장음표시 사용
221쪽
sumi ex eo, quod multum, aut parum duret; sed ex eo, quod forma vialis habet rationem medii , ct
tendentiae ad ulteriorem terminu. Qua ratione e X-plicant illud celebre axioma, Unum quodquε reeipitur ad modum recipientis,
dicendo esse verum, si recipitur pe manenter; non vero si recipiatur Distiter. Quapropter poterit aliquid spirituale viale in subiecto corporeo recipi. ι tale Immanenter, est, quod maneat in prineipio, a quo ρ oeedit, sicut intellectio dicitur actio immanens; quia manet in intelligente, seu eliciente intellectionem. Uideatur S. Thomas I .part. quaest. I 8.art. s. ad I. dc alibi passim. Esse tale transeunte sumitur primo, pro eo,qu)d --bito t an sit; licet habeat totum suum esse simul, ut sonus, Visio.&c. quae quidem terminum non producunt , dc consequenteriunt eminenter factum eues: quare proprie non se habent ut via. Secundo, pro baiare esse successiae. . Tertio, pro esse psy mada Nolae, tendentiae, ea medij. Quarto,quia transi ad existernam materiam, Ut adito transiens. Esse tale vi alite
primis modis, ac σε tale transeunte , iam enumeratis : tamen tertius est proeprijssimus.
1 os Uinquagesima prima distina tio est: λnnn
pletiue, nego. Esse taIe in σμtiatiue est,quod sit in nitium Uius talis. Esse tale eomplet iuri est, quod eamHeat illud tale, seu Oltimὸ eo fi-
Do Quinquagesima secunda distinctio est ada-
rationem illius talis. Esse tale inadaequato, est, quissIaltem aliquam νationem italias talis non includat. R der
222쪽
dere rationem adaequatam, est, redere rationem fu*ciantem. Redere rationem inadaequatam , est, infusi
Hic aute advertatur quod aliquando adaequale probatur aliquid aliqua ex duabus, V. g. rationibus, quae manifestius probat. In quo casu si alicubi contingat non militare illam manifestiorem; tamen militat illa alia ratio adaequata, Veristhabitur illud, quod probatur. Si autem obiiciatur: ideo illiad G ta-Ie: quia militat talis ratio reduplicando supra rationem manifestiorem: sed in boe non militat talis ratior ergo non G tale. Di singuenda est maior, idens νε at rationem fui eientem, concedo, s redat uni- eam , ct indivisibilem ratio. nem, nego. Quare cum sit, ct militet alia ratio, quae etiam adaequale probat, non est cur negetur talepmdicatum; non vero distinguatur ut male qui
tam, nego : quia supponimus redere rationem adq- qua am,& manifestiorem. Vel si econtra contingat,
idem proportionabiliter dicatur; siquidem est ratio sufficiens. II I Quinquagesima tertia distinctio est: eomplete, V. concedoi in comis plete, nego. Esse tale eomisy Irte, est, esse tale adagaste.
Esse tale ines Ioti, est, Ufetale inadaequatὸ. Videatur praecedens distinctio. Da Quinquagesima quarta distinctio est: totais
liter, nego. Esse tale tώtati-te , est, quod sis illud totum tale. Esse tale pa tialiter, est, esse panem illias talis. Pro quo notadum est partes esse in multiplici differentia. Primo, sunt partes Itibiaetitiae. Secundo, obiectiva. Tertio, integrales. Quarto, Pb irae. Quinto, M.tapbysicae. Sexto, Lui-
ea. Septimo,υirtuales, selleminentiales. OctaVO, ροι satiuae. Nono, potentiam Ies. Decimo, actuales. Et undecimo, Morales. Pa
223쪽
tuae Usentialit/r eontine nisue sub aliqua ratione. Si -
ut inserius sub suo sape tori, ut species alicuius generis respectu illius, &individua alicuius speciei respectu ipsius, & homo, vel quanticas sub ratione emis licet haec ultima ratio solum sit analoga, dicuntur subiective, quia Iubjeiuntur toti: O boe deissis praedicatu .Partes obteis
es tuae, ut distinctia a subiectivis sunt, quae, licet sint cadem simplicissima realitas serinaliter , neca aliis quod totum componant, tamen obiectum unius, ecalterius, continentur sub
obiecto aliquo silperiori; rao quidem, ut obiecta sormalia sub aliquo obiecto sormali superiori alias praedictς partes essent proprie, & in rigore obiecti.
Uae;) sed ut obiecta materialia sub sua ratione superiori materiali, quae sub est rationi rmali obiectivae, ut intellectus practicus, sic speculativus, qui licet sint eadem simplicissima potentia intellectiva abstaque distinctione reali, vel virtuali, nihilom Inus obiectum intellectus practici, nempe Verum practicabile, est pars obiecti potenti intellectivae in tota sua amplitudine: & similiter obiectum intellectus speculativi, nempe Uerum speculabile, est pars obiecti intellectus in tota sua latitudine, quale est: Verum Ut sis praescindens a practicabili,dc 1 peculabili.
