Via scientiarum duobus opusculis absoluta. Alterum de vniversis regulis, et principijs rectè argumentandi, in qualibet materia rationes efformandi. Alterum de principiis, et regulis ab argumentis se rectè defendendi. ... Authore P.F. Francisco a Sanc

발행: 1686년

분량: 285페이지

출처: archive.org

분류: 철학

231쪽

tum, nec salvatur supra du

ctis, potest dici quod in

cludit etiam esse tale coaeis te, quia esse tale violenter,

addit aliquid supra coam, licet solum quoad maiorem extensionem, Ut dicetur postea cap. IJ. num. 124. Esse tale connaturaliter re pectu alicuius, est, esse iciaeta inclinationem, proportionem,uiri utem, aut capacitatem natura illius. Esse tale intentionaliter aest,esse tale in esse repraesen latiust, sti est repraesent tionem illitis talis pe modum ' eiri sens bilis,υelintelligibilis: nam imago depicta Caesaris non dicitur proprie loquendo Caesar intentionalFter: quia talis imago est proprie qualitas pay sica,ut condistincta ab intentionali. Secundo, pOtest intelligi quod sit respertinens ad effa intentionale, vel directe, ut species intctionales reptaesentam

tes obiecta,& tu X, si forte verum est esse per se ipsam sensibilem independenter ab specie, eo quod sit eminenter qualitas intenti nalis,dia liaturalitaΤοῦ tene e

Baii eae probabiliter I. p.

quaest. 67.art. s. vel in directe, Ut ea, quae pertinent,& concurrunt ad cognitionem, Vel repr lentati nem, ut praecille exercent hoc munus si in directe tamen concurranta Tertio, sumitur pro esse tale vialiter, vel transeunto , Ut contraponitur ad esse fixum non vero ad cile naturale. in quo sensu explicant nostri Complut. de anima, disp. 9. quaest. r. num. 9. in Resumpta . cum Ferrara, lib. a. de anima, quas . Iq.

illud dictum D. Thom a

quae si s. de potent. ars. I. ad 6. Lum ιn non est in aere per modum formae naturalis ined magis per modum intentionis. Unde intentis nati teρ immutapi, est alit μδε hab/rt nune,ac prius,ali. quo exρraedictis modis. Notandum venit hic, hanc immutationem incentionalem solere dici immutation Diritualem, etiam in sensibus externis , in quibus omnes immutationes re vera sunt corpore aquare sumitur Disituale. Vt contraeonitur ad os

232쪽

Opust. 2.

materisIι modo praecise naturali i non Vcro interutionali. Et ita accepit D. Thomas r. part .quaest . 78. art. . ad 4. Vbi ait: Tactus

atione, , non solum spiri uissi. Vbi supponit spiritualiter immutari. ii ii Esse toti spiritua. liter, seu efespiritusis, tot modis dicitur, ac spiritur, hic autem multipliciter sumitur secundum D.T ho

cuius natura, unde dicitu

quos ἐν unduntuν virtutea anima in partes corporis, ii

cuntur spiritus ; s mili-rar in eo porta propter suam

subtilitatem dicuntur Diriet cap. 2 rγ

diuimus bomiuir amantes , O concordis, esse Unius Di itur, uti eo piratos; cut etiam dicimus eos os Unum cor, ct Unam animam, sicut dicitur Etrie. 9 propria amicoram es unam animam in duobus eo poribus esse. Subtilitas enim dieitur per remotionem a materialitate. Unde ea, qua

habent multum de materia, vocamus grossa , scut te ram, ea, qua minus, D, tilis, sicut aerem, ignem. Vn . cum removeri a ma

n in lignimationis fuae ρε

pWius inυenitu in Dιο, O magis in incorporeis, quomeorporalibus; quam sis fori secundum impositionem nominis , Diritualitas magisse teneat ad eorporalia , eo, quod nobis, qui nomina sminposuimus , elua subim smagis est manis a. Haec Divus Thomas. Quibus fere consonant, quae idem Angelicus Praeceptor q. S. No sonet

