장음표시 사용
31쪽
niam constitu Iad restitutionem non teneatur, eo quod aliquis tertius se. curitatem praestiterit: quia perinde tenetur ac si nullam securitatem pra stitisset. Nullo enim iure, nec ulla ratione probari potest eximi quem ab obligatioue,eo quod alius illius debita assecuret: nam nec fideiussio, neque pignora eam tollun ut diminuunt;quia hN omnia adduntur ad auo genaam, & non ad diminuendam obligationemr & inducta ad augendum non operantur diminutionem,nec e contrario, L legata inutiliter.is de adimendis legat A cap. fin.de verb. signi. quia ind ucta in unum finem non debent cotrarium operari.cap.ad nostram. de appeta. I.ffeod. Qua in quia socius meus non potest uti pecunia, quam ego in certam negoti tionem illi trado,in aliam: & ita non potest uti pecunia, quam ad merca turam faciendam dedi,in emendos census, quamlibet fatua mihi maneat lucrum, de sors: id enim esset uti re mea in alios usus, quam in quos eam tradidi:quod species furti,& peccatum est,t.si conuenerit. ff. pro socio. dc argumento praedicti g. placuit.& l. qui vas. g. vetare. & clementi. quia contingit. de religio. domi. & eoru quae ibi pulchre tradidit Card.Qui to quod etiam contra ius est dicere, quemlibet, in quem dominium rei transit de ea pro sua voluntate lis onere posse: id enim locum non habet,quando cum aliqua reseruatione, & onere utendi ea in certum finem, vel modum transiit: ut dominium rerum, quas primus mari ius uxori su dedit transfertur in illam L fheminae. C. de secund.nupt. & ut dominium Primigeniorum, & multarum rerum transit in eos, qui ad ea vocantur. Et consequenter quamuis pecuniae dominium ad socium transferretur;
quia tamen transfertur cum ea reseruatione, de onere, ut ea utatur in Ialem negotiationem,aut in tractandas merces, non potest in alias res, qua in destinatas expendi, l. i. l. legatum.ff de adminil rer. ad civit. pertit.
legatum. de usustuct. leg. & dicta clem. quia contingit. Cum igitur dominium rerum in accipientem non transferatur eo solo, quM eas re
cipit, cum pacto, ut omne periculum casuum sortuitorum ad se spectet per primum argumentum;& hoc solum faciat assecuratiotcumque nemo eo solo, quod rem periculo suo recipiat vii possit ea in alios usus,quam in quos recipit, per secundum argumentum:cumque nemo,in quem transit rei alicuius dominium, reseruato aliquo iure , vel onere, possit ea iuste uti,nisi saluo illo iure, vel onere per tertium argumentum: cumque deni-3 8 que securitas i tertio pGstita obligationem sortem resti tuendi socio nec adimat, nec diminuet per quartum argumentum perspicuum profecto est, praedictam Soti rationem quatuor de causis corruere, ideoque nihil
concludercim nostram conclusionem manere firmam . quam etiam com firmat ea consideratio,quae ex prςfatis insertur,quod socius tradens pec niam cum his conuentionibus,cogere potest socium negotiatem, ut eam
in illam solam negotiationem,in quam tradidit impedain etiam ab eius socierate discedere,si contrarium faciat, lisi conuenerit. & l. si socius. Epro
32쪽
ιs pro sicito. non obsunte assecuratione, & lucri eerti pro ineerto venditici. I t ιnet aut ei auferre suam pecuniam,&.alteri dare,quatenus ius & pacta p, etiuntur:quin alia pacta addere potest, quibus societas clarissima essici tur , & exprimere id, quod iure tacite inest ; cilicet se nolle, ut ea pec nia in alias negotiationes, quam in illas, aut illas, utatur: nec aliud l crum certum, vel incertum sperare, quam quod illa, vel illa negotiatioene comparabitur: immo&iadere mas contrachii soluendas, si alter. quim conuenerit, vel tacite iure intelligitur, negotietur. Quod non ideo asserimus, ut cupiamus homines ab antiquioribus modis lucrandi ad hos nouiores adducerer nec quM credamus , multos tam exiguo l cro contentos fore a sed quia vis veritatis, & iuris, in id nos adigiti dequbd magnopere desideramus acidos homines ad magna lucra illic tis modis sicienda,ad haec parua modo licito quaerenda allicere: qui se te nulla via licite quaerenda proposita ab illis non discederenti & quiadem eredimus non esse hoc usiurae tam finitimum;quam sunt census per sonales , quos praedictus Solus concedit, quos tamen infra Notata an γ pusnabimus, i
t L Interesse dammin lucri quid. '
x Interesse ex mutuo eapitur tribus eas viseeunium omnes. 3 Interesse extra rem regulariter non debetur.