Ita nostri Salmanti censes Salmaristit Om. I. tract. s. de praedesh disp. a.dub. 3. anum. Ioa. Alij. cum aliis ex D. Thom. ibi
citati S, num . . Partes integrales sunt, quae in te'
grant aliquod totum inte grate, Vt partes quantitatis quantitatem. Istae par tes, aliae sunt bomogeneae, seu eiusdem Matianis, Ut partes quantitatis intra proprium genus. Aliae sunteibaerogeneae, id est,disero
nes, vel sunt potentiales, vel actuales. Potentillas, Vt intra genus substantiae in nostra lententia. Actua Irs, Vt in exemplis allatis.
224쪽
tegralnim invenitur apud aliis rebus, quae se habene nostros Salmantic. tom. r. realiter.&sine fictione in- in arbore praedicamentali
quam quidem applicant habitibus: inquiunt enim
sic: Portos integrades dicun .eur non aliqui habitur, aut actua partiales , ex quibusi a virtutis essentia eoales
nes, aut dispositiones, fu nitiones , υσι actus, qua adesse oportet,vit opus vi tatis perfectum eoadop. Vnde poterit quisque hanc partium integralium acceptionem aliis rebus faciliter adaptare.
sunt, qua consituant compositum physicum, materia prima, & forma substantialis. Similiter partes alicuius concreti accidenis talis dicuntur partει ρυμ eae,ut subiectum,& Brma, V g. substantia, & albedo physice costituunt album.
tellectiis permodu actus.& potentiae; etiam si constituant unum ens per se, ut essentia, & exist entia respestia entis existentis; sed isse etiam post int dici partes metapbyseae, ut statim dico. Partes metapbyseae communiter dicuntur gradus genericus, ct gradus difffνentialis alienius essen. tia,ut in homine, V.g.gradus animalis,& gradus rationalis; licet proprie loquendo isti gradus dicantur partes logica, quia per fictionem intellectus sunt partes: sed fictio intellectus pertinet ad logicam:
ergo,&c. Nihilominus sustineri debet communis locutio, quae non caret fundamento, nempe quod
licet per fictionem intellectus fiant partesi tamen res ipsae, seu gradus ipsi sunt aliquid reale in rebus realibus, scilicet, aliquid essentiae . & essentia rei ad obiectu Metaphysicae spectat. Si vero praedicti gradus fuerint alicuius essentiae entis rationis, V.go q
225쪽
initatis, translatitie, vel cum eadem tali,quali proprietate , iuxtat diversa Auctorum placita, dicuntur partes Metaph liae. Secundo, essentia, & exi
quod de ipsis agit Meta- physica, Sc sunt partes sui
obiecti, nempe entis subratione entis. Partes logica dicuntur, quas supra diximus appellari communi ter partes metaphysicas.
Partes virtuales, eminentiales, seu aequivalenter ta-
ἰes dicuntur illae eminentia, quae in entitate aliqua valde perfecta in Ueniuntur viris tuaIite diuersae, quibus talis entitas, licet formaliter indivisibilis sit, potest sacere quidquid faceret res divisibilis, vel ipsa si divisibilis foret formaliter, ct habens formaliter partes; & hoc cum maiori perfectione, ut anima ra- Iionalis, quae. licet indi visibilis formaliter, Vere in-Drmat,&curn maiori per
sectione corpus divisibile, ac si divissibilis foret. Et qualitas intesibilis,& modus intensionis illius, licet sint formaliter indivisibiles& careant partibus formalibus, & actualibus, possunt optime producti per motum, & illi persecte, & cum maiori perse tione correspodere nem ape, Virtualiter,& emine ter , etiam si motus, scili cet,. alterationis habeat
partes formales, & actuales , . quibus essentiali texconstat. Quae doctrina est Communis inter Thomistas. Item partes Oistuatis με' dicuntur ilia D malitate
qua virtualite dissima un-ta , Ut gradus genericus,.