233쪽

118 Via Seleni aruis

rifice traddit. Esse talesu

proprie, & absolute loquendo in significat illud,

quod est supra omnem extingentiam, υiWtutem totius

naturae creata, aut creabi

lis. Sumpta natura in secunda acceptione, in qua supra accepimus esse tale naturaliter. Potest aliquid ose tale supernaturaliter , vel quoad substantiam, seu cntitatem, Ut gratia sanctificans, charitas, lumen

gloriae, unio hypostatica; vel quoad modum fiendi: ita quidem, quod licet ipsa res fit naturalis, habuit tamen o se, modo, seu actione supernaturali ,Vt Lazarus resuscitatus i siquidem resurrectio est supra

totam virtutem naturae.

Et Coelum quid naturale est, & tamen habuit esse

per actionem supernaturalem, nempe creationem. Secundo , modo dicitur aliquid tale supernaturaliter , terminatiue, seu e X parte termini, Ut potentia obedientialis creaturae ad Deum , ut Auctorem supernaturalem. Tertio, δε- mitur elle tale supernaturaliter, respecti αὸ , id est, quod licet absolute, dc proprie sit quid naturale;

tamen est supra e Xigentiam alicuius naturae,

respectu illius dicitur quid

supernaturale, Ut genera

tio equi quid naturale est,& tamen respectu formicς est quid supernaturale

quia est supra omnem naturam, & e Xigentiam formicae. Et anima rationalis

in esse obiecti est quid naturale; & tamen respectu potentiae visivae corpore , est quid supernaturale. Et Angelus ut cognoscibilis prout in se, & quid ditati-Ve, est quid naturale ; &tamen respectu intelle- stus nostri prout in hoc statu unionis ad corpus, est supernaturalis propter

eamdem rationem. Esse taIe obedientialiter, est, esserate seundum obedientiam, seu patrntiam obedientialem

ad aliquod. Vel ad Deum ut Auctorem supernaturalem,& hanc habet quaelibet creatura: vel ad aliquod agens, quod violen-

234쪽

fer potest in habentem talem potentiam introduce

re formam contra eius naturam, Ut potentia, quam

habet aqua, ut calefiadab igne. Obedientia autem ad aliquod agens naturale, ut imprimat formam , quam iuxta suam naturam, vel sine violentia potest recipere, non dicitur potentia obedien tialis; sed naturalis, licet haec ultima acceptio,nem pe recipere sine violentia formam, ad quam praecise habet quamdam indiffer tiam , potest dici aliquantulum obedientialis, ct aliquantulum naturalis: quia videtur quoddam medium inter potentiam proprie naturalem, S Obedientialem. Potentia obe diem talis muriquam est proxime acti va in sent en -S.NOm. tia D. Thomae,& Discipu- Thomsc. lorum eius ; sed proxime receptiva,& mediante 'isso quod recipit potest ope

rari.

.. . . . -

. De alijs diuinctionibus.

Iao Uinquagesima nona distin- stio est, inter

duos ex his leptem terminis, scilicet, voluntaria, libere , necessor , violente eoactὸ, in υοιuntarie, 9 ia otia. Circa quorum e X pli cationem aliquantulisi immorabimur propter magnam non solum utilitatem i, sed etiam necessita tem , minime. ad male riam. de moribus. Omne autem, quod dicemus circa prauentem distinctionem erit, iuxta doctrinam

nostrorum Salmant. tom. Salmant. 3 Aract. Ι οὐ Agere volunt a

rij, est, quod opus sit voluntarium , voluntarium

igitur in communi deiunitur sic : M ab intrinsero

cum cognitione. Vnde cum

non solum in homine; sed etiam in brutis possit aliquid procedere ab intrinseco, cum cognitione,

proprie loquendo, sequitur, quod voluntarium,

tam Diuili od by Cooste

235쪽

o Vi a Seientiaru m

iam in homine, quam in brucis pro pric inveniatur. Voluntarium sic sumptum dividitur in voluntarium in actu;& in potentia. tantarium in actu, est quid-q id de facto, in exere uis proeedit ab appetitu suppo Nerite cognitio nam , & este flectus illius. Voluntarisi in potentia est iPud, quod