4 Usuram, nec disspensatio,nec vis ficit licitam. Interesse,ctvsura disserunt iuxta leges Romanas. O S s Et ita non debetur interesse eo solo quod usura debeatur. 6 Fecunia plus valet apud negotiatorem;quim apud alios, ut triticum seis minale apud volentem feminare, oe non habentem aliud simile,
Uendere quis suum potest pretis,quo sibi valet,quamuis aliis non lanismodem valeatis 3 Pecunia duplex potentia ad lucrandum. - .
8 virtuti magis, quam vitio fauendum. 4' Papa commentanti non creditur,ut legem ferenti. so Interese damni,ct lucri,νt differunt.
st vendere ut licet*e tueri. ε3 2 Amor an ccatur cegere νι timor.
DECIMO QUI N T o noto ex rex. & praedi ais, licitum esse inuis
tuanti accipere aliquid ultra sortem nomine interesse, tam lucri ceu εο antis,quam damni emergenus.Et quia multi percupierunt ut explicar D mus, Disiti eo by Corale
33쪽
mus,quid in nostro Mantini. Conses. c. l . num. 2 r. appellatur interecse & quomplex sito an utrunque capi possit,& peti a mutuante; tam pro illo loco quam pro isto dicimus,prettermissis subtilitatibus tam definitio. nis interesse,quim membrorum diuidentium,& subdiuidentium ipsum. de quibus late Bata Bal. Sali. & alij nouiores in l. I. C. de senten. quae
pro eo quod inter. quibus ex parte materia obscuratur.ὶ Dicimus inqua primo id quM transtulimus in Manuab Cons cap. II. num. 2II. quod interesse in genere est damnum emergens,& lucrum cessans, eo quod aliis quid fieri cessatur secund. glo. in verbo, possibile. C. de senti quae pro eo quod. In qua definitione coniunctio λ accipitur, pro,vein verbum fieri Prout comprehendit, non fieri, eo quod non facere, sit ficere,i. si mora TMutimare.& glos.recept.l.2.in prinatae verbobli ita in propolito i teresse id dicitur,quod mutuans perdit de suis rebus,aut desinit lucrari eo quod mutuat,ant eo quod ad praestitutum diem non soluitur. Et sic duplex est interesseruierum damni emergentis, alterum lucri cessantis, o. 4. 4I d. l. I. uius. g.fin. id probat. ExempIum damni emergentis: habeo pecunias quibus reiiciam domum, ne corruat, aut quibus aestate volo triticum emere in totius anni alimenta aut foenum pecoribus,aut septa, siue aggeres aquae molendinorum restituere, aut mea debita soluere; quas mutuo tibi:& quia eas ad praestitutum diem non soluisti domus concidit , trit, cum duplo carius emi,pecora fame interierunt, molendina non molunt: aut intereste debitoribus meis saluo, aut res meas vilius vendo, quo illis satisfaciam: damnum ex hoc mihi subsecutum dicitur interesti damni emergentis. Exemplum interesse lucri cessantis: sum mercator,habeo p
cunias,quibus merces emere volo ad negotiandum,eas tibi mutuo:& cliel fixo non restituis; lucrum quod ob id facere cesso, est meum interesciucti cessantis. x Secundo dicimus,quδd inter omnes conuenit, utrumque horum Comtingens ob mutuum peti posse in duobus casibus.Prior est cum culpa,aut mora in solutione prircesvr,gIoc cese, cap. conquestus. de usiurier cap. dilechide soro compet. p. peruenit. &cam constitutus. de fideiussi&I. i. sub finem Cile senten. quae pro eo quod interis prodi Opti. te .in l. 3. s.finfide eo quod certo locαPosterior autem casus cum ant ut post momram contigit: mutuum tamen datum stat per aliquam vim regis .ciuit iis it cuiusuis alius. Terti inter omnes etiam conuenit, interesse damni exigi posse etiam s. nec vis,nec mora aliqua interueniat; moclo mutuatarius admonitus fui Lset tempore mutui, damni quod euenire poterat,& suisset contentus illud
una cum sorte mu uata soluere,ut exprelle determinat Dahom. 2.2.q.7 8.
