Via scientiarum duobus opusculis absoluta. Alterum de vniversis regulis, et principijs rectè argumentandi, in qualibet materia rationes efformandi. Alterum de principiis, et regulis ab argumentis se rectè defendendi. ... Authore P.F. Francisco a Sanc

발행: 1686년

분량: 285페이지

출처: archive.org

분류: 철학

251쪽

nopere

sidera

et 34 Via Scientiaruri

hujus termini absolute, caia adipit. Iq. explicatam. Et di- C Ap r. μφ', c

catur quod conclusio Pro'

oppositis , dc similibus, est Ai- proportionabiliter idem, N. Sexa- ac diximus cap. praeceden-

, b. absolute. ti ad argumentum a eau res me- D: Quapropter censemus ς elimononis , Ommittendum. septuagesimo, im- Iss Argumentum a Septuagesimopri- nomine cum parit Vrgeat. misi. Septuagesi- Vt diximus opusc. I. cap.: eundo,explicitὸ. Sep- I a. nisi sumatur pro argu- Iesimotertio, eo ua. mento illud, quod est a, Astu in obliquo. Septu, causa formali. & iam di- Aesimoquarto,in ricto de ctum sit de modo occur- ibus cap. Iq. Septua- rendi argumentis a causu; gesimoquinto, innitiatio. ideo nihil agimus in prae- Septuagesimo2Xto, eom- senti capite, Videaturia pletiuὸ. Septuagesimosep- men in hoc opusc. cap. I 6. timo,adaequale seu eo le- num. III. Et hic notetur. te, Vel totaliter. Septuage- nomen aliquod posse desimooctaVo , inadaequate, aliquibus dici . aut illis vel incomplet.ὸ, vel partia- adaptari, Vel υniooeὸ, velliter: de quibus cap. I s. aequivoce , Vel analogice, Septuagesimonono, nata. Vel denominatiue , de qui-ν alit er. Octogesimo, eon- bus large actum est supra vesuralitιν. Octogesimo- cap. II .Vnde possunt plura

252쪽

solvi argumenta ex nomine desumpta: nam si argumentum se habeat ita: babent idem nomen: ergo eam dem naturam, poterit negari consequentia, dicendo , vel nomen elle aequi-VOcum, cuius non est habere eamdem naturam ὐ-la. quae tali insigniuntur nomine i 'Vel. esse analogum, cuius res significata non invenitur aequaliter omnibus tale noenen

participantibus . - - 1 6 . . Ut . sciatur aurtem Occurretresargumentis 4 desinitione , oporteῖ etiam scire quibus modis definitioepossit convenire alicui rei. Potest enim esse - multipliciter. Primo, m serialite , quia scilicet co- venit alicui,quod se habet de materiali ad talem rem. Secundo,formaliter. Tertio, simplicite . Quarto, δε- eundum quid. Quinto, effntialiter. Setato, accident aliter. Septimo, per essen- tiam, aut naturam. Octa VO, per participationem Nonbδε se. Decimo, per aetidens. Undecimo, ut quo. Duodecimo, υς quod. Decimo tertio, pyImario. Decimoquarto, feeunda pi). Decimoquinto, prae. suppositive. Decimole Xto, consecutiae , aut illatiae: Decimoseptimo, eoncomi tanter. DecimOoctavo, ea faIite . DecimOnono, exigentialiter, & fere eis

dem modis, ac diximus de oppositione, de similitudi pe: & capi te praecedenti. Idemque dicendum erit de quolibet alio praedicazo, quod queit alicui convenire, & eodem modo occurrendum , ac Largu mentis a eassis. Videatur subsequens numerus,cuius doctrina poterit huic apes plicari. . a 3 7 Quantum attunet ad modum Occurren di argumentis a dissione. .

eodem proportionali modo fiat; Hic tamen clarius ostendam. Nam si intendat argumentum probare aliquam. divisionem non esse bonam, quia: datur, V.g. per duo membra divi- .dentia, & invenitur aliud

membrum dividens distinctum ab illis; relpondeat praedictam divisionem esse

253쪽

DUu diuiso, concedo i infensu evosita,nego. Quam distinctionem sic expli-

su diuiso, id est, si ab isso fuerit sublata praemotio effleax

Dei ad amoreis; non tamen

potest dissentire in lenis composito, id es, si in bomi.

ne maneat praemotio effleax, Dei ad amorem. Ex quo inferunt, quod' efficax Dei auxilium inducit necessi-

na,& consequenter,opera nostra non elle libera, qua

intelligentiam iniuriosissimum est Thomistis adscribere : siquidem apud ipsos non diditurIensus di.

