장음표시 사용
241쪽
pus non conserente vim.Etly non eo erente Oim, non Dialaret. sumitur a Doctoribus negative ; sed quasi contrarie, & per modum repugnantiae δε sic vertunt: quia a principio extrinsec νpa go ris ente. I 24 Coa ciuis est a principio ext inseco, p.ago resistente, me ia actione Hi eua. Et ideo proprie loquendo no invenitur coactum in rebus insensibilibus Ias Involunturium ex parte convertitur cum violento ; tamen aliquantulum latius patet i siquidem inυoluntarium etiam
intrinseco cum ignorantia i sicut OoltintariumquCd procedit cum cognitione. 126 In Oitum correspondet eoacto, dc non raroia νῆDi. Philosophus usurpavit pro
involantario, sive eX ignorantia, sive eri metu, sive ex violentia; est tamen atruqualis disserentia inter illa : nam coaectum, & an vo-i c. tantarium supponunt pro actione, quae ab eXtrinse- O ctatorquetur: μῆ FQ
passione, quae contra Inaclinationem appetitus re cipitur. Attamen inυῖ-tam, est denominatio ipsius principit, vel subiecti, quod involuntarie , Vel coacte agit, Vel patitur. iar Haec licet in rigore ita sint, communis
tamen usus loquendi eos- Com.6ctum dicit omne violentum. Et non raro Aucto b res siolentum eoactum, in. voluntariam, & invitum
pro eodem Vsurpant, dum de modo libere non operandi, agere contendunt:& culpam, aut meritum poenam,Vel pr*mium actibus humanis alsignant. Per quae omnia patet qua-do aliquid dicetur tale Deseluntarie, libere, necessariti coactὸ, in voluntarie, dcc. '
tiu , V. g.concedo; reduplicatiue, nego. Isti termini
242쪽
das propositiones reduplicativas, scilicet, habentes subiectum reduplicatii ratione alicuius particulae
reduplicati Vae, Ut in quan tum, quatenus,qua ratione,
vitale, e Et tunc dicitur aliquid verificari de aliquo in quatum tale specimatiue,
quando reduplieatu ν aliqua ratio formalis , seu natura, cui convenit tale praedicata; dum tamen non sit eausa talis praedieati. Tunc Vero verificatur de aliquo, inquantum tale re duplieative, quado reduplicatar eauasa propria talis praedicati: Vt bomo in quantum ratio.
rationale est causa risibilis. Dee eatine verificatur quod in quantum rig-bilis, es rationalir. Tamen . . . comuniter loquendo, iam venit in usum, quod Us. tale Dee cative sumatur pro esse tale materialiter;& Us tale redvplieatiue pro esse tale formaliter,
cos, & praecipue Tito mi a Thamis stas, est, in sensu composto, V.g.concedo i insensu ditii- Io, nego. Ad hanc distinactionem explicandam duplici via proceditur. Prima, perversae intelligentiae, & applicata ad efficaciam divinae gratiae reddit propositiones haereticas, qualis invenitur apudCal- Gisinus Vinum, & Lutherum ; & Lutherui, de sensiores. scientiae me diae quondam attribue bant Thomistis; cum sit Le ui aumanifestissima imposlura, Vt impatienter, ait Magi- Ira riserster Ioannes Gongaleae in c/ρ'sricia
nem nostram supponunt. Secunda, est vcrissima, &aptissima ad componendam efficaciam diving voluntatis cum libero arbitrio, qua Utuntur Aristot. Arsor. D.Thomas,& communis Salom.