& differentialis, quos suinpra appellavimus partes
metaphysicas. Partes pote-flstitiae- arieti ius dicuntur potentiae virtut sopera eluae illius aecidentaler , ita D..Thomas in a. dist. 9: quaest. I. art. 3. ad I. his. verbis : Ad primum dieendum est, quod diuisio 'erarchiae in ordines, es totius potestativi in partes poten- . tiales sicut anima dioiditaν
testiuas, ut sic partes duvidenter correspondeant
226쪽
diviso, sicut partes physic toti phy ssico: S partes metaphylicae toti metaphysico,&c. Videatur idem D. Thomas I. Part. quaest.
art. 6. ad 3. ubi hoc ipsum applicat Angelis, & eorum essentiam per modum totius potestativi dividit in suas virtutes, & appli- . cationes ad diversa loca
per operationes illorum. Aliam acceptionem par tium potentialium,seu pomtestativarum assignant, explicant nostri Salmant. loco supra cit. πX IOm.3.
bi loquendo de virtutibus i sic elucidant partes
potentiales ipsarum virtutum, his verbis : Partes ἐν nil ue potentiaIes vocantur quadam virtutes minus prin ripater, qua alteri principaliori adiunguntur, cuius rationem non prinmattingunt, sput Iabiectiva
attingunt , ac proinde, nee talis Distus de eis quidditariue praedieatur: habent νε- νὰ eum illa eonnexionemivri quia ordinatur ad actus minus principales in eadem materia: vel quia in modo
prociaendi , ct moderandi passiones,ct actus appetitus
assimilantur modo propria talis Oirtutis litat nunquam plene participent ra-.tionem virtutis Cardinalis, euὶ attribuuntur; aliquando tamen ex Hiss evitibus
persectionem eius absIuia superant, Ut delatria, qua ponitur pars potentialis iu- titia,diximus supra ad art. a. quas2.6 I. Haec illi. Ex
quibus deduces quid dicendum sit in alijs mate-irijs cum proportione. II 6 Partes potentis-ur generaliter loquendo dicuntur illa,quae sunt par stra in potentia: vel dioidant totum aliquod potentiale. Possunt tamen in speciali multipliciter accipi. Primo, pro partibus potest, ti- vis paulo ante explicatis, quod constat ex verbis D. Thomae, & Salmanticensium, qui quidem etiam
utuntur hoc nomine partis potentialis. Secundo,dicuntur tales, qua nononi paries in a Liari tamen ratio
ne alicuius possunt saltem aecident alitis disi partes in
actu, sicut portiones su O a sti;
227쪽
stantiae in sententia nOGNAt. strorum Complut . in libris de generat . quae non sunt partes in actui possunt vero reddi accidet aliter partes formaliter a quantitate formali. Idemque dicendum est de aliis accidentibus, quς rationequalitatis solum habent par
tum potentiale, id est,quod in potentia continet illa,
in qu potest dividi, ut genus respectu suarum specierum. Quapropter species possunt dici recte partes potentiale sincet ut supra diximus, proprie appellantur partes subiect
Oae. partes dicuntur illae, quae actu aliter eo m- ponunt aliquod totum. Partes morales, seu partes movraliter tales, sint illae, quae Iieet e verasntsimpliciter tota; in Uimatione bominum reputant ν partes alicuiu/ , qu)d etiam in bominaeum aflimatione reputatu unum tuum i iis et re vera
physice; siquidem constat ex pluribus physice totis
simpliciter, nempe homi nibus,equis, armis,&c. Et similiter dicitur unus for maliter numero locus lapidis fixi etiam si aliquando ultima superficies conat inens sit in aqua aliquando in aere : aliquando in igne: vel in alio corpore: nam ab omnibus his comporibus potest lapis ille
pro diversis temporibus succeserve circunscribi, in quibus evidens est no posse unicam numero physice relatione, neque Vnam
numero physice quantitatem recipi ', sed diversam ergo si locus cosistit in taliquatitate, id est, ultima suia perficie illius, dc relatione; videns est non posse esse physice unum numero ic cum; sed moraliter. Maxime quia potest talis laupis simul partim circunscribi a terra partim auroἰ& argento,&c. In quibus xepugnac eadem numero
228쪽
physice relatio, & quanti . num, licet utramque ustas,& hoc modo interpre; sumpserit naturam , non tandi sunt Complutenses dicatur bis incarnatu fuis-
nostri, Jc alii Thomistae, M se; etiam si praedictus Sua- Philosephi dum agendo reae non omnia verba ista ode loco affirmant quod expresse proferat ; sed illa
etiam si quatitates,&rela- cive quidam affirment. Extiones materialiter fluant, quibus patet,quibus etiam& refluant: formaliter ta- modis dicatur composemen manet, & eadem nu- tum,& totum divisibile inmero relatio, & eadem partes; siquidem ad minus numero quantitas forma- tot modis dicitur todum liter, &consequeter idem ac dicuntur partes. numero locus formaliter, nam ly formalitis, verten- C UT XVI. dum est in ly moealiter, dc sic omnia consonant prin - De alijs disin nibas.cipia physica. dc ab angu- . ystiis quisque liber est huius os Vinquagesima - , satis difficilis materi .quq quinta distin-