t. Σ. ad primum. In quibus tribus casibus non solum licet accipere, &eragere sed etiam a principio conuenire de summacluae ultra sortem sibi Aependenda est. ex verisimiu illo interesse damna, aut lucri et ut late praedia 2 Diuitiam by Gorale
34쪽
asoti subscripsit lib. s. quaest. I. arti . 3.deiu iure.quamuis m sis, quam alij hanc materiam restringere sit conatus. Quarto,qubd solum dobitatur de casu, in quo quis sponte,sine vi m tuat pecunias expositas negotiationi ut rerum stugiferarum emptionio cessat 1 negotiatione, ac fiugiferorum emptione,possit capere licite inter. esse tueri cessantis continsentis ante moram & culpam Nam Innocen. tenet,quia non, in cap. final. de usur. quem praed. Soti laudat, & sequiis Iur, quamuis dicat se cotrariam opinionem minime damnare & pro sua Opinione, adducit primo praHictu Innocen. in dicti cap. fines. qui hoe affirmat, Deinde S. Thom. a. λ. quaest. 78. articu. a. ad primn m , qui videtur ei ponere hanc differentiam inter interesse damni ,& interesse tu. 43 cri,& Durand. & Scotu quos dicit xsse securos SThomam. Tertio quM nullus tex. videtur reperiri, qui concedat hoc interesse lucri cessantis a cipi ab eo, qui culpa caruit, nec moram in solutione adhibuit. Quarto quM videtur ei, nullum antiquum Dinorem aperte oppositum tenuisse. Rqubdimmo Scod in .dist. r 1. qu st. a.&Durand. in s Aist. 37.qugius. D. Thom. sequuntur, Pro contraria tamen sententia, quae receptior est, faci t primo, quod, ut etiam ille dicit,eam tenent Conraa. de contract. quaest. 3o. Siluest. veria sura qu st. t Caiet. 2.2 .quaest. 6 1,arric. 4.& Adria in de restiti quaest. de usura. Addimus nos, quod etiam idem tenent Panor. in cap. fina. de usuri de ante illum Host. & s. Anton. in cap. salubrite eossi & Ioan. And.
