장음표시 사용
21쪽
a s ligitur etiam,quod qui debitori suo a quo debitum recuperare conam de non potest,mutuqt pecun: a vi sibi hac via alterum tantum,quantume de si refundat non peccat. nihil quippe ab eo accipit ob mutuu pr. citaliter; sed vi sibi debitum recuperci, Maior in .dist. I s.q. asan prim Ad cimus tamen cauendum esse debitori, per chirographum, vel alium modi m. per quem de solutione costeqne postea ipse,vel eius h.rredes itorum it id petant,vel accipiant sponte tolutum, per ea quae diximus in simili in Nanual. Consili. c. I 7.nu .i I s. Neque etiam peccat, qui acc pitaliquid iniustam mercedem laboris numerandi magnam summam a te, ve a suis fauiliaribus sustepti. quia non vi mutuised ob laborcm num ranii, accipi ncque qui capit aliquid pro sumptu,& lobore mittendi P cuniam muliniam longe absenti,ut inquit Maior ubi supra.
V aut datui minus ob anticipationem; in omni contructa etiam inn minato,cum nultis exemplic. 27 Redituum vendiores, emptores in acictionibus, qui multum videntur
18 Fortuitorum easerim renuntiatio minuere deberet reditAs pretia uod apud paucos scit.
a '- Doctor Monte ma:or laudatus.
o carolus V. Imperator, Rex Thil . secundus, ct eorum tonsiliarii tam de ob hoc dem mi.
3I,. Lea de non emendo reditus granorum sancta ut fraudatur. 26 τ Vodecimo nota, quod ex eodem textu, &praedictis co'ligim L eum, qui emit, aut conducit aliquid minoris iusto pretio in fimo ob
anticipatam solutionem committere usuram e conti ar o, eum , qui vendit, aut locat maioris iusto pretiolummo. siue rigoroso, ob dilatam solutionem : quia omnes praedicti accipiunt, aut volunt accipeie aliquod lucrum pecunia aestimabile ultra seriem, principali er ratione murui Pau. bati,& Occulti;& ita lota definitio usurae posita fit pra,nu. c. conuenit huic lucro ivt & ipsis tota definitio usurariorum. ' Idem eadem ratione est diiscendum de omnibus,qui per permutationem, vel quemcunque alium crutractum in nominatum; do, ut des, facio, ut faciasn c. de quibus in i naturali sis de perscript . ver b. vo uni recipere, vel recipiunt aliquid malo,ris valoris, eo quod deder m , vel dent aliud minoris valoris aliquon empore antequam recipiam rem ma oris valoris. Et consequenter, qui
22쪽
la hyeme dant meremariis ante tempora messi vel putationis, vel sessio.
nis vinearum aliqua,quae non sunt tanti valoris, quanti operae, quae promittuntur praestandae in illis, usuram committunt: sicut e contrario omnes mercenarij qui carius sitas operas praestant tempore,quo illae sunt prae standae,eo quod solutio mercedis in hyemem sequentem est facicnda. Quod non videtur satis animaduertere,qui militibus egentibus, pannum,& vestes, cori uiri,& calceos; immo,& aliquando panem,& vinum,& car nes maioris iusto pretio maximo,siae rigorO o vendunt 'o quod solutio
differtur in tempus, quo eis stipendia sunt soluenda)quim venderent prς- senti pecuniaeNeque e contrario satis hoc perpendunt milites,qui prςsen ii pecunia emunt omnia praedicta minoris iusto pretio, infimo vel pio, eo 7 quod longe postea sint ea recepturi. Colligitur item quod obnixe roga-dus est Deus, ut de more pius inspiret veram poenitentiam cum volunta te restituendi coniunctam plurimis emptoribus,siue conductoribus, qui reditum episcopatuumn aliorum beneficiorum ecclesiasticorum,praetertim summorum Magistratuum illorum Hispaniae ordinum militiarum, commendarum eorundem, Dominatuum,item ciuitatum , oppidorum, S vectigalium,&censuum regalium,& aliorum publicorum, vel priu torum emunt, siue conducunt a necessitate oppressis, multo minori iusto pretio infimo ob solutionem anticipatam unius anni, & minori ob dum rum, & adhuc minori ob trium. Orandus item, ut idem inspiret his, qui e contrario vendunt,vel locant species,cinamomu, piper,& crocum,pannum sericum,unas, aulaea libros, papyrum,& alia similia: boues,vaccas,.