Vt cum maiori claritate procedam,ponohanc propositionem: Homo, esca-τiter praemo sus a Deo ad
Omorem , potest dissentire: quae sic distinguitur, in
243쪽
Ie a dἰuise , concedo i in citer praemotus a Deo adsensu evosito, nego. Quam amorem , potes disentioe in distinctionem lic expli- sensu diuio, id est, simul
Calvinus. cant CalVinus,& Luthe- cum efficaci auxilio, &Lurber i. rus: Potes disentire in sen- praemotione ad amorem sudiuiso, id est,si ab idoDe- habet potentiam proxuritobl.ita praemotio efflcax mam,&CXpeditam ad non Dei ad amorem; non tamen amandum , Vel odio ha potest disentire in sensu bendum I non tamen ad composito, lites,si in bomi' coniungendum non amo.. . ' ne maneat praemotio Vsicax rem cum efficaci praemo Dei ad amorem. EX quo in- tione, aut praedetermina ferunt, quod efficax Dei tione, seu auxilio ad amo auxilium inducit necessi- rem : nam idem iudicium talem in voluntate huma- fatur de. praedetermina-na,& consequenter,Opera tione ad amorem , ac de
nostra non esse libera, qua ipso amore propter infal-- intelligentiam iniuriosisi libilem connexionem.Vnsimum est Thomistis ad- de sicut homo, dum actu scribere : siquidem apud amat . habet potentiam
ipsos non diciturDQuari- proXimam ad non aman- visus, aut compositus, e X dum non autem ad con-eo,quod dividat,aut com- iungendum non amorem, ponat praemotionem cum vel odium cum amore, ita
voluntate , & significet dicendum venit de prae- quod ea posita,& retenta, motione; quod magis e X- voluntas nequit dilanti- plicatur aliis propositiore; sed solum ea semota, nibus. In primis igitur inde exclusa. Dicitur tamen hac propositione : Homo praedic tus lenos diuisus,dc iustus potest pee ea e morta- compositus, Ut statim Vi- liter in sensu diuis: non est debis. lensus, quod ut potes p
iso Secunda, dc Ve- nere pereatum mortale cum
Thomsa. rissima intelligentiaThO- gratia, quam hab/3 ; Iedmistarum est: homo, et a- quod homo haben/gratiam,
244쪽
Laber potentiam proximam ad peccandum mortaliter,
quo peccato posito des ueretur gratia. Similiter in hac propositione : Homo ac u ridens, potes βινε in sensu diui , interpretatur sic:.Homo, dum actu ridet, habet potentiam proximam
ad flendum, qui serus si ρoneretura excluderet risum; non tamen habet potentiam ad coniura dum risum cum fletu. mino autem, VHariter praemotas a Deo ad amorem, non potestre inserem - omo, reddit sensum: Homo e scariter praemotus a Deo ad amorem, non potes coniungere ut non amorem, aut odium eum 'adetermina-none ad amorem ; sicut nec potest quis coniungere simul amorem cu non amore, aut odio: & sicut nequit quis coniungere simul gratiam cum peccato mortali: aut simul etiam risum cum fetu: aut stare cum sedere. Unde deducitur manifeste, non tolli libertatem per praedictam Dei praemotionem effica- siquidem adhuc ma
net voluntas simul cuiupotentia ad oppositum; Aliis terminis solet tradi
cet,ρois digentire potentia antecedenti, concedo i potentia consequenti, nego PolIe potentia anteceden
Polse vero potentia conis sequenti, est posse in sensu composito. Uideatur caripi ce 9. num. s I. S c P. 174num. Iaa. alia similia tre/ιuZntur, ad istam di .stinctionem pertinentia,
De modo oeeur enia a gurimentis a eao , ct e fctibus, ex ratione, auctoritate.
stinctionibus, & termino rum acoeptioni aus,ex quibus cuilibet facile erit alias, si forte occurrerint, explicare,&ostendere; sicut & cuilibet propositioni terminos applicare eo proportionali modo, quo secu*dam, v. g. distincti nem
245쪽
nem traditam supra num. 6O. applicatam relinquimus diversis propositioni
mus iam ad nostrum laborem applicandum, & practi cadum, eodemque procedam ordine, ac in primo opusculo de regulis recte argumentandi. Quapropter ab argumento a causis principium sumimus. Pro quo tandum est, aliquid polle dici cais in multiplici ter. Primo, materian Secundo, formaliter. Ter
tio, simplieiter. Quarto, secundum quid de quibus
terminis,& illorum acceptionibus, egimus cap. s. Dicitur quinto, essentialiter. Sexto, subsantialitιν
Septimo , aecident aliter Octavo,pe naturam. Nono, pe participationem Decimo, pe se. Undecimo,per accidenr. Duodecimo, ratione sui. Decimo- tertio, ratione alterius de
quibus cap. 6. Decimo- quarto, ut quo. Decimo- quinto, Ut quod. Decimo-ΩXto,intrinse de quibus cap. 7. DecimooctaVo, in intentione. DςcimonORO,
Trigesimo tertio,praxime, seu immediatὸ. Trigesimo quarto, eonne viue de quibus cap. 9. Trigesimo-Cyamto, positiuὸ. Trigesi-mOsexto, priuative. Trigesimoseptimo, negatiae Trigesimooctavo, permis fio. de quibus cap. IO. Trigesimonono, genericὸ, id est, secundum ratione genericam. Quadragesimo,specipe id est,secunda
rationem specificam. Quadragesimoprimo, aequiso te. Quadragesimosecun do. analogice. Quadrage si
246쪽
moter tib ,denominative de quibus cap. II. Quadragessimo quarto, actualiter. Quadragesimoquinto, aptitudinaliter, seu pstentialite . QuadragesimoseXto, habitualiter. Quadragesimoseptimo , entitatiuὸ. Quadragesimo clavo, movid aliteo. QuadragesimonΟ-no, Pbi :ὸ. Quinquagesimo, Metapbysice. Quin quagesimoprimo, Logicὸ. Quinquagesimosecundo, Moralite de quibus cap. ito Quinquagesimo ter tio, viptualiter. Quinqua gesimoquarto , in sieri. Quinquagesimoquinto,rn facto esse. Quinquagesimo laxio, disteAὸ. Quinquagesimoseptimo, indirectὸ. Quinquagesimo octavo ,
eiusdem ordinis. Quinqua- geli monono, diuersον
xii. de quibus cap. II. γSexagesimo, absolut.. Sexagesimoprimo, respecti. ve. Sexagesimosecundo, prepriὸ. Sexagesimotertio, improprie. SeXagesimo quarto,implicitὸ,leu quoad implicitum. Sexagesimo- quinto,explieitὸ seu quoad explicitum. SeXaSesimo-.