in dict. cap. fines. quatenus dicit, dictum Host habere locum, quando debitor solutionem distulit: quia alias quisque voluntatem negotiandi fingeret &postea pecuniam ad interesse daret. Quae ratio solussi inci
dit, nostrae opinioni locum non esse, quando re vera, & coram Deo mu stuans negotiari non vult,sed fingit se velle,quod omnes satemuri.& consequerirer Ioan.And. sateri debet,aut nihil suam rationem valere,aut nostra opinionem esse veram. Et etiam Ioan. de Lignano grauissimus Doctor,& Lauren. de Rodul. in dict. cap. salubriteritenent idem, quod Host. αetiam S. Antoni.2. Pataritu. I. p. . F. Is . tres rationes ad id adducens:
quamuis dicat melius esse,ut huiusmodi contractus dissuaderentur quod nos etiam fatemur, nisi quando constaret maius obsequium Deo per e rum exercitium prastitum iri. quod toties usu venit, quoties proximus liberaretur magno damno mutuata sibi pecunia iam mercaturae parata pro exiguo lucro interesse lucri cessantis. Praecipuarum rationum quibus ad id movemur prima est,quod ipsemet Sol. fatetur, iteresse damni unius domus ex mutuatione proueniens iuste posse accipi: & constar,id esse interess ;quod extra rem dicitur fecitndum Bar. & alios in l. C.de eo quod
interest.&quM tale tion magis debetur, quam interesse lucri cessantis, i. si sterilis. .cum per venditorem. de actio. empl. Ergo si illud iuste accipi potest absque eo , quod culpa aut mora praecedat, poterit. Sc hos, argu
35쪽
mento I. illud. E. ad i. Aqui. ' . . Secunda,quod idem Solus sitetur quod interesse lucri cessantis, culpa & mora non praxedentibus, accipi potest ab eo, qui vi aliqua mutuat. . 44 At vis non potest usuram licitam facere, cum illa iure naturali,&diuino trohibita sit, ut dictum est supra eod. Comnun. nu. 7. &ipse latius prinate igitur ob interuentum vis hilusinodi interesse lucri accipere non tacebit, aut, quamuis illa non interueniat, licebit. ' :Tertia,quod Alexand. ii, expreste determinauit in c. super .de visti
non posse dispensari super prohibitione diuina usurarum: & quod vinis: latenus mentiri licet;ita nec ad usura dare:&cosequenter, quod scut nubia vi ficri potest, ut quis licite mentiatiirrita nulla vi fieri potest, ut ad via,
ram licite detur.Cum ergo Sotus fateatur non esse usuram accipere Intera Kesse lucri cessantis ob mutuatas aliqua vi pecunias ad negotiandu parata' confiteri dobet,quod nec accipere illud ob easdespote mutuatas ut usura. Quarta, quod aliud est accipere intereste lucri. cellantis, & ali ud vis. ta,ut singulariter,& aperte dicit Scaevola,in l. 3 .g,fi. is de eo quod certo lo. co quatenus asserit quδd debitor ob non solutio debiti interdii tenetus ad soluendu interesse lucri luamuis summa usuraru permissaru superesi is Quinta, quod idem S uola cive significat, non om fies, creditores licite posse recipere interesse lucri, eo quod debitores sua illis, debit non soluant tempore praestitor quia mercatores accipere possunt, Scalis non ; & consequenter significat plus deberi mercatori ob pecu-niam, qua negotiattar, quam alἔeri, qui non negotiatur. Cui conse-.quens videtur unam , & eandem pecuniae summam plus valere apuἀmercatorem paratum ad negotiandum cum ea, quam apud aliam, qui
non est cum ea cimoliaturus t & ideo si plus aliquid recipit quam alius, inon recipit plus, quam habebat di dedit . .
6 Sexta Mod ut proxime dictu est praefatus Scaevola significat, quod π.cunia,qua habet mercator parata ad statim negotiando plus valet, quam tanta,altera qui habet alius non paratam ad negotia in imo plus quam . altera tanta,quam ipsemet habet a negotiatione separata. ob quod, qui ei eam furaretur, plus restituere teneretur, quam si alteri sumius fuisset: vi& qui habet triticum seminale ad statim seminandum, aliud simile adiae non habens; plus valet ei, quam aliud tantunde aleri non seminatim:&qui furaretur illud ei teneretur restituere plus quam si aliud tantum de furaretur alii qui seminare noleba aut eide ipsi aliud simile ad seren.