nondam praeessit abbuiusmodi appetitu; sed continetur in eius virtute in actu primo,seu in potentia. Se cundo.Voluntarium, aliud

perfectum; aliud imperfectum. Volamiurium perfectum e ' , quod regulatur per cognitionem perfectam,

qualis est sola intellectiva diiudicans plene rationes boni, & mali, inventas in obiecto, seu fine, & proportionem medioru cum ipso fine. Voluntarium imis perfectum es, quod regulatur cognitione limperfecta,

qualis est omnis cognitio sensitiva: vel intellectiva, quoties non discernit plene praedictas boni, & mali rationes. Ex quibus sequitur voluntarium imperfectum inveniti non solum

in appetitu sensitivo; sed

etiam in voluntate. Non autem dicitur voluntaristi mperfectum, quia Vni Uoce non participet rationem voluntari j ; sed quia respective ad Nisectum,

parurn habet perfectionis i Uoluntarium perfectu dividitur in liberum, & ne- .cellarium. L:berum est quod procedit eum indi erentia ad Utrumlibet, de quo in Hfra: Neeessarium est quod sit

eum determinatione adona ex vi cognitionis summae bonitatis , ita rapientis ad savoluntatem, ut tollut indifferentiam ad aliud obteiactum, uti se habet bonitas divina clare visa. EX quibus sequitur, Voluntarium perfectum solum inveniri in voluntate, sed appetiturationali. Notandum est,

voluntarium brutorti semper esse necessarium. Et insuper non raro Voluntarium rationis esse nece starium propter inadvertentiam,dc indeliberationem Insuper notetur, quod licet plures ex divisionibus sequentibus possint applicari voluntario imperse-

236쪽

Opust. 2.

isto; tamen praecipue illas proponemus e Xemplifica-do in voluntario perfecto. Tertio, dividitur voluntarium in elicitum; & imperatum. Elieitum est ipse actus Ooluntatir, qui ab ea elicitur; et iam si.eliciatur medio habitu existente in ipsa voluntate, V.g. charitatis : quia pro eodem agente Utrumque physice

reputatur adaequate. Imperatum est quod sit ab ali spotentus ex motione . aut imperio voluntatis. Quarto, Voluntarium aliud est formale ; aliud virtuale. Voluntariam formale est, quod procedit ex formali, O expressa cognitione illud νe gulante. Virtuale es, quod

procedit ex cognitione vir.

suali, ct implicita , ῶνι redirigente voluntatem , ut

positive influat; in quo distinguitur a voluntario in terpretativo, seu indirecto, quod solet etiam dici virtuale. Quinto, Volun- Larium , unum directum; aliud indirectum, seu interpretati Vum. Volunta

sus immediatὸ ρεν ve umi saeum positio m. In directum, seu interpretati-Vum est, qγod non exit postiue ab ea ', imputatur tamen ei, quia adUertens non

impedit, cum posit,'teneatur: quo pacto omminsiones, & earum eflectus dicuntur voluntarii. Dicitur υνlantarium interpremtatioum, quia & si voluntas in illud positive non influat; tameci e X eo,quod advertenter non impediat dum potest,& tenetur, ita se habet, ac si positive ad illud concurreret. SeXto, voluntarium aliud est tale in se; aliud voluntarium in alio: Voluntarium in se

est, ad quod Ooluntas termiis

natur in se , fur medist/, sue immediat.; etiams ae tussit imperatus: quia iste Vere potest appeti m se, ut percusio Petri. Elicitus

enim a Voluntate semper est voluntarius a se. Toluntarium in alio est , ad quod tendit Voluntas prout