equas,nueso alia pecora his,qui eis indigent, ad se sustentandum, vel ad
quaerendum praesentem numeratam pecuniam,reuendendo protinus, ea
minoris iusto pretio. Uendunt inquam,vel locat maioris iusto pretio summo, vel rigoroso, propter dilatam solutionem. Colligitur etiam orandutae Drum ut parcat hominibus illis ecclesiasticis, & secularibus, praeseristi m pr.ediuitibus , qui agros suos locant colonis suis pluris insto pretio, summo, vel rigoros eo quod ampliant terminum solutionis sibi debit rum,uel mutuant a principio triticum ad serendum ,& victum, vel pecunias ad emenda quedam alia in agrorum culturam necessaria,data eis ad soluendum dilatione longar quibus quidem actibus eos adeo fatigant ut cogantur miserius vivere,quIm si essent veri serui,& vera mancipia.or dus item,ut etiam parcat illis,qui reditus suos qua maximo post int pretio lorant in auctionibus publicis allicientes ad augenda pretia pollicita 28 tionibus, & donarijs incrementorum, quae Hispani vocant, Putas, & dulationibus solutionum, & adigentes con luctores facere renuntiationes rarium casuum fortuitorum. maiore ' rigidiores, quam ante nostram aetatem Hispania viderit: nulla ratione habita, an pretium, quod eis promittitur Ueret iustum, an non: neque quod diminuit pretium iustumi
23쪽
adiecto earum rensiciationum,cum prouentus illi minoΗs valeani cum .nere praefatarum renuntiationum,quam sine illα Nulla item habita ratione quod huiusmodi prouentus non tanti valent illi qui eos christiane colligit,& iuste vendit; quim illi, qui per fas,& nefas, quo iure,quaue i iuria eos colligit, & exigit, & postea vendit eosdem multis mendaciis, &simulationibus adhibitis ; longi'; dilationibus ad soluendum concessis. illisque durantibus frequenter viendo gratis debitorum hospitij non pauca munuscula coacta potius quis libera voluntate sibi oblata suscipiendo, pauperum sanguinem tanquam sanguisugae insensiliter exugedo. Colligitur etiam,non abs re, Doctorem illum Monte maiorem quem ita ast fulgentem gloria in caelo mihi videre videor,ac in terra virtute iplede tem cognoui,cuius magno succetari in primae functionis Cathedra ipsa indignus successi, & me ambos,sed solos quodam anno in celeberrimae Salmaricen. Academiae Senatu in ea sentetia filisse, ne reditus Academisi qui ex decimarum fructibus redeunt modo solito venderentur,siue loc tur;puta bis de illis auctionem faciendo, semel quide mense Februario, &iterum mense Iunio adiudicando eos plus offerenti, & omnibus casibus fortuitis reminitantin aliis multis clausulis se oneranti, & quibuscunque
qui pretium eorum augeret certa dona promittendo. Tum quia adeo ca - re vendebantur,seu locabantur,ut mensura tritiei, quam vocant Faneca quae tempore messis vix valeret quinque, & vix septem veris militer cum
ab Academia vendendus esset, si reditus eius non locarentur in prefatis auctionibus,emebatur pluris quam decem; cum tame labores, & impe se in colligendo,& seruando eosse Periculum, quod per praesetas renum tiationes subitur,aliquid de pretio climinuere deberent.Tum,quia tim re dc bamus, ne adeo care vendendo siue locado daremus occasionem propinquam emptoribus,siue conductoribus reuendendi postea tenui
ribus pluris iusto pretio: dando longas dilationes tendo multis artibus, mendacij s& fraudibus, sine qu)bus vendendo non pollent quidquam
lucrari: immo nec tantum pecuniae numeratae ex eorum distractione muligere,quantum pro eis soluere promiserunt . Tum quia debebamus coi siderare,qubd illi,qui per huiusmodi emptiones, & conductiones, quas arrendationes Hispani,& Itali ad assictum acceptiones vocant,) se suasq; domos sustentant, ut plurimum quasi coguntur eas quouis pretio etiam
carissimo conducere, ne decoquant, sive,ut vulgus ait, fallant: quoniam oportet eos ex fructibus noue,ut ira dicam, arrendatis siue ad assichim ac .ceptis soluere debita,quae debent pro acceptis anno praecedenti .Tu quia, non debebamus dissimulare,quoci sciebamus, & cernebamus huiusmodi conductores sere omnes in tantam paupertatem tandem regidi, Vt cog rentur decoqueren relicta sua misera familia solum verter ut conflige.