Septima,quod contra ius est dicere, quod ex sola culpa debitoris, auo mora solutionis intereste lucri cessantis debeatur. est enim contra distitui s. Ibi, i quod se merces solebat comparare , puto, - θ lucri habemdam rarion Ex quibus verbis clarecolligitur,qubd licet leges Romanae Maias cinistimas ses iubeant Nopter totam solutionis metam in quia. V husdam i
36쪽
&commo. rei vend.l. fiuctus. Q de action. empti non tamen iubent sol. ,
ni interesti lucri eessantis, nisi quando saltem cum mora debitoris faculistas, & voluntas propinqua & verisimilitudo lucri faciendi in creditore concurrit, per d. l. 3 . g. fi. Et communis opinio in d.l. r. Qde sent.quq pro eo. contra glo. eius& alias ei similes tenet, nihil esse immutatum per illa legem, quo ad hoc , ut soluatur intercile, quod ante illam solui non debebat . Et ita longe alia est ratio soluendi intereste tueri cestanti a ratione siluendi usuram: & consequenter non infertur illud esse illicitum, eo quod usura sit illicita,cum a separatis non fiat illatio, l. Papinianus. ff. de
octaua, quod ex his omnibus sequitur, quod quamuis facultas,
quae pecuniae ad lucrandum inest, absolute considerata non auget eius pretium , nec faciat valere pluris, quam sine illa: considetata tamen ex prout est personae quae illa scit S vidi uti, sicit, ut pluris valeati vi facuutas generandi, quae inest tritico' absolute considerata non essicit, quM plus valeat: considerata tamen, quod est eius, qui illud iam satum habet, aut fatui p paratum, aliud simile ad seminandum non habens , sicit, ut pluris valeat, ad effectum, ut vendere, & mutuare carius post sit;&qui furto illud sustulerit, plus ei, quam alteri restituere teneatur. Et ita,qui mercator mutuat aliquam pecuniam negotiationi paratam a cipiendo aliquod lucrum ultra similem quantitatem, quamuis accipiat plusquam valebat quantitas mutuata,considerando eam absolutemon in capit plus quam mutuauit, considerando eam cum illa qualitate quMorat parata a se ipso ad negotiandum: & consequenter non accipit usurn ην Nona , quM nullo iure, nec ulla ratione probari potest, quod pretium alicuius rei crescat, eo quod subtrahatur surto manifesto, aut non mani sello , vi, aut metur quamuis enim ratione poenae, aut iniuriae reus cogi pollet ad aliquid plus eo seluendum in poenam delicti, inmissi , iuxta titulos ff. de furiis , vi bono. rapto. quod metus causidi δ: Institui. de obligatio. quae ex delict. nascun.&de vi hono rapto. non tamen ideo, quod pretium eius crescat, eo quod furto subtractum, aut vi, aut metu extortum fuerit. Vnde, qui sc deliquit, non tenetur restia tuere in foro conscientiae, amplius quidquam, quam simplex ablatum sine aliquo incremento. iuxta ioc sngui. & recepti cap. fraternitas. I 2. - quaestio. a. de honorem, s aliquem ademerit . Fatentur tamen omnes, o bd si quis ab alio furto, aut vi metu, auserret pecuniam ad negotiam dum paratam, aut triticum sationi praeparatum, & non habenti aliudissimile, tenetur plus restituere illi, etiam in foro conscientiae: qtiam si abis stulisset ab alio, qui non habuisset illa sic parata. Ergo necestitio confitet dum est, illam pecuniam, & triticum plus valere illi, qui seminare, & ν r. vult, δέ potest: mam alus id iacere nolentibus. S consequem
37쪽
ter si mutuat, potest accipere aliquid amplius ratione interesse pecuniar. 43 Decima, quid licet,qui habet aliquid , quod communiter, nec sibi nec aliis pluris quὶm decem valet, plus alteri vendere nonpossit i quamuis ementi multo pluris valeau tamen si pluris sibi valeat, recte id vendere potest eo pretio, quo sibi valet accipiendo pro eo tanto pIus, quanto sibi
plus valet iuxta S. Thom. a. 1.quaest .art. I A Scotu in Ulist. I 3. quetiua .receptos. At ut dictum δε probatum est, centum scuta plus valent me catori illis statim negotiari volenti; aut alteri pr dia fiuctistra occurre tia sibi emere cupienti; quam alijs, quibus id faciendi animu non est: ergo illud amplius sine usura recipere poterit. Undecima st hoc interesse no accipitur propter mutuata pecunia;nem etia propter facultate generalem δε obseruata,quae ad lucra si eidem in
est;sed propter facultate speciale lucrandi, qua habet, ob id quod est ad
negotiandum parata, & consequenter non erit usura illud pecipere ars mento eorum,quae de usurae definitione supradicta fuerunt num. 3. cum
non recipiat illud ratione mutui;sed ratione illius facultatis specialis ma. ioris,quam habet apud illum, quam apud alios.
