butis, Ut dicit communis Theolog. sententia, nam Θ . licet natura divina non Tisit causa formaliter , &struite respectu attributΟ-
28쪽
diximus tamen huiusmodi principium est causa Virtualis, quod sufficit ad rigorosam,&stricta scientiam; siquidem verificatur
esse rem per causam cognoscere. Per causam etia.
sicut Deus habet scietiam de omnibus possibilibus per suam naturam. & defuturis per essentiam determinatam per divina decreta, quae sunt illorum
rr Potest enim aliquid demonstrari per qualibet ex causarum generi Aristori bus supra explicatis, ut S. O . docent Arist. V D.Thom. lib. a. poster. lech. 9. quod manifestatur: tum ratio ne, quia per quamcumque procedatur ad cognos cendum, proceditur per causam; sed nihil aliud desideratur ad demonstrationem, & scientiam; ergo. Tum exemplis, in primis per causam materialem proponit hoc exemplum S.Thom. loco citat.
ex e trarsis: reg3, he. Sunt ergo humores contrarii,
quali materia compositi, & qualitates humorum compositi sunt dispositiones illius, id est causa materialis dispositiva , quia
determinant materiam ad connaturalem formae reaceptionem,deserviuntque redacti ad quamdam me diocritatem quam propter actionem, & reactio nem unius in alium nequeunt conservar0 ad co- servationem illius. Exemplum de causa formali siese habet: omne compostum
Iem, ergo. Est enim anima rationalis Vera, realis causa formalis hominis. Si autem demonstratio fiat per ditare tiam metaphysicam, quae est pars secundum quid,& secundum ra
nate est homo; sed Petrus es rationalis; ergo. Erit demonstratio secundu quid, quia non est Vere causa;
29쪽
. - hoc sensu docuit Arist. les, ita ex parte causae dea lib. a. post. lin. s. apud D. bent dari plures gradus
Τhom. litt.E. Et ipse D. causativi. vel capacitates Thom .essentaam posse ad illos causandos quaeli demonstrari per aliquid bet in suo genere, V.g. sit pertinens ad ipsam essen- effectus forma equi, haec tiam. Exemplum de causa est enim substantialis,con efficienti est: Omnis opera- porea, generabilis,miXta, stis procedena ab ἐntellecta vitalis, animalis, & equi realiter intellectio; sed na: quare causa efficiens
omnis operatio attingens debet habere virtutem ad intePigibile,υt tale procedit ab intellectu; ergo. Exemplum de causa finali: Omne
opus faciam propter Deum est bonum; sed omnis actus olieitus imperio charitatis,e' propter Deum, e*δ. Si negetur principiu assiunp- tum poterit probari, vel per causam illius in aliquo genere cause, si adest, vel
per effectum i vitetur tamen circulus in eodem argumento, Vt quando probat A. per B. sic postea Vt probet propositionem negatam probat B. per Λ. aut econtra, sed probet per alios effectus, vel cau
quod sicut in effectu dantur plures gradua causabi- producedam illam secum dum hos gradus, & sic ratio principalis agedi ς quivoce debet cotinere emi
nenter Brmaliter,uel Viris tualiter praedictos gradus. Ratio producendi univoce debet continere illos solum sermaliter. Ratio producendi illos instrumentaliter , debet continere illos defficienter.& virtute alterius. Actio productiva debet continere illos virtualiter per modum actualis tendemtiae, & viae 3 si vero causa aliquos non cotinet, illos non producit, ut Sol Vitalitatem equi: & intellectus maiorem actualitatem inventam in intellectione, de quo videatur
30쪽
que ad 3 8. similiter. causa finalis debet habere virtutem ad finalizandum gradum substantiae corporis generabilis,&c. Causa materialis debet habere capacitatem ad recipiendam formam secundum gradus praedictos substantiae corporis, generabilis,&c. Et ipsemet serma praedictos gradus debet materiae comunicare. Et quod diximus de instrumentis, &actione causae efficientis proportionabiliter dicendum est de instrumentis, medijs, & causalitati a
monstrari possint omnia illa, quorum cauta sunt,ut supra diximus : Tamen quia non omnes possunt regulas Valde generales particularibus applicare
rones instruimus, genera-Ies regulas particularibus rebus tradamus applicatas , cum hic non infimus sit docendi modus: prolixum enim erit,si omnibus, immo impossibile ; utile vero si rebus, circa quas communiter instruuntur. applicentur. Quod claritatis gratia per aliquot 'fiet capita, hocque causa
materialis consumet. Ex causa igitur materiali, id est subiecto d
monstrari potest forma. quam potest recipere, sive substantialis, sive accidentalis secundum diversam subiecti capacitatem ad
recipiendum: ex capacitate naturali forma natur iis ; ex supernaturali, aucobedientiali ad Auctorem
supernaturalem, supernaturalis; ex obedientiali,utcumque forma.Vt cumque quam potest inducer agens, cui subiicitur, secundumproportionem requisitam. inter actum, dc potentiam, qixe debet esse eiusdem ordinis, non tamen ciusdem perfectionis,