in alio eontentum , ex qΠosequitur, vel eum quo eo mitatur, duin tamὸn ea ita

237쪽

11 L ma Scientiarum

ad ertatur, Ut percu- nentis censetur Voluntassio illius, quem cognoscit parvuli. Quarto, ratione esse hominem, vincibiliter pacti, quod Vnus acceptat ignorans esse Sacerdotem: pro te, & pro omnibus nam tunc piae ter pecca- contentis in se; qua utatio- tum percusionis, datur sa- ne voluntas Adami repu-crilegium. Sub hoc conti- tatur voluntas omnium abnetur voluntarium in cau- ipso descendentium ex visa. Secundo,Voluntarium, pacti cum Deo de privile

aliud physicumi aliud mo- gio iustitiae originalis subrale. P seum est, quod conditione non transgre-proeedit a Ooluntate opriis diendi mandatum Dei. Sic persona. Morale es, quod omnia praedicti nostri Sal-υρ ὰ oolantatesuppositi aι- mantic. ubi supra dilp. 1.

terius, in quantum reputa- dub. I.

tur propria, prout Unus ρο- Ia I Liberum deiunites Dum eo enom in tur ab Aristo t. I. Metaph. alium transferre. Haec au- cap. a. sic : Quod est causalem translatio quatuor fui,sui iuris,suae potestatis, modis valet contingere. expersque aliena obtictio-Primo,quando aliquis dat nis. Qua ratione opponi alteri consensum, Ut quid- tur servo,captivo, obliga- quid ab eo nomine ipsius to, aut quomodolibet aufactum fuerit, habeat ipse terius potestati subiecto. firmum, & ratum Secun- Vnde sequitur tot modis do, ex dispositione iuris, dici aliquid liberum, quot aut iudicis, qua ratione excludit subiectionem; dc voluntas tutoris censetur illud magis liberum, quod Voluntas pupilli. Tertio, magis illam excludit. Sub- quia unus continetur na- lectio igitur est multiplex. turaliter sub potestate al- & cosequenter multiplexterius, ut filius parvulus poterit esse liberum reli-

sub potestate, & dominio ctis quoad praesens subie- parentisi Quapropter vo- ctionibus, & libertatibus luntas patris de illo dispo- personarum , de quibus

238쪽

nrim. Iurishe. Primo, enim da- ad agendum determinatur subiectio ad agens ex- tum, nullam relinqμenstrinsecum, quae contingit inditiarentiam: & propter quoties. in operante non hoc illi subiicitur actus: datur principium subm- ideoque potest dici Meis eclans actus quoad omnes cito neeessitatis. Vel ne eeserationes potentes agenti sitas ab intrinseo : μι ne- immediato corresponde- eesitas tota oolantari si-re: ideoque movetur ab quidem nihil invenitur di alio cuius determinatio- minuens voluntarium. Et nem omnino sequitur: qup Vt cotra ponitur huic sub

quidem subiectio in omni. lectioni constituitur se-bus motibus ad rationem cunda acceptio libertatis, persecti voluntaris, non appellaturque libanas in. pertingentibus invenitur; diin entiae, seu libertas arct appellatur obiectio eo. bitri) ; siquidem liberum gentri non quia semper sint arbitrium est facultas Oo. actus coacti sed quia a luntatis, ct rationis, Unum principio extrinseco pro- prae alio eligendi: aut νnum, Veniunt quod proprium ρο idem acceptandi, ct ref- est actus coacti. Et huici mendi. In quo explicatur correspodet prima accep- indiiserentia ad utrumlitio libertatis, quae dicitur bet L vel quoad specifica- me tar a eoactione ν quia tionem, Vel quoad eXerci

labiectionem coactionis , tib Praedictae duae aequam libertatem aliqui ceptiones libertatis , di- appellant libertatom a ne- cuntur libertates naturae, . sitate; sed quidem su- vel phys eae ; quia per sola anunt necessitatem pro principia naturalia,&phy- coactione explicata: Se- sca hominicdvenit. Ter-cundo, datur subiectio ad lio, datur subiectio ad ali- principium intrinsecum, quid non necessitans, sed quod aliquando omni eκ- inclinans Voluntatem co-.Πumpe est persς tra rationem, Ut vere in-