Duodecima,v virtuti potius,quam vitio sauendu est, c. t. de postula. praela. c. quando. 2.q F.mutuare aut coacte n5 cst actus virtutis; mutuare vero ex amore, & charitate sic.Cu ergo, qui coactus aliqua vi mutuas,c
pere hoc interesse possit,etiam secundu Sotum, ut supra dictum est,i foditiore poterit idem facere, qui ex amore, &charitate mutuat , Decim tertia, quod ipse Sotus ubi sepra fatetur interesse lucri cellantis deberia mutuatario. posse a mutuante accipi, si cum tali pacto mutuum acco, pisset, quod elicit, di quidem recte, ex S.Tliom. i. δ'uaest 78. artisu.1. ad primum. 9 Non obstant illa argumenta quibus moueturSot.' Ad primum enim
respondetur concedendo, quod Innoc. quartus, quem pro se adducit in cap.fin. de usuri tenet illam sententiam, ut Doctor comminiscendo in illud cap. non autem ut Papa statuendo illud: Scita non tenemurwam magis sequi qu m aliam, quae in comminiscendo in alijs locis tenuit: adeo quod Holi. quem communis sequitur in cap. t. de conces praeben. lib.ε. discessit a quadam eius opinione, quam tenuit interpretando vi Doctor illud cap. a temetipsi ut Papa constitutum .so Ad secundum respondetur concedendo, quod S. Thom. quem pro se citat in dict. quaest.28art. a ad primum, ponit quidem disserentiam inister interesse damni emergentis,& interesse lucri cellantis, quo ad hoc, ut .interesse lucri non accipiatur, tanquam res iam qu sita & perdita,ut inter. esse damni recipitum non autem suoad hoc, ut nihil recipi possit. Tum quia rati quam ille reddi si scilicet,qubd non potest vendere, quod nomdum habeto multis modis impediri potest , oppositum concludit. Co cludit enim non poIIe recipi interesse lucri tamquam rem iam quaesitam.
38쪽
sgnificando quM potest recipi tamquam res sperata, quae potest multis
modis impediri. Tum quia ipsemet ead. a. 2.quaest62artic. 4.dicit quod qui alteri in semine sato nocer, aut in alia re, quae nondum est adquisita. sed speratur adquiri, quamuis non teneatur restituere quantum collecti, rus esset impedimetis cellantibus; ad iustam tamenn probabilem quamdam compensationem tenetur. Itaque dictum Diui Thomae nostrae con. clusioni non aduersatur,quamuis eam moderetur, vidicamus, quM qui mutuat non tantum interesse debet accipere, quantum alius sui similis.1 I &aequalis altera tanta pecunia lucrifacit,impedimentis cessantibus; sed quantum meretur illa facultas,& spes lucri verisimili Ruam pecunia illa in mutuante habet, cosideratis modis,quibus impediri potest. Qucmadmodum qui habet praedium aliquod satum,non debet tanti vendere fetu.ctus sperat Huan u valerensi si essent collecti prosper essantibus impe dimentis;led quanti valci illa spes colligendi,consideratis modi quibus eorum collectio prospera impediri potest. Nec plus obstat, quod de Durando adducit in s. distin. 37. quia ideati,quoit Thomak per ea. . verba; nec, quod de Scot. adducit in . dist. I s. q.2.quia licet alia pulchra in hac materia dicat, ubi ab eo citatur, iacui in alijs solidis solet: tamen hanc distinctionem Diui Thomae non assifert. Immo expresse dicit in rad. dist. colum. 6. quod qui habet pec
niam negotiationi expolitam, eam mutuare potest constituta poena ce
tae rei sibi soluendae, nisi ab eo restituamr, ut se indemnem seritet: & ita sentit, eum polle damnum in mutuatione, & Iucri cellatione acceptum
Ad tertium respondeo , quM si praefatus Sotus, satis meminisset praefatam l. 3. F. final. de eo, quod certo loci& perpendisset praefatas