re in ecclesias; quae sunt ibi asylumn refugium, quod in urbe franquigia
24쪽
vorant.& sie dabamus multorum malorum occasiones, ita ut vix poterais L O γmus effugere nomen clamnificantiu ux.cap. fi. de inivr.In hac inquam sententia praefat.Illust. Doctor,& ego fili mus; sed adeo illa plerisq; omni didisplicuit ut quod ad aliud propositum grauius Psaltes ait, riserunt nos, ct mouerunt capita sua.Rideant tamen minc,& subsannent quamlibet lubeat hi redituu Domini, siue sint personae singulares,siue capitula, & vnia uersitates, siue clerici ,& laici,siue summates, siue infimates, siue Praelati, & Duces,liue Reguli, & Reges, quibus nimia cura est quoquo modo augendi reditus suos quot annis,& minima, Vel nulla obuiandi malis, quae inde sequuntur Reipublicae S conductoribus: quique nulla iusta ratione habita valoris redituum suorum , & quantum valere possiant conductori diligenter .& christiane res colligenti,& distrahenti, locant eos quam carissime possiant viris auaris lucrum,& diuitias quadam tenus pro Deo colentibus: vel ijs, qui ne tam cito decoquant vel sugiant, vel in carcereurconi jciantur coguntur quamlibet magno pretio emere, siue conduc re; quos probabile est nihil non tentaturos, ut iure, vel iniuria, fas, vel nefas, sponte, vi, vel metu vendendo, Vci exigcndo exigenda, vel non exi. genda corradant non solum pretium Muod promiserunt,ctim illis renuntiationibus iuris S cum obi: gatione, ut aiunt in serina Camerae exequemda: sed etiam, quo ibasq; poposas domos sustentent,& ditescant. Rideat, inquam nunc, & subsanncnt spiritu auaritiae inspirante, quam largiter volent; veniet tamen dies ille ultimus horrendae mortis,quς nec Regibus, nec Principibus parcit; in qua qui morti sere in his peccauerunt, & non suis penituerunt, vel restitutionem necessariam neglexerunt, dicet: quid profuit nobis reditus nostros nimia, ct inordinata cupiditate contra fas, Iusq; naturale,cuius poenis subi jcimur, etiam si ab his, quae sunt humani
liberi simus a gere ξ exponendo noli ras animas tanto aetcrnae damnationis periculo: no satis cui antes, an cllamus in caussan culpa, ut nostrorum redituum auctores, &arrandatores, suas animas perderent opprimendo
nostros populosau itos, vel alios decimarum.& tributorum,& gabella. rum,debitores:&negligentes considerare,quod eramus in causa, ut debitores nostri, quibus reditus nostros vendebamus, & locabamus dure ac crudeliter a praedictis conductoribus exacti perdiderint etiam suas; nunc negando veritatem,& peierando;nunc fraudibus iniquis utendo; illic desperando,nunc nobis detrahendo,& mala impie precandoὶVeniet in qua clies ille, in quo haec sunt dicturi;immo,& additur.Cur non potius existimavimus nos suille eorum fratres e & quod fratrum est, ut ait Paul. I. ad
Thessalon. cap. non circumuenire fratrem in negotio;& cosequenter. non dare caulam culpae coniunctam circumueniendi. Cur non etiam nos
existimavimus quadam tenus patres aliquot eorum, & quod patris est thesaurizare filiis & non ad iracundiam prouocare'& ita eos tractar , ut