visus, aut compositus , exeo,quod di vidat,aut componat praemotionem cum

Voluntate , & significet quod ea posita,& retenta, voluntas nequit dilantire, sed solum ea semota, ct exclusa. Dicitur tamen praedictus 'nos diuisus,dccompositus, ut statim videbis. Iso Secunda, & ve- Thomicta. rissima intelligentiaTho-mistarum est: homo, Usca

citer praemotus a Deo ad amorem , potes disenti e insensu diuiso, id e st , simul cum efficaci auxilio, &praemotione ad amorem habet potentiam proXimam,&eXpeditam ad non amandum, Vel odio habendum I non tamen ad coniungendum non amo. rem cum efficaci praemo tione, aut praedeterminatione, seu auxilio ad amo. rem: nam idem ciudicium fertur de. praedeterminatione. ad amorem , ac deipio amore propter infallibilem connexionem. Vnde sicut homo, dum actu amat; habet potentiam proximam ad non aman dum I non autem ad conis iungendum non amorem, vel odium cum amore, ita

dicendum veni ἴ de praemotione; quod magis e X-plicatur aliss propositio nibus. In primis igitur in hac propositione : Homo iustui potest peceare morta liter infensu suis: non est sensus,quΘd utpotes po

nere peccatum mortale eum

gratia, quam hab/3 ; Dd quod bomo habent gratiam, '

254쪽

Opust. 2.

Laber potentiam proximam ad peccandum mortaliter, quo peccato posito destrueretur Patia. Similiter in hac propositione : Homo actu ridrna , potes μινε in sensu diuiso, interpretatur sic: Homos potentiam proximam

adflendum, qui suus si poneretura excluderet risum; non tamen babet potentiam ad coniungi dum risum eum fletu. mino auram, es a riter praemotus a Deo adiamorem, non potast Rcra ι re insens . --postro,reddit sensum: Homo e cariter praemptus a Deo ad amorem, non potest eoniungere ut non amorem, aut odium eum Dadetermina νιone ad amorem; sicut nec

potest quis coniungere si

mul amorem cu non amO

re, aut odio: & sicut nequit quis coniungere simit gratiam cum peccato mortali: aut simul etiam risum cum fletu: aut stare cum sedere. Vnde deducitur manifeste, non tolli libertatem per praedictam Dei praemotionem effica

misiquidem adhuc mareap. I9.

net voluntas simul cuivpotentia ad oppositum; Aliis terminis solet tradi praedicta distinctio, scilicet,potest digentire potentia

antecedenti, concedo i potentia consequνnti, nego. Posse potentia antecedenti, est posse in sensu diviso;

Posse vero potentia con

sequenti, est posse in sensu

composito. Videatur c pice 9. num. s 7. & c: P. 1 7 num. Iaa...ui alia similia statuantur, ad istam di inctionem pertinentia

CAPUT XIX.

De modo oeeurrendi a gurimentis a eau s.ctibus, ex ratione, au soritate.

13i TI Xplicatis Iani In praedictis di

stinctionibus, & termino rum acceptionibus,ex quibus cuilibet facile erit alias, si forte occurrerint, explicare,&ostendere; sicut & cuilibet propositioni terminos applicare eo proportionali modo, quo cupdam, v. g. distincti ἰ

255쪽

, 36 Via Seientiarum

nem traditam supra num. 6O. applicatam relinquimus diversiis propositionibus num. ΑΙ .& 42. accedimus iam ad nostrum laborem applicandum, & practicadum, eodemque procedam ordine,ac in primo opusculo de regulis recte argumentandi. Quapropter ab argumento a caulis principium sumimus. Pro quis rintandum est, aliquid posse dici ea -- multipli

citer. Primo, materiaI---

Secundo, formaliter. Ter tio, simplieiter. Quarto,

Iecundum quid de quibus

terminis,&illorum acceptionibus, egimus cap. s. Dicitur quinto, egentialitis. SeXto, subflantialiter

Septimo , aecidentaliter . OEtavo,p naturam. Nono, per participationem. Decimo, pe D. Undecimo,per accidenr. Duodecimo, ratione fui. Decimo- tertio, ratione alterius de quibus cap. 6. Decimo- quarto, Ut quo. Decimo quinto, Ut quod. Decimo

bus cap. 9. Trigesimo quinto, positiuὸ. Trigesimose Xto, priuative. Tri gessimoseptimo, negative.

Trigesimooctavo, permi sis de quibus cap. IO.