duodecim rationes, non fuisset visum ei, hanc sententiam firma ratione Ad quartum resipodetur negando, quod nullus antiquorum doctoria hanc sententiam tenuerit; quia supra citauimus Hostisn. Ioan . And. P nor. S. Antoni. & alios multos eam tenuisse: immo, &in octaua ratione montiauimus, Iurisconsul. Scaevola eam sensisse. ' Neque obstant etiam alia duo argumenta omnibus alijs fortiora. Alieru est, quδd qui volutate sporanea mutuat, non facit id coactus:& qui coactus no mutua o vide. tur dicere posse,quia per alium im pediamr lucrari donec mora lut culispa solutionis adiit; &consequenter,qui sine vi mutarat, non videtur posse accipere quidquam lucri, cum illud ei ante culpam, aut moram ab alio non impediatur. Alictum est illud,quod Caiet. 2. 2. q.78. art. a. ad primum licet nostram opinionem tueaturὶ adfert; scilicet, quω quamuis aliqua res,du c si in particulari potentia lucrandi, pluris valeanquam alia eiusdem speciei e bonitatis ab illa potentia separatased non si sponte ab illa extrahatui. memadmodum triucum seminarum, aut ad semina ligod by Corale
39쪽
si paratnm pluris valet, & vendi pluris potest, qu m aliud elimem sm
ciei, & bonitatis a tali potentia separatum: si tamen sponte ab illa potemtia,quae lucrum continet separaretur,non posset pluris, quam aliud elindem bonitatis vendi; & sic videtur,quod quamuis pecunia, quae negoti tioni exposita est, aut eidem statim exponenda pluris, quam alia similia valeat e sed simul ac sponte mutuo datur sponte ab illa lucrandi potentia extrahitur,& ita non pluris,quim alia valet; neque ob eam plus quis ob aliam peti potest. 1 i Ad haec duo argumenta Caieta. respondet multis verbis, quorsi summa est. quod qui amoren charitate mutuat,quo proximu paruo d ano, a maiori liberet,non dicitur muruare sponte,secundum mentem D.Τhom. I, 2.quaest. 7 8. art. 2. ad primum;sed aliquo modo coactus. Pro quo facit, quod qui e naui seru andi sui causa merces in mare iacit, etiam sponte l. r.ec toto tit.is ad i. Rhod. de lare cap. maiores. F. item quaeritur. de baptic non facit voluntate absolute spontanearsed conditionaliter vitandi maioris mali gratia. Aduersus tamen hanc responsionem Caietani fortissime facit primo;qus, liustum aut iniustum non consistit in bonitate , aut pr
uitate auimorum, de intentionum; sed in rerum, &operum ex tornorum aequalitaten inaequalitate ux. doctrinam Aristote. 1.& F, Ethicorum, dc D. Thomae recepti 2.2. quaest. 38 armo.& quaest. 3 9.art. 2 .Secundo quod nihil reseri,an mutuatio fiat ob misericordiam, charitatem, amorCm, aut
odium, i crudelitatem ad hoc ut mutuum dicatur iustum,vel iniustum; vel ad hoc,ut iuste aliquid ratione illius desideretur uit capiatur, ad inducendum restituendi necessitatem,vel ad liberandum ab ea. Tertio, quod quamuis mutuatio possit esse bonum opus charitatis, aut malum ei repugnans , eoquM fiat animo iuuandi, vel laedendi proximum; non tamen ob hoc dicetur iusta, aut iniusta ad hoc ut necessitatem restituendi induia cat,aut ab eadem liberet. quia, ut in Manual Consessi cap. 1 . num. 3.duximus . sola peccata contra iustitiam specialem inducunt restituendi necessitatem. Quarto, quM videtur doctrina noua, & contraria l. vlt. Q siquis testu. aliquem prohibuer. & conclusioni S. Thomae, quae fundatur
positum accommodauimus: puta, quod neque misericordia vel pietas, neque amor,vel preces blandae sine mendatio,& staude adhibitae indv. cunt necessitatem,aut vim sussicientem, ad hoc, ut quis dicatur coacte f eiste aliquid ad taestim ut possit restitutionem Petere, aut ab ea liberari. Quare ad prius argumentum responde concedendo quidem, quod qui
mutuat motus caritate, & misericordia ad opitulandum proximo, non dicitur mutuare compulsus coactione, quae restitutionem inducat, aut tollat. Concedendo etiam,quM qui sponte mutuat, non dicitur impediari a lucro quaerendo,per alium,ita ut ille teneatur ei restituere illud, eo Q.