potius amarent, quam timerent, ct odio habeant & quod non est danda C occasio
25쪽
occasio pnesertim propinqua peccandi: nec ullatinus consemiendum peccati: maxime mortiser eo quod secundum Apost. cap. I. ad Roma. ab aeterno iudice non solum facientes sed etiam consentientes in sternum punientur iuxta declarationem glos. & aliorum omnium cap. I. de M. M.deleg.& nostram resolutionem in Manual. Conseu cap. 2 I. nu. 22. Elcur non potius aliquanto minoris locauimus nostros reditus vitis Deum timentibus,& nos reuerentibus proximosque amantibus; quos Probabuliter credebamus,& nobis sine fraude soluturos Sc a d ebitori bus 11ne inimria debita exacturos Iso Tertiodecimo noto, ex textu,& praedictis colligi mille bonas precari 'nes siue benedioeones deberi Caesareae Male Caroli. V. Imperatoris re
Regiae Catholicae eius filii Regis Philippi secundi dominorum nostrori
iplorumq; proceribus ob illam pragmaticam saninonem, ne quis emar, aut conducat Leditus Puenientes ex tritico, hordeo, vel alijs granis ex qui. hus conficitur panis;quae no parua salus sirit suis regni aec paritum fi που
multis usuris palliati altem paruis,quae in tenuiorum oppressiones exeriscebantur. video tamen aperiri ostium,per quod nisi claudatur virtus p latae pragmaticae elabetur r nam cum prouide contineat poenam arbus 1 trariam,cuius tertia pars applicetur iudici, ut libentius audeat inquirere transgressbres eius,etiam eorum odium incurrendo; cumque liceat conisdemnatis bis appellare uxta rubr. C.ne cui lice. tertio prouo.posteriores iudices aliqua ex parte satagunt, ita reformare sententias priorum , ut ad eos pertineat executio earum reΕrmationum, iux. glin cap. cum in ecclinta. de appell. & consequenter poenae in eis contentae sibi applicantur, α priores nihil lucrantur. Qui videntes ho nulla, vel parua poena multam praefatos transgressores,ne ab eis appelletur,& sine suo hicro odium tranc gretarum incurrant; aegreferentes, quod posteriores suorum laborum praemia tollant ita transgresseres,nulla,vel parua pc castigati parum
verentur eam transgredi. ' Quare rogoetiamAtque etiam Praelatos, cometonatoresic consellario qui assistunt Regiae Maiestati, eiusque procer, bus t eos haec admoneant, 'uorum aliquo etiam ipse admonuit simulque eisdem persuadeant,ut ob amorem Dei,& utilitatem publicam, & ira pauperes misericordiam,inueniant aliquam rationem,qua primi iudices, qui odium transgresserum incurrunt inquirendo, & curando, ut coram ipsis accusentur sua mercede fruantur: neque sua fraudentur postrem, qui sunt iudices appellationum confirmantes, vel infirmantes lententias priorum. Et quidem una salua eorum saniore sententia) pollet esse, utpo. stremi iudices accipiant omnem illam poenam, quam primorum poena adiecerim,etsi nihil adijciant, vel eam minuerint, remittant sementiam exequendam primis,quibus earum poenae cedant. Admoneo etiam relugiosos,qui praefatos iudices deprecantur, ne huiusmodi transgress es. vlla, vel solum Parua poena puniant sub boni specie male facere Fum Iulia. Q.