Trigessimonono, generis id est, secundum ratione genericam. Quadragesimo ec eὸ,id est, secundit rationem specificam. Quadragesimo primo, aequiυo te. Quadragesimosecun

dot analogis.. Quadrage si

256쪽

morer tib ,iano minative de

quibus cap. I I. Quadrage stimo quarto, actualiter. Quadragesimoquinto, aptitudinalite , seu pstentiae . QuadragesimoseXto, habitualite . Quadragessimoseptimo. , entitatiuὸ. QuadragesimooctaVis,mois ἀώDιν. Quadragesimonono, Phi οδ. Quinquagesimo, Metapb3sDὸ. Quinquagesimoprimo, Logicὸ. Quinquagesimosecundo; MO .-- de quibus cap. ito Quinquagesimo ter

tio, in tualite . Quinquagesimoquarto , in fleri . Quinquagesimoqui bonfacto esse. Quinquagesimo sexto, di ecte. Quinquagesimoseptimo, indiseEM. Quinquagesimo octavo, εubdem o disti. Quinquagesimonono . diuersord

uti de quibus capas 3. ,

Sexagesimo, absolute. Sexagesimoprimo, respective. Sexagesimosecundo, propria. Sexagesimotertio,

quarto, implieite ineu quoad implicitum. Sexagesim quinto, explieitὸseu uoad explicitum. Sexagesimos

VO, innitiative. Sexagem monono, compIetiu/. Septuagesimo, asaequate, se a complete. Septuagesimo- primo, Inadaquatὸ, seu inaeo ut . Septuagesimos cundo,totaliter . Septuage in

SeptuagesimoseXto, natu-νaliter, aut eonnaturalitem

Septuagesimoseptim6, iii tentis alite . Septuagesi mooctavo, βρι natu ali tr de quibus cap. I 6 3 Septuagesimonono, vola. arie. Octogesimo, libeν edoctogesimoprimo, necessumtia. Octogesimosecun

do, violenter. Octogesi-mOtertio, eoacte. Octogesimoquarto, invs Iunia

ria, aut in Oitὸ de quibulcap. II. & quiliber ex sua pradictis terminis plures habet acceptiones, ut in proprijs locis videre licet. Et sicut istius termisi, de

257쪽

Via Selemiarum

causae eonsiderationes tria ratio producendi statuatri buuntur causae incommu- aliqua vera causalitate; 'ni, possunt etiam aptari sed quia per accidens co causis in particulari, V.g. iungitur cum Vera causa, causae materiali, aut for- aut ratione causandi sta mali, efficienti, aut finali, tuam quomodo inveni quarum quaelibet alia ad- tur etiam causa per accudit alias acceptiones se- dens in omnibus. generi- cundum species, aut quasi bus causarum cum quo species, in quas potest dia tamen stat nullo modo Νidi,de quo videatur opuL esse causam, licet causa diculum primum, cap. I. catur. Uel secundo, pote Is a Vnde constat rit responderi, esse causam quam faciliter quisque v&- materialem eonoeutiu , id .leat ab argumentoru prae- est, qui1 consecutum adstris liberarL Nam si quis causam materialem . Ucl absolute affirmet, aliquam tertio,. eoneomis ante , id Tem non else, V.g. causam est, quid concomitans ip- materialem alicuius , & iam causam. Vel quarto. traddantur auctoritates. causalirari id est, causa taec rationes, quibus videa- lis cauta materialis. Vettur probare cilia causam quinto , exigentialitιν , id materialem illius, response est, quod habeat exigeniadendum erit. Primo, quod tiam ad talemicausam majest causa materialis pιν terialem. Vel seXtis,temni aceidens,id est, quaedam ra- niatiue, auc obiectiti ἡ,id est,tio accidentaliter coniun- quod sit terminus, vel o cta cum causa materiali, lectum. illius causae mate- ut calor accide taliter po- rialis. Vel septimo, nega- 3test coniungi cum sub- Guὰ, aut marisule, in quo stantia recipiente albedis sensu habet plures accep- Nein, sicut in genere causae tiones, ut supra diximus efficientis Musicus est caum cap. Io. Vel octa Ο, aequin per accidens statuae; Ooee, sicut homo mortuus,don qui Xere Musica sit aut pictu; dicitur hoinoa

258쪽

Vel n6no, improprie , aut Opus est, Vt bene calleat. feandum q MI, Vt in exem- ct commendet memoriae,plo posito patet.Cum qui- quae in explicationibus bus omnibus recte com- uniuscuiusque distinctio ponitur absolute non esse nis observabimus. Qu9d si causam materialem affirmaverit, aliquid non

et 3 ; Si autem defen- posse causare aliquem ef-derit, aliquid esse absolute sectum,& probetur mani-

causam materialem,&tr, seste auctoritatibus , aut dantur auctoritates,& ra- rationibus, vere influeretiones, quibus videatur in talem es sectum. Resipo- probari non esse causam deatur, vel primo, quod materialem: respondeatur influit solum per modum quod non est causa mate- conditionis. Vel secundo, rialis ρ ρ aceidens, vel eon- in alio genere causae. Uebseeutiu/, Vel eoneomitan- tertio, ins umetaliter, aucse , Vel ea aliter, Vel exι- ριν modum medij.Vel qu argentiaIite , Vel te minati- to,fundamentaliter solum. G, vel obiectiuὸ, Vel neta- aut remotὸ. Vel quinto, Guὸ, vel praeeiflue,Vel aequi moraliter. Vel seXto, iuvoeὸ, vel improprie, Vel δε- obliquo, die. Cum quibus eundum quid. Cum quibus componitur non polle ab- etiam omnibus semper selute causare essectu. Uel

stat . illud esse absolute si concurrit principaliter.