tuagesimo quinto , ut in . plurimum , leu se quento . SeptuagesimoseXto, natu raliter, aut eonnaturaliter. Septuagesimoseptimo, intentionaIite . Septuagesi- mooctavo, Iupι naturam
tιν de quibus cap. I 6. Septuagesimonono, volsiatarie. Octogesimo, liberὸζ Octogesimoprimo, necessariῖ. Octogesimosecun
riὸ, aut inoitὸ de quibuI cap. II. & quilibet ex supradictis terminis plures
proprijs locis videre licet. Et sicut istius termini, α
247쪽
cauta considerationes tria ratio producendi statuatribuuntur cauta incommu- aliqua Vera causalitate; ni, possunt etiam aptari sed quia per accidens con- causis in particulari, V.g. iungitur cum Vera causa, cauta materiali, aut sor- aut ratione causandi sta mali, efficienti, aut finali, tuam quomodo inveni quarum quaelibet alia ad- tur etiam causa per acci dit alias acceptiones se- dens in omnibus. generi- cundum species, aut quasi bus causarum cum quo species, in quas potest diu tamen stat nullo modoxidi,de quo videatur opuL esse causamulcet causa diculum primum, cap. I. catur. Vel secundo, pote Unde constat rit responderi, esse causam quam faciliter quisque vase materialem consecutiu , id leat ab argumentoru pra, est, quil consecutum adstris liberari. Nam si quis causam materialem . Uclabsolute affirmet, aliquam tertio,. eoneomisanu , id rem non esse , V.g. causam est, quid concomitans ip- materialem alicuius , & sam causam. Vel quartoέtraddantur auctoritates. causalitera id est, causa taec rationes, quibus videa- lis cauta materialis. Uetetur probare esse causam quinto , exigentialiteo, id materialem illius, respon- est. quod habeat exigeniadendum erit. Primo, quod tiam ad tale micausam majest causa materialis ριν terialem. Uel seXtis,te, mri acridens,id est,quaedam ra- . natiuὸ, aut obiectitie d est,tio accidentaliter coniuncta cum causa materiali, ut calor accidet aliter potest coniungi cum sub- quod sit terminus, Vel o lectum. illius cauta materialis. Vel septimo, nega titie, aut marisue, in quo stantia recipiente albedis sensu habet plures accep-Nem, sicut in genere cauta tiones. ut supra diximus efficientis Musicus est cau- cap. I o. Vel octaVo, aequisa per accidens statuae , Ooee, sicut homo mortuus,
don qui vere Musica sit aut pict9. dicitur homoa
248쪽
Vel n8nὁ, ἰπνυνώ, aut opus est, Vt bene calleat, secandum quid,Vt in exem- ct commendet memoriae,plo posito patet. Cum qui- quae in explicationibus bus omnibus recte com- uniuscuiusque distinctio ponitur absolute non esse rus observabimus. Quod si causam materialem affirmaverit, aliquid nont 3 ι Si autem defen- posse causare aliquem ef-derit, aliquid esse absolute sectum, Ic probetur mani- causam materialem,&tr, seste auctoritatibus , aut dantur auctoritates,&r, rationibus, vere influeretiones. quibus videatur in talem essectum. Respo- probari non esse causam deatur, vcl primo, quod materialem: respondeatur influit solum per modum
quod non est causa mate- conditionii. Vel secundo, risis per aceidenr, vel eon- in alio genere causae. Vehseeutiu/, Vel eoneomitanis tertio, instrumnaliter, aucte , Vel ea aliter, Vel exι- ρον modum medij.Vel quargentiaIite , Vel te minati- to,fundamentaliter solum, υὸ, vel obiectiuὸ, vel nega- aut remotὸ. Vel quinto, Guὸ, vel praeeis uὸ,Vel aequi- maresiter. Vel seXto, iuvοσὸ, vel impropria, vel δε- obliquo, die. Cum quibusrundum quis. Cum quibus componitur non posse abuetiam omnibus semper lute causare essectu. Vel stat . illud esse absolute si concurrit principaliter.