26쪽
hid sit mi misericordia iniusta; de qua in cap. est iniusta misericordia.2 3.
quaest. A. dum enim paucos nocentes a poena iusta liberant, plurimos im. nocentes grauibus aerumnis inuoluunt.
31 TYIUMA Mnesis perluerum societatis saluasorte rem Aerare,ctv quomodo id fieri potest per tres contradi , m.
3 3 Intellectus nouua e. per vestrari de donat. intre virum o πιαs 4 Mariam non esse eo uetudinem immemorialem recipiendi quasvor pro centum salua sorte, qua ratione defendi videtur. consuetudo immemorialis habet vim constituti. .
3 s Mutuum non facit sola securitas pecunia data. 3 6 Dominium rei non facit transire in alium sola periculo receptio. 37 Dominua non omnis de suo ut libet di ponit. 3 s Obligatis debitoris non tollitur Reuritate adiecta. sa T E CIMO RU ARTO noto, quM ex tex. de predictis colligitur,
magnae quaestionis esse,an aliqui possint inter se societatem ita comtrahere, ut alter, salua sorte principali, aliquid ultra illam sine usura campiau Cui respondimus affirmative in Manuia Con L cap. 17.nu a 34. quod ipsum Myssi ponae antea consulueramus , monstrando in primis quendam modum ad id Maiestati Regiae, a quibusdam iuris doctoribus oblatum, non fuisse ullatenus admittendum. Quem modum colimimus, Ioan. Maio. in distin. i s. quaest. 49. Syb in Verti societas. quaest. 2.de ex Caiet. in lib. i . respon. respons it. ' quae nunc habetur in opust iis suis tomo I. tradi. 3 I. responsione tr. qui tamen mercatoribus parum placuit, eo quia parum lucri sibi allaturus visus suit; quamuis pro sua in religione Christianam obseruatia ab alio abstinuissenti Modus a tem praefatus quem ipse Regiae Maiestati obtuli consistit in faciendo tres
contractus, quorum primus sit societatis, quo alter conferat pecuniam, ac alter operam de inaustriam ad commune lucrum,& damnum. Secumdus, quo qui operam Sc industriam confert, assecuret alteri sortem prin-eipalem,iusto in id pretio sibi ab eo eonmmto; aut altero tanto ex lucro remisso. rtius ut ad tollendas molestias, & suspiciones malas rationum reddendaru de lucrisn damnis earundem conueniant ; ut qui sortem aD securat, etiam asseeuret alteri lucrum certum , pro incerto, iusto ctiam in id pretio constituto,aut altero tanto ex lucro remiss&Quem inquam mindum dicimus esse licitu, cessante omni staude usuraria ,&simulatione.&infamiae periculo. Cuius iustitia efficaciter probatur, eo quod omnes faetentur, hos tres contractus iuste cum tribus diuersis hominibus fieri posita & quod nullo textu nec ulla ratione p1 obari potest,cur cum vnon e
27쪽
ao commentarIusdem fieri non posnt cessante omni stande, & usura, & dososa simulatio. neuta quod lucrum illud certum,quod pro dubio sed verisimili assicutit.