239쪽

V a Iesentiarum

clinant habitus vitiosi, vitiose dispositiones, sualiones, tentationes, quae quidem impellunt voluntatem ad malum, ut ait S. . m. Thomas in a. dist. 2 s. art. a. etiam si ab lute libearum arbitrium, nec necessitent, nec compellant: dc

sic quoddammodo datur subiectio, diciturque fabiectis miseriae, pereati . quia inclinant ad poenam,& culpam, vel ad reducibilia ad istas. Et ut contra ponitur huic subie ctioni datur tertia accep tio libertatis, quae dicitur Iibertas a culpa, ct miseris, quae ab aliquibus bi partitur, & alijs appellatur nominibus: Altera dicitur libertat gratiae, quae tollit culpam. Altera libertas

lit. Quarto, datur subiectio ad regulam dirigentem,&mensurantem actsi,

videbitum,&modo debito assequatur finem, quae dicitur subiectio moralis , neque augens, neque duminuens physicam libertatem, aut indisserentiam. Et ut isti subiectioni opponitur constituItur quarta acceptio libertatis, quae dicitur libertas exemptioni1, eo, quod nullum coganoscit superiorem. Qua propter absolute, & simpliciter in solis actibu et divinae Voluntatis inveni tur. Item libertas, alia dicitur contradictioni/ ; alia

e trarietatis. Libertas co-

tradictionis, os libertas ad aliquid faciendum, vel non faciendum, id est, versans

inter extrema contradictoria:&haec dicitur absolute libertas. Libertas contrarietatis,est, libertas ad ext ema eontraria ide licet amorem, vel odium

& haec libertas includit

duas libertates contradictionis, scilicet, ad amorem; vel non amorem: ad odium; veI non odician si quidem non posset amare.

si non posset ponere non esse odii : neque posset odisse, si non poneret non esse amoris, & in hoc diu stinguuntur istae libertaq

240쪽

Opust. 2.

A διρ. & deiunitur ab Aristo t. s. Metaph.cap.3 sic: M quod aliteo se habero non potes. Secundum, est ια δεποῖ-tione,& dicitur illud, quod

Iieet ablolute necessariam

non' facta tamen aliqua Iupp=sitionem neres orium. - Et hoc necessarium dividitur iuxta numerum causarum. Insuperque dividi potest in necessarium simplieiter; ct nepessarium almelius esse . g. ex parte finis. Necessarium simpliciter est, sine qua neqMit linia aequiri. Necessarium ad melius esse, est, illud snι quo ροφω abisIuto sinu ae- qairi; sed melius aequiritu eum illo. Necessitas, alia dicitur quoad exercitium; alia quoad specificationem, de quibus supr. cap. I 6.

num. II S. egimus. Sequ/aliquid necessario ex aliquo,

potest esse dupliciter: υρι

netessitate evequentis: vel necessitate eonsequentia,

autem necessario necessitate eonsequentis,est, sequi

quod sequitur, absolute cap. II.

est necessarium, Ut ex ra

tionali sequitur risibile.

Mqui oeia necessario neee state consequentiae,seu in infallibilitatiι . non est sequι neeusaris ρυφὸ,6a abo, Iule, ct pliciter; Dd δε- cundum quid, ct eum assi. to, sciliτὸς, ex Iuppositione exissentia rei,cta guttive fen Iulee. Et illud, quodsiic sequitur, neutiquam dicitur absolute, & limpliciter necellarium,sed secundum quid, & cum addito, id est, ex suppositione, Ut patet in amore, qui sequitur ad ptaedeterminationem efficacem Dei ad ipsum amorem, necessario necessitate consequentiae

solum, dc infallibilitatis: ideo talis amor est absolute liber, & meritorius, ut tota tenet Schola Tho- Thomsa. mistarum,dc alii: siquidem

praedeterminatio attepe- ,' ratur naturae liberae creatae: dc quamvis sequetur amor; tamen sequetur libere. Viden. 7. dc I; O. Ias Violentam communiter dicitur ex Aristota Aristo tete 3. Ethic cap. I. Quod es . a principio extrinsee

P, passa

SEARCH

MENU NAVIGATION