lo, quod impedivit eu sed negando,quod qui sponte a lucrando cestat.
40쪽
in subueniat alij, non possit iuste accipere tantum, quanti res mutuata ν. tibi valeba in quenti spes lucrandi iuste potest aestimari: nam & carpen tarius, latomus, aut alius operarius,qui cessat a suo lucr Se ossicio meis precibus, ut me comitetur aliquo proficiscentem spon te quidem desistita lucrando : sancte tamen a me exigere pollet, id quod probabiliter I eri fecisset. Qui etiam sponte vicino modium tritici seminalis ad seminandum parati mutuat, iuste exigere potest ab eo tantum, quantum sibi tempore, quo dedit valebat ;licti alijs non tantundem valere per ea, quae paulo ante num. 14. dicimus. Qui etiam sponte dat cuipiam triti
cum latum,iuste potest accipere pro eo tantum,quantum illud cum spo. verisimilis fructus valet. Eadem igitur ratione nullam iniustitiam com mittit, qui sponte omittit emere praedia, Vel merces, Ut pecunias, quas ad id paratas , aut expositas habet utuci alteri petens lucrum, quod ii. lius caulla omittit, aut quantum illa pecunia, cum illa commoditate valet. nec est ulla vi opus ad id excusandum, nec cst usurae quia nihil aoeipit vi mutui ; sed ratione lucri, quod propter mutuatarium non facit;& in essectu sunt duo contractus; alter mutui, alter facio, vides, hoc est lucrari ceIIo, ut tibi mutuem , ct illud rependas, iuxta l.naturalis. E deprestri vel b aut est vcnditio illius lucri verisimilis , iuxta mente S.Tlio. 1. 2 .quaest.7 8.art. 2. ad I. Ad posterius argumentum respondeo quω dictum Cater. assumptum in eo, solum intelligitur de illo, qui sitam pecua rniam quam habet ad lucrandum paratam simpliciter ab illo fine tollit.
non dando eam alteri ad iuuandum eum, de postea tantum pro illa vult. quati cu illa commoditate lucrandi valelmostra vero conclusio intelligi.tur de illo, qui pecuniam cum lucrandi commoditate coniunctam datali ri. Concludamus itaque licitum esse mutuanti aliquid amplius acet. pete . non solum ratione interesse damni cmergentis: sed etiam lucri cessantis; neque solum ratione eius, quod moram, aut culpam in solutio. ne commissam subsequitur: sed etiam eius, quod ante euenit. Quae ta. men conclusio intelligenda est, dummodo dolus, ct fraus palliandi usu ras absit: & modo,non tamquam res adquisita, sed tamquam in spe posita , & quae impediri multis modis potest, aestimetur, maxime si mutua tur cum pacto de resarciendo illud intcresse e nam etiam Soti in dicta quaestio. i. arr. 3. lib. 6. pro indubitato ponit, quod interesse lucri eqssantis, accipi, &peti potest, quando a principio mutuationis promissu nifuit illud.sUM MARIUM.1 3 T Nteresse eapi non potest secundum aliquos, nisi concurrant septem,quax tamen omnia non sunt necessaria.