tur,speretur ex iusta negotiatione societatis,& non alia illicita. Addimus praeterea in dicto Manual. Confessi cap. 17. num. χys. secuti praefatum Ioan. Maio. ubi supra, raedictos tres contrinus uno, & eodem tempore
ita fieri poste,ac tribus diuersis um eadem ratio id persuadeatμrgumento l. illud. ad L Aquil. ni invidiximus, fiant cellanteomni fraude ranao intuita simulatione. Addimus item, quδd qua ratione fieri potest per tres contractus formales, de expressos , ita fieri potest per tres tacito & aequivalentes ; quia regulariter, eadem est virtus taciti, quae expressi, locum quid. Ede reb. crea.& cap. a. de rescrip. dc duorum aequi pellentiu-
Post haec scripta cum praesarum Manuas Cons latinitate donaremus,
posuimus exemplum faciendi hoc per contractus tacitos,&aequipollen tes, clim tum ira a probationum, quos olim Vlyssi ponae adduxeram ris ne-pe. Si quis negotiator publice protestaretur , se paratum ad accipiendam pecuniam a quoci inque volente illi conserre illam in societatem cum pacto de assecuratione sortis ad rationem . pro centum, & hicri certi quatuor pro duodecim incerti lucri. ita quod ex lucro incerio verismili dum decim ex centum accipiat quatuor pro assecuratione sortis, di quamor pro certificando lucro i r δε consequenter non teneatnr reddere nisi quae. tuor:& postea alius sciens hanc protestationem confert ei centum, dices: ego consero tibi centum in societatem negotiationis cum securitate seritis,& redemptione lucri incerti iuxta protestationem tuam. Pro quo prins y ter praedicta urget cap.per vestras. de donatio. inter vir in uxo.fic noue imductum. Ibi Papa iubet, ut marito vergente ad inopiam , dos deponatur apud aliquem mei calore, quo ex parte Laert honesti onera matrimoni, sistenter. & ita intentio eius filiqvidos sal inseruaretur siquidem ob hoc iubebat illam amarito auserri; S ita videtur noluisse ut ad lucrum,& dLnum mercatori traderetur,quod erat eam periculo obisere. Voluit item certum aliquod lucrum leprouenire ad 'motrimonii onera sustentandarat haec duo fieri no pollunt sine allecuratione capitalis,& fine redemptio ne lucri incerti pro certo: ergo Papa tacite voluit illa fieri. Urget ite qubdin multis Galliae partibus,quando in ea praelegebamnv iumruso nuGaudimus in aliquot Italiae partibus,& montibus idem seruari'ubd ecclosis,& viduae, dc pupilli more immemoriali antiquo conserebant suas p
Cunias mercatori bris, quo quatuor securos pro centum in suam suste
34. Quae plane consuetudo desendi nullo modo potest per in lectum,
quem Ioan. And. & nonnulli alij in dict. cap. per tuas.assignant scilicet, quod in Morem ecclesiarum, viduarum, Sc pupilorum cum illo lucro
mutuari Potcrat. quia esset usura, quae neque etiam ad redimendos capti
28쪽
uos admitti potest. cap. super eo. de usuris.Urget ite quM nullo alio mo. do defendi potest,quam dicendo, quM exordium coepit ab hoc societ, Mis modo,qui fit cum securitate. & redemptione praeis ictis, & continuata. suit usque ad illud tempus. Ad quod coijciendum urget etiam, quod vix tertiam partem lucri dubi j verisimilis, quod sibi pro sua rata regulat iter
obuenire pollet,accipiebant,&accipiunt: nam verisimile lucrum cetum ad minus erat I a. vel I s. & non recipiebant nisi quatuor pro centum,
quod lignificat, illos reliquas duas partes pro securitate eiusmodi, & reo demptione dubij pro certo relinquere. ' Vrget etiam, quod consuetudo immemorialis habet vim constitutio per eam probatur titulus, vel priui. legium quod allegatur pro ea I hoc iurα3.ductus aqua . ff. de aqua qlio S aest. & cap. super quibusdam. f. praeterea. de Veria signifEt quod prindicta consuetudo erat immemorialis,ut potest allegari, quod habuit originem a modo contrahendi societatem,adiecta praefata duplici asIecur tione. Praetera urget etiam quod praefata regna cum primis omni u semper floruerunt pietate,sinctitate, & eruditione; & qubd in initio praelat
consuetudinis homines eorum, ut par est credero non erant peiores: sed multo meliores, quam nunc sumus: & ideo non permisilent consuetudinem huiusmo.li usuraria tanto tempore coalescere, nisi aliqua ratione iustificari potuisset. obstare tamen iis videtur, Primo, quod Caiet.quem
pro nobis citamus in dict. respon. II. videtur esse contrarius . SecundoquM expresse damnat contractum quendam societatis allatum ex Geta mania,quo quis dabat,in societatem centum alicui mercatori tauo capi tali,eo pacto,ut sibi redderentur secura quinque in anno pro sua parte trucri ex eis quaerendi. Tertio quod etiam exprelle asserit ipse, quω contractus societatis,quo saluo capitali reddantur quinque pro centum pro parte lucri , non plest iustificari per prietatos tres con ractus subinae lectos.