non tam ex re trahitur dif- dio est: quoad ficultas; quam ex modo Deci aris nam, V g. Once- loquendi. In quo etiam do; quoad exe citium, ne
sensu dixit Pater Suared go: haec distinctio praeci- in tertiam pariem tracta- pue traditur,cum de ne- tu de Incarn. disp. I s. sect. cessariis respectibus agi, 6. quod licet i anguis nain tur. Neeasitari quoad pe-turalis, & natura humana rimationem circa aliquoἀ sint plura entia physice ri- obiectum est, quod lieet pingorose ; siquidem consti- si absistὸ non ope ari in vutur diversis formis phy ordine ad Hud; nibilominarscis rigorosis; tamen qua- ex suppositione quod illud si physice, id est, morali- attingat, debet clizere aeo ter , sunt unum ens quod tum rite minata spretet, se
sufficit, ut Verbum divi- non alterius: vql quod si
229쪽
talis, V g. potentia operatura est, debet esse cire a tale obiectum, non cirea aliud, . Vt potentia visiva circa visibile , Visionem eXercendo . Neeesitari autem quoad exercitium, est, quod non solum determinetiar ad Dretem actus fed etiam quod a tali actu eirea tale obiectum non po sit eo are: quo pacto necessitatur voluntas adamandum Deum clare Visum : quia non solum nequid cum
odille; sed neque ab amore cellare; siquidem unde
cimpiat. res. Ita nostri Complut in logic. disp. I 8. quaest. q. num. I 6.in Resumpta. Vi
sexta distinctio est freqti tor. seu in Hurimum, concedo,' tempe , nego. .Hic est advertendum, quod il- lud, quod frequenter sit, vel est tale, solet ablolute, ct nullo addito dici tale; sed hoc est, quia attendiatur ad id, quod communi-ler, & ut in plurimum fit, vel est; inon autem, quia
intendatur affirmari quod illud semper sit. Et hoe
modo non raro eXplicantur plures propositiones, quae universaliter enuntiantur, & in particula. rem, aut non Universalem
III Quinquagesimae septima distinctio es: Gνa-
realiter, nego. Ebs, vel dici tale Grammati lite , est, esse , ori diei tale praeei ιὸ attendendm ad Grammati- ealem signi atιonem , ad quam non semper attendunt Scholastici in toto Scho I. rigore. Unde stat quod aliquid dicatur,vel sit talo
Grammattealiter, & non re Mite , & secundum verisitatem. Esse tale realitι
ii 8 Quinquagesima octava distinctio est intest
duos ex his terminis, sci licet, naturaliter, conna turaliter, intentionaliter , Diνitualiter,supernaturali inter, ct obedientialiteμ. Esse naturalite tale est primo, obsi tale fecundum propriam natu am, ct qui itatem,
230쪽
Deus naturaliter est aeter nus, Bonus, &c. sive sit quid creatum, ut homo naturaliter est intellectivus, risibilis,&c. vel ut calor naturaliter est obiectum tactus: & productivus alterius caloris,&c.
sic de caeteris aliis rebus habentibus aliquod elle in
Ierum natura, adhuc ad supernaturalem ordinem pertinetibus. Immo etiam suo modo in entibus rationis hoc ipsum invenitur. Et hoc modo es naturalite tale coincidit cuesse tale necessario, sive es sentialiter, sive accidentaliter, de quo videri potest
D. Thomas I. a. quaest. Io.3rt. I . in corpore. Secundo sumitur, ut contraponi
tur ad esse supernaturaliter, quo pacto includit omnia perti notia quomodo cum que ad hoc universum, quod lumine naturali cognoscitur,' ut Deus secundum quod est Auctor naturae, Angeli, Coeli, Eleamenta, mi Xta, & quae sub his continentur secundum
suum ellia, vel specificum thomo, vel individualde T. 36. ' 2 I sut Petrus, & accidentia, modique illorum. Insuper compraehenditur 66 in.
sentionaliter tale, Ut pertinet ad cognitionem rerum naturalium secundum
Virtutes naturales, ct sibi necessiario debitas, vel ab ipsis naturaliter acquirendas; immo includit essι tale
violenter. Tertio, accipitur esse naturaliter tale, Ut contraponitur ad esse in istentionaliter, de quo infra. Quarto, ut contra ponitur
ad liberum, quo pacto in cludit ea, quae sunt necessaria,& praecise Voluntaria i nam Ooluntarium, Ut infra dicemus,' non convertitur cum libero. Quinto, Ut contraponitur ad voluntarium, qua ratione
dicit, quod sit sine cognitione ex necesiitate natu rae, Ut ignem calefacere dc ignire. Sexto, ut contra
ponitur ad Oiolente , dc sic includit quod est ex necessitate naturae, & etiam voluntarium, & liberum; immo & supernaturale. Insuper in casu magnae necessitatis, quando scilicet,