Causa naterialem. Sem- dicatur quod concurrit per quidem disponat di- innitiatiue, Vel eo Ietiue,stinctionem, ut neque au- Vel incompleth aut partia-ctoritati, neque rationi liter, dc quod conclusio est oppona ur , nec naturae quod nequit causare priu- rei, de qua tale praedica- e aliteν omni modo. Ta tum dicitur; sed quamdam men si auctoritas, Vel ra habeat comensurationem, tio bene probet, esse cau-iquam stabitiat, si possit sam principalem absolute: cum aliquibus similibus, Respondeatur secundum seu Parilacidus, ad quod diversitatem acceptionum
249쪽
huius termini absolutὸ, capit. Iq. eXplicatam. Et di- ' CAPUT XX.catur quod concluso pro- , cedit in hac, V. g. acceptio- De modo oeearrenia a guinne; & ratio, aut auctori- mentis ab oppositis, a semitas arguentis in alia di- libus, a nomine, i d siniti
Versa: ad quod debet mag- ne, a diuision , an opere attendere,&con- testimonio. siderare bene regulas se . . .
mandi rationes opusc. I. a 34 NX dictis cap prae tradditas: nam ex diverso D cedenti sufficien principio res diversa in- ter constabat,quod in hoc fertur. Ex quibus etiam venit dicendum; tamen ad constat, quibus modis di- maiorem explicationem catur e flectus, ct quomo- scopi nostri hoc etiam eXθdo argumento ab emem- citabimus, praecipue quibus , occurremus. Patet dem, ut ostendatur quibus quidem tot modis dici modis dicatur aliquid op- causam, ac effectus, & positum, vel simile alicui quod proportionabiliter, praeter modos enumera- sicut ex causis inseruntur tos in opust. I. cap. IO. dc effectus; ita ex efffectibus II. Immo quibus modis causae demonstrantur: & quaelibet species opposito- consequenter sicut occur- rum , vel smilium eae ibi-ritur argumento a causs; dem enumeratis dici va. ita proportionabiliter leat, nempe primo, mate. argumento ab us- rialite , aut secundum dictibus. versam rationem. Secun- . . . l. l. do, formaliter, aut secun
......... dum eamdem rationem.' . . . . . .
Tertio, plicite . Qua to, secundum qui. de qui bus terminis egimus cap Qignto,sentialiter. Sexto, arrident aliter. Sem. . . . . . . . . . . . . .
250쪽
timo, per naturam. Octa- immUlate. Trigesimoquin Vo , per participationem . t O, connexive de quibus Nono, Decimo, pei cap. 9. Trigesit sexto,aeeuens. Undecimo, ratio- positiuὸ . Trige limolepti-nι sui. Duodecimo ,ratione mo, priuatiuὸ. Trigesimo alterius de quibus cap. 6. octavo, negatis . Trigesi- Decimo tertio,vt quo. De - monono, praecisiuὸ. Qua-cimoquarto υt quod. De- dragesimo, permisiαὸ decimo quinto,intrinse. De. quibus capit. Io. Qua-cimosexto, extrin*ὸ. De- dragesimopr o, Unitio-cimoseptimo, in esse reia eὸ. Quadragesimosecudo. Decimooctavo, in Uso at- aquiυoce. Quadragesimo- tingibilis, vel sibilis de tertio, analogiee. Quadra- quibus cap. 7. Decimo- gesimoquarto, denominatio nono, in intentione. Uige- oe de quibus cap. I I. Quasimo,in executione.Uigessi- dragesimo quinto, unicie moprimo, Ultimatὸ. Vige- Ialiteμ. Qu adragesimo-simosecundo, non υltima- sexto, particuIariter. Qua- te. Vigesimo tertio, peima. dragesimoseptimo, actuario. Vigesimoquarto secu- Iiter. Quadragesimoocta- dariυ' de quibus cap. 8. VO, aptitudinaliter, Vel po- Vigellinoquinto, prae ρ- tentialiter. Quadragesimo inpositiuὸ. Vigesimosexto, nono abitualiter. Quineonsecutiuὸ, Vel illative.Vi- quagesimo , identieὶ, aut gesimoseptimo , eon comi- entitative. Quinquagesitante . Vigesimooctavo, moprimo modalite . Quinea aliter. Vigesimonono, quagesimosecundo, Piss- exigentialite . Trigesimo, ee. Quinquagesimo tertio, stibismuὸ. Trige limopri- MetapbUςὸ. Quinquagemo, obiective, Vel termina- simoquarto, Lotice. Quintiue. Trigesimosecundo, quagesimoquinto, moli- diealiter, aut fundamen- te de quibus cap. I a. taliter. Trigesimotertio, Quinquagesimosexto,υι aremotectu mediatὸ. Triρο- tualiter. Quinquagesimo