quia ex natura contractus ipsius societatis non bintelliguntur. Quarto quod etiam allerit, non licet econtrahere societatem cum aliquo mercator eo pacto,ut ipse tetieatur assecurare capitale, & aliquam parte lucri. Quinto quod ex hac opinione sequeretur, licere nobilibus mutuare ad usuram,quatuor pro centum iux.l. eos.C.de usuris. Sexto quM ex eadem videtur aperiri via exercendi usuras, ad rationem quatuor, vel quinque
Sed haec nullatenus obstant.ad primum enim respondetur, negando, uod Caiet. sit contrarius:quia immo in a. arti praefitae responc expresse icit quod licite potest fieri,per tres contractus praedicto ut in contractu
societatis saluum maneat capitale.
Ad a. respondetur concedendo id, quod ipse ait; nempe, quM contractus simplex dandi in societatem centum, saluo capitali, & quod quinque reddantur pro parte lucri, est illicitus , si sermaliter, vel aequiis pollenter, non fiant praefati tres contractus: sed non si fiam illi, quod . ipsemet '
29쪽
ipsemet concediti Et quod non dicimus nos valere, vel esse licitam eonis iaetudinem aliquarum partium Italiae, di Galliat; qua orphani, & viduae dent mercatori centu in societatem, ut saluo capitali reddantur illis quatuor in anno e sed quM illa consuetudo potuit habere iustam originem a contractibus initis, cum praedam duplici assecuratione: & quod si posset
satis constare hoco quod intentio eorum, qui eam introduxerunt usque
ad tempora nostra est tacite,& aequi pollenter facere id quod a principio fiebat, illet iudium licita; & quM ad coni endum hoc multum faciut
praefatum cap.per vestras. & alia sepradicta. Ad 3. concedimus etiamquδd non licet contrahere societatem eo pructo,ut alter teneatur assecurare aliquod lucrum, & capitale, quod ipse ait: sed negamus,quM cotracta prius tempore, vel natura societate,non POL sint de utriusque libera voluntate assecurationes illae fieri.quod nos asseri, mus,& ipse Caieti fatetur. Ad .concedimus,qubd cotractus secietatis, ut saluo capitali,aliquod cectum lucrum reddatur conferenti pecuniam, non potest iustificari per Iraedictos contractus subintellectos, ex sola natura contractus; quia non
ubintelliguntur ex sola illat sed negamus quod non possit nistificari per
eos f maliter,sive expresse, vel aequipotentersiue tacite additus, ut praedictum est.
Ad s.negamus ex hac opinione sequi , quod liceat nobilibus mutuare ad usuram . pro Ioo. sed solum licere nobilibus, & quibusque alijs inire societatem cum pacto,quia capitale, & alifluod lucrum, sint saluat & cura conferenti pecuniam, soluendo pro assecuratione, quod iustum fumm,quod lange diversem est. 3 s Ad 6. negamus per hoc aperiri viam exercendi usuram ad quatuor
tro centum;quia usura non quaeritur nisi ex mutuo vero,vel palliato:& ex ac opinione solum sequitur,quod potest quaeri lucrum quatuor pro centum ex contractu societatis, S praedictis assmirationibus, quae sunt lonsediuersa;& a diuersis non fit illatio, L Papinianus. ff. de minoribus.Intel genda sunt autem hF omnia ut praediximus, cessante omni fraude, & simulatione, ita ut coram Deo sor maliter , aut aequipollenter praedicti tres contractus fiant; quia nisi cessantibus his,nec duo, nec unus quidem fieri posset.Posteaquam haec scripsimus praefatus Sotivir alimum doctissimus lib. 6. q. 6. art. I. de Iust. & iuri tria de hac re rescripsit. Primum nihil interesse an huiusmodi cotractus eodem tempore vel diuerso fiant,quod recte dictum videtur,quo ad Deum,& sorum conscienciae. licti multum interesse pollet quo ad homines, & forum exterius, ad peius praesemenadu quum eode tempore,quam cu diuersis fiunt, argumento, cap. ad n stram. de emptio.& vendri capallo vos. m eis annotat. de Pgnor. Seocundum licere inire praedictos tres contractus cum tribus diuersis horni.