Causqn aterialem. Sem- dicatur quod concurrit per quidem disponat di- innitiatiu e, vel eo latita, stinctionem, ut neque au- Vel in complete, aut partia-ctoritati, neque rationi liter,&quod conclusio est opponatur , nec naturae quod nequit causare prin- rei, de qua tale praedica- c aliteν omni modo. Taiatum dicitur; sed quamdam men si auctoritas vel rata habeat c6mensurationem, tio bene probet, esse cauέ

quam stabiliat, si possit lam principalem absolute: cum aliquibus similibus, Respondeatur secundum seu paci tactous, ad quod diversitatem acceptionum

259쪽

huius termini absolute, capit. Iq. eXplicatam. Et dicatur quod conclusio procedit in hac, V. g. acceptio ne; & ratio, aut auctoritas arguentis in alia diversa: ad quod debet magnopere attendere,&cΟnsderare bene regulas formandi rationes opusci I. tradditas: nam ex diverso principio res diversa infertur. Ex quibus etiam constat, quibus modis dicatur effectus, & quomodo argumento ab e .ctibus, occurremus. Patet quidem tot modis dici causam, ac effectus, &quod proportionabiliter, sicut ex causis inferuntur effectus; ita ex effectibus causae demonstrantur: &consequenter sicut occurritur argumento a causi; ita proportionabiliter argumento abus-ctibuI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . -

. . . .

CAPUT XX.

De modo oecurrendi ama.

Ita cedenti sufficien ter constabat,quod in hoc venit dicendum; tamen ad maiorem explicationem scopi nostri hoc etiam eXθcitabimus, praecipue quidem, ut ostendatur quibus modis dicatur aliquid oppositum, vel simile alicui

praeter modos enumeratos in opust. I. cap. IO. deII. Immo quibus modis quaelibet species oppositorum, vel similium ex ibi dem enumeratis dici valeat, nempe primo, materialiter, aut secundum diversam rationem. Secundo, β malite , aut secun dum eamdem rationem.

Tertio, Impliciter. Qua to, secundum qui. de quibus terminis egimus cap. Oudnto, sentialiter. Sexto, arridentaliter. Sem

260쪽

timo, per naturam. Octavo , per participationem . Nono, per se. Decimo, pe are dens. Undecimo, atio. ne sui. Duodecimo, tisne

alterius de quibus cap. 6.

cimoseptimo k in esse rei Decimooctavo, in Us at

tingibilis, vel sibili, de

quibus cap. 7.) Decimo-

nono, in intentione. Uigerisimo,in executione. Uigessimoprimo, Ultimatὸ. Vigesimosecundo, non estima.

te. Vigesimo tertio, prin a.

eonsecutiaὸ, Vel illatiuὸ. Uigesimoseptimo , eon comi tanter. Vigesimooctavo, es aliter. Vigesimonono, exigentialite . Trigesimo, stibioeliu λ. Triget imoprimo, obiectiuὸ, Vel terminartiti. . Trigesimosecundo, adiealiter, aut fundamen. taliter. Trigesimotertio, remote,seu mediatὸ. Trig

immediate. Trigesimoquinto, connexive de quibus cap. 9. Trigesimosexto, positiuὸ . Trigesimoleptimo, priuatiuὸ. Trigesimo octavo, negative. Trigesi- monono, praeci siuὸ. Quadragesimo, permisiuὸ de

quibus capit. Io. Quadragesimoprimo, Unitio. σὸ. Quadragesimose cudo. aquiυοσὸ. Quadragesimo- tertio, analogie.. Quadragesimoquarto, denominati.

oe de quibus cap. II. Quadragesimoquinto, uni er Ialiteμ. Quadragesimo se Xto, particulariter. Quadragesimoseptimo, actu. Iitιν. Quadragesimoocta-VO, aptitudinalite , Vel potentibi te . Quadragessimo nono, habitualiter. Quinquagesimo, identieὸ , aut entitatiui. Quinquagesimoprim5,modanter. Quinquagesimosecundo, P see. Quinquagesimo tertio, Metapb Dλ. Quinquagesimoquarto, Lotis e. Quinquagesimoquinto . Torali. ter de quibus cap. I a. Quinquagesimose Xto,tti . tu aliter. Quinquagesimo-

septim insisti. Quinqua-

SEARCH

MENU NAVIGATION