nibus, immo etiam, si primus scilicet societatis.& secundus scilicet lueri
30쪽
cmi pro incerto eum uno fierent; & tertius scilicet securitatis eum alio.
quod etiam communiter approbatur. Tertium non esse licitum,ptimum scilicet societatis,& tertium stilicet securitatis capitalis, cum eodem frucere reque eodem tempore teque diuersis,per nouam quandam,sed p xum perpensam rationem ; nempe quod pecuniam in societatem conistare iecuritate a socio praestit ut etiam co latam sic assecurare, re ver fit mutuare,aut mixtuu facere: quia conserens ita pecuniam,vel incipienssc collaram habere,eius dominium in recipientem trasseri, cum eius poriculo maneat:&consequenter pro suo libito perinde illa uti possit, ac si mutuo data seisset negotiando,& praedia,vel census emendo aut alias dust vahendo, eo quod si pereat eius damno pereat: etsi seruetur, eius comam do temetur. quod non cotingit quando eu uno fit primus contractus societatiso secundus lucri:tertius autem de securitate cum alio: tuc enimis, cui pecunia traditur non tenetur restituere, & ei qui ad id renetur,peccania non daturo sic nullum mutuum imiehitur. Quae cerae ratio, etsi Prim aspectu cuipiam tardo,veri speciem prae se serre videatur, nullat
36 Primo quidem,quia aperto iuri contrisum est,dicere, dominium rei eo isto in alium transire, quod periculum in se recipiantum quia expresse Greg nonus in cap. I. de comodati definit, iuxta l. 3. Qeod. id quod ceditur alicui certi inus gratia cum pacto, ut totum pericvrtu sit penes r cipientem setiam s casu sertuito pereat esse commodatum:&constat d minium rei commodatae in comodatarium non transire, secundum gliri ab omnibus recep. in dicti cap. I. de comm . tum quod idem Grem in cap. fi I de deposito iuxta L r. s. si conuemat. E. eod. definit; con mendatum alicui custodiendum cum pacto, ut custodientis periculo m neat, esse depositum:& constat depositi dominium non transire in depos- rarium,L I A l.licet.Edepositiaum quia culpa & mora regulariter tranc serunt pericula in debente,ut idem Gremvirobiq; praesupponi t,& tamen in notius est culpam ,& moram non esse titulos transisendi domi .
I Secundo', quod etiam est iuri contrarium dicere, quδd quis possit disponere prolibito suo de omni re, quae tuo periculo, vel commodo stat, aut perit: quia omne commodatum, dederositum cum pacto, ut periculo comodatarijβ depositari, maneat,quoad restituarur, & omne aliud quod est penes aliquem, qui est in mora restituendi, manet, vel Perit eius periculo ; 8c tamen certi iuris est, non posse illos iuste eis vii in alios usus, quam in quos acceperunt es habent i adeo quidem, quod sim alios usus utatur contra volutarem commodantis, deponentis, vel alias
tradentis furti conueniri poterit.& dupli, vel quadrupli damnari, g. pl
euit. inst. de oblig. quae ex delict. nascun. l. qui vas. . vetare. T. eod. l. fin.
. sed si quidem. C. de iure domin.impetran. auth. praesenti.C.de fideiuc Tertio, quoci etiam iuri repugnat dicere, quod socius apud quem peci